Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 282/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 15 marca 2021 roku w sprawie II K 535/20.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza prawa materialnego, tj. art. 42 § 3 kk poprzez niesłuszne ograniczenie orzeczonego wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych do strefy ruchu lądowego, podczas gdy przepis ten dotyczy wszelkich pojazdów mechanicznych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przepis art. 42 § 3 kk nie daje możliwości orzeczenia zakazu prowadzenia niektórych rodzajów pojazdów mechanicznych, tak jak czyni to przepis art. 42 § 2 kk. Przepis art. 42 § 3 kk wskazuje bowiem na zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20 grudnia 2017 r. V KK 386/17, Legalis ). W razie skazania za przestępstwo z art. 178a § 4 kk, jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, to obejmuje wszelkie pojazdy mechaniczne. Określenie „wszelki” oznacza „każdy bez względu na różnice” (Mały słownik..., s. 915). Wykładnia językowa wskazuje jednoznacznie, że zakaz ten dotyczy każdego pojazdu mechanicznego. Nie jest możliwe wyłączenie jakiegokolwiek pojazdu mechanicznego z zakresu jego działania. Objęte są nim uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych we wszystkich strefach ruchu. Nie jest możliwa dyferencjacja przedmiotowa jego zakresu. Nie jest dopuszczalne ograniczenie tego zakazu do pojazdów mechanicznych określonego rodzaju.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę skarżącemu, że w sposób wadliwy sformułował zarzut apelacyjny.

Oskarżyciel publiczny pełni funkcję rzecznika interesu publicznego, którą wywodzi się z art. 6 PrProk nakładającego na prokuratora obowiązek podejmowania działań określonych w ustawach, kierując się zasadą bezstronności i równego traktowania wszystkich obywateli. W doktrynie wskazuje się, że prokurator działa jako rzecznik interesu publicznego w połączeniu z rolą strony procesowej. Prokurator, jako strażnik praworządności, upoważniony jest więc do podejmowania czynności procesowych zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Prokurator powinien dostrzec, iż przypisany oskarżonemu czyn wyczerpuje znamiona art. 178a § 1 kk, a nie 178a § 4 kk, i wnieść apelację ale w całości na korzyść oskarżonego, podnosząc obrazę prawa materialnego – art. 178a § 4 kk.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku przez orzeczenie wobec oskarżonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 10 lat, przyjmując za podstawę rozstrzygnięcia art. 42 § 3 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powtórzyć należy, iż prokurator powinien dostrzec, iż przypisany oskarżonemu czyn wyczerpuje znamiona art. 178a § 1 kk, a nie 178a § 4 kk, i wnieść apelację ale w całości na korzyść oskarżonego, podnosząc zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji przypisanego sprawcy czynu. Żądanie przez prokuratora zmiany wyroku na niekorzyść oskarżonego w ramach nieprawidłowej kwalifikacji pranego przypisanego sprawcy czynu, jest działaniem wadliwym, wynikającym z błędnej oceny prawnej przedmiotowej sprawy.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

§ 316 D. S. (Niemieckiego Kodeksu Karnego) rozróżnia dwie postacie występku prowadzenia pojazdu mechanicznego pod wpływem alkoholu – umyślną i nieumyślną:

- Kto w komunikacji (§ 315 do 315d) prowadzi pojazd mechaniczny chociaż na skutek nadużycia napoju alkoholowego lub innych środków odurzających nie jest w stanie kierować bezpiecznie pojazdem, podlega karze pozbawienia wolności do roku lub karze grzywny, jeżeli czyn nie jest zagrożony inną karą w myśl § 315a lub § 315c;

- W myśl ust, 1 podlega także karze, kto popełnia czyn nieumyślnie. (D. S., Niemiecki Kodeks Karny, tekst przepisów ustawy wraz z tłumaczeniem na język polski E. S., R. 2016). Oskarżony skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego we Frankfurcie. za popełnienie występku z § 316 ust. 1 i 2 StGB, a więc za nieumyślne prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości ( k 65, wynika to też z opisu przypisanego mu czynu ). Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że Kodeks karny zna jedynie postać umyślną przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego – art. 178a § 1 KK. Działanie nieumyślne nie jest zatem penalizowane przez polską ustawę karną. Zważywszy na treść art. 114a § 1 kk – „wyrokiem skazującym jest również prawomocne orzeczenie skazujące za popełnienie przestępstwa wydane przez sąd właściwy w sprawach karnych w państwie członkowskim Unii Europejskiej, chyba że według ustawy karnej polskiej czyn nie stanowi przestępstwa, sprawca nie podlega karze albo orzeczono karę nieznaną ustawie” – nie sposób przyjąć, że orzeczenie Sądu Rejonowego we Frankfurcie skazujące K. R. za popełnienie występku z § 316 ust. 1 i 2 StGB jest wyrokiem skazującym w rozumieniu tego przepisu. Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że nie było podstaw do przypisania oskarżonemu popełnienia występku z art. 178a § 4 kk ( zobacz: postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 26 lipca 2017 r. V KK 125/17, Legalis).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie ulega wątpliwości, że sąd odwoławczy ma obowiązek dokonania kontroli zaskarżonego orzeczenia pod względem merytorycznym i prawnym nie tylko w granicach środka odwoławczego, ale także z urzędu, niezależnie od tych granic, w celu stwierdzenia czy utrzymanie w mocy orzeczenia nie będzie w sposób rażący naruszać poczucia sprawiedliwości. O rażącej niesprawiedliwości orzeczenia sądu I instancji, można w szczególności mówić wtedy, gdy sąd ten pominął okoliczności niewątpliwe i bezsporne, które w sposób znaczący mogą stanowić o naruszeniu przez orzeczenie zasady prawdy materialnej i sprawiedliwości represji.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

W miejsce błędnie przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku czynu z art. 178a § 4 kk, sąd odwoławczy uznał go za winnego czynu prawidłowo zarzuconego w akcie oskarżenia wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 1 kk i za to wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. Przy wymiarze kary uwzględnił wagę czynu wynikającą, z wysokiego stopnia nietrzeźwości sprawcy, powodującego jednak znaczne upośledzenie jego zdolności psychofizycznych, uprzednią karalność. Podzielając rozważania sądu I instancji dotyczące zastosowania wobec sprawcy środka probacyjnego oraz uwzględniając, iż wyrok w tej części nie był skarżony, sąd odwoławczy warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat; jednocześnie zobowiązał oskarżonego w ramach tego środka, aby informował sąd na piśmie o przebiegu próby co 6 miesięcy. W tej sprawie znaczenie ma w szczególności nie tylko rodzaj ale i wysokość kary, która odzwierciedlając społeczną szkodliwość czynu, ma zapobiec też przeciwdziałaniu poczuciu bezkarności oskarżonego i przeciwdziałać istniejącym u niego przejawom demoralizacji. Kara ta jest adekwatna do ilości naruszeń przez niego porządku prawnego, uwzględnia wagę tego czynu, uprzednią karalności sprawcy. Poprzez swój rodzaj i wysokość staje się ona dla niego odczuwalna i spełni swoje zadania w zakresie prewencji generalnej. Z wyjaśnień oskarżonego wynika łatwość podjęcia decyzji o popełnieniu tego przestępstwa.

Zwięźle o powodach zmiany

Przestawiona nowa ocena prawna przedmiotowego czynu musiała skutkować korektą zaskarżonego wyroku.

5.2.2.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd okręgowy uznał, że uwzględniającym cele w zakresie prewencji indywidualnej, będzie orzeczony wobec sprawcy środek karny na podstawie art. 42 § 2 kk okres 4 lat, uwzględniający zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym.

To z zachowania sprawcy wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 26 lipca 2012 r.II AKa 250/12, Legalis ), jako potencjalny kierowca wszystkich pojazdów. Instytucja ta ma na celu eliminowanie z ruchu drogowego sprawców takich przestępstw, których okoliczności popełnienia wskazują, że prowadzenie przez nich pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sytuacja taka zachodzi w przypadku oskarżonego. Oskarżony nie dysponuje takimi cechami przynależnymi kierowcy, aby dawał rękojmię bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym. W tym przypadku nie tyle wysokość tego środka, a też jego postać ma decydujące znaczenie, zwłaszcza jeżeli się uwzględni kumulację okoliczności obciążających; przy takim ich nagromadzeniu oskarżony nie mógł już liczyć na pobłażliwość.

Zwięźle o powodach zmiany

Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów stosownie do zasad przewidzianych w art. 42 kk było obligatoryjne.

5.2.3.

Przedmiot i zakres zmiany

Na podstawie art. 43a § 2 kk sąd II instancji zasądził od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w wysokości 5000 złotych. Zgodnie z art. 43a § 2 kk świadczenie pieniężne sąd obligatoryjnie orzeka w wypadku skazania za przestępstwa z art. 178a § 1 i 4 kk. Ustawa nie przewiduje żadnego wyjątku. Orzeczony środek karny ma charakter rozstrzygnięcia penalnego i w związku z tym z założeniem - ma stanowić dodatkową dolegliwość adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości, czynu, mającą do spełnienia cele w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej. Przy jego wymiarze sąd uwzględnił wagę czynu i możliwości materialne oskarżonego. Nawet w tej najniższej ustawowej wysokości jest on na tyle dolegliwy wobec sprawcy, iż uświadamia mu nieopłacalność popełniania tego rodzaju przestępstw.

Zwięźle o powodach zmiany

Orzeczenie świadczenia pieniężnego stosownie do zasad przewidzianych w art. 43 a kk było obligatoryjne.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1f

Na podstawie art. 63 § 4 kk na poczet zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od 7 sierpnia 2020 roku. Przepis art. 63 kk zawiera regulacje dotyczące zaliczania okresu pozbawienia wolności w sprawie na rzecz kary wymierzonej sprawcy. Ustawodawca wprowadził również w nim uregulowania odnoszące się do odpowiedniego zaliczania na poczet orzeczonych środków karnych okresu rzeczywistego stosowania odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych, a także określił, jaki okres zalicza się na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Dodać należy również, że w razie spełnienia przesłanek z art. 63 kk, sąd nie ma żadnej swobody decyzyjnej w zakresie dokonania zaliczeń. Kwestia ta nie może podlegać również negocjacjom pomiędzy uczestnikami procesowymi (post. SA w Katowicach z 12.4.2017 r., II AKz 240/17, Legalis).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 120 złotych opłaty za obie instancje ( w razie obniżenia wymiaru kary zasadniczej przez sąd odwoławczy, sąd ten wymierza za obie instancje jedną opłatę według kary przez siebie orzeczonej - art. 10 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych ) oraz 306 złotych 1 grosz tytułem zwrotu wydatków za postępowanie przed sądem I instancji. Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do zwolnienia oskarżonego w całości od kosztów sądowych. Obciążenie nimi w powyższym wymiarze będzie oddziaływać wychowawczo na sprawcę i uświadamiać mu konsekwencje jego – sprzecznych z porządkiem prawnym – zachowań.

3

Uwzględniając trudną sytuację materialną sprawcy i obciążenia finansowe wynikające już z wyroku skazującego sąd odwoławczy zwolnił go od wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zakaz prowadzenia pojazdów

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana