Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 224/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 20 stycznia 2021 roku w sprawie sygn. akt II K 1284/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy prawa materialnego - przepisów art. 1 § 2 kk oraz 115 § 2 kk - polegający na braku odniesienia się przez sąd do przesłanek przewidzianych w art 115 § 2 kk w uzasadnieniu wyroku, wskazujących na to, iż czyny zarzucane oskarżonym są społecznie szkodliwe w stopniu znikomym, co skutkowało umorzeniem postępowania wobec wymienionych na zasadzie art 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art 1 § 2 k, podczas gdy właściwa ocena zarzucanych czynów, oparta na przesłankach przewidzianych przez ustawodawcę w art 115 § 2 kk, w tym rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynów, motywacja i zamiar oskarżonych, winna skutkować uznaniem , iż czyny zarzucone w pkt I, II, III, V i VI aktu oskarżenia są społecznie szkodliwe w stopniu znacznym, a w konsekwencji skazaniem oskarżonych za tak przypisane im czyny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z pełną akceptacją ze strony sądu odwoławczego spotyka się rozstrzygniecie sądu rejonowego w zakresie umorzenia postępowania z powodu znikomej społecznej szkodliwości czynów jakich dopuściły się oskarżone L. J. i M. C..

Należy zauważyć, że samo formalne naruszenie przepisów prawa jest niewystarczające do przypisania odpowiedzialności karnej. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w kodeksie karnym przestępstwem jest czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę pod groźbą kary. Zatem dla uznania jakiegoś czynu za przestępstwo konieczne jest wykazanie, że nie tylko narusza on określone wartości społeczne, ale czyni to w stopniu wyższym niż znikomym (art. 1 § 2 kk). Dopiero wtedy można mówić o winie sprawcy czynu i w konsekwencji zastosować wobec niego określoną sankcję karną.

W celu zapewnienia właściwej, jednolitej interpretacji pojęcia społecznej szkodliwości czynu i ustalenia elementów wpływających na jej stopień, kodeks karny wprowadza określenie okoliczności decydujące o tym stopniu. Według "słowniczka" wyrażeń ustawowych (art. 115 § 2 kk) są to okoliczności należące do zakresu strony przedmiotowej i strony podmiotowej czynu zabronionego, a więc odpowiadające koncepcji przedmiotowo-podmiotowej. Oznacza to, że o znikomości społecznej szkodliwości czynu przesądzić może jedynie przedmiotowo-podmiotowa, kompleksowa, ocena wymienionych przesłanek wartościowania czynu zabronionego, które łącznie wskazywać muszą na subminimalny ładunek tej szkodliwości (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1997 r., II KKN 135/96,).

Konsekwencje procesowe ustalenia znikomego stopnia społecznej szkodliwości wyodrębnione zostały jako przesłanka w art. 17 § 1 pkt 3 kpk, nakazując po wszczęciu postępowania karnego jego umorzenie.

Zgodnie natomiast z art. 115 § 2 kk przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Należy podkreślić, że wymieniony w art. 115 § 2 kk katalog okoliczności wpływających na stopień społecznej szkodliwości czynu jest ustawowo zamknięty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2006 r., V KK 226/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 stycznia 2005 r., II AKa 455/04,). Trafnie dostrzega się, że wszystkich wymienionych przez ustawodawcę w art. 115 § 2 kk okoliczności nie można ujmować kumulatywnie, albowiem - z natury rzeczy - nie aktualizują się one jednocześnie.

Przeprowadzając w tym kontekście analizę zachowania oskarżonych L. J. oraz M. C., sąd rejonowy słusznie uwzględnił okoliczność istnienia konfliktu sąsiedzkiego między wymienionymi a pokrzywdzonymi M. i S. małżonkami L. i S. E. w trakcie to którego strony wzajemnie czyniły sobie złośliwości i utrudniały sobie życie we wspólnie zajmowanym budynku. Z uwagi na ostrość konfliktu, zachowania te były niestety pewnym negatywnym standardem.

Obiektywna weryfikacja takiej sytuacji wskazuje więc, że oskarżone swoim zachowaniem nie okazywały zamiaru wyrządzenia krzywdy pokrzywdzonym. Działaniem ich kierowała jedynie chęć dokuczenia w/w pokrzywdzonym i okazania złośliwości pod ich adresem. Pokrzywdzeni natomiast nie okazywali nadmiernego strachu przed podsądnymi. Analiza przeprowadzonych w sprawie dowodów osobowych prowadzi do przekonania, iż pokrzywdzeni decydując się na złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie czynili tego z powodu odczuwania nadmiernej obawy wyrządzenia im krzywdy przez oskarżone, a przede wszystkim po to, aby położyć kres ich poczynaniom, które w istocie były szczególnie uciążliwe.

Adekwatnie sytuacje pomiędzy stronami ocenił Prokurator Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie umarzając postanowieniem z dnia 5 grudnia 2018 roku postępowanie przygotowawcze w sprawie PR Ds. 1779.2018, zainicjowane ( znacznie wcześniej bo 23 lipca 2018 roku ) przez L. J. w związku z zachowaniami jej sąsiadów ( w tym pokrzywdzonych w przedmiotowej sprawie ) wzbudzającymi w niej poczucie zagrożenia i istotnie naruszającymi jej prywatność, argumentując w podjętej decyzji procesowej, iż konflikty jakie mają miejsce pomiędzy stronami oscylują w granicach wzajemnych codziennych relacji w zakresie funkcjonowania w społeczności lokatorskiej, po czym nie znajdując podstaw do podjęcia postępowania, o które zawnioskowała L. J. pismem z dnia 3 marca 2021 roku.

Na przeszkodzie w przyjęciu znikomej społecznej szkodliwości czynów oskarżonych nie stoi okoliczność, iż przestępstwo z art. 190 & 1 kk zagrożone jest karami alternatywnymi, w tym karą pozbawienia wolności do 2 lat, zaś przestępstwo z art. 190 a & 1 kk karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat ( aktualnie, a w czasie popełniania czynów do 3 lat pozbawienia wolności ), do czego odwołuje się skarżący, argumentując na tej podstawie o wysokiej szkodliwości tego typu czynów zabronionych. W związku z tym zarzutem apelacji odwołać się należy do poglądu prezentowanego w tym zakresie w orzecznictwie, zgodnie z którym wyłączenie karygodności czynu dotyczy konkretnego, zindywidualizowanego czynu i co do zasady nie jest uzależnione od wysokości ustawowego zagrożenia związanego z typem czynu zabronionego. Nie można w żadnym razie stwierdzić, że konkretna kategoria przestępstw może być z góry uznana za kategorię społecznie szkodliwą (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 08.12.2004r., II KK 210/04, LEX nr 155024).

Reasumując, motywacja oskarżonych, cel ich działania i stopień zawinienia dobitnie świadczyły o tym, że ich zachowanie godziło w wolności człowieka w sferze psychicznej w stopniu znikomym, biorąc pod uwagę społeczną szkodliwość. Należało zatem przyjąć, że oskarżone z przyczyn wymienionych w art. 1 § 2 kk nie popełniły przestępstw. Z tych też właśnie powodów sąd rejonowy podjął słuszną decyzję o umorzeniu postępowania, na podstawie art. 1 § 2 kk w zw. z art. 17 § 1 pkt 3 kpk.

Przekonanie sądu odwoławczego o słuszności takiego rozstrzygnięcia wzmacnia dodatkowo okoliczność, iż oskarżona L. J. zmieniła adres zamieszkania wobec czego należy uznać, iż zażegnany zostanie konflikt stron. Natomiast sam fakt prowadzenia postępowania karnego będzie wystarczającym czynnikiem uświadamiającym oskarżonym niewłaściwość prezentowanej dotychczas postawy i powstrzymującym je na przyszłość od powtarzania takowych zachowań.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku z wyłączeniem rozstrzygnięcia zawartego w pkt 3 i przekazanie sprawy Sadowi Rejonowemu w Bełchatowie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn wskazanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

utrzymanie w mocy wyroku wobec oskarżonej L. J. w zakresie czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia i oskarżonej M. C. w zakresie czynów zarzucanych w punktach II, III, V i VI

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynów zarzucanych oskarżonym sąd rejonowy wziął pod uwagę wszystkie istotne z tego punktu widzenia okoliczności i nadał im właściwe znaczenie. W konsekwencji, brak jest powodów by zakwestionować podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, w zakresie w jakim sąd ten przyjął, że społeczna szkodliwość tychże czynów jest znikoma.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze sąd okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 kpk, obciążając nimi – z uwagi na treść wyroku i nieuwzględnienie apelacji oskarżyciela publicznego – Skarb Państwa.

3

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej L. J. z urzędu w postępowaniu odwoławczym w kwocie 516,60 złotych, które zasądzono na rzecz adwokata K. P. ustalono na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18)

4

O zwrocie kosztów obrony świadczonej oskarżonej M. C. w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie przepisów art. 636 § 1 kpk, § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800)

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie dotyczące umorzenia postępowania wobec oskarżonych

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana