Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Ludmiła Dulka – Twarogowska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2021 roku w Wąbrzeźnie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w G.

przeciwko: H. G. (1)

- o zapłatę

1)  oddala powództwo w całości,

2)  ustala, że koszty procesu ponosi strona powodowa.

Sędzia

L. T.

Sygn. akt IC 340/20 upr

POUCZENIE

1.  (...)

2.  (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

W., dnia 29 stycznia 2021 r.

Sędzia

L. T.

Sygn. akt I C 340/20 upr

UZASADNIENIE

W dniu 31 stycznia 2020 r. (...) S.A. z siedzibą w G. wniosła pozew przeciwko H. G. (1), domagając się zasądzenia 772,26 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 752,07 zł za okres od 10 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi za opóźnienie od 20,19 zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztów procesu (k.3-6)..

W sprzeciwie od wydanego w elektronicznym postepowaniu upominawczym nakazu zapłaty, pozwana podniosła zarzut spłaty całości zobowiązania względem powódki (k.7v-9).

Sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 listopada 2017 r. H. G. (1) zawarła z (...) S.A. z siedzibą w G. umowę pożyczki nr (...) na okres od 24 listopada 2017 r. do 01 grudnia 2019 r. Całkowita kwota pożyczki przekazana pozwanej wynosiła 5.000 zł. Zgodnie z umową całkowita kwota do zapłaty wynosiła 9.622,71 zł i oprócz kwoty pożyczki obejmowała: opłatę przygotowawczą za rozpatrzenie wniosku o udzielenie pożyczki, ocenę zdolności kredytowej, przygotowanie, doręczenie i podpisanie umowy, a także tytułem kosztów związanych z zawarciem umowy – 750 zł, prowizję administracyjną za obsługę pożyczki, ustanowienie zabezpieczeń, wycenę ryzyka, utrzymanie baz danych, a także inne koszty – 3.500 zł, odsetki umowne od całkowitej kwoty pożyczki – 372,71 zł. Spłata pożyczki, opłat i odsetek miała nastąpić w 24 ratach miesięcznych płatnych do dnia 1. każdego miesiąca w kwocie 400,94 zł i obejmowała odpowiednią cześć kapitału, opłaty przygotowawczej, opłaty administracyjnej oraz odsetki za dany okres. W przypadku braku płatności dwóch pełnych rat pożyczki wraz z odsetkami i opłatami, pożyczkodawca był uprawniony do wypowiedzenia umowy w terminie 30 dni od dnia upływu terminu płatności, po uprzednim pisemnym wezwaniu do zapłaty w terminie 7 dni.

Okoliczności bezsporne, ponadto dowody:

- umowa pożyczki (k.24-26);

- potwierdzenie wypłaty pożyczki (k.27);

- harmonogram spłat (k.28-29).

H. G. (2) po zawarciu umowy i otrzymaniu od (...) S.A. w G. 5.000 zł, na poczet spłaty pożyczki dokonała wpłat w łącznej kwocie 8.982,82 zł.

Okoliczność bezsporna, ponadto dowody:

- rozliczenie spłat (k.30-31);

- potwierdzenia wpłat (k.45-47).

(...) S.A. w G. pismem datowanym na 15 lipca 2019 r. wezwała H. G. (2) do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 802,23 zł, w związku z brakiem płatności dwóch kolejnych rat pożyczki, a następnie pismem z 16 sierpnia 2019 r. wypowiedziała umowę nr (...) i wezwała ją do zapłaty 2.808,65 zł. Ponadto 09 stycznia 2020 r. powódka skierowała do pozwanej ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty.

Dowody:

- ostateczne wezwanie do zapłaty (k.32-33);

- wypowiedzenie umowy (k.34-35);

- ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty (k.36-37).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowił art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki w świetle unormowań kodeksu cywilnego może mieć zarówno charakter odpłatny, jak i nieodpłatny, a do głównych świadczeń stron należy zaliczyć udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony czas (po stronie pożyczkodawcy) oraz zwrot tych środków (po stronie pożyczkobiorcy).

