Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI U 2668/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2021 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: A. R. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 20 października 2020 r., znak: (...)

w sprawie: A. R. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ustalenie kapitału początkowego

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy do uwzględnienia przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego A. R. (1) wynagrodzeń uzyskanych przez niego w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. (...) Zespołu (...) w latach 1979-1981 w wysokości:

- 65.681 (sześćdziesiąt pięć tysięcy sześćset osiemdziesiąt jeden) zł za rok 1979,

- 61.347 (sześćdziesiąt jeden tysięcy trzysta czterdzieści siedem) zł za rok 1980,

- 81.136 (osiemdziesiąt jeden tysięcy sto trzydzieści sześć) zł za rok 1981,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 2668/20

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonego A. R. (1). W decyzji wskazano, iż do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono dochodów z lat 1979-1981 uwidocznionych na druku RP-7 z uwagi na brak na tym zaświadczeniu pieczątki drugiej osoby uprawnionej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się uwzględnienia dochodów z lat 1979 r.-1982 r. według zapisów na druku Rp-7 wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...) i wskazał kwoty otrzymywanego wynagrodzenia w tym okresie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. R. (1) zatrudnił się (...) r. w Przedsiębiorstwie (...) jako robotnik budowlany a po dwóch tygodniach został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy i do jego obowiązków jako montera-blacharza należało malowanie konstrukcji stalowych na budowach m.in. Zakładów (...) w K.,(...) w B., w Rafinerii (...), Zakładzie (...). Ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie obliczane według stawki godzinowej. Wynagrodzenia ubezpieczonego w okresie zatrudnienia w tym zakładzie systematycznie wzrastało a globalne wynagrodzenia ubezpieczonego w poszczególnych miesiącach były na tyle wysokie, że z jednej wypłaty ubezpieczony mógł poczynić znaczące wydatki np. kupić meble kuchenne. W latach 1979-1981 wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło odpowiednio: w 1979- kwotę 65 681 zł, w 1980 r.-61 347 zł, w 1981 r. – 81 136 zł. Druk Rp-7 z dnia 20.07.1992r. wystawiono ubezpieczonemu w Oddziale w G., bowiem w 1992 r. ubezpieczony przechodził na rentę. W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 20.07.1992 r., które podpisane zostało przez księgową E. S., wskazano, że zaświadczenie zostało wystawione na podstawie osobowych kart wynagrodzeń na lata 1979-1981r. W legitymacji ubezpieczeniowej pracodawca wpisał natomiast wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego za 8 miesięcy pracy w 1982 r. w kwocie 48 927zł.

dowód: dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego-umowa o pracę, angaże zmieniające wysokość stawki godzinowej, świadectwo pracy, akta organu rentowego – odpis karty z legitymacji ubezpieczeniowej nr (...) k.30 , zeznania świadka A. R. (2), ubezpieczonego zapis AV na płycie CD k. 32.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone dokumenty, których autentyczność nie budziła żadnych wątpliwości oraz zeznania świadka i ubezpieczonego, które były spójne i logiczne oraz korelowały z treścią zebranych w sprawie dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było uwzględnienie do ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w latach 1979-1981 w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w W. (...) Zespołu (...).

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53 (dot. obliczania wysokości emerytury), z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art. 6; okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2 ww. ustawy). W myśl art. 174 ust. 3 ww. ustawy podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. W art. 6 ust. 1 ww. ustawy wskazano rodzaje okresów składkowych, wymieniając wśród nich m.in. okresy ubezpieczenia. Nie ulega wątpliwości w sprawie, że okres pracy ubezpieczonego od 16.08.1978 r. do 31.08.1982 r. w rozmiarze 4 lat i 16 dni został uznany przez organ rentowy do okresów ubezpieczenia, co potwierdza wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczenia sporządzony przez ZUS na karcie 34 akt rentowych.

W niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu ustalenia, czy w tym spornym okresie ( w latach 1979-1981) ubezpieczony faktycznie pracował w Przedsiębiorstwie (...) oraz czy ubezpieczony w tym okresie otrzymał wynagrodzenia uwidocznione w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 20.07.1992 r. wystawionym przez pracodawcę ( k.26 akt ZUS), opatrzonym pieczęcią pracodawcy i podpisanym przez księgową E. S..

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego (dokumentów z akt osobowych, akt rentowych, jak również zeznań świadka i zeznań ubezpieczonego), ubezpieczony w wyżej wymienionym okresie faktycznie pracował w Przedsiębiorstwie (...), nie korzystał także wówczas z urlopu bezpłatnego, co wykazują akta osobowe. Zgromadzony materiał dowodowy zdaniem Sądu pozwala na przyjęcie, że był to okres składkowy w rozumieniu wyżej cytowanego art. 6 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy nie uwzględnił jednak faktycznych wynagrodzeń uzyskanych przez ubezpieczonego w spornym okresie, bowiem na zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wysokość wskazanych wynagrodzeń potwierdziła swoim podpisem jedynie księgowa E. S..

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postepowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753).Poglądy powyższe są aktualne również pod rządami obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało więc w niniejszym przypadku na celu ustalenie taką wysokość wynagrodzenia, jakie wnioskodawca w spornym okresie niewątpliwie otrzymywał. Sąd ma przy tym na względzie powszechnie znane trudności w dokumentowaniu nie tylko wysokości wynagrodzenia, ale nawet samego zatrudnienia w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów (te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu), czy wręcz likwidacją zakładów pracy.

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając wnioski ubezpieczonego, Sąd w niniejszej sprawie przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji znajdującej się w aktach ZUS oraz uzyskanej w trakcie procesu, co pozwoliło ocenić zasadność zgłoszonych w odwołaniu żądań.

W toku postępowania przed organem rentowym oraz w toku postępowania sądowego zostały złożone: akta osobowe ubezpieczonego, druk RP 7 z dnia 20.07.1992 r., legitymacja ubezpieczeniowa z której Sad przeprowadził dowód na rozprawie a w aktach rentowych pozostaje odpis tej legitymacji dotyczący spornego okresu. Dodatkowo Sad przesłuchał zawnioskowanego przez ubezpieczonego świadka i samego ubezpieczonego. W ocenie Sądu nie ma przeszkód by na tej podstawie ustalić wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego w latach 1979-1981 r. wprost wskazaną kwotowo w zaświadczeniu i wynagrodzeniu z dnia 20.07.1992 r. W ocenie Sądu, zgromadzona dokumentacja, choć obarczona brakami formalnymi podnoszonymi przez ZUS, wskazuje wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy w sposób niewątpliwy. Brak dwóch podpisów osób uprawnionych na druku RP 7 nie pozbawia, w ocenie Sądu Okręgowego, tego dokumentu waloru wiarygodności. Podkreślić należy iż treść wskazanych dokumentów co do zarobków osiąganych przez wnioskodawcę w latach 1979-1981r. koresponduje wzajemnie z wysokością wynagrodzenia ubezpieczonego otrzymanego za 8 miesięcy pracy w 1982 r. wskazaną w legitymacji ubezpieczeniowej. Nadto wysokość wynagrodzenia znajduje potwierdzenie w zeznaniach samego wnioskodawcy oraz zawnioskowanego przez niego świadka.

W dniu 23 listopada 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (nazywane dalej rozporządzeniem w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe).

Ponieważ wniosek o ustalenie prawa do emerytury złożony został w dniu 16 września 2020 r. a zatem już po dniu wejścia w życie rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, nie zachodzi podstawa prawna z § 42 tego rozporządzenia do stosowania przepisów dotychczasowych.

W myśl § 21 ust. 1 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Niewątpliwie zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7, wystawione przez pracodawcę jest środkiem dowodowym potwierdzającym wysokość wynagrodzenia pracownika, przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, o którym mowa w § 21 ust. 1 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.

Dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy konieczne było zatem udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7 z dnia 20 lipca 1992 r. (k. 26 akt kap. pocz.) jest miarodajne dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w poszczególnych latach kalendarzowych wskazanych w odwołaniu.

Oceniając zasadność odwołania Sąd był zmuszony oprzeć się na dokumentach przedłożonych przez odwołującego na etapie postępowania przed organem rentowym oraz zeznaniach świadka A. R. (2) oraz ubezpieczonego. W ocenie Sądu zakwestionowanie przez ZUS spornego zaświadczenia Rp - 7 jedynie z powodów czysto formalnych było niezasadne i zdecydowanie zbyt formalistyczne. Podkreślić należy, że zaświadczenie zostało wystawione według wzoru ustalonego przez ZUS. Wprawdzie w ww. zaświadczeniu brak jednej imiennej pieczątki osoby upoważnionej do podpisania dokumentu, jednak znajduje się tam pieczątka "księgowa E. S." oraz podpis tej osoby a także pieczęć pracodawcy czyli Przedsiębiorstwa (...). Powyższe pozwala w ocenie Sądu na identyfikację podmiotu i osoby wystawiającej dokument. Ponadto ZUS nie wykazał, by z jakichkolwiek przepisów wynikał bezwzględny wymóg umieszczenia dwóch pieczątek imiennych osób upoważnionych do wystawienia zaświadczenia Rp - 7. Z tych też względów, zdaniem Sądu nie ma podstaw by nie uwzględnić wskazanych w tym dokumencie zarobków przy ustaleniu wysokości podstawy kapitału początkowego.

Mając to na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z przepisem art. 118 ust. la ustawy
o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonej. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe, konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego przed Sądem.

SSO Ewa Milczarek