Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII GC 1000/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Asesor sądowy Tadeusz Górka

Protokolant sekr. sądowy Magdalena Piskow

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2020 roku w Bydgoszczy na rozprawie

spraw z powództw głównych

(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. przeciwko

(...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 21 106,15 zł (dwadzieścia jeden tysięcy sto sześć złotych piętnaście groszy) w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 9476/17 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

1)  2 636,85 zł od 18 lipca 2017 roku do dnia zapłaty,

2)  2 636,85 zł od 27 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty,

3)  2 636,85 zł od 31 maja 2017 roku do dnia zapłaty,

4)  2 636,85 zł od 27 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty,

5)  2 636,85 zł od 8 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty,

6)  2 636,85 zł od 25 lutego 2017 roku do dnia zapłaty,

7)  2 639,05 zł od 28 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty,

8)  2 646 zł od 14 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 9476/17,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 6 673 zł (sześć tysięcy sześćset siedemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 9476/17,

IV.  zasądza od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 3 448,38 zł (trzy tysiące czterysta czterdzieści osiem złotych trzydzieści osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 9476/17,

V.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 15 530,99 zł (piętnaście tysięcy pięćset trzydzieści złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 1609/18 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

1)  2 636,85 zł od 26 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty,

2)  2 578,83 zł od 26 września 2017 roku do dnia zapłaty,

3)  10 315,31 zł od 18 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

VI.  oddala powództwo w pozostałej części w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 1609/18,

VII.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3 917 zł (trzy tysiące dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygnaturą akt VIII GNc 9476/17,

z powództwa wzajemnego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

o zapłatę

VIII.  oddala powództwo wzajemne w całości,

IX.  zasądza od powódki wzajemnej na rzecz pozwanej wzajemnej kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

X.  zasądza od powódki wzajemnej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 401,96 zł (czterysta jeden złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Asesor sądowy Tadeusz Górka

UZASADNIENIE

W sprawie prowadzonej pod sygn. akt VIII GC 1000/18 Powód (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w B. wniósł o zasadzenie od pozwanego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 21 106,15 zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot:

1)  2636,85 zł od dnia 18 lipca 2017 r. do dnia zapłaty,

2)  2636,85 zł od dnia 27 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty,

3)  2636,85 zł od dnia 31 maja 2017 r. do dnia zapłaty,

4)  2636,85 zł od dnia 27 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty,

5)  2636,85 zł od dnia 8 kwietnia 2017 r. do dni zapłaty,

6)  2636,85 zł od dnia 25 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

7)  2636,85 zł od dnia 28 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

8)  2639,05 zł od dnia 14 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postepowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że wiązała go z pozwanym umowa o przyłączenie do sieci ciepłowniczej nr (...) z dnia 6 października 2015 r. Zgodnie z twierdzeniami (...) wybudował przyłącze ciepłownicze w celu prowadzenia dostawy ciepła do pozwanego i poniósł z tego tytułu wydatki w łącznej wysokości 350 305,11 zł. Powód twierdził, że na podstawie § 7 ust. 1 przedmiotowej umowy pozwany zobowiązał się do zawarcia kompleksowej umowy dostarczania ciepła do obiektu w terminie do dnia 30 września 2016 r. zgodnie z § 5 ust. 1 pkt. „d”. Według § 7 ust. 3 tej umowy, w przypadku nie zawarcia kompleksowej umowy dostarczania ciepła do obiektu w wyznaczonym terminie, powodowe przedsiębiorstwo posiadało prawo do naliczania opłaty za każdy dzień opóźnienia w wysokości 1/30 miesięcznej raty opłaty za zamówioną moc cieplna i opłaty stałej za usługę przesyłową. Powód wyjaśnił, że po wybudowaniu przyłącza ciepłowniczego zgodnie z zawarta umową powodowe przedsiębiorstwo przeprowadziło jego odbiór. Wskazał, że strona pozwana bezzasadnie odmówiła podpisania sporządzonego odbioru i odmówiła zawarcia kompleksowej umowy oraz poboru ciepła. (...) wyjaśnił, że w tej sytuacji wystawił faktury na kwotę odpowiadającą opłatom za każdy dzień opóźnienia w wysokości 1/30 miesięcznej raty opłaty za zamówioną moc cieplną i opłaty stałej za usługę przesyłową.

Powód wyjaśnił, że pozwany odmówił zapłaty powołując się na aneks do umowy, który nigdy nie został zawarty.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu. (sygn. akt VIII GNc 9476/17)

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postepowania według norm przepisanych.

Ponadto pozwany wniósł powództwo wzajemne, w którym wniósł o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. kwoty 20 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem szkody wyrządzonej w dniu 13 listopada 2017 r. w nieruchomości stanowiącej własność pozwanego.

Pozwany (powód wzajemny) zakwestionował roszczenie powoda (pozwanego wzajemnego) wskazując, że w sprawie brak jest dokumentów, które umożliwiałby wyliczenie czy żądanie zgłoszone w pozwie, w tym w każdej z faktur doręczonych do pozwu.

Wskazał, że naliczanie przez stronę powodową opłat tytułem niezawarcia umowy kompleksowej dostarczania ciepła dla budynku mieszkalno-biurowego położonego w B. przy ulicy (...) stanowi obejście prawa tj. regulacji zawartych w treści art. 7b ust. 1 ustawy prawo energetyczne. Powołując się na powyższy zapis wskazał, że podmiot posiadający tytuł prawny do korzystania z obiektu, który nie jest przyłączony do sieci ciepłowniczej lub wyposażony w indywidualne źródło ciepła oraz w którym przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji i urządzeń do ogrzewania tego obiektu wynosi nie mniej niż 50 kW, zlokalizowanego na terenie, na którym istnieją techniczne warunki dostarczenia ciepła z efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego lub chłodniczego, zapewnia efektywne energetycznie wykorzystanie lokalnych zasobów paliw i energii przez: 1) wyposażenie obiektu w indywidualną instancję odnawialnego źródła ciepła, źródło ciepła użytkowego w kogeneracji lub źródło ciepła odpadowego z instancji przemysłowych albo przyłączenie obiektu do sieci ciepłowniczej – chyba, że przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją ciepła odmówiło wydania warunków przyłączenia do sieci albo dostarczenia ciepła do tego obiektu z sieci ciepłowniczej lub z indywidualnej instalacji odnawialnego źródła ciepła, źródła ciepła użytkowego w kogeneracji lub źródła ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych zapewnia mniejsza efektywność energetyczną aniżeli z innego indywidualnego źródła ciepła, które może być wykorzystane do dostarczenia ciepła do tego obiektu.

Zdaniem pozwanego naliczanie w zaistniałej sytuacji w/w opłat stanowi w istocie za przyłączenie do sieci co w związku z treścią art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego jako czynności prawa sprzeczne ustawą jest nieważna.

Pozwany zarzucił, że wskazane opłaty są naliczane przez powoda tylko i wyłącznie z uwagi na niezawarcie umowy kompleksowej dostarczenia ciepła do nieruchomości stanowiących własność pozwanego.

Zdaniem pozwanego zawarta umowa nie zawierała wszystkich elementów wymienionych przez ustawę prawo energetyczne. Twierdził, że na podstawie tak skonstruowanej umowy nie był w stanie ustalić wysokości opłat, które będzie musiał ponosić w razie przełączenia do sieci. Podniósł, że nie zaksięgował faktur wystawionych przez powoda. Ponadto twierdził, że był pozbawiony możliwości wypowiedzenia tejże umowy. Uznał, że zapisy umożliwiające przedłużenie terminu poprzez złożenie jednostronnego oświadczenia woli stanowi klauzule niedozwoloną.

Ponadto poznany złożył zarzut przedawnienia roszczeń wynikających z umowy nr (...), nazywając ja umową przedwstępną. W jego ocenie biorąc pod uwagę termin zawarcia umowy o dostawę ciepła na dzień 30 września 2016 r. to roszczenie z tejże umowy uległy przedawnieniu z dniem 1 października 2017 r. Zakwestionował także wysokość nakładów poniesionych przez powodową spółkę poniesionych na podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej.

Roszczenie objęte pozwem pozwany zakwalifikował jako kare umowną za niezawarcie umowy o dostawę ciepła, co powodować miało jej nieważność.

W sprawie prowadzonej pod sygn. akt VIII GC 1583/18 powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wniósł o zasadzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 15 530,99 zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot:

1) 2636,85 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

2) 2578,83 zł od dnia 26 września 2017 r. do dnia zapłaty,

3) 10315,31 zł od dnia 18 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

oraz o zasądzenie kosztów postepowania według norm przepisanych.

Uzasadnienie pozwu było tożsame z uzasadnieniem sprawy prowadzonej pod sygn. akt VIII GC 1000/18 i dotyczyło kar umownych za kolejne okresy rozliczeniowe.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu. (sygn. akt VIII GNc 1609/18)

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postepowania według norm przepisanych.

Ponadto pozwany wniósł powództwo wzajemne, w którym wniósł o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. kwoty 20 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem szkody wyrządzonej w dniu 13 listopada 2017 r. w nieruchomości stanowiącej własność pozwanego.

Pozwany (powód wzajemny) zakwestionował roszczenie powoda (pozwanego wzajemnego) wskazując, że w sprawie brak jest dokumentów, które umożliwiałby wyliczenie czy żądanie zgłoszone w pozwie, w tym w każdej z faktur doręczonych do pozwu.

Zarzuty i argumentacja pozwanego była tożsama z tą podniesioną w sprawie prowadzonej pod sygn. akt VIII GC 1000/18, dotyczyła jednak kolejnych okresów rozliczeniowych objętych umową.

W pozwie wzajemnym pozwany (powód wzajemny) podał, że strony łączyła umowa z dnia 6 października 2015 r. W czasie jej wykonywania pracownicy (...) Sp. z o.o. wykonywali prace na nieruchomości stanowiącej własność (...) Sp. z o.o. polegające na instalacji i doprowadzeniu przyłącza ciepła do nieruchomości znajdującej się w B. przy ul. (...). W czasie wykonywania tychże prac doszło do zalania gorącą wodą powstała ze skroplenia się pary wodnej. Pozwany twierdził, że zalaniu uległy pomieszczenia w nieruchomości położonej przy ul. (...) w których znajdowała się nowa infrastruktura w postaci węzła cieplnego.

Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy w trybie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. VIII GC 1583/18 ze sprawą o sygn. akt VIII GC 1000/18 w celu łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia i postanowił prowadzić je pod wspólnym numerem VIII GC 1000/18.

W piśmie przygotowawczym z dnia 11 lipca 2018 r. powód podtrzymał stanowisko zajęte w sprawie i wniósł o połączenie sprawy ze sprawą prowadzoną przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydziałem Gospodarczym pod sygn. akt VIII GC 1583/18 upr.

Powód wskazał, że obciążył pozwanego na podstawie postanowienia § 7 ust. 3 umowy o przyłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej nr (...) z dnia 6 października 2015 r. opłata z tytułu niezawarcia przez odbiorcę umowy kompleksowej dostarczania ciepła w uzgodnionym terminie, a nie jak twierdzi pozwany opłata za przyłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. Wysokość tej opłaty to 1/30 miesięcznej raty opłaty za zamówiona moc cieplną i opłaty stałej za usługę przesyłową, dla wielkości mocy cieplnej określonej przez strony, zgodnie z ust. 5 powołanego paragrafu, za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu tego obowiązku w stosunku do terminu określonego postanowieniem § 7 ust. 1 w zw. z § 5 ust. 1 pkt d Umowy. Powód uważał, że komentowaną opłatę należało oceniać przez pryzmat art. 483 § 1 k.c., jako skutecznie zawarta przez strony umowę kreującą karę umowną na wypadek niezawarcia przez pozwanego z powodem umowy kompleksowej dostarczania ciepła i świadczenia usług przesyłowych. Kara ta miała zabezpieczyć powoda przed poniesieniem straty obejmującej koszty dostosowania sieci do potrzeb odbiorcy i koszty zamówienia odpowiedniej mocy cieplnej w celu ich zaspokojenia, które nie zostaną zrefundowane powodowi poprzez opłatę przyłączeniową, cenę sprzedaży i wynagrodzenia za świadczenie usług przesyłowych.

(...) wyjaśnił, że wielkość zamówionej przez pozwanego mocy cieplnej określało postanowienie § 7 ust. 2 Umowy, zgodnie z którym „Wielkość zamówionej mocy cieplnej w umowie kompleksowej dostarczania ciepła ustalona przez odbiorcę odpowiadać miała wielkości mocy cieplnej wynikającej z projektu technicznego obiektu. W przypadku braku projektu technicznego obiektu do naliczania opłat miała zostać przyjęta moc cieplna wynikająca z zapisów zawartych we wniosku o przyłączenie obiektu do sieci ciepłowniczej określonym w § 2.

Wysokość stawek ceny sprzedaży i opłat za świadczenie usług przesyłowych w zakresie wytwarzania i przesyłania ciepła określała taryfa dla ciepła powoda, która stanowiła załącznik do umowy, jako jej integralna cześć. Taryfa ta znajdowała się na stronie internetowej powoda. Ponadto powód twierdził, że przekazał pozwanemu prognozy kosztów zużycia ciepła.

(...) wskazał także, że o prawie stron do rozwiązania umowy stanowił § 8 ust. 3 umowy.Za chybiony powód uznał również zarzut przedawnienia roszczeń podniesiony przez pozwanego.

W odniesienia do powództwa wzajemnego powód zakwestionował je w całości, tak co do zasady jak i wysokości. Zdaniem (...) wykonał on w sposób prawidłowy wszelkie obciążające go prace przyłączeniowe, a rzekome szkoda, która miała powstać w majątku pozwanego pozostaje bez związku z zachowaniem służ technicznych powoda, które nie mają swobodnego dostępu do pomieszczenia węzła cieplnego.

W piśmie procesowym z dnia 9 sierpnia 2018 r. pozwany podniósł, że nie przedstawiono mu taryf dla ciepła za 2016 i 2017 r. przed podpisaniem umowy o przyłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej z dnia 6 października 2015 r., co świadczyć miało o niemożliwości dokonania kalkulacji kosztów zakupu ciepła.

Pozwany uznał, także że powód nie wykazał wysokości roszczenia.

Ponadto pozwany podtrzymał stanowisko zajęte w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 13 lipca 2015 r. powód wydał warunki techniczne przyłączenia budynku położonego w B. przy ul (...) będącego własnością pozwanego.

Dowód: warunki przyłączenia obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej – k. – 121-151 akt.

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. (rozumiany jako dostawca, dalej: (...)) w dniu 6 października 2015 r. zawarł z pozwanym (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w B. (rozumianym jako odbiorca, dalej: (...)) umowę o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej.

Przedmiotem umowy było przyłączenie do sieci ciepłowniczej dostawcy budynku mieszkalno-biurowego odbiorcy posadowionego na działce nr (...) przy ul. (...) w B., na podstawie przyłączenia obiektu do sieci ciepłowniczej nr (...) z dnia 13 lipca 2015 r. wydanych przez dostawcę oraz wniosku o przyłączenie obiektu do sieci ciepłowniczej z dnia 22 czerwca 2015 r. złożonego przez odbiorcę.

Zadanie obejmować miało wykonanie sieci rozdzielczej i przyłącza z rur preizolowanych, budowę węzła cieplnego, opracowanie dokumentacji projektowej sieci rozdzielczej i przyłącza, opracowanie dokumentacji projektowej węzła cieplnego.

Powód zobowiązał się do wykonania z własnych środków finansowych sieć rozdzielczą i przyłącze z rur preizolowanych w terminie do 26 września 2016 r. (...) zobowiązał się także dokonać zakupu i montażu głównego licznika ciepła oraz regulatora różnicy ciśnień i przepływu bezpośredniego działania oraz do zapewnienia dostawy ciepła w terminie od dnia 30 września 2016 r. pod warunkiem terminowego wywiązania się odbiorcy ze wszystkich obowiązków wynikających z umowy.

Pozwany natomiast zobowiązany by do opracowania dokumentacji projektowej węzła cieplnego, przedłożenia do uzgodnienia dokumentacji projektowej węzła cieplnego w (...) w terminie 45 dni przed 30 września 2016 r.

Terminy wymienione w umowie mogły ulec przedłużeniu o czas trwania opóźnienia pozwanego z obowiązków wymienionych w § 6 ust. 1 lub wystąpienia przeszkód związanych z nieujawnionym uzbrojeniem podziemnym, wystąpienia obiektów archeologicznych, względnie innych nieprzewidzianych przyczyn.

(...) zastrzegł sobie prawo do niewykonywania prac ziemnych i montażowych w okresie od 1 listopada do 1 kwietnia. W razie skorzystania z tego uprawnienia przez powoda terminy ulegały przesunięciu o czas wykonywania prac.

W przypadku wprowadzenia przez pozwanego zmian w ramach realizacji inwestycji, które skutkowały brakiem możliwości realizacji umowy w obowiązującym w dniu jej podpisania brzmieniu, pozwany zobowiązany był do poniesienia dodatkowych kosztów związanych z koniecznością wprowadzenia zmian w zakresie projektu i przebudowy urządzeń i instalacji.

W przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków atmosferycznych uniemożlwiających wykonanie robót, w tym w szczególności prac ziemnych z powodu zamarznięcia gruntu oraz prac montażowych z powodu spadku temperatury zewnętrznej poniżej 0°C powód miał prawo przedłużyć terminy, o których była mowa w § 5 ust. 1 pkt b i d na mocy jednostronnego oświadczenia woli.

Ponadto (...) zobowiązał się do zawarcia z powodem kompleksowej umowy dostarczania ciepła dla przedmiotowego obiektu i do rozpoczęcia poboru ciepła w terminie określonym w § 5 ust. 1 pkt d umowy.

Wielkość zamówionej mocy cieplnej w umowie kompleksowej dostarczania ciepła ustalona przez pozwanego odpowiadać miała wielkość mocy cieplnej wynikającej z projektu technicznego obiektu. W przypadku projektu technicznego obiektu do naliczania opłat miała zostać przyjęta moc cieplna wynikająca z zapisów zawartych we wniosku o przyłączenie obiektu do sieci ciepłowniczej określonej w § 2 umowy.

W przypadku niezawarcia umowy kompleksowej dostarczania ciepła przez pozwanego, o uzgodnionej treści zawartej w projekcie w/w umowy, stanowiącym załącznik nr (...) do umowy z przyczyn lezących po stronie odbiorcy, zgodnie z postanowieniami § 7 ust. 1 pozwany zobowiązał się do uiszczenia opłaty za każdy dzień opóźnienia w wysokości 1/30 miesięcznej raty opłaty za zamówioną moc cieplną i opłaty stałej za usługę przesyłowa, dla wielkości mocy cieplnej określonej w § 7 ust. 2 (§ 7 ust. 3 umowy).

Zwłoka w dostarczaniu ciepła przez pozwanego w stosunku do terminu określonego w § 5 ust. skutkować miała udzieleniem bonifikaty stanowiącej odszkodowanie za niedotrzymanie terminu za każdy dzień opóźnienia w wysokości 1/30 miesięcznej raty opłaty stałej za zamówioną moc cieplną przez pozwanego oraz opłaty stałej za usługę przesyłową. Należną pozwanemu bonifikatę powód miał rozliczyć w pierwszym pełnym okresie rozliczeniowym po zawarciu umowy kompleksowej dostarczania ciepła.

Opłata wymieniona w § 7 ust. 3 i bonifikata wymieniona w § 7 ust. 4 winna być naliczana dla wielkości zamówionej mocy cieplnej określonej w § 7 ust. 2 w oparciu o ceny i stawki opłat dla właściwej grupy taryfowej ustalone w „Taryfie dla ciepła” (...) Sp. z o.o. obowiązującej w dniu ich naliczenia.

Strony ustaliły, że naliczenia wymienione w § 7 ust. 3 sporządzane będą do dnia skutecznego zawarcia przez obiorcę umowy kompleksowej dostarczania ciepła dla przedmiotowego obiektu.

Strony zastrzegły, że są zwolnione od odpowiedzialności za częściowe lub całkowite niewykonanie zobowiązań wynikających z umowy, jeżeli przyczyną tego niewykonania były okoliczności spowodowane działaniem siły wyższej, za które uważano okoliczności powstałe po zwarciu umowy w wyniku nieprzewidzianych zdarzeń o charakterze nadzwyczajnym, których strony nie mogły przewidzieć.

Stronom przysługiwało prawo odstąpienia od umowy bez żadnych konsekwencji finansowych, w terminie 180 dni od dnia jej podpisania w przypadku: nieuzyskania wymaganych zgód osób trzecich na przebieg przyłącza lub elementów sieci przez należące do nich nieruchomości, nie wydania przez właściwe organy administracji decyzji o warunkach zabudowy o zagospodarowaniu terenu lub decyzji o pozwoleniu na budowę.

Ponadto każdej ze stron przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy z przyczyn uzasadnionych w formie pisemnej, z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia. Strona wypowiadająca umowę zobowiązana była do pokrycia udokumentowanych kosztów związanych z realizacją umowy powstałych do momentu rozwiązania umowy, z zastrzeżeniem § 8 ust. 1 i 2.

Integralną część umowy stanowiła obowiązując taryfa dla ciepła (...) Sp. z o.o., załącznik nr (...) tj. projekt umowy kompleksowej dostarczania ciepła oraz oświadczenie.

Zmiany treści umowy wymagały formy pisemnej w postaci podpisanego przez obie strony aneksu pod rygorem nieważności z zastrzeżeniem § 5 ust. 3 i § 9 ust. 6. Wszelkie oświadczenia woli składane przez strony w wykonaniu umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej – k. 9-13 akt.

W dniu 5 września 2016 r. powód rozpoczął budowę przyłącza cieplnego wraz z siecią ciepłowniczą.

Dowód: protokół odbioru robót – k. 26-28 akt.

Pozwany w piśmie z dnia 22 września 2016 r. zwrócił się do powoda o zawarcie aneksu do umowy o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej nr (...) – w przedmiocie zmiany terminów skazanych w treści § 5 ust. 1 pkt d umowy i § 5 ust. 2 pkt c umowy na dzień 31 grudnia 2017 r.

Powyższy wniosek pozwany złożył powołując się na brak zgody na realizację ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w T. – inwestycji w ramach dotacji z programu (...) – dotyczącego wsparci finansowego dotyczącego ograniczenia tzw. niskiej emisji oraz brakiem środków pieniężnych w budżecie (...) Sp. z o.o. w B. na realizację przedmiotowej inwestycji.

Powód odmówił wyrażenia zgody na przesunięcie terminów zawartych w umowie o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej nr (...).

Dowód: pismo z dnia 30.09.2016 r. – k. 29 akt, pismo z dnia 22.09.2016 r. – k. 33-34 akt.

W dniu 31 października 2016 r. powód zakończył budowę przyłącza i sporządził protokół końcowy odbioru robót dla zadania Budowy i przyłącza ciepłowniczego do budynku mieszkalno-biurowego przy ulicy (...) w B..

W wyniku czynności odbioru komisja stwierdził, że roboty wykonano zgodnie z umową. Roboty rozpoczęto w dniu 5 września 2016 r., zaś zakończono 31 października 2016 r. Zaawansowanie robót określono na 100 % i nie stwierdzono usterek.

Pozwany odmówił podpisania protokołu bez podania przyczyny.

Dowód: protokół odbioru robót końcowych – k. 26-28 akt, zeznania J. M. –k .171-171v, zeznania R. O. –k .170-170v

W dniu 6 grudnia 2016 r. pozwany złożył powodowi do uzgodnienia dokumentację techniczną węzła. Powód nie wniósł uwag do przedłożonych dokumentów.

Dowód: protokół uzgodnienia dokumentacji technicznej – k. 151 akt.

Z tytułu opłaty za niezawarcie umowy kompleksowej dostarczenia ciepła dla budynku mieszkalno-biurowego znajdującego się przy ul. (...) w B. powód wystawił pozwanemu następujące faktury VAT:

1)  nr (...) na kwotę 2 646,00 zł, z terminem zapłaty wyznaczonym na 13 stycznia 2017 r.,

2)  nr (...) na kwotę 2 639,05 zł za okres od 1 do 31 grudnia 2016 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 27 stycznia 2017 r.,

3)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 31 stycznia 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 24 lutego 2017 r.,

4)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 28 lutego 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 7 kwietnia 2017 r.,

5)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 31 marca 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 26 kwietnia 2017 r.,

6)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od dnia 1 do 30 kwietnia 2017 r., z terminem płatności wyznaczonym na 30 maja 2017 r.,

7)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 31 maja 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 26 czerwca 2017 r.,

8)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 30 czerwca 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 17 lipca 2017 r.

9)  nr (...) na kwotę 2 636,85 zł za okres od 1 do 31 lipca 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 25 sierpnia 2017 r.,

10)  nr (...) na kwotę 2 578,83 zł za okres od 1 do 31 sierpnia 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 25 września 2017 r.,

11)  nr (...) na kwotę 10 315,31 zł za okres od dnia 1 września do 31 grudnia 2017 r., z terminem zapłaty wyznaczonym na 17 stycznia 2018 r.,

Dowód: faktury VAT – k. 17-24 akt, faktury VAT wraz z załącznikami – k. 25-30 akt o sygn. VIII GC 1583/18.

W dniu 20 lipca 2017 r. powód kupił od (...) w O. węzeł typ (...) o mocy: (...), za cenę 39 360,00 zł.

Dowód: faktura Vat – k. 93 akt o sygn. VIII GC 1583/18.

Pismem z dnia 7 sierpnia 2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty łącznej kwoty 21 106,15 zł tytułem nierozliczonych transakcji.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 14-16 akt.

W dniu 7 września 2017 r. dyrektor techniczny R. O. wycenił łączą wartość poniesionych przez powoda nakładów przy realizacji podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej przy ul. (...) w B. na kwotę 350 305,11 zł.

Dowód: wycena z dnia 07.09.2017 r. – k. 25 akt.

W dniu 13 listopada 2017 r. powód zamontował ciepłomierz i zawór regulacyjny. Urządzenia zostały zamontowane w majątku pozwanego na przewodach łączących węzeł cieplny z przyłączem gdyż przyłącze kończyło się na pierwszych zaworach odcinających węzeł patrząc od strony przyłącza.

Po około dwóch – trzech godzinach od zamknięcia węzła po skończonych robotach przez powoda, stwierdzono skutki awarii, powstałych po skończonych robotach przez powoda. Doszło do wycieku z instalacji i zalania węzła oraz sąsiednich pomieszczeń piwnicznych.

Po około 40 minutach przyjechało pogotowie ciepłownicze. Pracownicy pogotowania zamknęli zawory odcinając siec ciepłowniczą od węzła. Przewietrzyli pomieszczenie z zaparowania, próbowali ustalić miejsce wycieku, otworzyli główne zawory po czym znowu je zamknęli, gdyż instalacja odbiorcza nie była przygotowana do odbioru ciepła i jego nie pobierała.

Dowód: umowa o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej – k. 9-13 akt, dowód opinia biegłego sądowego U. C. – k. 295-322 akt, zeznania świadka J. Ł. – k. 187-188 v. akt, zeznania świadka C. O. – k. 223—223 v. akt, zeznania świadka P. M. (1) – k. 223 v. – 224 akt, zeznania świadka Z. S. –k.224-244v, zeznania świadka P. U.

W dniu 3 grudnia 2017 r. dokonano końcowych uzgodnień dokumentacji technicznej, które naniesiono na rysunek węzła cieplnego.

Dowód: protokół uzgodnienia – k. 148—150 akt.

W dniu 6 grudnia 2017 r. pozwany zgłosił powodowi w formie elektronicznej szkodę z dnia 13 listopada 2017 r. polegającą na uszkodzeniu i zalaniu gorąca wodą elementów sterujących wymiennikiem ciepła, zalaniu pomieszczeń, w których był gromadzony materiał hydrauliczny do nowej instalacji, materiały budowalne jak również ściany i sufit pomieszczeń, w których był zainstalowany wymiennik ciepła. Szkodę pozwany wycenił na około 20 000,00 zł.

Dowód: korespondencja elektroniczna – k. 75 akt o sygn. VIII GC 1583/18, dokumentacja zdjęciowa – k. 78-91 akt o sygn. VIII GC 1583/18.

W odpowiedzi na powyższy wniosek (...) odmówił zapłaty żądanej kwoty uznając roszczenie za bezzasadne.

Powód przyznał, że w dniu 13 listopada 2017 r. dokonał montażu głównego licznika ciepła oraz regulatora różnicy ciśnień i przepływu bezpośredniego działania. W jego ocenie pracy zostały wykonane profesjonalnie, zgodnie ze sztuką budowlana i wymaganiami technicznymi.

Dowód: pismo z dnia 13.12.2017 r. - k. 74 akt o sygn. VIII GC 1583/18.

Awaria z dnia 13 listopada 2017 r. będąca źródłem nieszczelności w instalacji była spowodowana czynnikiem ludzkim tj. działaniem pracowników (...) i została usunięta.

Po zgłoszeniu awarii, zachowanie powoda było prawidłowe – szybki przyjazd pogotowia ciepłowniczego i zabezpieczenie (urządzeń węzła, pomieszczeń) przed dalszym zalewaniem i wyciekiem nośnika, a także przed ewentualnie dalszymi szkodami.

Powód wykonał montaż bez otrzymania zgłoszenia o gotowości instalacji do odbioru ciepła od odbiorcy.

(...) zamontował swój urządzenie w majątku pozwanego na swoją całkowitą odpowiedzialność.

Konstrukcja stalowa jako rama nośna dla urządzeń węzła była zamocowana na klockach stalowych o wysokości 16 cm. Klocki stalowe są posadowione na posadzce pomieszczenia węzła. Urządzenia węzła były zamontowane do konstrukcji stalowej na różnych wysokościach w stosunku do posadzi. Urządzenia elektryczne były zamontowane około 40 cm nad posadzka i wyżej. Rozwiązanie to miało przeciwdziałać zalaniu.

Reakcja powoda na zgłoszona awarię była natychmiastowa, w związku z czym nie zebrało się tyle wody aby zalać urządzenia a po otwarciu drzwi wejściowych woda rozlała się do innych pomieszczeń piwnicznych.

Gdyby kratka odprowadzająca wodę była zamontowana prawidłowo możliwym było by odprowadzenie wody tak żeby nie wylała się do innych pomieszczeń.

Poziom zalania woda był poniżej bezpiecznego poziomu dla urządzeń. Zalaniu uległy elementy stalowe, które przez około 2-3 godziny nie uległy korozji.

Osłona izolacji termicznej była całkowicie odporna na wilgoć a właściwy materiał izolacyjny zasadniczo nie był nasiąkliwy i przyjmuje się, że praktycznie nie jest. Gdyby nawet doszło do wniknięcia wilgoci to po rozpoczęciu eksploatacji węzła wilgoć z izolacji odparuje. Izolacja nie uległa zniszczeniu i nie straciła a swojej izolacyjności termicznej.

Ciepłomierz wraz z przelicznikiem i czujnikami oraz zawór regulacji – mimo awarii nie uległy zniszczeniu. Aby określić czy doszło do uszkodzenia pompy, czujników, regulatora, siłowników wraz z elektroniką oraz szafką sterowniczą i elektryczną zamontowana w węźle koniecznym jest dokonania ich sprawdzenia.

Brak jest informacji co stało się z nadmiarem wilgoci.

Opłaty naliczone przez powoda naliczone były zgodnie z umową prawidłowo pod względem wartościowym, zgodnie ze stawkami cen i opłat zawartych w taryfach dla ciepła i zatwierdzanych przez Prezesa URE w Pozwaniu.

Opłata wyliczona na k. 24 akt merytorycznie nie dotyczy grudnia lecz listopada 2016 r.

Opłaty zawarte w fakturach nie dotyczą opłat za przyłączenie obiektu do sieci.

Dowód: częściowo opinia biegłego sądowego U. C. – k. 295-322 akt, ustna opinia uzupełniająca – k. 441 v. – 443 v. akt, częściowo pisemna opinia uzupełniająca k. 450-457

W wyniku awarii w węźle cieplnym w dniu 13 listopada 2017 roku doszło do awarii, w wyniku której zostało zalane pomieszczenie węzła cieplnego ciepłą wodą do wysokości około 5-10 cm, jak również pomieszczenie to zostało zaparowane. Należało wykluczyć oddziaływanie ciepłej wody na urządzenia elektryczne węzła cieplnego w wyniku przedmiotowej awarii. Nie było możliwości uszkodzenia urządzeń elektrycznych od pary wodnej.

Dowód: opinia biegłego sądowego P. K. –k.463-483

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o przedłożone dokumenty prywatne, wydruki oraz opinii biegłego sądowego U. C. i P. K.. Zeznania świadków R. O. (k.170-170v), J. M. (k.171-171v), G. P. (k.186), E. B. (k.186v), J. B. (k.222v-223), C. O. (k.223-223v), P. M. (2) (k.223v-224), Z. S. (k.224-224v), P. U. (k.224v) Sąd uznał za wiarygodne w całości, przy czym to opinia biegłego, który ma wiadomości specjalne, była decydująca dla Sądu do ustalenia wysokości i prawidłowości naliczenia kary umownej za niezawarcie umowy kompleksowej, a druga opinia była kluczowa dla ustalenia uszkodzeń w wyniku zalaniu pomieszczenia.

Zeznania P. M. (3) (k.230v) nie miały znaczenia w sprawie.

Sąd uznał zeznania J. Ł. (k.187-188v) za wiarygodne w znacznej części, ale za niewiarygodne w części w której zeznał, że z tego co pamiętał dostali samą umową bez załączników (bez taryfy cieplnej). Po pierwsze świadek nie był tego pewien, a po drugie jest to sprzeczne z zapisem umowy (§ 9 ust. 3 lit. a w zw. z § 9 ust. 4) oraz zeznaniami J. M. (k.171-171v). Przeczą temu również zeznania J. B. (k.223), który zeznał że (...) otrzymała taryfę wraz z umową (...) części dotyczącej przyczyn awaria Sąd uznał jego zeznania za opinię, a najważniejsze w tym przypadku były opinie biegłych.

Przesłuchanie D. K. (k.231) Sąd uznał za niewiarygodne w części, w której wskazał, że w protokole odbioru są fałszywe daty w dokumentacji oraz że są antydatowane poszczególne czynności. Zdaniem Sądu to przyjęta przez (...) linia obrony sprzeczna z zeznaniami świadków, które Sąd uznał za wiarygodne. Co więcej D. K. nie potrafił powiedzieć, co dokładnie było antydatowane. Również niewiarygodne były zeznania w części, w której zeznał, że załączniki do umowy nie zostały mu okazane Sąd uznał to za niewiarygodne, z taką samą argumentacją jak przy zeznaniach J. Ł.. Nie potrafił jednocześnie wyjaśnić, dlaczego podpisał umowę bez zapoznania się z załącznikami i przyznał, że było to jego niedopatrzenie.

Opinię biegłego U. C. Sąd ocenił jako wiarygodną, spójną i rzetelną, uznając, że opiniująca w czytelny sposób objaśniła, że opłaty naliczone przez powoda zgodnie z umową naliczone były prawidłowo pod względem wartościowym, zgodnie ze stawkami cen i opłat zawartych w taryfach dla ciepła i zatwierdzanych przez Prezesa URE w Pozwaniu. Opłata wyliczona na k. 24 akt merytorycznie nie dotyczy grudnia lecz listopada 2016 r. Opłaty zawarte w fakturach nie dotyczą opłat za przyłączenie obiektu do sieci.

Biegła podała ostatecznie, że naliczanie kary umownej było zasadne od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. i wyniosło 31 352,09 zł. W tym ostatnim aspekcie Sąd uznał, że biegła wyszła poza swoją rolą i dokonała samodzielnej analizy umowy pod kątem ustalenia daty, od której strona pozwana miała wiedzę o tym, że powinna podjąć działania zmierzające do wybudowania węzła, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Opinię biegłego P. K. Sąd ocenił jako wiarygodną, spójną i rzetelną, uznając, że opiniujący w czytelny odpowiedział na pytania Sądu. Żadna ze stron nie kwestionowała opinii biegłego. Przede wszystkim nie kwestionował jej powód wzajemny.

Sąd pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z innego ponieważ w judykaturze utrwalony jest pogląd, że samo niezadowolenie strony z wniosków płynących ze sporządzonej w spawie opinii sądowej, nie może być ani podstawą do domagania się dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. Co więcej strona powodowa podała konkretnego biegłego M. B. wpisanego na listę biegłych przy Prezesie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy. Jednocześnie świadek R. O., pracownik (...), zeznał (k. 170v), że zna wszystkich specjalistów z zakresu ciepłownictwa w B.. Tym samym dopuszczenie dowodu z opinii biegłego M. B. byłoby naruszeniem art. 49 kpc w zw. z art. 281 kpc.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności Sąd powinien zwrócić uwagę na kwestię natury formalnej. Mianowicie wyżej opisane żądania powoda zostały połączone do rozpoznania i rozstrzygnięcia pod wspólną sygnaturą akt VIII GC 1000/18. Zgodnie bowiem z treścią art. 219 k.p.c., Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem. Na konsekwencje obowiązywania tego przepisu zwrócił uwagę Sąd Najwyższy, który wskazał, że „Połączenie spraw do jednoczesnego rozpoznania w trybie art. 219 k.p.c. ma jedynie techniczny charakter, nie oznacza powstania jednej nowej sprawy, a każda z połączonych spraw zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia. Wprawdzie sąd wydaje jeden wyrok, ale zawierający rozstrzygnięcia co do każdej z połączonych spraw z osobna, a zamieszczenie rozstrzygnięć w jednym wyroku (wyrok łączny) nie niweczy samodzielności połączonych spraw. Stąd też obliczenie wartości przedmiotu sporu (a następnie zaskarżenia apelacją lub skargą kasacyjną) musi nastąpić oddzielnie dla każdej z tak połączonych spraw” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2009 r., III PZ 5/09, LEX nr 551888).

W ocenie Sądu odbiór robót wykonanych przez powoda w ramach umowy przyłączeniowej nie może być utożsamiany z obowiązkami w zakresie odbioru, uregulowanymi w art. 627-646 k.c., dotyczących umowy o dzieło. Należy podkreślić, że umowa przyłączeniowa ma odmienny charakter od umowy o dzieło. Przedmiotem umowy o przyłączenie nie jest bowiem budowa sieci czy urządzeń koniecznych do przyłączenia nieruchomości do sieci przedsiębiorstwa energetycznego, ale wyłącznie przyłączenie do sieci (rezultat). Przedsiębiorstwo energetyczne w ramach umowy przyłączeniowej nie wykonuje żadnych czynności (prac projektowych, budowlanych, montażowych, czy instalacyjnych) na rzecz i zlecenie podmiotu przyłączanego, za które miałoby pobrać jakikolwiek ekwiwalent w postaci wynagrodzenia. Przedsiębiorstwo dokonuje rozbudowy własnej sieci i budowy własnych urządzeń w celu podłączenia podmiotu przyłączanego do sieci, pozostając przy tym właścicielem rozbudowanej sieci. Z art. 7 ust. 13 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne wynika, że przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane powiadomić przyłączany podmiot o planowanych terminach prac wymienionych w ust. 12, z wyprzedzeniem umożliwiającym przyłączanemu podmiotowi przygotowanie nieruchomości lub pomieszczeń do przeprowadzenia i odbioru tych prac. Wyłącznym rezultatem umowy o przyłączenie jest zatem stworzenie podmiotowi przyłączanemu możliwości przyłączenia ich nieruchomości do sieci dystrybucyjnej powoda.

Skoro zatem strona powodowa zrealizowała swoje zobowiązanie z tytułu umowy przyłączeniowej, pozwany natomiast wykonał instalację odbiorczą lecz nie zawarł umowy kompleksowej, powodowa spółka naliczyła pozwanemu kary umowne od dnia dokonania odbioru technicznego wybudowanych przez nią urządzeń do grudnia 2017 r., przy czym roszczenia te w całości wyrażono w dwóch osobnych postępowaniach prowadzonych pod sygn. akt VIII GC 1000/18 i VIII GC 1583/18. W tej pierwszej sprawie kwotę zobowiązania określono na 21 106,15 zł, zaś w tej drugiej na kwotę 15 530,99 zł.

W sprzeciwach od nakazu zapłaty pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń dochodzonych pozwem.

Odnosząc się do powyższego zarzutu, na wstępie należało rozstrzygnąć, jaki termin przedawnienia ma zastosowanie do roszczeń wynikających z umowy przyłączeniowej tj. czy trzyletni termin wynikający z art. 118 k.c., czy też dwuletni - tj. jak przy umowie o dzieło.

Zgodnie z art. 7 ust 2 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012, nr 1059 j.t.) w aktualnym brzmieniu, umowa o przyłączenie do sieci powinna zawierać co najmniej postanowienia określające: termin realizacji przyłączenia, wysokość opłaty za przyłączenie, miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji podmiotu przyłączanego, zakres robót niezbędnych przy realizacji przyłączenia, wymagania dotyczące lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów, warunki udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia, przewidywany termin zawarcia umowy, na podstawie której nastąpi dostarczanie paliw gazowych lub energii, ilości paliw gazowych lub energii przewidzianych do odbioru, moc przyłączeniową, odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególności za opóźnienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie, oraz okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania(…). Elementy te zawierały się w umowie załączonej do pozwu.

W ocenie Sądu obie umowy różnią się od siebie zarówno przedmiotem, jak i celem; mają one odmienny charakter, przedsiębiorstwo energetyczne nie wykonuje żadnych prac które mogłyby być przedmiotem odbioru, jak przy umowie o dzieło. Zdaniem Sądu przy takich różnicach między umową przyłączeniową a umową o dzieło nie sposób przyjąć, że dla określenia terminu przedawnienia roszczeń z umowy o przyłączenie należy sięgać do przepisów regulujących umowę o dzieło. Całkowicie nieprawidłowa była również interpretacja pozwanego umowy jako umowy przedwstępnej co wyjaśniono powyżej, a co również znajdzie swoje uzasadnienie w dalszej części uzasadnienia wskazującej na charakter zawartej umowy.

W świetle powyższego zasadne wydaje się stanowisko, że roszczenia powoda wynikające z umowy o przyłączenie przedawniają się w terminie określonym w art. 118 k.c., tj. w terminie trzyletnim – albowiem związane są z działalnością gospodarczą prowadzoną przez powoda.

W niniejszej sprawie powodowa spółka domagała się zasądzenia kar umownych

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem w orzecznictwie, roszczenie o zapłatę odsetek stanowi świadczenie okresowe, a więc przedawnia się z upływem 3 lat, przy czym z uwagi na fakt, że jest to świadczenie akcesoryjne ulega ono przedawnieniu najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia o świadczenie główne. Pogląd ten znalazł wyraz w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/2004.

Zdaniem Sądu, podobnie należy kwalifikować roszczenie o zapłatę kary umownej, albowiem również ono ma charakter akcesoryjny, tj. jego byt zależy od istnienia zobowiązania głównego (z umowy).

Należy przyjąć ponadto, że roszczenie wynikające ze zobowiązania bezterminowego, obejmującego zapłatę kary umownej staje się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (wyrok SN z dnia 30.06.2011 r., III CSK 282/10).

W przypadku niezawarcia umowy kompleksowej dostarczania ciepła przez pozwanego, o uzgodnionej treści zawartej w projekcie w/w umowy, stanowiącym załącznik nr (...) do umowy z przyczyn leżących po stronie odbiorcy, zgodnie z postanowieniami § 7 ust. 1 pozwany zobowiązał się do uiszczenia opłaty za każdy dzień opóźnienia w wysokości 1/30 miesięcznej raty opłaty za zamówioną moc cieplną i opłaty stałej za usługę przesyłowa, dla wielkości mocy cieplnej określonej w § 7 ust. 2.

Opłata wymieniona w § 7 ust. 3 i bonifikata wymieniona w § 7 ust. 4 winna być naliczana dla wielkości zamówionej mocy cieplnej określonej w § 7 ust. 2 w oparciu o ceny i stawki opłat dla właściwej grupy taryfowej ustalone w „Taryfie dla ciepła” (...) Sp. z o.o. obowiązującej w dniu ich naliczenia.

Strony ustaliły, że naliczenia wymienione w § 7 ust. 3 sporządzane będą do dnia skutecznego zawarcia przez obiorcę umowy kompleksowej dostarczania ciepła dla przedmiotowego obiektu.

Najdalej wymagalna kara umowna obejmował okres od listopada 2016 r., pozwany odebrał dokument związany z jej datą wymagalności. Najwcześniejszy termin płatności określono na 13 stycznia 2017 r. w sprawie o sygn. akt VIII GC 1000/18. Termin przedawnienia upływał najwcześniej w dniu 13 stycznia 2020 r., a nawet przyjmując 2 letni termin przedawnienia upływał on w dniu 13 stycznia 2019 r. Pozwy zaś złożono 15 grudnia 2017 roku ( w sprawie VIII GC 1000/18) i w dniu 14 lutego 2018 roku w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygn. VIII GC 1583/18.

Pozwany więc nie może skutecznie uchylić się od obowiązku zapłaty należności wynikającej z wystawionych faktur na podstawie art.117 § 2 k.c., zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Podkreślić należy, że aby energia mogła być dostarczana do odbiorcy, wymagane jest uprzednie przyłączenie tego odbiorcy do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej na podstawie umowy o przyłączenie, a następnie zawarcie umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej, na podstawie której odbiorca będzie dokonywał zakupu towaru, jakim jest energia, oraz zawarcie umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii do punktu ich odbioru. Redakcja art. 5 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy sugeruje, że dostarczanie energii odbywa się w każdym przypadku na podstawie dwóch umów zawartych przez odbiorcę, a mianowicie na podstawie umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług dystrybucji lub na podstawie umowy kompleksowej (czyli, zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 30 umową zawierającą postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usługi przesyłania lub dystrybucji energii), zawartych po uprzednim podłączeniu podmiotu do sieci elektroenergetycznej. Należy przy tym zauważyć, iż zgodnie z treścią art. 7 przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci.

Z powyższego należy wyprowadzić wniosek, iż zawarcie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej nie stanowi w myśl powołanych przepisów ustawy Prawo energetyczne umowy, na podstawie której powód zobowiązuje się dostarczać energię i naliczać z tego tytułu opłaty za jej używanie.

Legalne pobieranie energii przez użytkownika może nastąpić wyłącznie na podstawie zawartej między stronami umowy sprzedaży (lub umowy kompleksowej), poprzedzonej zawartą umową o przyłączeniu do sieci elektroenergetycznej. Powyższe uregulowanie ma zapobiegać sytuacjom, w których użytkownicy pobieraliby energię elektryczną nie mając podpisanej umowy o jej sprzedaż (lub umowy kompleksowej), a jedynie na podstawie umowy o przyłączenie do sieci energetycznej. Takie działanie byłoby sprzeczne z celem wskazanego unormowania. Ponadto, w ocenie Sądu, prowadziłoby niejednokrotnie do sytuacji, że użytkownicy już po przyłączeniu do sieci elektroenergetycznej celowo uchylaliby się od zawarcia umowy sprzedaży energii (lub umowy kompleksowej), aby uniknąć odpowiedzialności za opłaty za rachunki za energię elektryczną.

Nadto takie rozumienie przepisów prowadziłoby do sytuacji, że przedsiębiorstwo energetyczne - nie mogąc odmówić przyłączenia podmiotu do sieci elektroenergetycznej w myśl art. 7 Prawa energetycznego - narażone byłoby na koszty związane z zapewnianiem realizacji i finansowaniem budowy i rozbudowy sieci, podczas gdy użytkownik - uchylając się od zawarcia umowy sprzedaży energii (lub umowy kompleksowej), pobierałby energię bez szczegółowych warunków jej sprzedaży określonych w umowie. Aby zatem zapobiec takim sytuacjom, należy uznać, iż nielegalnym pobieraniem energii jest jej pobieranie bez zawartej umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej.

W przypadku nielegalnego poboru energii, dostawca ma prawo do pobrania opłaty wynikającej z rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną, ale może również zamiast opłaty taryfowej dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych w przypadku, gdy z nielegalnym poborem energii związane są inne szkody, których sama opłata taryfowa mogłaby nie wyrównać. (por. Wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 6 września 2011 r., sygn. akt III Ca 93/11)

Przedsiębiorstwo energetyczne ma obowiązek zawierać umowy o przyłączenia; skoro więc opłaty przyłączeniowe wynikają z taryfy i nie odzwierciedlają faktycznych kosztów, to przedsiębiorstwo może oczekiwać, że wpływy z opłat dystrybucyjnych zrównoważą wydatki na budowę i na utrzymanie gazociągu oraz na budowę przyłączy. W sytuacji, gdy do zawarcia umowy o dostawy paliwa nie dochodzi, po stronie przedsiębiorstwa powstaje szkoda, związana z wydatkami na wybudowanie przyłącza, a nie zrównoważona przyszłymi wpływami.

Zarówno umowa, jak i wniosek o określenie warunków przyłączenia oraz warunki przyłączenia w sposób jasny określały moc przyłączeniową, która przy tym została podana we wniosku przez samego pozwanego. Powód wykonał prace zgodnie z ustaloną specyfikacją, a w ich toku pozwany nie zgłaszał, że zmienił swoje plany odnośnie sposobu wykorzystania przyłącza.

Zgodnie z treścią art. 483 § 1 k.c. można zawrzeć w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Aby mówić o powstaniu obowiązku świadczenia kary umownej niezbędne jest łączne wystąpienie następujących przesłanek: istnienie skutecznego postanowienia umownego kreującego obowiązek świadczenia kary oraz niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Istotne znaczenie w przypadku analizy przesłanek warunkujących powstanie obowiązku zapłaty kary umownej jest rozkład ciężaru dowodu. Na wierzycielu ciąży powinność wykazania przesłanki istnienia ważnego postanowienia umownego odnoszącego się do zastrzeżenia kary umownej oraz powinność wykazania faktu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, do którego odnosi się kara umowna. Na wierzycielu nie ciąży natomiast powinność wykazania okoliczności świadczących o odpowiedzialność dłużnika, bowiem korzysta on z domniemania wynikającego z art. 471 k.c. określającego odpowiedzialność odszkodowawczą dłużnika.

Obalenie domniemania ponoszenia przez dłużnika odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązanie spoczywa na nim. Z kolei wykazanie zaistnienia okoliczności powodujących niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niezależnych od dłużnika i na które dłużnik nie miał wpływu, powodować będzie uchylenie się dłużnika od zapłaty kar umownych. W badanej sprawie nie zostało wykazane, aby do opóźnienia w wykonaniu robót doszło ze względu na okoliczności niezależne od pozwanego, Sąd uznał, że kara umowna naliczona została w sposób prawidłowy. Zgodnie z § 8 umowy strony zwolnione były od odpowiedzialności za częściowe lub całkowite niewykonanie zobowiązań wynikających z umowy, jeżeli przyczyna tego niewykonania były okoliczności spowodowane działaniem siły wyższej, za które uważano okoliczności powstałe po zawarciu umowy, w wyniku nieprzewidzianych zdarzeń o charakterze nadzwyczajnym.

Pozwany w piśmie z dnia 22 września 2016 r. zwrócił się do powoda o zawarcie aneksu do umowy o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej nr (...) – w przedmiocie zmiany terminów skazanych w treści § 5 ust. 1 pkt d umowy i § 5 ust. 2 pkt c umowy na dzień 31 grudnia 2017 r. Powyższy wniosek pozwany złożył powołując się na brak zgody na realizację ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w T. – inwestycji w ramach dotacji z programu (...) – dotyczącego wsparci finansowego dotyczącego ograniczenia tzw. niskiej emisji oraz brakiem środków pieniężnych w budżecie (...) Sp. z o.o. w B. na realizację przedmiotowej inwestycji. Powód jednak odmówił wyrażenia zgody na przesunięcie terminów zawartych w umowie o przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej nr (...). Podkreślić należy, że umowa nie przewidywała w ogóle realizacji inwestycji od źródła pozyskania środków przez pozwanego. Opisane zdarzenia nie miały charakteru nieprzewidywalnego, czy też nadzwyczajnego, a co bardziej istotne nie były spowodowane siłą wyższą.

Powód zatem co do zasady prawidłowo naliczył kare umowną.

W kwestii terminu obowiązywania nowej taryfy dla energii, pierwszeństwo znajduje art. 47 ust. 4 Prawa energetycznego przed art. 384[1] k.c. Artykuł 384[1] k.c. nie ma zastosowania również w zakresie, w którym - odwołując się do art. 384 k.c. - określa sposób prawidłowego zakomunikowania drugiej stronie treści nowego wzorca (przez doręczenie), zgodnie bowiem z art. 5 ust. 5 Prawa energetycznego nie ma obowiązku doręczenia adherentowi zatwierdzonych taryf. Taryfy te muszą być natomiast opublikowane (art. 47 ust. 3 p.e.).

Zarzut nieprzedstawienia taryf ciepła stronie pozwanej okazał się niewiarygodny i nieudowodniony. W ocenie Sądu była to taktyka przyjęta na potrzeby postępowania sądowego. Z zeznań G. P. wynika, że wszystkie niezbędne dokumenty zostały przedłożone drugiej stronie (k.186). Potwierdza to również § 9 ust. 4 umowy (k.13), z którego wynika, że odbiorca w dniu podpisania umowy otrzymał komplet dokumentów o których mowa w § 9 ust. 3, czyli m.in. Taryfa Ciepła dla (...) (§ 9 ust. 3 lit. a ). Co więcej z zeznań E. B. (k.187) wynika, że aktualne taryfy dla ciepła są na stronie internetowej (...), a klient o takiej zmianie jest informowany. Ponadto sam D. K. zeznał, że ostatecznie dostał taryfę ciepła (k.231v in fine) i było to parę miesięcy po podpisaniu umowy.

Ponadto J. B. wyjaśnił, że można było obliczyć na podstawie zapisów umowy i znajomości potrzeb cieplnych (...), określonych w dokumentacji technicznej i stawek opłat z taryfy cieplnej wysokość opłaty (k.223). Z kolei z opinii biegłej z dnia 12 marca 2019 roku (k.312, str. 18 opinii pkt 5.6 in fine) wynika, że nieprzekazanie taryfy nie stanowi problemy obliczenia kar umownych bądź kosztów dostawy ciepła.

W rzeczywistości podstawową przyczyną, dla której strona pozwana nie chciała zawrzeć umowy z (...) było, jak zeznał D. K. (k.231), to, że spodziewane koszty ogrzewania kamienicy przekraczają warunki, jakie mogła zaakceptować (...). Przyczyną mniejszych środków po stronie (...) było zaś cofnięcie dofinasowania z programu K.. Ponadto jak wynika z przesłuchania D. K. (k.231v in fine) opierał się on (nieprawidłowo) na doświadczeniach z energetyką. Jednocześnie sam przyznał, że naruszył § 5 ust. 8 umowy (k.232) poprzez niepoinformowanie pracowników (...) o odbiorze instalacji grzewczej.

Opłaty wskazane przez (...) były naliczone zgodnie z umową naliczone prawidłowo pod względem wartościowym, zgodnie ze stawkami cen i opłat zawartych w taryfach dla ciepła i zatwierdzanych przez Prezesa URE w Pozwaniu.

Opłata wyliczona na k. 24 akt merytorycznie nie dotyczy grudnia lecz listopada 2016 r.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 listopada 2003 r., sygn. akt. III CZP 61/03 „Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody.”. Podobnie orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 2014 r., sygn. akt. V CSK 402/13 „Zamieszczony w art. 484 § 1 k.c. zwrot "bez względu na wysokość poniesionej szkody" oznacza, że nie ma znaczenia sam fakt wystąpienia szkody, zatem przepis powyższy de lege lata modyfikuje ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej dłużnika w razie powstania obowiązku zapłaty przez niego kary umownej, gdyż jej zapłata powinna nastąpić bez względu na fakt wystąpienia i wysokość poniesionej szkody.”

Ponadto art. 353 § 1 k.c. wyznaczając granice swobody kształtowania treści umowy stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Dopóki zatem ustanowiona przez strony kara umowna nie narusza właściwości samej jej instytucji (czy umowy, w której została zawarta), bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, czy też zasad współżycia społecznego, dopóty takie postanowienie umowne wiąże strony.

Wierzyciel nie ma z kolei obowiązku wykazywania rozmiaru (wysokości) poniesionej szkody, stąd też karę umowną określa się niekiedy jako zryczałtowane odszkodowanie. Nie musi również wykazywać winy dłużnika, bowiem domniemywa się, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego zostało przez dłużnika zawinione, a to na dłużniku – tak jak w przypadku art. 471 k.c. – spoczywa ciężar udowodnienia, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego nastąpiło z powodu okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada. Nadto dłużnik, może podejmować również obronę powołując się na 484 § 2 k.c. i podnosić, że zastrzeżona kara umowna jest niewspółmiernie wysoka.

Ustalenia stron były dopuszczalne w obrocie gospodarczym. Mają one charakter represyjny, mający na celu zmobilizowanie kontrahenta do należytego wykonania umowy. Zastrzeżenie takie bez wątpienia mieści się w graniach swobody kontraktowania. Opłaty zawarte w fakturach z pewnością nie dotyczą opłat za przyłączenie obiektu do sieci. Jak wskazała biegła opłaty zawarte w fakturach VAT nie dotyczą opłat za przyłączenie obiektu do miejskiej sieci ciepłowniczej (k.308, pkt 5 wniosków z opinii z dni 12 marca 2019 roku, str. 14 opinii). Zarzut dotyczący nieważności zapisów w oparciu o art. 58 § 1 kc nie był uzasadniony. Nie było również, w ocenie Sadu, żadnych klauzul niedozwolonych w umowie. Podkreślić ponownie należy, że strony dobrowolnie zawarły umowę, a strona pozwana ostatecznie postanowiła się z niej wycofać wobec tego, że przewidywane koszty ogrzewania miały być za wysokie.

Nie ma racji strona pozwana, że umowa nie zawierała możliwości rozwiązania umowy. Taka sposobność wynika z § 8 ust. 3 umowy.

Odnosząc się do oceny opinii biegłej U. C. w zakresie okresu, za które zasadne było, jej zdaniem, naliczenie kary umownej to, w ocenie Sądu z zeznań J. M. wynika, że wiedzę o możliwości odbioru przyłącza, a tym samym konieczności podjęcia prac pracownicy (...) mieli już od października 2016 roku (k.171).

Z zeznań R. O. wynika, że przyłącze zostało prawidłowo wykonane przez (...) (k.170) i (...) nie miała zastrzeżeń do wykonania przyłącza. Potwierdza to również protokół odbioru, który co prawda nie został podpisany przez przedstawiciela (...), ale zostało do opisane w samym protokole. Współgra to z zeznaniami J. M. (k.171), który wskazał, że nikt z (...), pomimo telefonów z jego strony, nie zgłosił się w celu podpisania protokołu odbioru. Jednocześnie podkreślił, że nie było żadnych zastrzeżeń do prac (...) w zakresie wykonania przyłącza. Przyznał to także pracownika pozwanej J. Ł. (k.188v). Zeznał on, że był telefon z (...) informujący o odbiorze przyłącza. Biegła w swojej opinii uzupełniającej z dnia 4 czerwca 2019 roku (k.453, str. 4 opinii) podała, że ,,fakt wybudowania przyłącza jest potwierdzonym protokołem odbioru robót z dnia 31 grudnia 2016 roku (K.26-27) i jest równocześnie spełnieniem zobowiązań umownych powoda wobec pozwanego tj. § 5 pkt a i 1b umowy (…)”. Rzecz w tym, że opisany w tym zdaniu opinii biegłej protokół odbioru robót nie jest z dnia 31 grudnia 2016 roku, a jest z dnia 31 października 2016 roku (k.26). Biegła omyłkowo wpisała grudzień zamiast października. W ustnej opinii uzupełniającej datę podała prawidłowo (k.442v). Pismo powoda adresowanego do pozwanego z dnia 28 grudnia 2016 roku, na które powołuje się biegła nie miało znaczenia dla ustalenia daty poinformowania o zakończeniu prac. Nie ma racji biegła twierdząc, że ,,pismo jest o tyle ważne, gdyż pozwany nie uczestniczył w odbiorze przyłącza i mógł nie wiedzieć, że dostawca całkowicie zakończył budowę i praktycznie jest gotowy dostarczyć ciepło”. Wobec zeznań świadków M. i O., a także samego protokołu odbioru wynika że pracownicy (...) wiedzieli o zakończeniu prac w dniu 31 października 2016 roku, a mimo to świadomie nie przyszli na odbiór. Potwierdza to również treść pierwotnej opinii biegłej z dnia 12 marca 2019 roku (k.299, str. 5 opinii), gdzie napisała, iż budowa zasilania w ciepło trwała od 5 września 2016 roku do 31 października 2016 roku, a miesięczny ,,poślizg” nie miał wpływu na bieg sprawy. Jednocześnie nie było zgłoszenia gotowości instalacji odbiorczej do pobierania ciepła ze strony (...). Ostatecznie (...) na własne ryzyko zamontował ciepłomierz i zawór regulacyjny 13 listopada 2017 roku. Wobec powyższego Sąd uznał, że od dnia następnego po 31 października 2016 roku, czyli po wykonaniu przyłącza, można było naliczać karę umowną, co prawidłowo uczynił (...). Z opinii uzupełniającej biegłej z dnia 4 czerwca 2019 roku (k.454, str. 5 opinii) wynika, że (...) nie mógł spełnić swoich zobowiązań umownych (§ 5 pkt 1c i 1d) bez wykonania węzła przez pozwanego. Tym samym to wina pozwanego była przyczyną braku montażu ciepłomierza i zaworu regulacyjnego przez (...), a wobec tego to (...) ponosi odpowiedzialność za niezawarcie umowy kompleksowej przez ten okres. Fakt wybudowania przyłącza został potwierdzony protokołem odbioru z dnia 31 października 2016 r., co wiązało się ze spełnieniem postanowień umownych powoda wobec pozwanego. Warto wskazać, że samo zamontowanie ciepłomierza (licznika) trwa około 3-4 godzin (k.442v- ustna opinia uzupełniająca), a zatem wykonanie § 5 ust.1 lit. c możliwe było przez (...) już tego samego dnia, w którym strona pozwana wykonałaby węzeł cieplny, czyli obowiązek opisany w § 5 ust.2 lit. c umowy (k.10).

Naliczanie kary umownej było zatem zasadne od 1 listopada 2016 r. do 31 grudnia 2017 r.

Tym samym roszczenie powoda w sprawie prowadzonej pod sygn. akt VIII GC 1000/18 było zasadne w całości (k. 313, pkt 6.8 wniosków opinii biegłej z dnia 12 marca 2019 roku, str. 19 opinii).

W sprawie o sygn. akt. VIII GC 1583/18 powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości i obejmowało miesiące od lipca do grudnia 2017 r. (k. 313, pkt 6.8 wniosków opinii biegłej z dnia 12 marca 2019 roku, str. 19 opinii).

Odnosząc się do rodzaju zasądzonych odsetek Sąd wyjaśnia, że nie ma podstaw do naliczenia odsetek od kary umownej wynikającej z § 17 ust. 4 umowy i od opłat eksploatacyjnych w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 4 pkt 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych- transakcja handlowa oznacza umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Istnieje spór czy umowa najmu może być uznana za transakcję handlową w rozumieniu powyższej ustawy. Zdaniem Sądu rozpoznającego sprawę zakres pojęcia umowy o świadczenie usług obejmuje umowy zlecenia, umowy o dzieło. Jednakże kwota dochodzona w rozpoznawanej sprawie jest karą umowną wynikającą z umowy (§ 7 ust.3 umowy) jako rekompensata za utratę opłaty uzyskiwanej przez (...), w przypadku zawarcia umowy kompleksowej. Nie jest to już transakcja handlowa a zatem nie można naliczać od niej odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w tej części, w obu sprawach z powództw (...).

W literaturze prawniczej i orzecznictwie sądowym dominuje pogląd, że „W razie połączenia kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje odrębnie w każdej z połączonych spraw (art. 219 k.p.c.)” (postanowienie SN z dnia 22 listopada 2012 r., II CZ 126/12, LEX nr 1284733).

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 zd. 2 k.p.c. zgodnie z którym Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. (...) uległ jedynie w części, w której nieprawidłowo określił rodzaj żądanych odsetek- czyli, zdaniem Sądu, uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Z tego względu, przegrywający sprawę- strona pozwana powinna zwrócić stronie powodowej koszty postępowania, na które złożyły się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, opłata od pozwu w wysokości 1056 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3600 złotych ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego w wysokości 2000 zł (biegła z zakresu ciepłownictwa-k. 169v). Łącznie dało to kwotę 6 673 zł w sprawie prowadzonej pod sygn. akt VIII GNc 9476/17.

Z kolei w sprawie prowadzonej poprzednio pod sygn. akt VIII GNc 1609/18 na koszty postępowania, złożyły się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, opłata od pozwu w wysokości 300 zł (nadwyżkę w wysokości 477 zł zwrócono) oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3600 złotych ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Łącznie dało to kwotę 3917 zł, które Sąd zasądził na podstawie 100 zd. 2 k.p.c.

Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 kscu w zw. z art. 83 ust. 2 kscu w z art. 100 zd. 2 kpc zasądził od pozwanej, jako przegrywającej proces, kwotę 3 448,38 zł tytułem brakującej części kosztów sądowych. Koszty sądowe poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły 3448,38 zł i objęły wynagrodzenie biegłego w łącznej, niepokrytej zaliczką powódki, kwocie 3 448,38 (3932 zł + 1516,38 zł - 2000 zł; k.444 i k. 491) zatem kwotę tę należało zasądzić od strony przegrywającej proces na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (pkt IV wyroku).

Odnosząc się do powództwa wzajemnego podnieść należy, że pozwany (powód wzajemny) dochodził zapłaty odszkodowania za szkody spowodowane zdarzeniem z dnia 13 listopada 2017 r. W tym dniu (...) zamontował ciepłomierz i zawór regulacyjny. Urządzenia zostały zamontowane w majątku pozwanego na przewodach łączących węzeł cieplny z przyłączem, gdyż przyłącze kończyło się na pierwszych zaworach odcinających węzeł patrząc od strony przyłącza.

Po około dwóch – trzech godzinach od zamknięcia węzła po skończonych robotach przez powoda, stwierdzono skutki awarii, powstałych po skończonych robotach przez powoda. Doszło do wycieku z instalacji i zalania węzła oraz sąsiednich pomieszczeń piwnicznych.

Po około 40 minutach przyjechało pogotowie ciepłownicze. Pracownicy pogotowania zamknęli zawory odcinając siec ciepłowniczą od węzła. Przewietrzyli pomieszczenie z zaparowania, próbowali ustalić miejsce wycieku, otworzyli główne zawory po czym znowu je zamknęli, gdyż instalacja odbiorcza nie była przygotowana do odbioru ciepła i jego nie pobierała.

Stosownie do treści art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dochodzący odszkodowania winien, z mocy art. 471 k.c., udowodnić następujące fakty: zaistnienie zdarzenia, z którego wynikła szkoda, wysokości szkody i związku przyczynowego pomiędzy zaistniałym zdarzeniem a powstałą szkodą. Stosownie zaś do art. 361 § 1 k.c. przy ustalaniu odpowiedzialności za szkodę bierze się po uwagę normalne następstwa działania lub zaniechania z których szkoda wynikła, a jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Konkludując, należy uznać, iż „normalne następstwa działania lub zaniechania z których szkoda wynikła” dotyczą tylko typowych, a więc normalnych skutków zawinionego zachowania, a nie za wszelkie możliwy tego następstw, które w ciągu zdarzeń dają się nawet połączyć w jeden łańcuch przyczynowo-skutkowy. Za adekwatne, typowe następstwo określonego zachowania można, więc uznać występowanie tylko takiego skutku, który daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, a więc takiego, który - przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego - jest charakterystyczny dla danej przyczyny, jako normalny rezultat określonego zachowania.

Sąd podziela wyrażane wielokrotnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowisko, że na gruncie art. 361 § 1 k.c. obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej. Związek przyczynowy może więc występować jako normalny również wtedy, gdy pewne zdarzenie stworzyło warunki powstania innych zdarzeń, z których dopiero ostatnie stało się bezpośrednią przyczyną szkody. Koncepcja adekwatnego związku przyczynowego zakłada, że określona szkoda może być skutkiem wielu zdarzeń oraz, że normalne następstwa badanej przyczyny mogą być zarówno bezpośrednie jak i pośrednie i pozostawać w relacjach wieloczłonowych, a w takiej sytuacji ocenie z punktu widzenia kryterium normalności podlega zależność wielu czynników kauzalnych w ich wzajemnych powiązaniach. Ustalenie, że zachodzi normalny związek przyczynowy wymaga zbadania, czy gdyby dane zdarzenie nie wystąpiło, powstałby określony skutek (warunek conditio sine qua non) oraz, czy pojawienie się przyczyny badanego rodzaju zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia rozpatrywanego skutku, poprzez jej współistnienie i współdziałanie z innymi czynnikami. Jeżeli odpowiedź na te pytania okaże się twierdząca, będzie to równoznaczne z wystąpieniem normalnego związku przyczynowego. Dla oceny istnienia związku przyczynowego, jako kategorii obiektywnej, nie ma przy tym znaczenia, z jakich powodów osoba poszkodowana wskazała jako przyczynę szkody określone zdarzenie, a nie zdarzenie inne, które pozostawało w ciągu przyczyn lub stanowiło współprzyczynę szkody. Okoliczności te mogą być ewentualnie rozważane przy ocenie roszczenia odszkodowawczego na podstawie zasad ogólnych, natomiast przy ustalaniu związku przyczynowego jako jednej z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej decydujące znaczenie ma to, czy i jaką szkodę spowodowało zdarzenie wskazane przez powoda jako podstawa faktyczna tego roszczenia (tak SN w wyroku z dnia 4 października 2012 r. I CSK 665/11, w wyroku z dnia 17 lutego 2011 r. III CSK 136/10, w wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r. I CSK 459/10).

Niewątpliwie do awarii doszło w skutek działania pracowników (...), co jednoznacznie potwierdziła opinia biegłego sądowego. Powód wykonał montaż bez otrzymania zgłoszenia o gotowości instalacji do odbioru ciepła od odbiorcy. Tym samym zamontował swój urządzenie w majątku pozwanego na swoją całkowitą odpowiedzialność.

Sąd zważył jednak, że w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego).W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06).

Awaria z dnia 13 listopada 2017 r. będąca źródłem nieszczelności w instalacji była spowodowana czynnikiem ludzkim tj. działaniem pracowników powoda i została usunięta, jednakże po zgłoszeniu awarii, zachowanie powoda było prawidłowe – szybki przyjazd pogotowia ciepłowniczego i zabezpieczenie (urządzeń węzła, pomieszczeń) przed dalszym zalewaniem i wyciekiem nośnika, a także przed ewentualnie dalszymi szkodami.

Konstrukcja i stalowa jako rama nośna dla urządzeń węzła była zamocowana na klockach stalowych o wysokości 16 cm, co przeciwdziałało zalaniu.

Reakcja (...) na zgłoszona awarię była natychmiastowa, w związku z czym nie zebrało się tyle wody, aby zalać urządzenia a po otwarciu drzwi wejściowych woda rozlała się do innych pomieszczeń piwnicznych. Jednakże gdyby kratka odprowadzająca wodę była zamontowana prawidłowo możliwym było by odprowadzenie wody tak żeby nie wylała się do innych pomieszczeń. Zalaniu uległy elementy stalowe, które przez około 2-3 godziny nie uległy korozji. Ponadto osłona izolacji termicznej była całkowicie odporna na wilgoć, a właściwy materiał izolacyjny zasadniczo nie był nasiąkliwy i przyjmuje się, że praktycznie nie jest. Gdyby nawet doszło do wniknięcia wilgoci to po rozpoczęciu eksploatacji węzła wilgoć z izolacji odparuje. Izolacja nie uległa zniszczeniu i nie straciła a swojej izolacyjności termicznej.

Ciepłomierz wraz z przelicznikiem i czujnikami oraz zawór regulacji – mimo awarii nie uległy zniszczeniu. Aby określić czy doszło do uszkodzenia pompy, czujników, regulatora, siłowników wraz z elektroniką oraz szafką sterowniczą i elektryczną zamontowana w węźle koniecznym jest dokonania ich sprawdzenia. Usługi takie wykonuje powód. A ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na pozwanym. Brak było w sprawie informacji, co stało się z nadmiarem wilgoci. Te wnioski wynikały z opinii U. C.. Na podstawie dokumentacji zdjęciowej ujawnionej w sprawie nie możliwym była wycena jak i ustalenie uszkodzeń znajdujących się w pomieszczeniach materiałów. Zdjęcia były złej jakości i nie pozwalały na określenie rodzaju materiału. Roszczenie finansowe na kwotę 20 000,00 zł nie znajdowało zatem uzasadnienia w sprawie.

Potwierdziła to opinii P. K., który wskazał, że należało wykluczyć oddziaływanie ciepłej wody na urządzenia elektryczne węzła cieplnego w wyniku przedmiotowej awarii. Nie było możliwości uszkodzenia urządzeń elektrycznych od pary wodnej (k.463-483).

Co bardzo ważne sam D. K. (k.232) nie wiedział co miało zostać uszkodzone w zalaniu.

Nie wiadomo co konkretnie uległo uszkodzeniu, ani ile te przedmioty były warte. Nawet z wiadomości e-mail z 6 grudnia 2017 roku (k.62) wynika, że ,,uszkodzeniu uległy elementy sterujące wymiennikiem ciepła, zalane zostały pomieszczenia, w których był zgromadzony materiał hydrauliczny do nowej instalacji CO, materiały budowalne (cement, gips, kleje do płytek, wełna mineralna itp.) jak również ściany i sufit pomieszczeń piwnicznych”. Na zdjęciach przedłożonych przez (...) nie widać cementu, gipsu, kleju do płytek, wełny mineralnej. Zdjęcie na k. 79 akt sprawy VIII GC 1583/18 jest nieczytelne. Z zeznań J. Ł. wynika, że było około 20 worków z cementem (k.188), ale nie wiadomo jaki to był cement, ani ile dokładnie z nich uległo zniszczeniu. Świadek opisał, że ,,większość”. Z kolei faktury VAT dołączone do pisma pełnomocnika powoda wzajemnego z dnia 7 kwietnia 2019 roku (k.331-334v) dotyczą albo innych rzeczy (jak np. bloczki, materiały hydrauliczne, siatki do ociepleń) lub rzeczy opisanych w e-mailu, ale nie wiadomo czy dokładnie te konkretne rzeczy znajdowały się w zalanym pomieszczeniu. Nie ma zaś wśród produktów opisanych na w/w fakturach cementu, o którym mówił świadek J. Ł.. Wskazać również należy, że faktury te dokładnie opisane w piśmie pełnomocnika powoda wzajemnego z dnia 7 kwietnia 2019 roku (k.331-334v) nie zostały opisane w e-mailu z dnia 6 grudnia 2017 roku, mimo, że teoretycznie mogły być podane. Tej niejasności pełnomocnik powoda wzajemnego nie wyjaśnił.

Mając powyższe na uwadze Sąd w sprawie z powództwa wzajemnego powództwo oddalił w całości na podstawie art. 415 kc zw. w zw. z art. 471 k.c. art. 6 kc a contrario. Niezależnie bowiem, którą podstawę prawną żądania (...) przyjąć za zalanie tzn. odpowiedzialność kontraktową czy deliktową (...) powództwo i tak nie mogło być uwzględnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Przegrywający sprawę- powódka wzajemna ( (...)) powinna zwrócić stronie pozwanej wzajemnej koszty postępowania, na które złożyły się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3600 złotych ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku.

Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 kscu w zw. z art. 83 ust. 2 kscu w z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zasądził od powódki wzajemnej, jako przegrywającej proces, kwotę 401,96 zł tytułem brakującej części kosztów sądowych. Koszty sądowe poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły w sprawie z powództwa wzajemnego 401,96 zł i objęły wynagrodzenie biegłego w łącznej, niepokrytej zaliczką powódki wzajemnej, kwocie 401,96 (2401,96 zł - 2000 zł; k.488) zatem kwotę tę należało zasądzić od strony przegrywającej proces na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (pkt X wyroku).

Asesor sądowy Tadeusz Górka