Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 109/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 października 2020 roku w sprawie VII K 773/19.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Z uwagi na treść i związek podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego zarzutów, a mianowicie:

- rażącej niewspółmierności kary - surowości kary i środków karnych wymierzonych wobec oskarżonego za przypisany mu czyn;

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w zakresie oceny okoliczności determinujących wymiar kary i środka karnego oraz okoliczności łagodzących wobec oskarżonego co spowodowało wymierzenie kary rażąco surowej wobec oskarżonego,

zostaną one omówione łącznie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Okręgowy nie dostrzegł w zarzucie koncentrującym się na wykazaniu popełnienia błędu w ustaleniach faktycznych, żadnych rzeczowych i celnych argumentów, które dyskwalifikowałyby stanowisko Sądu I instancji w zakresie ustalonych faktów. Bowiem analiza materiału dowodowego sprawy nie stwarza w żadnej mierze podstaw do uznania, że sąd miałby dokonać błędnych ustaleń faktycznych w zakresie przewidzianym w zarzucie. Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy i trafnie ocenił zgromadzone w sprawie dowody, rozważył wszystkie ustalone na ich podstawie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a swoje przekonanie co do ich wiarygodności - w sensie pozytywnym i negatywnym - logicznie i wyczerpująco umotywował w pisemnych motywach orzeczenia, przy czym uczynił to z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Następnie na podstawie tychże dowodów, poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne co do sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu. Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy, jak i odtworzony na podstawie tego materiału stan faktyczny. Kontrola odwoławcza wykazała bowiem, że Sąd Rejonowy dokonując ustaleń faktycznych działał zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, w ramach i na podstawie obowiązującego prawa oraz zasad doświadczenia życiowego.

Odnosząc się zaś w dalszej części do zarzutu rażącej niewspółmierności kary pamiętać trzeba, że z racji na ocenny charakter zasad wymiaru kary, niewspółmierność kary, środka karnego czy nawiązki musi być natury zasadniczej, tzn. w stopniu niedającym się zaakceptować. W orzecznictwie podkreśla się ugruntowany pogląd, iż „rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, czyli zasłużoną.” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.05.2017 r., sygn. II KK 156/17, opubl. Legalis nr 1604497). Zarzut rażącej niewspółmierności kary, środka karnego czy też nawiązki, jako zarzut z kategorii ocen można trafnie podnosić, gdy wymierzona kara lub środek nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przypisanego czynu, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.04.1985 r., V KRN 178/85, Lex 20053). Jak wskazuje się w orzecznictwie, zarzut niewspółmierności nie wymaga wskazania nowych, nieustalonych przez sąd okoliczności, polegać bowiem może na wykazaniu, że okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których orzeczona kara bądź nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.1974 r., V KRN 78/74, Lex 18899). Podkreślić również należy, iż orzekanie o karze ma charakter indywidualny i jest procesem do pewnego stopnia subiektywnym, obejmującym dokonanie wyboru oraz zastosowanie odpowiedniej represji karnej właściwej dla konkretnej sytuacji i konkretnego sprawcy. Z tych powodów zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary zawarte w art. 53 k.k. pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania.

W aspekcie powyższego, w ocenie sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy miał na względzie oraz w sposób należyty ocenił stopień winy oskarżonego, stopień społecznej szkodliwości popełnionego przezeń czynu oraz pozostałe dyrektywy wymiaru kary, określone w art. 53 k.k. przy wymiarze kary pozbawienia wolności. Sąd wziął przy tym pod uwagę nie tylko okoliczności obciążające oskarżonego (uprzednią wielokrotną, siedmiokrotną karalność), ale i łagodzące takie jak przyznanie się do winy. Fakt ten nie mógł mieć jednakowoż decydującego znaczenia dla określania rodzaju i wymiaru kary. Zauważyć wszak należy, iż oskarżony został zatrzymany przez funkcjonariuszy policji na gorącym uczynku. Jego wina i sprawstwo już w momencie ujęcia przez organy ścigania nie budziły żadnych wątpliwości. Wobec tak oczywistych dowodów obciążających powyższa postawa procesowa oskarżonego ma bardzo ograniczone znaczenie przy kształtowaniu wymiaru kary. Tym bardziej, że w dacie przypisanego czynu oskarżony był już czterokrotnie karany za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji stypizowane w art. 178a § 1 k.k. i art. 178a § 4 k.k. W niniejszej sprawie inkryminowanego mu czynu dopuścił się znajdując się w stanie znacznej nietrzeźwości (w chwili zatrzymania, o godz. 20 : 37 jego stężenie wynosiło 0,84 mg/l i miało tendencję wzrostową) trzykrotnie przekraczającym dopuszczalne normy, o których mowa w art. 115 § 16 k.k. Swoim zachowaniem oskarżony stworzył więc istotne zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż zachowanie oskarżonego nie było motywowane żadną koniecznością, a błahym powodem, wszak E. N. zdecydował się na prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości wyłącznie w celu wybrania się z koleżanką nad wodę (którą w istocie rzeczy przewoził jako pasażerkę jadąc motocyklem). Wymieniony, jako uczestnik ruchu, miał świadomość obowiązujących go zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, a mimo to nie powstrzymał się od prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. To zaś wskazuje, że oskarżony swoją postawą okazuje lekceważenie dla obowiązujących w ruchu drogowym reguł ostrożności jak i ciążącego na nim jako kierowcy obowiązku bezwzględnej trzeźwości. Dodatkowo podnieść należy, że przypisanego mu czynu oskarżony dopuścił się w warunkach recydywy określonej w art 64 § 1 k.k., tj. w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne.

W świetle podniesionych wyżej okoliczności tj. wagi naruszonych zasad bezpieczeństwa, jak i stopnia nietrzeźwości oskarżonego, okoliczności, a mianowicie poruszania się motocyklem w stanie nietrzeźwości w godzinach wieczornych, w porze letniej na drodze publicznej, wyłącznie izolacyjna kara 1 roku pozbawienia wolności pozwoli na realizację wobec oskarżonego celów kary, przede wszystkim pozwoli na uzmysłowienie wymienionemu naganności jego postępowania, nieuchronności kary za takie postępowanie, co daje szansę na powstrzymanie go od dalszych naruszeń prawa w przyszłości.

W kontekście powyższego, nie można również podzielić zapatrywania skarżącego, iż orzeczony wobec oskarżonego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów oraz świadczenie pieniężne w wysokości 10.000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej należy postrzegać w kategorii rażącej surowości. W sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. (co znamienne po raz trzeci) wskazane powyżej środki mają charakter obligatoryjny (w sytuacji świadczenia pieniężnego środek ten ma charakter konieczny, nie tylko w odniesieniu do samego jego zastosowania, ale także kwoty w tym przypadku co najmniej 10.000 złotych).

Na zakończenie w kontekście wniosków skarżącego (brak w tym zakresie sprecyzowanych zarzutów) podnieść należy, iż uzupełnienie wyroku sądu pierwszej instancji w zakresie zaliczenia oskarżonemu okresu zatrzymania na poczet wymierzonej kary winno odbyć się w trybie art. 420 § 1 k.p.k. i może nastąpić w każdym czasie, zarówno przed uprawomocnieniem się wyroku, jak po jego uprawomocnieniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24.11.2005 r., V KK 352/05, Legalis). Uzupełnienie wyroku następuje wówczas w formie postanowienia i jest wydawane przez sąd na posiedzeniu, zaś na postanowienia przysługuje zażalenie nie tylko stronom, ale także każdej osobie, której interes prawny został naruszony (§ 4 w zw. z art. 459 § 3 k.p.k.). A zatem, w analizowanym przypadku uzupełnienie zaskarżonego wyroku winno zostać dokonane przez Sąd pierwszej instancji w omawianym powyżej trybie.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary poprzez wymierzenie łagodniejszej kary, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto, wniosek o uzupełnienie wyroku poprzez zaliczenie oskarżonemu okresu zatrzymania na poczet wymierzonej mu kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn szczegółowo wskazanych powyżej.

3.2.

Obraza przepisów postępowania - art. 627 k.p.k. - polegająca na niesłusznym obciążeniu oskarżonego kosztami procesu mając na uwadze jego trudną sytuację materialną, a także rodzaj i rozmiar orzeczonej wobec oskarżonego kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do powyższego zarzutu obrońcy oskarżonego tytułem zauważyć należy, iż twierdząc o uchybieniu dyspozycji ar. 627 k.p.k. skarżący równocześnie formułował wniosek odwoławczy o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zwolnienie oskarżonej od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie przed Sądem I instancji. W istocie zatem intencją skarżącego było wykazanie, iż nieprawidłowo nie zastosowano wobec oskarżonego instytucji zwolnienia od kosztów sądowych.

W związku z tym, zwrócić należy uwagę, iż art. 627 k.p.k. statuuje zasadę ponoszenia kosztów sądowych przez skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego. Aby mogło dojść do jej przełamania konieczne jest wystąpienia przesłanek zwolnienia od kosztów sądowych, przewidzianej w art. 624 § 1 k.p.k. Ta instytucja prawa procesowego ma fakultatywny charakter, co ma określone implikacje w sferze kontroli odwoławczej. Przepis art. 624 § 1 k.p.k. wymaga wykazania przez stronę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych tych przesłanek, które w treści wskazanego przepisu, jako konieczne ustawodawca przewidział (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2018 r., II AKa 234/18, Legalis).

W aspekcie powyższego, stwierdzić należy, że sytuacja taka w realiach niniejszej sprawy nie nastąpiła, albowiem oskarżona, co prawda, w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania z dnia 10.12.2019 r. podał, że nie pracuje i nie ma żadnych dochodów, ruchomości i nieruchomości (vide k.94-95), lecz na rozprawie w dniu 30.12.2019 r. przyznał już, że pracuje zarobkowo w firmie (...) i zarabia 1.500 złotych netto miesięcznie, a nadto, że posiada wykształcenie podstawowe i jest bez zawodu, ale też nie ma nikogo na utrzymaniu. Nie ma więc podstaw do uznania, że oskarżony nie ma możliwości uzyskiwania regularnych dochodów, utrzymując się z pracy zarobkowej. Oskarżony jest osobą relatywnie młodą, zdrową i zdolną do pracy, a zatem z jego własnych decyzji, nie zaś trudności obiektywnych, może wynikać jego sytuacja materialna i finansowa. Nie daje to podstawy do uznania, iż sąd I instancji winien był zastosować zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych. Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego sytuacja rodzinna (oskarżony jest kawalerem i nie posiada nikogo na utrzymaniu) i materialna oskarżonego, a także rodzaj i rozmiar orzeczonej kary i środków karnych nie stanowią podstaw do zwolnienia go od uiszczenia kosztów sądowych. Niniejsze postępowanie jest efektem działania oskarżonego, któremu mógł zapobiec, zatem powinien ponieść także jego finansowe konsekwencje.

Wniosek

Wniosek o zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn szczegółowo wskazanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymanie w mocy wszystkich rozstrzygnięć zawartych w wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w zakresie czynu inkryminowanego oskarżonemu w sposób wszechstronny i wyczerpujący, a następnie zgromadzony materiał dowodowy poddał rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził słuszne wnioski zarówno co do winy oskarżonego w zakresie popełnienia przypisanego mu przestępstwa, subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazane przepisy prawne, jak i w konsekwencji orzeczonej kary jednostkowej, a także środków karnych. Przedmiotem rozważań zaprezentowanych przez Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku były nie tylko dowody obciążające oskarżonego, ale i dowody przeciwne, ocenione w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu E. N. z urzędu w postępowaniu odwoławczym w kwocie 774,90 złotych, które zasądzono na rzecz adwokata E. M. ustalono na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18).

3

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego E. N. od opłaty za drugą instancję oraz od wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art, 17 § 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych ( tekst jednolity Dz. U. Nr 49, poz. 223 z 1983 roku ) gdyż całokształt obciążeń fiskalnych związanych z przedmiotowym postępowaniem oraz kara o charakterze izolacyjnym w korelacji z uzyskiwaniem dochodów na poziomie około 1.500 złotych miesięcznie z tytułu pracy na stanowisku montera, stanowiły asumpt do stwierdzenia,, że poniesienie kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze stanowiłoby dla niego nadmierną uciążliwość.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego E. N.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 października 2020 roku w sprawie VII K 773/19.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana