Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 267/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 19 lutego 2021 roku w sprawie VII K 899/19.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art.

7 kpk w zw. z art. 424 kpk i 410 kpk poprzez:

a. brak wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jakiegokolwiek materiału dowodowego, świadczącego o tym, że oskarżona w chwili zaciągania zobowiązania (zawierania umowy) miała świadomość, że go nie spłaci oraz w jaki sposób miała wprowadzić pokrzywdzonego w błąd, co do zapłaty za odebrany towar oraz co do stanu swojej wypłacalności;

b. dowolne uznanie, że oskarżona zaciągając zobowiązanie działała z zamiarem kierunkowym oszustwa, w sytuacji, gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego takową okoliczność,, przeciwnie - oskarżona w chwili zawierania umowy miała dobrą sytuację majątkową; przy realizacji wcześniejszych umów z  pokrzywdzonym także zdarzały się opóźnienia w płatnościach; w toku sprawy cywilnej zainicjowanej przez pokrzywdzonego w przedmiocie umowy objętej zarzutem, przed złożeniem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, oskarżona złożyła zarzuty kwestionując określone okoliczności w sprawie cywilnej, która nie zakończyła się jeszcze;

c. pominięcie w ocenie dowodu z zeznań pokrzywdzonego w zakresie, w jakim wskazywał, że oskarżona deklarowała wole zapłaty za towar, wskazując kolejne terminy spłaty, a nawet przesyłając propozycję ugody oraz że oskarżona tłumaczyła brak zapłaty okolicznościami od niej niezależnymi, a także faktem nie rozstrzygnięcia jej zastrzeżeń do realizacji umowy zgłoszonych w toku toczącego się postępowania cywilnego i w konsekwencji pominięcie, że zachowanie oskarżonej nie było bierne, nie unikała kontaktu z pokrzywdzonym zmierzając do uniknięcia zapłaty;

d. pominięcie w ocenie dowodu z dokumentów ze sprawy cywilnej i w konsekwencji niezasadne uznanie, że oskarżona nie podejmowała czynności wobec pokrzywdzonego, w sytuacji, gdy zaskarżyła nakaz zapłaty w postępowaniu cywilnym, a zatem weszła w spór, nie unikając pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rolą instancji odwoławczej jest ocena czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, a ustalony stan faktyczny znajduje oparcie w swobodnie ocenionych dowodach. Kontrola instancyjna nie polega natomiast na drobiazgowej ocenie czy każdy z przepisów mających zastosowanie, w szczególności przepisów procedury został zrealizowany w sposób perfekcyjny. Nie bez przyczyny wszak ustawodawca warunkuje skuteczność zarzutu obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 kpk ) jej wpływem na treść orzeczenia. Nie każde zatem uchybienie przepisom procesowym skutkować musi wzruszeniem zaskarżonego orzeczenia. W przedmiotowej sprawie skarżący w żaden sposób nie wykazał aby niedostatki uzasadnienia miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku a sąd odwoławczy istnienia takiego wpływu nie stwierdza. Niespełnienie wymogów z art. 424 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy zmiany lub uchylenia wyroku, skoro jest to uchybienie o charakterze procesowym (art. 438 pkt 2 kpk), a więc wymaga wykazania możliwego wypływu na treść orzeczenia. Sporządzenie uzasadnienia wyroku jest czynnością wtórną wobec samego wyrokowania. Zatem sposób rozstrzygnięcia sprawy nie zależy od tego, czy treść pisemnego uzasadnienia wyroku odpowiada wymogom art. 424 kpk, dlatego niedostatki uzasadnienia wyroku nie dają podstaw do jego skutecznego podważenia, o ile został w sprawie zebrany i prawidłowo ujawniony materiał dowodowy dający podstawę do rozstrzygnięć jakie w sprawie takiej zapadły.

Analizy sądu I instancji muszą być jednak uzupełnione przez sąd odwoławczy; potwierdzają one, iż zaskarżony wyrok ustalający sprawstwo oskarżonej jest prawidłowy. Niespełnienie wymagań ustawowych w zakresie uzasadnienia nie może być utożsamiane z wadliwością rozstrzygnięcia.

Wynikające z akt dane dotyczące prowadzenia przez oskarżoną działalności gospodarczej wskazują, iż od kilku lat roku rozwijał się proces nieregulowania przez wymienioną wymaganych zobowiązań. Z jej wyjaśnień z postępowania przygotowawczego wynika wprost, iż „zamawiając w/w prosięta miała już zadłużenie u innych osób, ale myślała, że uda się jej powoli „wyjść” z tych długów. Ja potrzebowałam „zarobić”, żeby móc dalej prowadzić działalność, mieć z czego żyć i pospłacać długi” ( k 58 ). Na rozprawie prostowała, iż to mąż miał zadłużenie, „mieli tylko jedno zadłużenie” ( k 215 ).

Z materiału dowodowego wynikającego z akt sprawy III K 62/18 wynika, iż w dniu 9 marca 2018 roku w sprawie X GC 143/17 Sądu Okręgowego w Łodzi X Wydział Gospodarczy została zawarta ugoda pomiędzy J. K. a A. R., na mocy której ten ostatni zobowiązał się do zapłaty kwoty 195000 złotych za nabycie warchlaków oraz pokrycie kosztów postępowania w 7 ratach, do dnia 31 października 2000019 roku ( k 632 ).

Wyjaśnienia oskarżonej z rozprawy nie są wiarygodne, stanowią przyjętą linię obrony. Przeciwko niej świadczą nie tylko jej twierdzenia z postępowania przygotowawczego, ale i akta spraw załączonych do niniejszej sprawy, zwłaszcza III K 62/18 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. ), z których wynika jednak trudna sytuacja firmy małżonków R. i wykorzystywanie finansowe swoich kontrahentów ( niewywiązywanie się terminowe z umów). Wydaje się przez pryzmat tych spraw, że taktyka oskarżonej w kontaktach z klientami jest podobna ( zawiera zobowiązanie, nie płaci za nie lub robi to wyjątkowo nieterminowo, doprowadza do zwłoki w realizacji wierzytelności, a następnie neguje roszczenie w toku procesu cywilnego, np. podnosząc, że prosiaki były chorowite ). W tym postępowaniu rysuje się też taki sposób zachowania oskarżonej.

Układ zdarzeń przedstawiał się w niej następująco:

- oskarżona skontaktowała się z W. J. i chciała od niego zakupić 380 sztuk prosiaków. W dniu 20 marca 2018 roku pokrzywdzony sprzedałł jej taką ilość trzody chlewnej za 96444 złote. W tym dniu sprzedawca wystawił fakturę ( k 3 ), która miała być zapłacona przez nabywcę przelewem na konto bankowe w terminie 21 dni od wystawienia. Do tej pory zobowiązana nie uiściła tej kwoty, początkowo łudząc pokrzywdzonego obietnicą przyszłych spłat, a gdy stracił on cierpliwość i wystąpił z pozwem, weszła z nim w spór co do istoty sprawy.

Należy podkreślić, iż oskarżona „prowokując” tę transakcję zapewniała kontrahenta o dobrej kondycji finansowej, demonstrowała wartościowy sprzęt rolniczy i budynki gospodarcze. Zapłata miała nastąpić niezależnie od ewentualnego przysporzenia na jej rzecz przez osoby trzecie.

Dodatkowo po czerech miesiącach od zakupu „odchowane” warchlaki oskarżona sprzedała, nie przekazując z tych pieniędzy żadnej kwoty W. J..

Oskarżona zaciągnęła nową wierzytelności ( nabywając towar i nie płacąc za niego ) w ten sposób niejako przerzucając na kontrahenta ciężar finasowania jej gospodarstwa rolnego i ryzyko, iż przy takim funkcjonowaniu – nie otrzyma on należnej zapłaty. Wynika to z wyjaśnień samej oskarżonej z postępowania przygotowawczego, która miała świadomość sytuacji gospodarczej swojej firmy.

Istotą przypisanego oskarżonej przestępstwa z art. 286 § 1 kk jest właśnie to, że doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia przez pokrzywdzonego mieniem przez sprzedaż jej warchlaków w zamian za określoną cenę z odroczonym terminem płatności. Skoro zdaniem obrońcy sytuacja finansowa oskarżonej była dobra w 2018 roku, to dlaczego nie wykonała ona w terminie przedmiotowego zobowiązania na rzecz pokrzywdzonego? Przesądzałaby o zamiarze oszustwa ze strony oskarżonej okoliczność, iż mając możliwości decyzyjne i finansowe nie wypełnia ona zobowiązania, bo tego nie chce, nie informując o tym kontrahenta w momencie zawarcia umowy.

Jeżeli firma oskarżonej już co najmniej od 2016 roku zaprzestawała terminowego regulowania swoich zobowiązań i ten proces się pogłębiał, a J. R. dopatrywała się możliwości uregulowania przedmiotowego zobowiązania przy założeniu, że uda się zrealizować inne, obarczone przecież ryzykiem, przedsięwzięcia gospodarcze, to takie działanie jest ewidentną formą bezprawnego przerzucania na pokrzywdzonego ryzyka niepowodzenia własnych przedsięwzięć gospodarczych, o czym pokrzywdzony nie został poinformowany. Oskarżona 20 marca 2018 roku zapewniała zbywcę, iż za warchlaki zapłaci w ciągu 21 dni. Zawierając takie zobowiązanie musiała uwzględniać, iż: - - wprowadza w błąd pokrzywdzonego co do sposobu wywiązania się z tego zobowiązania, gdyż pieniądze były jej potrzebne na inne cele i nie miała możliwości jego realizacji w terminie 21 dni, albo;

- oceniła swoją firmę jako zdolną do podołania temu terminowi.

W tym drugim przypadku w tym okresie musiałyby nastąpić jakieś nowe, nie przewidziane przez nią okoliczności, wpływające na niemożność realizacji tej umowy. Rzecz w tym, iż oskarżona na takie okoliczności się nie powoływała. Nic nie wskazuje na to, iż przed terminem wymaganej zapłaty, sytuacja gospodarcza sprawcy nagle się pogorszyła. Ona była zła od dłuższego czasu, a co za tym idzie – oskarżona nie poinformowała kontrahenta o jej rzeczywistych zamiarach, dotyczących zwlekania z zapłatą, koniecznością regulowania innych zobowiązań i uzależnienia spłaty od powodzenia gospodarczego. Za takim ustaleniem przemawia dodatków fakt, iż oskarżona „za plecami” pokrzywdzonego sprzedała odchowane warchlaki i z tej kwoty nie przekazała W. J. ani złotówki. Wskazuje to na tupet i poczucie bezkarności sprawcy.

Pieniądze przekazane tytułem zapłaty za warchlaki zostały wykorzystane przez oskarżoną na inne cele. Determinująca sprawstwo oskarżonej jest korelacja pomiędzy wymienionymi datami. Co się stało w ciągu miesiąca, że oskarżona nie wykonała zobowiązania. Oskarżona w sposób racjonalny tego nie wyjaśniła. Przyjęła następnie zapłatę za te warchlaki. Dysponowała więc pieniędzmi pokrzywdzonych. Wytłumaczeniem tego stanu rzeczy jest przedłużająca się zła kondycja finansowa jej firmy i zaplanowane wykorzystanie tych pieniędzy na inne cele. Oznacza to, iż okoliczności przekazywane kontrahentowi przy zawieraniu umowy były nieprawdziwe, bowiem oskarżona, nie miała zamiaru wywiązać się ze zobowiązania na warunkach przedstawianych drugiej stronie, chciała pozyskać od niej mienie w maksymalnej wielkości, a realizację zobowiązania odłożyć na bliżej nieokreśloną przyszłość, warunkowaną ewentualną poprawą sytuacji gospodarczej firmy. O takim nastawieniu do klienta oskarżona wiedziała o czym świadczą jej wyjaśnienia z postępowania przygotowawczego.

