Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

S., dnia 21 czerwca 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Alicja Przybylska

Protokolant: sekretarz sądowy Wioleta Fortuna

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2021 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. T.

przeciwko Gminie M. S. – Straży Miejskiej w S.

o zapłatę

postanawia:

1.  znieść postępowanie w sprawie i pozew odrzucić;

2.  nie obciążać powoda zwrotem kosztów procesu na rzecz pozwanej;

3.  przyznać r.pr. A. G. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 2.952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, w tym kwotę 552 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem podatku VAT.

Sygn. akt III C 3373/18

UZASADNIENIE

pkt 1 postanowienia z dnia 21 czerwca 2021 roku

Pozwem z dnia 18 maja 2018 roku A. T. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Straży Miejskiej w S. kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Wniósł jednocześnie o zwolnienie go z kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że pozwana uporczywie go prześladuje od wielu lat jeżdżąc za nim na sygnale i ustawiając radiowóz tam gdzie idzie, próbując go zastraszyć.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2018 roku sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2019 roku Sąd zwolnił powoda od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla niego radcę prawnego z urzędu.

Pełnomocnik powoda ustanowiony z urzędu złożył pisma, w których sprecyzował, iż pozwaną w sprawie jest Gmina M. S. – Straż Miejska w S. oraz wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania powoda, a także o wystąpienie do Prokuratury z zapytaniem, czy powód kierował zawiadomienia w przedmiocie bezprawnego zachowania funkcjonariuszy Straży Miejskiej w S. w stosunku do jego osoby.

Gmina M. S. złożyła odpowiedź na pozew, w której wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że zaprzecza wszelkim twierdzeniom powoda i oświadcza, że okoliczności przez niego opisane nigdy nie miały miejsca. Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do odpowiedzialności pozwanej wobec powoda.

W toku postępowania ustalono, że postanowieniem z dnia 2 czerwca 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 79/15, Sąd Okręgowy w Szczecinie, ubezwłasnowolnił częściowo powoda A. T.. Orzeczenie to uprawomocniło się z dniem 13 grudnia 2017 roku (k. 133). W dniu 26 czerwca 2019 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich ustanowił kuratelę dla częściowo ubezwłasnowolnionego A. T., a obowiązki kuratora dla częściowo ubezwłasnowolnionego powierzył M. K., którą upoważnił do reprezentowania A. T. w postępowaniach sądowych i administracyjnych oraz upoważnił ją do dostępu do dokumentacji medycznej częściowo ubezwłasnowolnionego (k. 99).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 17 maja 2021 roku (k. 126) Sąd wezwał kuratora powoda A. M. K. do wstąpienia do postępowania i zatwierdzenia dokonanych przez powoda czynności, w terminie 14 dni, pod rygorem odrzucenia pozwu.

Odpis zobowiązania kurator powoda otrzymał w dniu 24 maja 2021 roku i w terminie wyznaczonym, tj. do dnia 7 czerwca 2021 roku nie ustosunkował się do wezwania Sądu.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 21 czerwca 2021 roku Sąd zniósł postępowanie w sprawie i pozew odrzucił (pkt 1), postanowił nie obciążać powoda zwrotem kosztów procesu na rzecz pozwanej (pkt 2) i przyznał r.pr. A. G. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 2.952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, w tym kwotę 552 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem podatku VAT (pkt 3).

Już po terminie rozprawy, w dniu 21 czerwca 2021 roku, do Sądu wpłynęło pismo kuratora, w którym usprawiedliwił on nieobecność na rozprawie oraz wskazał na swoje stanowisko w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu pozew należało odrzucić.

Zgodnie z art. 64 k.p.c. każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądowa) (§ 1). Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (§ 1 ¹ ). W myśl art. 65 k.p.c. zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 1 ¹ (§ 1). Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie (§ 2). Na podstawie art. 66 k.p.c. osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego.

Wskazana w treści art. 65 k.p.c. zdolność procesowa to przymiot, który pozwala na samodzielne dokonywanie przez stronę skutecznych czynności procesowych. Strona posiadająca pełną zdolność do czynności procesowych może ich dokonywać samodzielnie, jak i przez pełnomocnika. Pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby pełnoletnie, które nie zostały ubezwłasnowolnione. Inaczej jest w przypadku osób małoletnich lub osób pełnoletnich, które zostały ubezwłasnowolnione. Zgodnie z art. 15 k.c. małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Na podstawie art. 65 § 2 k.p.c. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie. Ograniczenie zdolności procesowej polega w tym przypadku na tym, że osoby ubezwłasnowolnione częściowo mają zdolność w pełnym zakresie, ale tylko w sprawach wynikających z czynności prawnych, które mogą wykonywać samodzielnie. Katalog czynności, które osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może wykonywać samodzielnie jest następujący: zawieranie umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (art. 20 k.c.), rozporządzanie swoim zarobkiem (art. 21 k.c.), rozporządzanie przedmiotami majątkowymi oddanymi przez przedstawiciela ustawowego do swobodnego użytku (art. 22 k.c.), a także w zakresie nawiązania stosunku pracy przez małoletniego powyżej 15 roku życia (art. 190 k.p.).

Jednocześnie wskazać należy, że brak zdolności procesowej Sąd winien brać pod uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. Zgodnie bowiem z treścią art. 202 k.p.c. okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak również niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego organów lub niedziałanie jego przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. Na podstawie art. 199 k.p.c. Sąd odrzuci pozew jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie (§ 1 pkt 3 k.p.c.). Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu (§ 2).

W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy powód nie miał zdolności procesowej, co stanowiło o braku możliwości podejmowania przez niego czynności procesowych. Wytoczenie przedmiotowego powództwa nie mieściło się bowiem w żadnej ze wskazanych już kategorii spraw, w których osoba ubezwłasnowolniona częściowo może dokonywać czynności samodzielnie. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może bowiem dokonywać samodzielnie czynności procesowych w postępowaniach, które dotyczą sporów z tych stosunków cywilnoprawnych, w których osoba ta może samodzielnie zaciągać zobowiązania. Złożenie pozwu o zapłatę kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia, z powołaniem na bezprawne działanie drugiej strony procesu nie sposób wpisać w zakres w/w stosunków cywilnoprawnych. Przy czym jak wskazała A. P. w treści komentarza do art. 65 k.p.c. (kom. Lex) w orzecznictwie wskazuje się, iż osoba pełnoletnia, częściowo ubezwłasnowolniona, dla której ustanowiono kuratora „do prowadzenia wszelkich bieżących spraw, w tym urzędowych", nie ma zdolności do czynności procesowych i w postępowaniu cywilnym może działać tylko przez kuratora (art. 65 i 66). Postępowanie sądowe prowadzone bez udziału kuratora tej osoby jest nieważne (art. 379 pkt 2) i to bez względu na to, czy strona korzystała z pomocy zawodowego pełnomocnika. W tym miejscu wskazać należy, że w treści postanowienia z dnia 26 czerwca 2019 roku Sąd ustanawiając kuratora dla powoda upoważnił go do reprezentowania w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Z uwagi na ujawnienie się powyższych okoliczności, Sąd realizując nakaz ustawodawcy wskazany w treści art. 199 § 2 k.p.c. wezwał kuratora do wstąpienia do postępowania i zatwierdzenia dokonanych przez powoda czynności, w terminie 14 dni, pod rygorem odrzucenia pozwu. Kurator nie ustosunkował się do wezwania w wyznaczonym terminie, co skutkowało wydaniem przez Sąd postanowienia, w którym w punkcie 1. zniesiono postępowanie w sprawie i pozew został odrzucony.

Bez znaczenia pozostawało przy tym, że kurator złożył pismo, które wpłynęło do Sądu w dniu 21 czerwca 2021 roku, a które nadane zostało w placówce pocztowej w dniu 16 czerwca 2021 roku. Jak bowiem uprzednio wskazano Sąd wyznaczył kuratorowi powoda termin 14 dni na wstąpienie do postępowania oraz zatwierdzenie dokonanych czynności. Termin na wykonanie tego zobowiązania upływał z dniem 7 czerwca 2021 roku, wszelkie oświadczenia złożone po tej dacie uznać zatem należało jako spóźnione i nie wywołujące skutków prawnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 167 k.p.c. czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Sankcja wynikająca z tego przepisu następuje niezależnie do zawinienia lub nie w uchybieniu terminu, a okoliczności te mogą być rozpatrywane jedynie pod kątem badania przesłanek zasadności wniosku o przywrócenie terminu.

Sygn. akt III C 3373/18

S., dnia 2 lipca 2021 roku

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis postanowienia z dnia 21 czerwca 2021 roku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.