Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI U 137/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – starszy sekretarz sądowy H. K.

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2021 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 18 stycznia 2021r., znak: (...)

w sprawie: M. G.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rekompensatę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej M. G. prawo do rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego od dnia 29.12.2020r.

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

3)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz ubezpieczonej kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 137/21

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej M. G. prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach, na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczona nie udowodniła 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze a świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie spełniało wymogów formalnych.

Od tej decyzji ubezpieczona wniosła odwołanie wskazując, że w okresie

1.08.1981 r. do 1.07.2014 r. pracowała w (...) w B. przy pracach wymienionych w poz.4 działu XIV wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach Ubezpieczona domagała się zmiany decyzji i przyznania prawa do rekompensaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

I okres tej pracy przekracza 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

Ubezpieczona M. G. z zawodu technik fizjoterapii wykonywała zawód technika fizykoterapii. Zatrudniła się w dniu 1.08.1991r. w Wojewódzkim Szpitalu (...) jako technik fizjoterapii. Następnie, na skutek przekształceń organizacyjnych, pracodawcą ubezpieczonej był Wojewódzki Szpital (...) w B. a potem Zakład Opieki Zdrowotnej L. w B. i kolejno (...) w B.. Ubezpieczona przez cały okres zatrudnienia tj. od 1.08.1981 r. do 31.08.2019 r. pracowała w tym samym miejscu czyli przychodni lekarskiej przy ul. (...) w B. i wykonywała w spornym okresie te same czynności obsługując aparatury wykorzystywane do zabiegów rehabilitacyjnych przy różnych schorzeniach: laser, ultradźwięki, izotermię krótkofalową, pole magnetyczne, terapuls i aparaty prądowe takie jak tens, jontoforeza, interdyn, diadynamik. Przy obsłudze tych urządzeń występowało narażenie na promieniowanie jonizujące oraz pole elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 do 300 tys. MHz. Była to stała praca ubezpieczonej w pełnym wymiarze czasu pracy który ją obowiązywał czyli 5 godzin dziennie. Ubezpieczona jako technik fizjoterapii miała szersze uprawnienia niż fizykoterapia ale wykonywała do dnia 31.12.2008 r. wyłącznie zadania z zakresu fizykoterapii. Obowiązywał ją pisemny zakres czynności jako fizykoterapeuty. Ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego w okresach od 22.10.1983r. do 31.10.1986r. i od 23.05.1990r. do 23.05.1991r. Z innych urlopów bezpłatnych nie korzystała. Ubezpieczona otrzymywała dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, było to mleko. W związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach ubezpieczona poddawana była dodatkowym badaniom lekarskim w postaci EEG głowy, ginekologicznym, okulistycznym, kardiologicznym i ogólnym w celu stwierdzenia szkodliwych skutków tego promieniowa i na tej podstawie otrzymywała zaświadczenie o zdolności do pracy na tym stanowisku. Razem z ubezpieczona w spornym okresie pracowały w Zakładzie Opieki Zdrowotnej L. w B. a następnie w (...) w B. świadkowie A. C. ( jako technik fizjoterapii ) i D. M. ( jako rehabilitant) i na bieżąco, codziennie obserwowały pracę ubezpieczonej. W świadectwie pracy w szczególnych warunkach pracodawca wskazał, ze ubezpieczona pracowała w okresie od 1.08.1981 r. do 1.07.2014 r. przy pracach wymienionych w dziale XIII poz. 4 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r.

dowód: dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonej prowadzonych przez Zakład Opieki Zdrowotnej L. w B. i kolejno (...) w B., zeznania świadków A. C. i D. M., zeznania ubezpieczonej zapis A/V k.66, dokumenty w aktach rentowych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach osobowych ubezpieczonej oraz w jej aktach rentowych, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków A. C. i D. M. oraz zeznań ubezpieczonej, którym dał wiarę bowiem były one zgodne i spontaniczne i korelowały z zeznaniami ubezpieczonej oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczona pracowała w spornym okresie w warunkach szczególnych od 1.08.1981 r. do 31.08.2020r. w Wojewódzkim Szpitalu (...) w B., następnie w Zakładzie Opieki Zdrowotnej L. w B. i (...) w B. przy pracach wymienionych w poz.4 działu XIV wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 965) rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W art. 21 i 23 ww. ustawy określono warunki nabycia prawa do rekompensaty i sposób jej przyznawania. Zgodnie z art. 21 ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 23 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OKT-A 2010, Nr 9, poz. 109).

W związku z powyższym, aby przyznać ubezpieczonej prawo do rekompensaty, ubezpieczona musiała udowodnić, że ma co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd dokonał więc oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. w sprawie emerytur i rent z FUS -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd potwierdziło fakt pracy ubezpieczonej w spornych okresach w szczególnych warunkach o których mowa w dziale XIV poz.4 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. i okresy te przekraczały 15 letni okres, czego nie kwestionował organ rentowy.

Mając na względzie powyższe, skoro ubezpieczona spełniła warunki do uzyskania spornego świadczenia w postaci rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. orzeczono o kosztach zastępstwa prawnego, przyznając wynagrodzenie pełnomocnikowi ubezpieczonego w wysokości podwójnej stawki minimalnej z uwagi na nakład pracy niezbędny do prawidłowego prowadzenia procesu.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na brak w sprawie świadectwa pracy w szczególnych warunkach, co wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonej.

SSO Ewa Milczarek