Pozwana jest konsumentem, która zawarła umowę z przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i posługującym się wzorcami umownymi, dlatego zastosowanie w niniejszej sprawie winny znaleźć także przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2018.993 j.t.), w szczególności art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, zgodnie z którymi przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Art. 385 ¹ i nast. k.c. regulują materię niedozwolonych postanowień umownych, nazywanych także klauzulami abuzywnymi. Celem wprowadzenia tych przepisów do porządku prawnego był zamiar zapewnienia konsumentom skuteczniejszej ochrony w stosunkach umownych z profesjonalistami oraz potrzeba uwzględnienia postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich (Dz.Urz. WE z 1993 r. L 95). Przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Należy wyjaśnić, że wynagrodzeniem za korzystanie przez pożyczkobiorcę z kwoty uzyskanej w ramach pożyczki są zasadniczo odsetki, których górny pułap w celu zapobieżenia lichwie został wyznaczony przepisem art. 359 § 2 ¹ k.c. - jako dwukrotność odsetek ustawowych. Strony pożyczki łączył dobrowolny stosunek zobowiązaniowy i to one autonomicznie mogły decydować o warunkach zawartej umowy. Powódka udzielając pożyczki, co do zasady była uprawniona do obciążenia kontrahenta kosztami/opłatami za różne czynności związane z zawarciem umowy. Za niedopuszczalną należy uznać jednak sytuację, w której jedna ze stron wykorzystując swoją pozycję profesjonalisty, kształtuje wzorzec umowny w ten sposób, że wprowadza do niego konstrukcję prawną prowadzącą do pokrzywdzenia drugiej strony – konsumenta, poprzez jego obciążenia nadmiernymi, rażąco wygórowanymi kosztami znacznie odbiegającymi od faktycznie poniesionych wydatków. Umowa pożyczki sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym powinna jasno określać, które opłaty/prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Wspólną cechą ustalania wysokości wszelkich opłat/prowizji, jest to że muszą one stanowić ekwiwalent świadczonych usług i co do zasady odpowiadać rzeczywistym kosztom poniesionym z tego tytułu.

Za niedozwolone klauzule umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., należy więc uznać te postanowienia, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, faktycznie stanowią dla pożyczkodawcy wyłącznie źródło zysku. Przywołany przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. chroni konsumenta, jako słabszego uczestnika obrotu w relacjach z przedsiębiorcą - profesjonalistą w danej dziedzinie. W sytuacji, gdy przedsiębiorca narzucił pożyczkobiorcy (konsumentowi) wszystkie warunki umowy, w tym także dotyczące dodatkowych kosztów i opłat, nie pozostawiając mu żadnego wyboru, zachodzi nieusprawiedliwiona dysproporcja praw i obowiązków stron umowy - na niekorzyść pozwanego.

W przedmiotowej umowie pożyczki określono, że pozwana zapłaci na rzecz pożyczkodawcy prowizję administracyjną wynoszącą 3.500 zł. Prowizja ta stanowi aż 70% kwoty kapitału, dlatego w ocenie Sądu jest ona nadmierna, a tym samym nieadekwatna do wartości zaciągniętego przez pozwaną zobowiązania, generowała ona dla pożyczkodawcy dodatkowy zysk, a unormowanie umowne ją przewidujące stanowiło faktyczne obejście przepisów o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹, § 2 ² i § 2 ³ k.c.). Postanowienie to nie zostało uzgodnione indywidualnie z pozwaną, rażąco naruszało jej interesy, kształtowało obowiązki w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami i nie wynikało z kalkulacji rzeczywistych kosztów. Tym samym zapis umowy pożyczki dotyczący prowizji administracyjnej zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. nie wiązał pozwanej, jako niedozwolona klauzula umowna, a więc nie jest ona zobowiązana do zapłaty tej należności.

Nawet gdyby przyjąć, że w odniesieniu do wspomnianej prowizji administracyjnej nie znajdują zastosowania przepisy dotyczące klauzul niedozwolonych, to postanowienie umowy w tym zakresie i tak trzeba uznać za nieważne (art. 58 § 1 i 2 k.c.), ponieważ pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.) oraz przepisami regulującymi odsetki maksymalne (art. 359 § 2 ¹ - § 2 ³ k.c.).

Uznając, iż zobowiązanie do pokrycia prowizji administracyjnej nie wiąże pozwanej, w oparciu o zawartą umowę, jej zadłużenie wynosiło: 5.000 zł tytułem zwrotu kapitału, 750 zł opłaty przygotowawczej oraz 372,71 zł odsetek umownych, łącznie 6.122,71 zł. Skoro pozwana przed wniesieniem pozwu dokonała wpłat na rzecz powódki w kwocie 8.982,82 zł, oznacza to, iż zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki zostało w całości spłacone. W tej sytuacji w pkt 1 wyroku Sąd w całości oddalił powództwo, a ponadto ustalił, iż koszty procesu ponosi strona powodowa, która przegrała spór sądowy (pkt 2 sentencji).

Sędzia

L. T.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)

3.  (...)

W., dnia 11.03.2021 r.

Sędzia Ludmiła Dulka-Twarogowska