Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2021 r.

Sąd Rejonowy w Tarnowie V Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący sędzia Michał Bień

Protokolant starszy sekretarz Elżbieta Kwiek

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2021 r. w Tarnowie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej
z sie­dzi­bą w W.

przeciwko P. K.

o zapłatę kwoty 2.499,00 (słownie: dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt dzie­więć) zł wraz z odsetkami

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od strony powodo­wej P. (...) spółki akcyjnej na rzecz pozwanego P. K. kwotę 917,00 (słownie: dziewięćset siedemnaście) zł wraz z od­setkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 917,00 (słownie: dziewięćset siedemnaście) zł od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty ty­tu­łem kosztów procesu.

SSR Michał Bień

sygn. akt V GC 706/20

ZARZĄDZENIE

-

odnotować wyrok;

-

kalendarz 1 tydzień.

SSR Michał Bień

T., dnia 6 maja 2021 r.

sygn. akt V GC 706/20

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie
z dnia 6 maja 2021 r.

I

Strona powodowa (...) spółka akcyjna
z sie­dzibą w W. w pozwie wniesionym w dniu 4 grudnia 2019 r. w elektro­nicznym postępowaniu upominawczym skie­rowanym przeciwko P. K. domagała się zasądzenia kwoty 2.499,00 zł wraz z odsetkami ustawo­wymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot

⚫

854,00 zł od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

792,00 zł od dnia 24 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

853,00 zł od dnia 24 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty

oraz zasądze­nia kosztów sądowych w kwocie 50,00 zł wraz z odsetkami ustawo­wymi za opóźnienie.

Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa podniosła, że P. K. zawarł z (...) spółką akcyjną umo­wę ubezpieczenia autocasco na okres od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. o numerze (...). Składka ubezpieczeniowa
w kwocie 3.416,00 zł miała być zapłacona w czterech ratach płatnych

⚫

I rata do dnia 13 listopada 2018 r., która została zapłacona w całości,

⚫

II rata w kwocie 854,00 zł płatna do dnia 25 lutego 2019 r., która to nie została zapłacona,

⚫

III rata w kwocie 792,00 zł płatna do dnia 23 maja 2019 r., która nie została zapłacona

⚫

IV rata w kwocie 853,00 zł płatna do dnia 23 sierpnia 2019 r., która nie została zapłacona.

(...) spółka akcyjna podał, że w związku
z brakiem zapłaty pełnej kwoty składki wezwał P. K. do zapłaty.

Strona powodowa stwierdziła, że domagała się odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia następnego pod terminie wymagalności roszenia do dnia zapłaty (k. 4 – 5 verte).

Na podstawie twierdzeń zawartych uzasadnieniu pozwu Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie Wydział VI Cywilny w dniu 22 stycznia 2020 r. wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym nakazał pozwanemu P. K., aby zapłacił stronie powodowej (...) spółce akcyjnej kwotę 2.499,00 zł wraz z odsetka­mi ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot

⚫

854,00 zł od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

792,00 zł od dnia 24 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

853,00 zł od dnia 24 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 50,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 50,00 zł od dnia uprawomocnienia nakazu zapłaty do dnia zapłaty w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wniósł
w tym­że terminie sprzeciw (k. 6 verte).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, którego odpis został doręczony pozwa­nemu w dniu 29 stycznia 2020 r., wniesionym w dniu 10 lutego 2021 r. pozwany P. K. zaskarżył nakaz zapłaty w całości i zażądał m. in. oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od stro­ny powodowej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty P. K. podniósł, że kwota dochodzona przez stronę powodową dotyczyła składki ubezpieczeniowej z tytułu polisy ubezpieczeniowej numer (...) w zakresie ubezpieczenia autocasco za okres od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. W związku z nabyciem przez pozwanego pojazdu o numerze rejestracyjnym (...) od dotychczasowego właściciela, tj. leasingodawcy pozwany złożył wypowiedzenie umowy ubezpieczenia obejmujące swoim zakresem również ubezpieczenie autocasco. Pomimo tego w dniu 30 września 2019 r. strona powodowa skierowała do pozwanego wezwanie do zapłaty. W odpowiedzi pozwany zgłosił reklamację. W odpowiedzi w piśmie z dnia 9 października 2019 r. strona powodowa nie uznała reklamacji, przy czym potwierdziła fakt przejścia na pozwanego praw z polisy numer (...).

Pozwany zarzucił, że w piśmie z dnia 9 października 2019 r. strona powodowa twierdziła, iż wypowiedzenie polisy numer (...) mogło nastąpić jedynie do dnia 16 października 2018 r. Pozwanemu tym czasem nigdy nie przedstawiono ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco, z których wynikałoby takie ograniczenie. P. K. nigdy nie poinformowano o obowiązującym 7 dniowym terminie do wykonania uprawnienia w zakresie rozwiązania umowy ubezpieczenia autocasco. Co więcej pozwany ustanie oświadczył agentowi ubezpieczeniowemu o odstąpieniu od umowy ubezpieczenia autocasco przed dniem 16 października 2019 r. a następnie potwierdził to w piśmie
w dniu 18 października 2018 r.

P. K. podał, że umowa ubezpieczenia ma charakter adhezyjny a nie mógł zapoznać się z treścią ogólnych warunków umowy ubezpieczenia.
W tej sytuacji 7 dniowy termin, na który powoływała się strona powodowa
w piśmie z dnia 9 października 2019 r. obowiązywałby od daty doręczenia ogólnych warunków umownych pozwanemu. W związku z tym, że obowiązek ten nie został przez stronę powodową wykonany, brak było podstaw do powoływania się na upływ terminu do wykonania przez pozwanego uprawnienia w zakresie odstąpienia od umowy ubezpieczenia autocasco.

W końcowej części uzasadnienia sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwany naprowadził, że oświadczeniem złożonym w piśmie sporządzonym własnoręcznie wypowiedział nie zaś odstąpił od umowy ubezpieczenia. Ograniczenia
w pra­wie do wypowiedzenia umowy dotyczyły zaś tylko ubezpieczyciela i nie mo­gły zawężać prawa ubezpieczającego do wypowiedzenia umowy (k. 7 verte – 8, k. 11 – 11 verte).

Postano­wieniem z dnia 17 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin – Za­chód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tar­nowie stwierdzając w uzasadnieniu utratę mocy przez nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 22 stycznia 2020 r. (k. 16).

W pozwie wniesionym w następstwie przekazania sprawy do rozpozna­nia Sądowi Rejonowemu w Tarnowie Wydziałowi V Gospodarczemu strona po­wodowa powtórzyła żądanie pozwu wyrażone w pozwie wniesionym w elektro­nicznym postępowaniu upominawczym oraz powieliła argumenty powołane w u­zasadnieniu pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominaw­czym. Ponadto zażądała zasądzenia kosztów procesu w kwotach 14,76 zł tytu­łem kosztów notarialnie poświadczonego pełnomocnictwa, 17,00 zł tytułem o­płaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 30,00 zł tytułem opłaty od pozwu (k. 27 – 28 verte).

W piśmie procesowym z dnia 8 października 2020 r. (...) spółka akcyjna podał, że umowa ubezpieczenia będąc podstawą dochodzonej należności została przepisana na pozwanego z dniem nabycia auta zgodnie z art. 31. i art. 32. ust. 4. ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Pol­skim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jeden.: Dz. U. z 2021 r., poz. 854) (k. 24).

II

Sąd Rejonowy w Tarnowie ustalił następujący stan fak­tyczny sprawy:

W dniu 27 września 2016 r. S. M.spółka z o­gra­niczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. jako finansujący zawarła z P. K. jako korzystającym umowę leasingu. Przedmiotem umowy było oddanie przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością do odpłatnego używania P. K. pojazdu S. (...) rok produkcji 2016 r. (§ 1. i § 2. ust. 1. umowy leasingu numer (...) z dnia 27 września 2016 r.)

Zgodnie z postanowieniami umowy leasingu przedmiot leasingu zostać miał ubezpieczony w pierwszym roku w pełnym zakresie przez i na koszt korzystającego na warunkach określonych w ogólnych warunkach umowy leasingu. Po upływie pierwszego roku przedmiot leasingu ubezpieczony zostać miał według wyboru korzystającego przez i na koszt korzystającego lub przez finansującego na koszt korzystającego na warunkach określonych w ogólnych warunkach umowy leasingu oraz tabeli opłat dodatkowych (§ 6. ust. 1. umowy leasingu numer (...) z dnia 27 września 2016 r.).

Dowód: odpis umowy leasingu numer (...) z dnia 27 września 2016 r. – k. 75 – 78.

Pojazd S. (...) P. K. używał na podstawie umowy leasingu przez 3 kolejne lata.

W pierwszym roku, kiedy P. K. używał tego pojazdu, umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, autocasco i następstw nieszczęśliwych wypadków zawarł leasingodawca a P. K. zapłacił składkę.
W kolejnych latach to P. K. zawierał umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, autocasco i następstw nieszczęśliwych wypadków dotyczące tego pojazdu, po czym dokumenty świadczące o ubezpieczeniu przedstawiał leasingodawcy.

Dowód: przesłuchanie pozwanego P. K. – k. 81 verte – 82 verte .

W dniu 22 września 2017 r. T. (1) spółka akcyjna jako ubezpieczyciel zawarło z P. K. jako ubezpieczającym umowę ubezpieczenia m. in. od odpowiedzialności cywilnej
i w zakresie autocasco pojazdu S. (...) rok produkcji 2016 r. o numerze rejestracyjnym (...) na okres od dnia 27 września 2017 r. do dnia 26 września 2018 r.

Dowód: wydruk wniosku – polisy numer (...) – k. 80.

Na podstawie wniosku z dnia 25 września 2018 r. pomiędzy T. (1)spółką akcyjną jako ubezpieczycielem a P. K. jako ubezpieczającym doszło do zawarcia na kolejny okres od dnia 27 września 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej pojazdu S. (...) rok produkcji 2016 r. o numerze rejestracyjnym (...).

Dowód: wydruk wniosku – polisy numer (...) – k. 79.

We wrześniu 2018 r. P. K. zapłacił za samochód marki S. o numerze rejestracyjnym (...) ratę, na podstawie której uzyskał prawo do nabycia pojazdu.

Pomimo tego, że P. K. zawarł już umowę ubezpieczenia pojazdu, to leasingodawca również zawarł umowę ubezpieczenia pojazdu bez po­in­formowania P. K.. O tym, że pojazd został ubezpieczony przez leasingodawcę, P. K. dowiedział się już po tym, jak zwrócił się o dokumenty w postaci dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu.

Dowód: przesłuchanie pozwanego P. K. – k. 81 verte – 82 verte .

W dniu 9 października 2018 r. został sporządzony pisemny aneks do umowy ubezpieczenia numer (...) z dnia 26 września 2018 r. zawartej na okres od dnia 27 września 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. m. in. odpowiedzialności cywilnej, następstw nieszczęśliwych wypadków i autocasco pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) rok produkcji 2016 r.

W treści aneksu podpisanego tylko i wyłącznie przez przedstawiciela (...) spółki akcyjnej stwierdzono, że ubezpieczonym, ubezpieczającym jak i korzystającym z samochodu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) był P. K. oraz że aneks został sporządzony w związku ze sprzedażą tego pojazdu w dniu 3 października 2018 r. na podstawie dokumentu oznaczonego numerem (...)
z dnia 3 października 2018 r.

Dowód: częściowo odpis aneksu z dnia 9 października 2018 r. do polisy (...) – k. 34.

W pisemnym wezwaniu z dnia 26 września 2019 r. (...) spółka akcyjna wezwał P. K. do zapłaty łącz­nie kwoty 2.574,56 zł w tym kwoty 2.499,00 zł tytułem należności głównej i kwoty 75,56 zł tytułem odsetek ustawowych naliczonych od dnia 20 września 2019 r. W wezwaniu do zapłaty wska­zano, że dotyczyło ono niezapłaconej składki z tytułu zawartej umowy ubezpie­czenia numer (...), której przedmiotem pozostawał pojazd marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Dowód: odpis pisemnego wezwania do zapłaty z dnia 26 września 2019 r. – k. 36.

P. K. nie zawierał umowy ubezpieczenia pojazdu S. w zakresie autocasco po jego nabyciu od leasingodawcy.

W piśmie z dnia 6 października 2018 r. P. K. wypowiedział umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w związku z dysponowaniem ubezpieczeniem na podstawie innej umowy ubezpieczenia.

Oświadczenie zostało złożone (...) spółce akcyjnej w dniu 18 października 2018 r.

Dowód: odpisy pisemnego oświadczenia z dnia 6 października 2018 r. – k. 9 verte , k. 13; przesłuchanie pozwanego P. K. – k. 81 verte – 82 verte .

W dniu 18 października 2018 r. P. K. złożył również wypowiedzenie umowy ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej a także
w za­kresie autocasco i następstw nieszczęśliwych wypadków, która to umowa dotyczyła pojazd marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu zostało złożone (...) spółce akcyjnej w dniu 18 października 2018 r.

Dowód: odpisy pisemnego oświadczenia – k. 10, k. 13 verte ; odpisy pisma z dnia 9 października 2019 r. – k. 10 verte , k. 14.

W piśmie z dnia 9 października 2019 r. kierowanym do (...) spółka akcyjna potwierdził, że dokumenty
w postaci pisemnych oświadczeń dotyczących rezygnacji z umowy ubezpieczenia o numerze (...) zostały doręczone zakładowi ubezpieczeń w dniu 18 października 2018 r., w związku z czym doszło do rozwiązania umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz w zakresie następstw nieszczęśliwych wypadków.

Jednocześnie (...) spółka akcyjna wyjaśnił, że umowa ubezpieczenia autocasco pozostała w mocy i obowiązywała do dnia 26 września 2019 r.

Dowód: odpisy pisma z dnia 9 października 2019 r. – k. 10 verte , k. 14.

Rekonstrukcji stanu faktycznego w części sąd dokonał na pod­stawie od­pisów dokumentów i wydruków zgromadzonych w to­ku postę­po­wa­nia dowodo­wego. Sąd nie dopatrzył się uchy­bień w ich treści oraz formie.

Dowody z odpisów dokumentów prywatnych jak i z wydru­ków sąd uznał w ca­łości za autentyczne i wia­ry­godne. Żadna ze stron ich nie kwestio­nowała, tak pod względem popraw­ności formal­nej jak i materialnej. Nie u­jawniły się też ja­kie­kolwiek okoliczności podwa­żające moc dowo­dową tych dokumen­tów, które na­leżałoby brać pod uwagę z u­rzę­du. Do­mnie­ma­nia, z któ­rych korzy­stają do­ku­men­ty urzę­dowe jak i prywatne [auten­tyczno­ś­ci i złożenia zawartego w nim o­świadczenia przez o­sobę, która podpi­sała dokument prywat­ny ( vide: T. Ereciń­ski, „Ko­deks postę­powania cywil­nego. Ko­men­tarz. Część pierw­sza. Postępowa­nie rozpoznaw­cze. Część druga. Po­stępowa­nie zabezpie­czające. Tom 1”, wydanie 2, Wy­dawnictwo Prawnicze Lexi­sNexis, War­szawa 2007 r., pod red. T. E­re­cińskiego, s. 576, teza 11 do art. 245, s. 590, teza 1 do art. 253)], pozostały niewzruszone. Dokumenty prywatne stanowiły do­wód te­go, że o­soby, które je pod­pisały, zło­ży­ły oświad­czenia za­warte w doku­men­tach (art. 245. k.p.c. w zw. z art. 233. § 1. k.p.c.). Wy­druki natomiast stanowiły dowód co do istnienia zapi­su kompute­ro­wego o określonej treści, która zo­stała w nich za­warta, w chwili do­k­o­nywania wydruku (k. 309. k.p.c. w zw. z art. 233. § 1. k.p.c.) ( vide: wyrok Są­du Apelacyj­nego w Krakowie z dnia 8 lutego 2013 r., sygn. akt I ACa 1399/12, nie publ., LEX numer 1362755).

Osobnego omówienia wymagał natomiast odpis dokumentu prywatnego w po­staci przedło­żonego przez stronę powodową odpisu aneksu z dnia 9 października 2018 r. do polisy (...).

Dokument prywatny jakkolwiek nie został wyposażony w domniemanie prawne zgodności jego treści z rzeczywistym stanem, to jednak może stanowić samodzielny środek dowodowy i w oparciu o jego treść sąd ma możliwość wy­rokowania. Dokument prywatny pozostaje jednym z dowodów wymienionych
w ko­deksie postępowania cywilnego i podlega ocenie tak jak wszystkie inne do­wody ( vide: art. 233. § 1. k.p.c.). Może zatem stanowić podstawę ustaleń fak­tycz­nych i wyrokowania ( vide: wyrok i uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 30 czerwca 2004 r., sygn. akt IV CK 474/03, publ. OSNC 2005 r., nr 6, poz. 113; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 r., sygn. akt IV PR 200/85, publ. OSNCP 1986 r., nr 5, poz. 84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r., sygn. akt I CKN 804/98, nie publ., LEX nr 50890).

Dokument prywatny w świetle brzmienia art. 253. k.p.c. ma znacznie mniej­szą moc dowodową, jeżeli miałby świadczyć na rzecz strony, która go sporządziła. Ma za to dużą wartość dowodową, jeśli pochodzi od osoby trzeciej, niezwiązanej ze stronami i od nich niezależnej. Założyć bowiem można wów­czas, że intencją wystawcy takiego dokumentu nie było wzmocnienie bądź też o­sła­bienie którejkolwiek ze stron postępowania ( vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 06 listopada 2002 r., sygn. akt I CKN 1280/2000, nie publ., LEX nr 78358).

Dokument ten ze względu na brak domniemania zgodności z rzeczywi­stym stanem jako dokument prywatny podlega ocenie sądu wedle reguł sta­tu­o­wa­nych przepisem art. 233. § 1. k.p.c. Skoro bowiem dokument prywatny nie korzysta z domniemania prawdziwości zawartych w nim oświadczeń, to każda o­soba mająca w tym interes prawny może twierdzić i dowodzić, że treść złożo­nych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu ( vide: postanowienie Są­du Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1982 r., sygn. akt III CRN 65/82, nie publ., LEX nr 8414).

Przedstawiony przez (...) spółkę akcyjną odpis dokumentu w postaci odpis aneksu z dnia 9 października 2018 r. do polisy (...) nie mógł stanowić wystarczająco pew­ne­go dowodu świadczą­cego o zasadno­ści powódz­twa w zakresie nie tylko kwoty żąda­nej ty­tułem skład­ki na ubezpiecze­nie z tytułu umowy ubezpieczenia autocasco ale i w zakresie tego, że doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia autocasco pomiędzy stronami pro­cesu a tym bardziej, że doszło do przejścia praw i obowiązków z u­mowy ubezpieczenia autocasco zawartej przez finansującego na pozwanego jako nabywającego od finansującego pojazd marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Przede wszystkim odpis tego do­ku­mentu nie znajdował żadnego po­twierdzenia w in­nych do­ku­mentach czy też odpi­sach dokumentów albo w treści przesłuchania pozwanego. Co więcej z treści odpisu tego dokumentu jak i z przesłu­chania pozwanego wynikało, że P. (...)spółka ak­cyjna nie zawarł z P. K. po nabyciu pojazdu S. przez pozwanego u­mowy ubezpieczenia w zakre­sie autocasco. Nie wynikało to ani z treści odpisu aneksu podpisanego tylko i wyłącznie przez przedstawiciela (...) spółki akcyjnej ani z depozycji pozwanego. Brak było również innych środków dowodowych świadczących o przejściu praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco
w związ­ku z zawartą umową sprzedaży pojazdu z dotychczasowego właściciela na nabywcę. Możliwości przyjęcia kontynuacji takiej umowy w zakresie ubezpieczenia autocasco w świetle brzmienia art. 823. § 1. i § 2. k.c. Odpis aneksu zatem te nie mógł świad­czyć o za­warciu kolejnej umowy ubezpieczenia przez P. K. z P. (...) spółką ak­cyjną ani
o przejściu praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco z właściciela pojazdu na jego nabywcę, jako że nie tylko nie znajdowało to potwierdzenia
w innych dowodach pi­semnych ale i nie znalazło potwierdzenia w zeznaniach po­zwanego zaś strona po­wodowa nie przedstawi­ła żadnych innych środków do­wodowych w odpo­wiednim czasie, które wskazywałyby, że do zawarcia umowy ubezpieczenia autocasco na okres czasu przypadający po dniu nabycia pojazdu przez P. K. lub do przejścia na pozwanego uprawnień i obowiązków z takiej umowy zawartej jeszcze przed nabyciem pojazdu przez P. K. w sposób czynny doszło. Nie pozwalały zatem na wyciągnięcie innych wnio­sków żadne z pozostałych do­wodów zaofe­rowanych przez stronę powodową. Wobec nie­przedstawienia dokumentów czy też innych dowodów świadczących o zawarciu przez P. (...) spółkę ak­cyjną
z P. K. umowy ubezpieczenia autocasco jak i o zawarciu umowy przeniesienia prawa i obowiązków przez dotychczasowego finansującego z do­tychczasowym korzystającym nie mógł za­tem sąd zweryfikować prawdziwości twierdzeń strony po­wodowej jedy­nie w o­parciu o odpis aneksu do umowy ubezpieczenia jako dokumencie pochodzącym jedy­nie od strony powodowej. Strona powodowa nie przedstawiła nie tylko samych doku­mentów świadczących o zawarciu takiej umowy ubezpieczenia z P. K. ale także nie powołała innych środków do­wodowych po­zwa­lających ustalić jej za­warcie zgod­nie
z treścią tego aneksu czy też że doszło do zawarcia pomiędzy sprzedawcą
a kupującym pojazd S. umowy przeniesienia praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco zawartej przed zbyciem samochodu.

Sąd nie przyjął za­tem w konsekwencji braku dostatecznej wiarygodności dokumen­tu prywatnego w postaci odpisu aneksu do umowy ubezpieczenia oraz wobec nie­możliwości zweryfikowa­nia treści tego doku­mentu z in­nymi środkami dowodo­wymi, że doszło do zawar­cia umowy ubezpieczenia autocasco przez P. (...)spółkę akcyjną z P. K. bądź też że doszło do przeniesienia pra i obowiązków z takiej umowy zawartej jeszcze przed nabyciem pojazdu przez pozwanego na P. K.. Nie uznał tym samym sąd, że wskazana w po­zwie kwota tytułem składki z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia należała się stronie po­wodowej.

Na marginesie jedynie należało zaznaczyć, że wbrew treści pisma procesowego strony powodowej z dnia 8 października 2020 r. do umowy ubezpieczenia autocasco, z której strona powodowa wywodziła swoje roszczenie, nie znajdowały zastosowania przepisy art. 31. i art. 32. ust. 4. ustawy o ubezpieczeniach obo­wiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyj­nym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Sąd postanowił na podstawie art. 235 ¹. k.p.c. w zw. z art. 235 ² . § 2. k.p.c. pominąć dowód z wydruku faktury VAT numer (...) z dnia 4 października 2018 r. dołączony do pisma procesowego strony powodowej z dnia 8 października 2018 r. albowiem pomimo dołączenia tego wydruku do pisma nie został on w ogóle wskazany jako środek dowodowy jak i nie zostały określone żadne fakty, które miały zostać wykazane takim dowodem, zatem uznać należało, że wydruk faktury VAT w ogóle nie został żadnym wnioskiem dowodowym strony powodowej zgodnie z art. 235 ¹. k.p.c.

Przesłuchanie pozwanego P. K. stanowić mogło pod­stawę czy­nionych ustaleń faktycznych, jako że w zakresie okoliczności re­le­wantnych
z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy co do za­sady treść depozycji pozwanego jawiła się jako jasna i logiczna, a nadto wy­kazy­wała wewnętrzną spój­ność i korespondowała z pozostałą częścią mate­riału do­wodowe­go. Nadto zeznania pozwanego znajdowały potwierdzenie w pozo­sta­łym zgromadzonym materiale dowodowym stanowiąc spójną całość, zatem sąd nie znalazł powodów, by kwe­stionować którąkolwiek ich część tym bardziej, że strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu, który mógłby poddać w wątpliwość te depozy­cje.

Sąd postanowił pominąć dowód z przesłuchania za stronę powodową o­sób wchodzą­cych w skład organu u­prawnionego do reprezentowania strony po­wodowej jako osoby prawnej, gdyż zgło­szone po­zostałe środki dowodowe pozwoliły w wystarczającym stopniu wyja­śnić fakty i­stotne dla rozstrzy­gnięcia sprawy [art. 299. k.p.c. i art. 300. § 1. k.p.c. w zw. z art. 227. k.p.c. oraz art. 235 ² . § 1. pkt 2) k.p.c.] a ponadto żadna ze stron takiego środka dowodowego nie za­oferowała. Dowód z przesłuchania stron ma charakter subsydiarny, uzupełniają­cy i winien być przeprowadzony wówczas, gdy zgromadzony w sprawie materiał do­wodowy mo­że okazać się niewystarczający dla merytorycznego rozstrzygnię­cia spra­wy, co nie miało miej­sca w rozstrzyganej sprawie. Jako że wszyst­kie o­ko­liczności sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione, nie było podstaw do te­go, by uzupeł­niać materiał dowodowy przeprowadzając dowód
z prze­słuchania o­sób wchodzących w skład zarządu strony powodowej jako o­so­by prawnej.

III

Sąd Rejonowy w Tarnowie zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne i jako takie w całości podle­gało odda­leniu, gdyż wbrew twierdzeniom strony powodowej wobec przeniesie­nia prawa własności pojazdu, który był przedmiotem umowy leasingu jak i umowy ubez­pieczenia autocasco, nie doszło ani do zawarcia takiej umowy ubezpieczenia pomiędzy stroną powodową a pozwanym jak i nie doszło do przeniesienia praw a co za tym idzie i obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco dotyczącej pojazdu S. z poprzedniego właściciela tego pojazdu na jego nabywcę, tj. P. K..

Strona powodowa P. (...) spółka akcyjna
z sie­dzibą w W. doma­gała się zasądzenia od pozwanego P. K. kwoty 2.499,00 zł w o­parciu o art. 805. § 1. k.c. i art. 821. k.c. jak i art. 823. § 1. i 2. k.c. oraz art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. wraz z od­set­ka­mi usta­wo­wy­mi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot

⚫

854,00 zł od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

792,00 zł od dnia 24 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

853,00 zł od dnia 24 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty

w oparciu o art. 359. § 1. k.c. oraz 481. § 1. k.c. jak i art. 4a. oraz art. 7. ust. 1. ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach za­płaty w transak­cjach han­dlowych obecnie zwaną ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 424).

W myśl art. 805. § 1. k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić okre­ślone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubez­pieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie m. in. przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę po­wstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku [art. 805. § 1. pkt 2) k.c.].

Po myśli art. 821. k.c. przedmiotem ubezpie­czenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się oce­nić w pieniądzu.

W razie zbycia przedmiotu ubezpieczenia prawa z umowy ubezpieczenia mogą być przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia. Przeniesienie tych praw wymaga zgody ubezpieczyciela, chyba że umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej (art. 823. § 1. k.c.).

W razie przeniesienia praw, o których mowa w § 1, na nabywcę przedmiotu przechodzą także obowiązki, które ciążyły na zbywcy, chyba że strony za zgodą ubezpieczyciela umówiły się inaczej. Pomimo tego przejścia obowiązków zbywca odpowiada solidarnie z nabywcą za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę (art. 823. § 2. k.c.).

Stosownie do brzmienia art. 471. k.c. dłużnik obowiązany jest do napra­wienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowią­zania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem o­ko­liczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Po myśli art. 476. k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świad­czenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wy­padku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczno­ści, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Stosownie do treści art. 477. § 1. k.c. w razie zwłoki dłużnika wierzyciel mo­że żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wy­nikłej ze zwłoki.

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czyn­ności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego wła­ści­we­go organu (art. 359. § 1. k.c.).

Po myśli art. 481. § 1. k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świad­czenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, cho­ciażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Stosownie do treści art. 4a. ustawy o terminach za­płaty w transak­cjach han­dlowych obecnie zwaną ustawą o prze­ciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych do transakcji handlowych nie stosuje się prze­pi­su art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U.
z 2018 r. poz. 1025, 1104, 1629, 2073 i 2244).

W myśl przepisu art. 7. ust. 1. ustawy o prze­ciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach han­dlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wyma­galności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1)  wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2)  wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Norma art. 805. § 1. k.c. zawiera regulację statuującą istotę umowy u­bezpieczenia określa elementy istotne przedmiotowo ( essentialia negotii) umowy ubezpieczenia oraz zasadnicze obo­wiąz­ki stron umowy ubezpieczenia. Stosownie do brzmienia tego przepisu umowa ubezpieczenia pozostaje umową konsensualną, tj. dochodzi do skutku w wyniku osią­gnię­cia po­rozumienia przez kontrahentów, jest umową dwustronnie zobo­wiązu­jącą a jed­nocześnie jest wzajemną, choć świadczenie zakładu ubezpieczeń nie musi zostać spełnione, jeśli przez czas trwania umowy ubezpieczenia do zajścia zdarzenia obligują­cego do wypłaty określonego świadczenia nie dojdzie.

Norma art. 805. § 1. k.c. zawiera regulację statuującą istotę umowy u­bezpieczenia, określa elementy istotne przedmiotowo ( essentialia negotii) u­mo­wy ubezpieczenia oraz zasadnicze obo­wiąz­ki stron umowy ubezpieczenia. Sto­sownie do brzmienia tego przepisu umowa ubezpieczenia pozostaje umową kon­sensualną, tj. dochodzi do skutku w wyniku osią­gnię­cia po­rozumienia przez kontrahentów, jest umową dwustronnie zobo­wiązu­jącą choć nie jest jednocze­śnie umową wzajemną w rozumieniu art. 487. § 1. k.c. ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt IV CSK 125/06, publ. OSCNC – ZB. D. 2008 r., z. A, poz. 7, s. 44), jako że świadczenie zakładu u­bez­pieczeń nie musi zostać spełnione, jeśli przez czas trwania umowy ubezpie­czenia do zajścia zdarzenia obligują­cego do wypłaty określonego świad­cze­nia nie dojdzie.

Umowa ubezpieczenia nie ma zatem charakteru wzajemnego, choć od­powiednikiem świad­czenia ubezpieczającego w postaci składki pozostaje świadczenie za­kładu ubezpieczeń co do zasady najczęściej pieniężne speł­nia­ne w sytu­acji zaistnienia zdarzenia określonego w umowie ubezpieczenia.

Podstawowym obowiązkiem ubezpieczyciela wynikającym z umowy u­bez­pieczenia pozostaje wypłata świadczenia określonego umową ubezpieczenia w ramach udzielonej ochrony ubezpieczeniowej w sytuacji zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego zaś w przypadku ubezpiecza­jącego podstawowym obowiązkiem pozostaje opłacanie umówionej składki. Ob­o­wiązki te statuowane zostały w przepi­sie art. 805. § 1. i § 2. k.c. i były takie same w przypadku umowy ubezpieczenia majątkowego, co wyni­kało z art. 821. k.c. w zw. z art. 805. § 1. i § 2. pkt 1) k.c.

Na podstawie częściowo bezspornego stanu faktycznego jak i poczynio­nych ustaleń faktycznych należało stwierdzić, że po­mię­dzy P. (...) spółką akcyjną jako ubezpieczycielem a P. K. nie doszło do zawar­cia umowy zawierającej ele­menty przed­miotowo istotne właściwe dla umowy ubezpieczenia w szczególności umowy ubezpieczenia autocasco pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Strona powodowa nie wykazała również, w jakiej wysokości w istocie składka na ubezpieczenie z tytułu umowy ubezpieczenia autocasco tego pojazdu należałaby się, gdyż nie przedstawiła żadnego dokumentu, z którego taka okoliczność mogłaby wynikać. Co więcej strona powodowa nie wykazała, że doszło do przejścia prawa i obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z poprzedniego właściciela tego samochodu, czyli finansującego, na dotychczasowego korzystającego, który nabył pojazd od finansującego.

Na podstawie częściowo bezspornego stanu faktycznego jak i poczynio­nych ustaleń faktycznych należało zatem stwierdzić, że po­mię­dzy P. K. a (...) spółką akcyjną nie do­szło do za­warcia umowy ubezpieczenia autocasco na okres przypadający od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. zawierającej elementy przed­mio­towo istotne właściwe dla umowy ubezpie­czenia, w wy­niku której P. (...) spółka ak­cyjna zo­bowiązałby się zapłacić świadczenie odszkodo­wawcze w związku ze szkodą w mieniu w postaci pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Nie doszło również do przeniesienia praw i obowiązków z dobrowolnej umowy ubezpieczenia autocasco pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z poprzednika prawnego P. K. na pozwanego.

Jak wynikało z art. 823. § 1. i § 2. k.c. „zbycie przedmiotu ubezpieczenia nie powoduje samo przez się przejścia praw wynikających z umowy ubezpieczenia na nabywcę. Wprawdzie teza ta nie wynika wprost z brzmienia przepisu, jednak uzasadnia ją użyty zwrot „mogą być przeniesione”, odnoszący się do praw z umowy ubezpieczenia w wypadku zbycia przedmiotu ubezpieczenia. Zwrot ten nadaje zarazem taki sens rozważanemu przepisowi, że przejście praw z umowy ubezpieczenia staje się skutkiem zbycia przedmiotu ubezpieczenia wtedy, gdy strony transakcji tak postanowią. W przeciwnym razie, stosownie do § 3, stosunek ubezpieczenia wygasa z chwilą przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę, ze względu na brak interesu ubezpieczeniowego. Na rzecz wniosku, że od woli stron zależy, czy wraz ze zbyciem przedmiotu ubezpieczenia nastąpi przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia, przemawia ponadto warunek określony w § 1 zdanie drugie uzależniający przeniesienie praw na nabywcę od zgody ubezpieczyciela, gdyby bowiem przeniesienie praw łączyło się automatycznie ze zbyciem przedmiotu ubezpieczenia, to wymóg uzyskania zgody ubezpieczyciela na to przeniesienie byłby zbędny. Przede wszystkim jednak art. 823 § 1 należy interpretować łącznie z § 3, ponieważ stanowi on wypowiedź ustawodawcy co do tego, że do kontynuacji praw z umowy ubezpieczenia w razie zbycia przedmiotu ubezpieczenia konieczne jest „przeniesienie” tych praw, czyli czynność zbywcy i nabywcy wyrażająca ich wolę w tym przedmiocie. Artykuł 823 § 3 stanowi również, że jeżeli prawa z umowy ubezpieczenia nie zostały przeniesione, stosunek ubezpieczenia wygasa, zachodzi bowiem brak interesu ubezpieczeniowego. W związku z przedstawioną regulacją nasuwają się dwa wnioski. Po pierwsze, brak woli stron (zbywcy i nabywcy) w kwestii przeniesienia praw z umowy ubezpieczenia ze zbywcy na nabywcę nie wymaga składania przez którąkolwiek z nich formalnych oświadczeń w tym przedmiocie, np. na piśmie, konstrukcja § 3 bowiem jest taka, że nieprzeniesienie na nabywcę praw z umowy ubezpieczenia powoduje automatyczne wygaśnięcie stosunku ubezpieczenia. Po drugie, tylko przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia wymaga uzewnętrznienia w postaci określonego zachowania się stron, gdyż w myśl § 1 zdanie drugie skuteczność przeniesienia zależy od zgody ubezpieczyciela; wola oraz zamiar zbywcy i nabywcy powinny być zatem podane mu do wiadomości po to, by mógł zająć stanowisko w sprawie” (tak H. Ciepła, „Kodeks cywilny. Komentarz. Zobo­wią­za­nia. III. Część 2”, Wy­dawnic­two Le­xisNexis, War­szawa 2013 r., wydanie 1, pod red. J. Gudowskiego, ss. 875 – 876, tezy 4 – 6 do art. 823).

Odnosząc się zatem do żądania strony powodowej co do zapłaty kwoty w łącz­nej wysokości 2.499,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot

⚫

854,00 zł od dnia 26 lutego 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

792,00 zł od dnia 24 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

⚫

853,00 zł od dnia 24 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty

tytułem składki w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia autocasco samo­chodu marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stwierdzić należało, iż żądanie to mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie mogło zasłu­giwać na uwzględ­nienie. Żądanie takie znajdowałoby swoje uzasadnienie jedy­nie w sytu­acji zwią­zania pozwanego P. K. oraz powo­dowego P. (...) spółki akcyjnej stosunkiem prawnym – w tym wypadku umową ubezpieczenia majątkowego w postaci ubezpieczenia autocasco. W roz­pa­trywanej tutaj sprawie nie miał miejsca żaden fakt, który wska­zy­wał­by na zaist­nienie takiego stosunku wiążącego strony procesu. Jak wska­zano powyżej, strona powodowa (...) spółka akcyjna nie wyka­zała w toku procesu istnienia umowy wiążącej strony dotyczącej ubezpieczenia autocasco pojazdu mechanicznego
w po­staci samocho­du marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na okres czasu przypadający od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r., z której wypływałoby uprawnienie strony powodowej do domagania się od po­zwanego zapłaty składki. Nie istniał zatem stosunek zobo­wiązaniowy między stronami, który stanowiłby podstawę prawną dla niniej­szego powództwa w za­kresie kwoty 2.499,00 zł. Aby taka umowa istniała i skutecznie wiązała strony, musiałyby zaistnieć zgodne oświadczenia woli dwóch stron zmierzające do ustanowienia, zmiany lub znie­sienia stosunku prawnego (Grzy­bowski – Prawo cywilne, PWN Warszawa 1981, str. 65; Z. Radwański – Prawo cywilne – część ogólna, CHBeck, str. 142). Ewentualnie w świetle treści art. 823. § 1. i § 2. k.c. musiałby zaistnieć zgodny zamiar stron umowy sprzedaży tego pojazdu co do przeniesienia praw a tym samym obowiązków z umowy ubezpieczenia autocasco ze sprzedawcy na nabywcę.

W niniejszej sprawie nie istniał żaden umowny stosunek prawny pomię­dzy stro­nami uzasadniający żądanie powództwa w zakresie kwoty 2.499,00 zł, a przy­najmniej (...) spółka akcyjna jego istnienia nie wykazał. Tak więc w świetle powyższego nie sposób uznać, iż spełnione zostały przesłanki niezbędne do przychylenia się do pozwu w tym zakresie. Wy­kazanie wszystkich okoliczności i warunków doty­czących wiążącego strony stosun­ku prawnego w zakresie umowy ubezpieczenia oraz udowodnienie ich przed sądem spoczywało w przedmioto­wym postępowa­niu na P. (...) spółce akcyjnej jako stronie powodowej wnoszącej pozew z żąda­niem za­płaty za usługę. Strona powodowa winna była wykazać wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnię­cia i przedstawiać dowody na ich popar­cie. O takim wła­śnie rozkładzie ról w toczącym się procesie decydowały obo­wią­zujące w prze­pisach kodeksu po­stępowania cywilnego zasady procesowe. Na czoło wysu­wały się tutaj zasady rozkładu ciężaru dowodu oraz zasada kontra­dyktoryjności. Z pierwszej wynika­ło, iż podmiotem, na którym spoczywa obowiązek udowodnie­nia faktów istot­nych dla sprawy, jest ten kto na takie się powołuje i kto wyciąga z nich pozytyw­ne skutki prawne. Tak więc to strona po­wodowa domaga­jąc się zapłaty kwoty w łącznej wysokości 2.499,00 zł z tytułu składki w związku z istnieniem umowy ubezpieczenia autocasco winna była wy­kazać, że zachodziły ku temu przesłanki, a nie pozwany że tak nie było. To po stronie powodowej winna była leżeć inicjatywa dowodowa ukierunkowa­na na wy­kazanie, że stosunek prawny uzasadniający żądanie po­zwu istnieje pomię­dzy stronami. Rola sądu w tak rozgrywającej się sprawie ogranicza się jedynie do pozostawania obiektywnym arbitrem w sporze stron (zasada kontradyktoryj­no­ści). Sąd jedynie wyjątkowo może wykazywać inicjaty­wę dowodową spoczy­wa­jącą cały czas na stronach pod groźbą przegrania pro­ce­su.

Zdanie powyższe w pełni zgodne było z przyjętą linią orzecznictwa i wy­kładni Sądu Najwyższego, który stwierdził, że „system kontradyktoryjnego pro­cesu oznacza m. in. że strona prowadzi go na własne ryzyko dowodowe, gdyż art. 232 k.p.c. in fine stwarza Sądowi tylko możliwość, a nie obowiązek, do­puszczenia uzupełniającego dowodu nie wskazanego przez strony. Przewi­dzia­ne w art. 232 k.p.c. uprawnienie Sądu do dopuszczenia dowodu nie wska­zane­go przez strony ma charakter wyjątkowy, co oznacza że nieprzeprowadze­nie tego dowodu przez Sąd z urzędu tylko w szczególnym wypadku może uzasad­nić podstawy kasacji” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 1998 r., sygn. akt II CKN 656/97, publ. OSNC 1998 r., nr 12, poz. 208; vide wy­rok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1998 r., sygn. akt II UKW 182/98, publ. OSNAPiUS 1997 r., nr 17, poz. 125 cytowany w podręczniku „Dowodzenie w pro­cesie cywilnym” K. Kołakowskiego, s. 78).

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wy­wodzi skutki prawne (art. 6 k.c.)” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grud­nia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, publ. OSNC 1997 r., nr 6 – 7, poz. 76, glosa aprobująca: A. Zieliński, publ. Palestra 1998 r., nr 1 – 2, poz. 204, przegląd orzecznictwa: S. Dmowski, publ. PS 1999 r., nr 1, s. 70, przegląd orzecznictwa: A. Górski, publ. PS 1999 r., nr 10, s. 54).

Nie budziło zatem wątpliwości, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy to stronę powodową obciążał obowiązek wykazania istnienia roszczenia stano­wiącego podstawę dochodzonego w tej sprawie żądania zapłaty z tytułu składki w związku z umową ubezpieczenia. Strona powodowa temu obowiąz­kowi nie podołała. Zawnio­skowane przez nią środki dowodowe zmierzające do wykazania tego roszcze­nia zarówno co do zasady jak i wysokości okazały się niewystarczające. Strona powodowa na wykazanie tego rosz­czenia przedstawi­ła m. in. odpis dokumentu w po­staci aneksu do umowy ubezpieczenia (k. 34). Poza tym dokumentem strona powodowa nie przedstawiła na poparcie swojego żądania innych dowodów, które dobitnie przekonywałyby do jej racji. Wręcz przeciwnie. Ana­liza materiału dowodowego prowadziła do wnio­sku, iż strona powodowa nie związała się z pozwanym umową ubezpieczenia autocasco na okres czasu przypada­jący od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. P. K. nie był zatem związany stosun­kiem obligacyjnym z u­bezpieczycielem będącym stroną powodową, z którego to stosunku wynikałby obowiązek, jako stwierdzenia istnienia przez zasądzenie kwoty objętej żądaniem pozwu domagała się strona powodowa. Powyższe okoliczności nie mo­gły w ża­den sposób doprowa­dzić do pozytyw­nego zweryfikowania żąda­nia po­zwu P. (...) spółki akcyjnej w zakresie zapłaty składki z tytułu umowy ubez­pieczenia autocasco po­jazdu mechanicznego.

Mając na uwadze zasady logiki i doświadczenia życiowego – oraz fakt, że strona powodowa na potwierdzenie zawarcia przez strony umowy ubezpie­czenia, nie przed­stawiła żadnych innych dowodów a to samego dokumentu u­mowy ubezpie­czenia – stwierdzić jednoznacznie należało, iż roszczenie P. (...) spółki akcyjnej było całkowicie bezpodstaw­ne. Strona powo­dowa nie przedstawiła takich do­kumentów a rzeczą powodowej spółki jako profesjonalisty w obrocie gospodar­czym było skompletowanie wszelkich dokumen­tów na wykazanie dochodzone­go przed są­dem roszczenia.

Na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych należało stwierdzić, że strony umowy ubezpieczenia autocasco po­jazdu mechanicznego na okres czasu przypadający od dnia 3 października 2018 r. do dnia 26 września 2019 r. nie zawarły. Trudno w takiej sytuacji uznać, że tym samym P. K. zawarł
z (...) spółką akcyjną umowę ubezpieczenia autocasco zawarł. Jak ustalono, P. (...) spółka akcyjna jakkolwiek prowadził działal­ność polegającą na za­wie­raniu umów ubezpieczenia i udzielaniu w ten sposób ochrony ubezpieczeniowej, to jednak brak było dowodów na to, że za­warł umowę ubezpieczenia autocasco pojazdu me­chanicznego marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Fundamentalną zasadą w postępowaniu cywilnym jest to, że ciężar udo­wodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6. k.c.). Regułę tę potwierdzała regulacja zawarta w przepisie art. 232. k.p.c. Przepis ten stanowił, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W efekcie, jeżeli mate­riał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpo­wiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, sąd musi wy­ciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należało to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowo­du, co do tych okoliczności na niej spoczywał ( vide: wyrok Sądu Apelacyj­nego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012r. sygn. akt I ACa 1320/11, nie publ. LEX nr 1108777). Nie budziło wątpliwości, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, to stronę powodową obciążał obowiązek wykazania istnienia rosz­cze­nia stano­wiącego podstawę dochodzonego w tej sprawie żądania zapłaty, jed­nak strona powodowa temu obowiązkowi nie podołała. Zawnioskowane przez nią środki dowodowe i przeprowadzone w oparciu o nie postępowanie dowo­dowe zmierzające do wy­kazania roszczenia zarówno co do zasady jak i wyso­ko­ści okazało się niewy­starczające. Środki dowodowe powoła­ne przez stronę powodową w ogóle nie potwier­dzały zawarcia jakiejkolwiek umowy z pozwa­nym, o czym co prawda wspomniała strona powodowa w pozwie lecz do­wodu na tę okoliczność nie przeprowadziła. Pozwany konsekwentnie przeczył twier­dzeniom strony powodowej w tym zakresie. W tej sytuacji to stronę powo­dową obciążał obowiązek wykazania, że doszło do zawarcia tej u­mowy, z której wy­wodziła swoje roszczenia, czego nie uczyniła. P. (...) spółka akcyjna bowiem nie wykazał istnienia stosunku prawnego po­mię­dzy nim a pozwanym P. K. w zakresie umowy ubezpiecze­nia au­tocasco pojazdu mechanicznego.

W niniejszej sprawie zasadność dochodzonego roszczenia nie została zatem udokumentowana przez stronę powodową. Nie wykazała ona w spo­sób należyty swojego roszczenia. Zgodnie zaś z treścią art. 6. k.c. to na powodzie jako dys­ponencie ni­niej­szego postępowania spoczywał ciężar wyka­zania fak­tów, z któ­rych wywo­dził ona skutki prawne. Przepis ten formułuje podstawową regułę rozkładu cię­żaru dowodu w sporze cywilnoprawnym wska­zując przede wszyst­kim, kogo ob­cią­żają skutki niepowodzenia procesu dowo­dzenia (tak zwany ciężar dowodu w znaczeniu materialnoprawnym). W świetle wynikającej z tego przepisu reguły za prawdziwe mogą być w procesie cywil­nym przyjęte jedynie te fakty, które zostały udowodnione przez stronę obcią­żoną ciężarem ich dowo­dzenia, zaś pominięte powinny zostać te fakty, które przez stronę ob­ciążoną obowiązkiem dowodzenia nie zostały w sposób należy­ty wykazane.

W związku z powyższym twierdzenia strony powodowej – wobec braku do­wodów na okoliczność ustalenia istnienia pomiędzy stronami umowy ubez­pieczenia autocasco pojazdu mechanicznego marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), na podstawie której pozwany obowiązany został do zapłaty składki z tytułu udzielenia ochrony ubezpieczeniowej – w świetle art. 6. k.c. i art. 232. k.p.c. musiały zo­stać oce­nione nega­tyw­nie przez sąd i po­cią­gnąć za sobą skutek w postaci od­dalenia po­wództwa. Przedstawione przez stronę powodową środki dowo­dowe nie mogły w ża­den sposób doprowa­dzić do pozy­tywnego zweryfiko­wania żąda­nia po­zwu (...) spółki akcyjnej. Środki dowo­dowe przedstawione przez stronę powodową nie po­zwoliły na ustalenie, że w ogóle do­szło do zawarcia takiej umowy ubezpieczenia autocasco pomiędzy (...) spółką akcyjną z P. K. czy też przejścia praw i obowiązków z takiej umowy na P. K. i że świadczenia wynikające z natury tej umowy zostały przez stronę po­wodową wykonane na rzecz i w interesie pozwanego nie zaś in­nego podmiotu. Skoro zatem tego rodza­ju okoliczności nie ustalo­no, wobec bier­nej w tym za­kresie postawy strony po­wodowej, to po­wództwo musia­ło zostać oddalone.

(...) spółka akcyjna pomimo możliwości zgłaszania środków do­wodo­wych nie zgłosiła na czas innych do­wodów nie wy­kazując tym sa­mym nale­żytego zainteresowa­nia swymi spra­wami. Tym­czasem powszechnie aprobo­wa­ną w demokratycz­nych pań­stwach praw­nych za­sadą pozostaje re­gu­ła, że ius civile vigilan­tibus scriptum est, co ozna­cza, iż prawo cywilne wymaga dbałości zaintereso­wanego o swoje prawa ( vide: uza­sadnienie wyroku Trybuna­łu Kon­stytucyjnego z dnia 25 maja 1999 r., sygn. akt SK 9/98, publ. OTK ZU 1999 r., nr 4, poz. 78). Sąd zaś uznał, iż nie ma pod­staw do uzu­pełnienia z u­rzędu postępowania do­wodowego. W tym za­kresie sąd nie mógł wyręczać strony i niejako w zastęp­stwie przepro­wadzać taki dowód, gdyż takie postę­po­wa­nie byłoby sprzeczne z za­sadą kon­tra­dyktoryjności ( vide: wyrok Sądu Apela­cyj­nego w Białym­stoku z dnia 25 lute­go 2003 r., sygn. akt I ACa 36/03, publ. OSA 2003 r., nr 10, poz. 46). Zgod­nie natomiast ze sta­nowiskiem Sądu Najwyż­szego „od 1 lipca 1996 r. wskutek zmiany treści art. 232 KPC oraz skreślenia § 2 w art. 3 KPC nastąpiło zniesienie zasady odpo­wie­dzialności sądu za wynik postępowania dowodowe­go” (tak Sąd Najwyż­szy w wy­roku z dnia 7 paździer­nika 1998 r. sygn. akt II UKN 244/98, publ. OSNAP 1999 r., nr 20, poz. 662 i w wyroku z dnia 30 czerwca 2000 r., sygn. akt II UKN 615/99, publ. OSNAP 2002 r., nr 1, poz. 24). Rola sądu w sprawie winna ogra­niczać się jedy­nie do po­zo­stawania obiektyw­nym arbitrem w sporze stron (za­sada kontradyk­to­ryjno­ści). Sąd jedynie wyjąt­kowo może wy­kazywać inicja­ty­wę dowodową, spoczywającą cały czas na stro­nach pod groźbą przegrania proce­su. Zdanie powyższe pozo­staje w pełni zgodne z przy­jętą linią orzecznic­twa i wykładnią Sądu Naj­wyż­szego, w myśl której „możliwość dopuszczenia przez sąd dowodu nie wskaza­nego przez strony nie oznacza, że sąd obowią­zany jest zastąpić własnym działaniem bez­czynność strony. Jedynie w szcze­gól­nych sy­tuacjach proceso­wych o wyjątko­wym charakterze sąd powi­nien sko­rzy­stać ze swojego upraw­nienia do podjęcia inicjatywy dowodowej (art. 232 kpc)” (tak Sąd Najwyż­szy
w wyroku z dnia 5 listopada 1997 r., sygn. akt III CKN 244/97, publ. OSNC 1998 r., nr 3, poz. 52). Brak postępowania dowodo­wego prowadzonego z urzędu był przy tym uspra­wiedliwiony w świetle poglądu Sądu Najwyższego, w myśl którego „działanie sądu z urzędu i przeprowadzenie dowodu nie wska­zane­go przez stronę jest po uchyleniu art. 3 § 2 kpc dopusz­czalne tylko w wy­jątkowych sytuacjach proce­sowych oraz musi wypływać z o­partego na zobiek­tywizowanej ocenie przeko­nania o konieczności jego prze­prowadzenia” (tak Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 9 września 1998 r., sygn. akt II UKN 182/98, publ. OSNAP 1999 r., nr 17, poz. 556). Pogląd ten pozostaje tym bardziej ak­tualny w świetle aktualnie obo­wiązującego kodeksu postępowa­nia cywilnego a w szczególności w kontek­ście zmian wprowadzonych ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Ko­deks postępowania cywilnego o­raz niektórych in­nych ustaw (Dz. U. nr 172 poz. 1804).

Z uwagi na to, że sąd oddalił żądanie pozwu w całości, zdecydował – postępując w myśl dyrektywy odpowiedzialności za wynik postępowania – ob­ciążyć stronę powodową kosztami postępowania jednocześnie wkładając na nią obo­wiązek poniesienia tych kosztów, które z jej udziałem w postępowaniu były związane.

Z uwagi na to, że sąd oddalił powództwo w całości, zdecydował – postępu­jąc w myśl dyrektywy odpowiedzialności za wynik pro­cesu – włożyć na stronę powodową obowiązek poniesienia wszystkich kosztów procesu. Na koszty postę­powania, które wynosiły łącznie 969,46 zł, składały się opłata od pozwu
w kwocie 50,00 zł (k. 4), wynagrodzenie za­wodo­wego pełnomocnika pozwanego obli­czone według stawki minimal­nej liczonej od wartości przedmiotu sprawy, tj. w kwocie 900,00 zł jak i koszty sporządzenia wypisu dokumentu pełnomocnictwa procesowego udzielonego pełnomocnikowi strony powodowej w postaci taksy notarialnej i podatku VAT w łącznej kwocie 2,46 zł a także koszty opłaty skarbo­wej od odpisu dokumentu stwierdzającego ustanowienie zawo­dowego pełno­moc­nika procesowego pozwanego w kwocie 17,00 zł (k. 8 verte, k. 9, k. 12, k. 12 verte).

Powstania innych kosztów postępowania żadna ze stron nie wykazała
i ich zasądzenia nie żądała.

Nie zaliczył sąd do kosztów procesu kwot po 17,00 zł tytułem opłaty skar­bo­wej od odpisu dokumentu peł­nomocnictwa przedłożonego przez pełnomoc­ni­ka strony powodowej, gdyż do akt postępowania nie został złożony dowód za­pła­ty na­leż­nej opłaty skarbowej w tym również wydruk potwierdzający doko­na­nie o­pe­ra­cji bankowej w postaci przelewu kwoty odpowiadającej należnej o­pła­cie skarbo­wej z tytułu przedłożenia dokumentu pełnomocnictwa wykazujące­go u­mocowanie osoby występującej jako pełnomocnik strony powodowej [ vide: § 3. ust. 1. i ust. 2. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 wrze­śnia 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej (Dz. U. nr 187, poz. 1330)].

Sąd postanowił obciążyć stronę powodowa całością kosztów procesu
w łącznej kwocie 969,46 zł związanych z reprezentowaniem tak strony powodowej jak i pozwanego przez peł­nomocników oraz zasądzić od (...) spółki akcyjnej na rzecz P. K. kwotę 917,00 zł tytułem zwrotu kosztów za­stępstwa procesowego. Koszty procesu zasądzone na rzecz pozwanego obej­mo­wały zatem koszty związa­ne z zastępstwem procesowym przez zawodo­wego peł­no­moc­ni­ka, tj. kosz­ty wyna­grodzenia oraz opłaty skarbowej od doku­mentu peł­no­mocnictwa proce­sowego.

Jednocze­śnie kwota 969,46 zł wskazana wyżej odpowia­dała całości kosz­tów postępowania na zasadzie unifikacji i kon­centracji roz­strzygnię­cia
o kosztach po­stę­powa­nia. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania powin­no bowiem zna­leźć wyraz w o­rze­czeniu kończącym postę­powanie i dotyczyć co do zasady wszyst­kich kosz­tów powstałych w związku z prowadzonym postępo­wa­niem cy­wilnym. Wynikało to wprost z zasady unifikacji i zasady koncentracji kosztów postępo­wania wyra­żonej w art. 108. § 1. k.p.c.

Wyżej wskazane względy zdecydowały o tym, że orzeczono jak w senten­cji na podstawie 805. § 1. i § 2. pkt 1) k.c. i art. 821. k.c. w zw. z art. 823. § 1. i § 2. k.c. oraz art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. jak i art. 6. k.c.
i art. 232. k.p.c. a także w oparciu o pozostałe wskazane w treści uzasadnienia przepisy.

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 98. § 1., § 1 ¹ ., § 2. i § 3. k.p.c. w zw. z art. 99. k.p.c. i w zw. z art. 108. § 1. k.p.c. oraz art. 109. § 1. k.p.c. jak i art. 18. ust. 1. i art. 13. ust. 1. pkt 3) oraz art. 19. ust. 2. pkt 2) us­tawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosz­tach sądo­wych w spra­wach cywil­nych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 755 z późn. zm.) oraz w oparciu o § 2. pkt 3) w zw. z § 3. ust. 2. rozporządze­nia Ministra Sprawie­dliwości z dnia 22 paździer­ni­ka 2015 r. w spra­wie opłat za czynności radców praw­nych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 265) a także art. 1. ust. 1. pkt 2) u­stawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opła­cie skarbo­wej (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1546 z późn. zm.).

SSR Michał Bień

sygn. akt V GC 706/20

ZARZĄDZENIE

-

odnotować uzasadnienie wyroku;

-

doręczyć odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia oraz pouczeniem
o do­pusz­czalności, warunkach, terminie i sposobie wniesienia środ­ka zaskarżenia w postaci apelacji oraz zażalenia na postanowienie o kosz­tach postępowania zawarte w pkt II wyroku w przy­pad­ku nie wniesienia apelacji pełnomocni­kowi strony pozwanej – M. B.

-

kalendarz 1 tydzień.

SSR Michał Bień

T., dnia 2 czerwca 2021 r.