Później także po sprzedaży warchlaków pieniądze nie zostały przekazane przez oskarżoną pokrzywdzonemu. Tym samym nie sposób uznać za przekonującą wersji oskarżonej, jakoby istniała po jego stronie wola wykonania umowy w granicach akceptowalnych przez kontrahenta, albo niezwłocznego zwrotu jego pieniędzy. Gdyby tak faktycznie było, to pozyskanie pieniędzy od dalszego nabywcy warchlaków umożliwiało realizację przedmiotowego kontraktu, z aktywów które oskarżona pozyskała w wyniku sprzedaży trzody chlewnej dostarczonej przez pokrzywdzonego. Należy przyjąć, iż firma oskarżonej traciła płynność finansową i wpływy przeznaczała na bieżące potrzeby. Rzecz jednak w tym, że w przypadku inkryminowanej transakcji nie doszło do jej sfinalizowania przez oskarżoną nie na skutek nieprzewidzianych okoliczności, a strategii jej firmy. Nie można również przywołanych wyżej okoliczności rozpatrywać w oderwaniu od siebie, nadmiernie eksponując jedynie to, co jawić się może jako korzystne dla oskarżonej. Oskarżona nie mogła być zaskoczona ogólną sytuacją finansową swojej firmy, którą nie tylko znała, ale również kreowała. Prowadzenie działalności gospodarczej niewątpliwie obarczone jest ryzykiem, ale nie może być to utożsamiane z podejmowaniem decyzji prowadzących do pokrzywdzenia innych podmiotów, które w żadnym razie nie ponoszą odpowiedzialności za taki stan rzeczy.

Tymczasem oskarżona w momencie zawierania tej umowy wiedziała, że nie wykona od razu zobowiązania, a w przyszłości jego realizację uzależniała od kondycji finansowej firmy. W tej sytuacji zaciąganie kolejnego zobowiązania wobec pokrzywdzonego, zapewnienia go o krótkim terminie realizacji umowy, przejęcie od niego trzody chlewnej i niewywiązanie się z umowy do chwili obecnej jednoznacznie wskazuje na zamiar, z jakim działała.

Brzmienie przepisu art. 286 § 1 kk nie pozostawia wątpliwości, iż wprowadzenie w błąd odnosić się musi do osoby dokonującej niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Określone sposoby działania sprawcy muszą poprzedzać niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego, stąd też istotnym znamieniem oszustwa jest związek przyczynowy między wprowadzeniem w błąd, czy wyzyskaniem błędu a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. Do realizacji znamienia wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy już w chwili zawierania umowy sprawca nie miał w ogóle zamiaru uiszczenia całości należności za uzyskiwany towar lub inne świadczenie, ale także wtedy, gdy świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Wystarczające jest wykazanie, że ujawnienie prawdziwego stanu rzeczy powstrzymałoby pokrzywdzonego od zawarcia umowy lub skłoniło do bardziej skutecznego zabezpieczenia jej realizacji. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem dochodzi również w wyniku wywołania błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia. Wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu, o jakich mowa w art. 286 § 1 kk, zachodzi także wtedy, gdy sprawca świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy ( Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 6 grudnia 2017 r. V KK 240/17, Legalis ).

Oskarżona miała obowiązek poinformowania kontrahenta o rzeczywistej sytuacji ekonomicznej utrudniającej możliwości wypełnienia podejmowanych zobowiązań ( np. że przekazanie zapłaty nastąpi po nieoznaczonym czasie, jednak dodatkowo - pod określonymi warunkami ). Gdyby pokrzywdzony wiedział o rzeczywistej kondycji finansowej oskarżonej i ryzyka związanego z realizacją zobowiązania, to omijaliby takiego kontrahenta z daleka. Jest też oczywiste, że gdyby pokrzywdzony znał prawdziwe zamiary oskarżonej, w szczególności to, iż umowa ma być ewentualnie wykonana jak poprawi się jej sytuacja finansowa w przyszłości, to porzuciłby takie negocjacje.

Dla wsparcia tej tezy należy przywołać wywód zamieszczony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 r. III KK 148/15 ( Legalis ): „Następstwem przyjęcia szerokiego rozumienia pojęcia „mienie” jest równie szerokie traktowanie terminu „niekorzystne rozporządzenie mieniem”, zaliczając do niego wszelkie działania bądź sytuacje, które w majątku pokrzywdzonego powodują jakiekolwiek niekorzystne zmiany. Zupełnie zasadnicze znaczenie ma zwłaszcza przesunięcie akcentu jeśli chodzi o elementy podmiotowe przestępstwa oszustwa. Do realizacji znamienia wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy już w chwili zawierania umowy sprawca nie miał w ogóle zamiaru uiszczenia całości należności za uzyskiwany towar lub inne świadczenie, ale także wtedy, gdy świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. Wystarczające jest wykazanie, że ujawnienie prawdziwego stanu rzeczy powstrzymałoby pokrzywdzonego od zawarcia umowy lub skłoniło do bardziej skutecznego zabezpieczenia jej realizacji. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem dochodzi również w wyniku wywołania błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia. Ten kierunek wykładni znamion przestępstwa z art. 286 § 1 kk został zaakceptowany w orzecznictwie sądów powszechnych (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 12 sierpnia 2016 r., sygn. II AKa 194/16).

Także pojęcie korzyści majątkowej, konkretyzującej cel działania sprawy jest w wykładni prawa karnego rozumiane szeroko - jako aktualne (współczesne) i przyszłe przysporzenie mienia, osiągnięcie korzyści majątkowej w konkretnych okolicznościach, ogólne polepszenie sytuacji majątkowej. Korzyść majątkowa w rozumieniu art. 286 § 1 kk jest pojęciem szerszym niż przywłaszczenie, stanowiące cel działania sprawcy. Dlatego też, dla realizacji znamienia działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, sprawca nie musi dążyć do przywłaszczenia mienia stanowiącego przedmiot oszukańczych zabiegów, wystarczy, że zamierza osiągnąć korzyść majątkową wynikającą z niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę czy inny podmiot wprowadzone w błąd (wyr. SN z 21.08.2002 r., III KK 230/02, Legalis ). Dla przestępstwa oszustwa nie ma potrzeby wykazywania, że w chwili zawierania umowy sprawca nie miał zamiaru wykonania zobowiązania za uzyskane świadczenie. Wystarczające jest ustalenie, że pokrzywdzony nie zawarłby umowy, gdyby wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem wprowadzenia go w błąd przez sprawcę. Skarżąca utraciła z pola widzenia, iż wyrządzenie szkody nie jest synonimem pojęcia doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w rozumieniu art. 286 § 1 kk, które ma znacznie szerszą konotację. Analogicznie należy rozumieć osiągnięcie korzyści majątkowej w rozumieniu art. 286 § 1 kk czego skarżąca zdaje nie zauważać, upatrując istoty przestępności przypisanych oskarżonej czynów wyłącznie w świadomości wyrządzanej szkody. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem wystarczające jest więc celowe wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia (tak m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 r., sygn. akt III KK 148/15, Legalis ).

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, iż znamiona przestępstwa oszustwa zrealizowane są w sytuacji niewyjawionego kontrahentowi uzależnienia zapłaty od zdarzeń przyszłych i niepewnych, w szczególności jeżeli zawarciu umowy towarzyszy powzięty z góry zamiar niedotrzymania uzgodnionego terminu zapłaty i odłożenia go na czas bliżej nieokreślony oraz uzależnienia zapłaty od ewentualnego powodzenia określonych inwestycji dokonanych w przyszłości (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 marca 2014 r., II AKa 16/14, KZS 2014/7-8/108; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 lipca 2014 r., II AKa 229/14, KZS 2014/10/71; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 czerwca 2013 r., II AKa 157/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2016 r., II AKa 21/16 - Legalis).

Niczego w tej ocenie nie zmienia tak akcentowany przez skarżącą fakt, że oskarżona prowadziła działalność gospodarczą i posiadała majątek, a jej kondycja finansowa za 2018 rok nie była jeszcze tragiczna. Oskarżona zdawała sobie sprawę, że bieżące wpływy są wydawane na niezbędne wydatki podtrzymujące działalność firmy i spłatę innych zadłużeń. Oskarżona niewątpliwie działała zatem w celu osiągniecia korzyści majątkowej poprzez dofinansowanie swojej działalności gospodarczej

( bez wymaganego ekwiwalentu pieniężnego z jej strony na rzecz kontrahenta ). Zgodnie z art. 115 § 4 kk korzyścią majątkową jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. Argumentacja obrońcy nie obala ustaleń, iż miała ona w tym znaczeniu świadomość istoty podejmowanych działań. W świetle zebranego materiału dowodowego należy przyjąć, że oskarżona w najkorzystniejszej dla niej wersji co najwyżej planowała wykonanie umowy na rzecz pokrzywdzonego z pozyskanych środków, co do których - czas i wysokość ich uzyskania były niepewne i mało prawdopodobne. Pozorne i chybione są zarzuty apelacji próbujące wykazać, iż przypisany sprawcy czyn nie opisuje znamion przestępstwa określonego w art. 286 § 1 kk. Argument, iż toczy się postępowanie cywilne pomiędzy stronami nie ma znaczenia, gdyż taka okoliczność nie wyłącza postępowania karnego i nie wpływa na ocenę strony podmiotowej przedmiotowego przestępstwa.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od przypisanego w wyroku czynu, ewentualnie o uchylnie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie można mówić o istnieniu jakiejkolwiek realnej potrzeby ponownego rozpoznania sprawy, w sytuacji możliwości wykorzystania przez sąd II instancji inicjatywy dowodowej nadanej mu przez treść art. 452 § 2 kpk. Jeśli zatem sąd okręgowy uznałby, że zachodzi potrzeba poszerzenia i weryfikacji materiału dowodowego, to samodzielnie winien ten materiał uzupełnić, a następnie dokonać jego stosownej oceny, zwłaszcza, że w sprawie niniejszej nie występowały ograniczenia z art. 454 kpk do wydania orzeczenia reformatoryjnego. Z uwagi na aktualne brzmienie art. 452 § 2 kpk oraz treść art. 167 kpk, regułą jest obecnie prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przed sądem drugiej instancji i orzekanie reformatoryjne, zaś uchylenie wyroku sądu meriti w oparciu o przesłankę z art. 437 § 2 kpk powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach wyjątkowych, kiedy bez ponowienia wszystkich dowodów nie jest możliwe wydanie trafnego rozstrzygnięcia. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Brak podstaw prawnych do uwzględnienia wniosków w ramach podniesionych przez obrońcę zarzutów. Argumenty wywiedzione w apelacji obrońcy nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej, bowiem nie pozwala na to ocena kluczowych w sprawie dowodów. Obrońca oskarżonej, polemizując z dokonanymi przez sąd merytoryczny ustaleniami, nie przedstawił argumentów, które mogłyby doprowadzić do jej uniewinnienia.

3.2.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, będący konsekwencją naruszeń wskazanych w pkt 1 petitum apelacji, polegający na błędnym uznaniu, że oskarżona popełniła zarzucany czyn, w sytuacji gdy prawidłowo oceniony materiał dowody nie daje ku temu podstaw.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu przestępstwa nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł. Błędne ustalenia faktyczne są konsekwencją wadliwych wniosków wywiedzionych z właściwie ocenionych dowodów lub pominięcia wynikających z tych dowodów okoliczności. Nie jest więc wewnętrznie spójne zarzucanie jednocześnie dowolnej oceny dowodów i błędu w ustaleniach faktycznych co do tego samego rozstrzygnięcia. Aby wykazać błąd ustaleń faktycznych lub naruszenie standardów swobodnej oceny i interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia. Konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie dokonano, choć z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika, bądź wykazanie, że tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawami logiki czy z zasadami wiedzy.

Zaprezentowana w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku analiza tego materiału dowodowego w odniesieniu do zarzucanego oskarżonej czynu chociaż lakoniczna, generalnie zasługuje na uwzględnienie, pozwala na uznanie, że sąd ten prawidłowo ustalił sprawstwo oskarżonej. Analizy te podlegały a tego punktu widzenia uzupełnieniu przez sąd odwoławczy. Badając całokształt ujawnionych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i nalżycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonej.

Aby wykazać błąd ustaleń faktycznych lub naruszenie standardów swobodnej oceny i interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia. Konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie dokonano, choć z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika, bądź wykazanie, że tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawami logiki czy z zasadami wiedzy. Takie rangi argumentacji apelacja obrońcy nie zawiera.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od przypisanego w wyroku czynu, ewentualnie o uchylnie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie można mówić o istnieniu jakiejkolwiek realnej potrzeby ponownego rozpoznania sprawy, w sytuacji możliwości wykorzystania przez sąd II instancji inicjatywy dowodowej nadanej mu przez treść art. 452 § 2 kpk. Jeśli zatem sąd okręgowy uznałby, że zachodzi potrzeba poszerzenia i weryfikacji materiału dowodowego, to samodzielnie winien ten materiał uzupełnić, a następnie dokonać jego stosownej oceny, zwłaszcza, że w sprawie niniejszej nie występowały ograniczenia z art. 454 kpk do wydania orzeczenia reformatoryjnego. Z uwagi na aktualne brzmienie art. 452 § 2 kpk oraz treść art. 167 kpk, regułą jest obecnie prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przed sądem drugiej instancji i orzekanie reformatoryjne, zaś uchylenie wyroku sądu meriti w oparciu o przesłankę z art. 437 § 2 kpk powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach wyjątkowych, kiedy bez ponowienia wszystkich dowodów nie jest możliwe wydanie trafnego rozstrzygnięcia. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Brak podstaw prawnych do uwzględnienia wniosków w ramach podniesionych przez obrońcę zarzutów. Argumenty wywiedzione w apelacji obrońcy nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej, bowiem nie pozwala na to ocena kluczowych w sprawie dowodów. Obrońca oskarżonej, polemizując z dokonanymi przez sąd merytoryczny ustaleniami, nie przedstawił argumentów, które mogłyby doprowadzić do jej uniewinnienia.

3.3.

Obraza przepisów prawa materialnego w innym przypadku niż wskazanym w pkt. 1 w postaci naruszenia art. 72 § 1 punkt 8 kk poprzez jego niezastosowanie i brak zobowiązania oskarżonego do wykonania orzeczenia Sądu Okręgowego w Gliwicach w sprawie o sygn. akt X GNc 79/19, w przypadku, w którym sąd nie zdecydował się na orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w związku z istnieniem w obrocie prawnym tegoż wyroku, a zarazem szkoda wciąż pozostaje nie naprawiona.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty należą do szczególnych środków zaskarżenia, które odznaczają się jedynie suspensywnością, polegającą na wstrzymaniu uprawomocnienia się orzeczenia. Środki takie pozbawione są natomiast cechy dewolutywności, polegającej na przeniesieniu sprawy do sądu wyższego rzędu. Zarzuty od nakazu zapłaty nie przenoszą zatem sprawy do sądu wyższego rzędu, lecz powodują jej przedstawienie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sądowi, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty (zob. art. 495 § 1 KPC). Postępowanie wywołane wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty ma charakter postępowania pierwszoinstancyjnego, w którym nie stosuje się art. 378 § 2 kpc (por. uchw. SN z 20.5.1966 r., III CZP 24/66, OSNCP 1966, Nr 11, poz. 186; post. SN z 21.11.2000 r., V CKN 507/00, Legalis).

Celem instytucji zarzutów od nakazu zapłaty jest doprowadzenie do rozpoznania sprawy (w granicach zakreślonych zarzutami – art. 494 § 1 kpc) na rozprawie (art. 495 § 1 kpc) i stwierdzenie, czy nakaz zapłaty należy w całości lub w części utrzymać w mocy, czy też go uchylić i orzec o żądaniu pozwu, bądź też uchylić nakaz i pozew odrzucić lub postępowanie umorzyć – art. 496 KPC (por. wyr. SN z 16.9.2010 r., III CSK 283/09, Legalis). Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia.

Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym, stanowiący tytuł zabezpieczenia, nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 745 § 1 kpc (post. SN z 8.11.2006 r., III CZP 69/06, OSNC 2007, Nr 7–8, poz. 121).

Środek probacyjny może polegać na zobowiązaniu do wykonania prawomocnego orzeczenia innego sądu, w tym zapadłego w postępowaniu cywilnym, a wszczęte w tym zakresie postępowanie egzekucyjne nie jest ku temu przeszkodą. W sytuacji gdy wyegzekwowanie należności napotyka trudności, to środek taki jest w pełni celowy, zwłaszcza, że może spełniać istotną funkcję probacyjną. Koresponduje on też z wyrażonym w art. 2 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania karnego wymogiem uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego, a nadto przyczyniać się będzie do zrealizowania celów w zakresie prewencji indywidualnej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 9 grudnia 2016 r. II AKa 433/16, Leglis ). Nie ulega wątpliwości, iż środek probacyjny może polegać na zobowiązaniu do wykonania prawomocnego orzeczenia innego sądu, w tym zapadłego w postępowaniu cywilnym. Prawomocnym orzeczeniem innego sądu, zapadłym w postępowaniu cywilnym nie jest jednak nakaz zapłaty, co do którego wniesiono zarzuty.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w części - co do kary, w szczególności przez nałożenie na oskarżoną środka karnego zmierzającego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zobowiązanie oskarżonej do wykonania orzeczenia Sądu Okręgowego w Gliwicach w sprawie o sygn. akt X GNc 79/19.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 kk można zobowiązać skazanego do wykonania prawomocnego orzeczenia sądu cywilnego nakazującego naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa. W tym przypadku brak jest podstaw prawnych do orzekania na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 kk obowiązku wykonania prawomocnego orzeczenia cywilnego nakazującego naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa, gdyż nakaz zapłaty, co do którego wniesiono zarzuty nie może być źródłem takiego obowiązku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina, kara.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korekty wyroku. Nie ma powodu, by w stosunku do oskarżonej łagodzić karę. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do bezpodstawnego premiowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżyciela posiłkowego o opłaty za drugą instancję i zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym, albowiem zakres jego apelacji był niewielki. Postępowanie karne wynika z inkryminowanego zachowania oskarżonej, ona została wzbogacona karygodnym czynem, W. J. nie otrzymał od niej żadnego odszkodowania. Zasady słuszności przemawiają za tym, aby w razie nieuwzględnienia środków odwoławczych wniesionych na rzecz oskarżonej i oskarżyciela posiłkowego, oskarżyciel posiłkowy nie ponosił kosztów sądowych za II instancję, zwłaszcza przy tak zrożnicowanym zakresie zaskarżenia wyroku przez wymienione strony ( art. 636 § 2 kpk, art. 633 kpk ).

3

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 720 złotych opłaty za drugą instancję oraz 10 złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Obowiązek okresu próby

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana