Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII GC 383/19

UZASADNIENIE

(...) Bank spółka akcyjna w W. 6 lutego 2019 r. wniosła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie przeciwko R. W. o zapłatę kwoty 148.280,80 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, od dnia 6 lutego 2019 r. od kwoty 97.984,84 zł, a także z kosztami procesu.

Postanowieniem z 21 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie na podstawie art. 505 33 § 1 k.p.c. przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Szczecinie wskazując w uzasadnieniu postanowienia, że brak było podstaw do wydania nakazu zapłaty.

W piśmie procesowym z 19 sierpnia 2019 r. powodowy bank wskazał, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się wierzytelności banku wynikające z umowy kredytu zawartej 31 marca 2015 r., w tym: 97.984,84 zł z tytułu kapitału niespłaconego kredytu, 12.157,08 zł z tytułu odsetek umownych kapitałowych (wyliczonych w okresach szczegółowo wymienionych wg stopy oprocentowania wynoszącej 10%), 36.060,27 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie (wyliczonych w okresach szczegółowo wymienionych wg stopy oprocentowania wynoszącej 10%), 2.078,61 zł z tytułu kosztów. Na tą ostatnią pozycję żądania, nazywaną przez powoda „kosztami” składają się: dwukrotnie naliczona opłata w wysokości 30 zł za wystosowane wezwanie do zapłaty, trzykrotnie naliczona opłata w kwocie 300 zł za przeprowadzoną u pozwanego inspekcję terenową, opłata w wysokości 200 zł z tytułu niespełnienia warunków obrotów na rachunku, opłata prowizyjna z tytułu gwarancji (...) naliczona w oparciu o postanowienia umowy kredytu w części szczególnej umowy w ust. 3 i 4 w kwocie 918,61 zł (w istocie w części szczególnej umowy pkt VII ust. 3 i 4).

Pozew został przekazany do doręczenia pozwanemu R. W. Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie, jednakże nie został doręczony, pismem z 5 maja 2020 r. komornik poinformował bowiem, że pozwany nie zamieszkuje pod wskazanym adresem oraz nie można ustalić aktualnego miejsca jego zamieszkania.

Miejsca zamieszkania pozwanego nie udało się ustalić również za pomocą systemu PESEL-Sąd.

Zarządzeniem z 18 sierpnia 2020 r. ustanowiono dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego R. W. kuratora procesowego dla doręczeń w osobie radcy prawnego M. F.. Zarządzenie o ustanowieniu kuratora zostało publicznie ogłoszone przez zamieszczenie ogłoszenia w budynku sądowym i w lokalu gminy w S. przez 1 miesiąc.

Kurator pozwanego złożył odpowiedź na pozew, w której wniósł o oddalenie powództwa w całości. Kurator zarzucił, że spłata kredytu była zabezpieczona w punkcie V.3 umowy Pakietem Płynnościowym udostępnionym w oparciu o umowę świadczenia usług zawartą z (...) S.A., tymczasem powód nie wskazał, czy z tego zabezpieczenia skorzystał. Podniósł również, że powód nie wykazał wysokości skapitalizowanych odsetek od kwoty głównej, albowiem z tabelarycznego zestawienia wyliczenia odsetek za zwłokę nie wynika data początkowa rozpoczęcia ich naliczania. Następnie zarzucił, że powód bezzasadnie dochodzi zwrotu kosztów w wysokości 2.078,61 zł, nie wykazał bowiem faktu trzykrotnych inspekcji terenowych oraz faktu wystosowania monitu z tytułu niespełnienia warunku obrotu na rachunku, ponadto bezzasadnie dochodzi opłaty prowizyjnej z tytułu gwarancji (...) w kwocie 918,61 zł naliczonej w oparciu o postanowienia umowy kredytu w części szczególnej umowy w ust. 3 i 4.

Pismem procesowym z 31 marca 2021 r. pełnomocnik procesowy (...) Bank S.A. w W. poinformował, że na podstawie art. 225 ust 8 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji z dnia 10 czerwca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 996) z mocy prawa w miejsce powoda (...) Bank S.A. w W. („Podmiotu w restrukturyzacji”) wstąpił Bank (...) Spółka Akcyjna w W., co nastąpiło na podstawie decyzji z 30 grudnia 2020 r. Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (znak (...).720.2.2019, (...).720.4.2019, (...).720.8.2019, (...).720.9.2019) wobec (...) Bank S.A. w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji (...) Bank S.A., umorzenia instrumentów kapitałowych (...) Bank S.A., zastosowania instrumentu przymusowej restrukturyzacji wobec (...) Bank S.A. oraz ustanowienia administratora (...) Bank S.A. W pkt 4 decyzji wskazano, że Bank (...) Spółka Akcyjna ( (...)) z dniem 3 stycznia 2021 r. przejmuje w wyniku decyzji przedsiębiorstwo i zobowiązania „Podmiotu w restrukturyzacji”, a także wstępuje w miejsce „Podmiotu w restrukturyzacji” w zakresie przejętych praw majątkowych i związanych z nimi zobowiązań, również w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Do pisma tego załączone zostało pełnomocnictwo procesowe udzielone przez Bank (...) S.A. w W. temu samemu pełnomocnikowi procesowemu, który wcześniej reprezentował (...) Bank S.A.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

31 marca 2015 r. R. W. zawarł z (...) Bank spółką akcyjną w W. umowę kredytu „Kredyt Obrotowy-operacyjny ratalny” nr (...) (...).

Część szczególna umowy została oznaczona literą A (część A składa się z punktów I – VIII); część ogólna umowy (warunki umowy kredytu) została oznaczona literą B (część B składa się z jednostek redakcyjnych oznaczonych jako paragrafy, od § 1 do § 13).

W pkt II umowy kredytu R. W. podał swój adres: (...).

W pkt III umowy strony postanowiły, że w ramach kredytu kredytobiorcy udostępnione zostaną środki w wysokości 256.600 zł na cel operacyjny – bieżące finansowanie. Zapisano również, że opłata prowizyjna z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis udzielonej przez Bank (...) (płatna gotówką) wynosi 769,80 zł.

W pkt IV umowy wskazano, że kredyt został udzielony na 120 miesięcy (10 lat), termin ostatecznej spłaty kredytu ustalono na 120 miesięcy od dnia spłaty pierwszej raty zgodnie z harmonogramem spłat. Wskazano również marżę banku 8% oraz indeks bazowy dla waluty 12M WIBOR z dnia sporządzenia umowy 2,04%.

Punkt V umowy zatytułowany został „zabezpieczenia”, wśród których wymieniono m.in.:

-

pakiet płynnościowy udostępniony w oparciu o umowę świadczenia usług przez (...) S.A. zawartą z (...) S.A. z zastrzeżeniem, że kwota limitu w pakiecie płynnościowym stanowiącego zabezpieczenie umowy kredytu wynosi 256.600 zł;

-

gwarancję Banku (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis do kwoty 153.960 zł z datą ważności do 30 czerwca 2017 r.

W pkt VII umowy zamieszczone zostały postanowienia dodatkowe, m.in.

-

pkt 1: kredyt niniejszy objęty jest gwarancją udzieloną przez Bank (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis;

-

pkt 2: kwota gwarancji w pierwszym roku stanowi 60% całkowitej kwoty kredytu i wynosi na dzień sporządzenia umowy kredytu 153.960,60 zł, w kolejnych latach kwota gwarancji stanowi 60% salda kredytu pozostałego do spłaty każdorazowo po upływie okresu rocznego;

-

pkt 3: z tytułu gwarancji udzielonej przez Bank (...), kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty należnej Bankowi (...) opłaty prowizyjnej;

-

pkt 4: kwota opłaty prowizyjnej płatna jest z góry za okresy roczne gwarancji i jest należna za każdy miesiąc objęcia kredytu gwarancją; pierwszy roczny okres liczony jest od daty uruchomienia kredytu, a kolejne okresy roczne od pierwszego dnia po upływie poprzedniego okresu rocznego gwarancji; za każdy okres roczny opłata prowizyjna obliczona jest jako 0,5% kwoty gwarancji; jeżeli okres gwarancji - dla naliczenia opłaty prowizyjnej - jest krótszy niż rok, opłata za ten okres naliczona jest za każdy rozpoczęty miesiąc obowiązywania gwarancji, w wysokości 1/12 opłaty rocznej;

-

pkt 5: bank na minimum 30 dni kalendarzowych przed terminem płatności opłaty prowizyjnej informuje w formie pisemnej kredytobiorcę o wysokości oraz terminie płatności opłaty prowizyjnej;

-

pkt 6: kredytobiorca zobowiązany jest do zapewnienia środków na rachunku bieżącym odpowiadających wysokości naliczonej opłaty prowizyjnej najpóźniej w dniu uruchomienia kredytu oraz każdorazowo następnego dnia po upływie okresu rocznego; pobranie opłaty prowizyjnej następuje przez obciążenie przez bank rachunku bieżącego kredytobiorcy;

-

pkt 10 : kredytobiorca zobowiązany jest do spłaty raty kredytu każdego 20 (dwudziestego) dnia miesiąca kalendarzowego.

§ 5 części ogólnej B umowy zatytułowany został „oprocentowanie kredytu”.

W § 5 ust. 1 wskazano, że oprocentowanie kredytu jest zmienne i stanowi sumę marży kredytowej i stawki referencyjnej 12M WIBOR dla waluty kredytu, która jest wskazana w części szczególnej umowy (IV).

W § 5 ust. 10 wskazano, że w przypadku niespłacenia przez kredytobiorcę w terminie wierzytelności banku z tytułu umowy kredytu po upływie okresu wypowiedzenia umowy niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym, w tym kwota kapitału jako kapitał przeterminowany; od zadłużenia przeterminowanego bank nalicza odsetki w wysokości czterokrotności oprocentowania kredytu lombardowego NBP.

Warunki wypowiedzenia umowy kredytu przez bank przed upływem terminu zostały określone w § 8 części ogólnej B umowy.

W § 9 ust. 4 lit. b w punkcie II części B umowy R. W. zobowiązał się do wskazywania każdorazowo nowego adresu do doręczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku braku wskazania właściwego adresu - ostatnio wskazany adres do doręczeń będzie adresem właściwym dla miejsca zamieszkania kredytobiorcy w postępowaniu sądowym, natomiast w § 9 ust. 4 lit. b punkt III R. W. zobowiązał się do informowania banku o każdej zmianie swoich danych osobowych, w tym adresu zamieszkania oraz adresu zameldowania na pobyt stały czasowy.

W § 13 ust. 1 części B umowy wymienione zostały załączniki do umowy, m.in.: (...) Banku S.A. oraz (...) Banku S.A., natomiast w § 13 ust. 2 części B wskazano, że załączniki te są wzorcami umownymi o treści ustalonej przez banki i podlegają zmianie w trybie i na zasadach w nich określonych, co nie wymaga zawarcia aneksu do umowy kredytu.

31 marca 2015 r. kredyt został uruchomiony na wniosek R. W..

Dowód: umowa kredytu z 31 marca 2015 r. k. 31-34

(...) Banku S.A. k. 63-67

dyspozycja uruchomienia środków (wniosek) - k. 35

dyspozycja uruchomienia kredytu/ polecenia przelewu- k. 36

(...) Banku S.A. wprowadzona 14 grudnia 2015 r. przewiduje m.in.:

-

opłatę za wezwanie do zapłaty oraz ostateczne wezwanie do zapłaty (pobierane od każdej wysyłki) w wysokości 30 zł;

-

opłatę za przeprowadzenie wizyty terenowej w wysokości 300 zł;

-

opłatę za sporządzenie i wysłanie monitu z powodu niespełnienia przez kredytobiorcę (pożyczkobiorcę) w terminach określonych w umowie kredytu (pożyczki) warunków po uruchomieniu kredytu oraz zobowiązań wskazanych w umowie – w wysokości 200 zł.

Dowód: (...) Banku S.A. k. 61-62

R. W. płacił raty kredytu nieregularnie, po części z opóźnieniem.

Zapłacone zostały raty kredytu do lutego 2016 r.

Ostatnia wpłata z tytułu raty kredytu została dokonana 18 marca 2016 r.

21 marca 2016 r. R. W. dokonał ostatniej wpłaty na rachunek – 40,16 zł z tytułu odsetek.

Fakty niesporne, nadto: historia wpłat k. 55-55v; historia odsetek k. 41-42

wyciąg nr (...) (historia operacji od 31.03.2015 r. do 06.08.2019 r.) k. 38-40

Raport-zestawienie należności i spłat kredytu w PLN od 2015-03-31 do 2017-05-29 k. 56-59; Harmonogram k. 37

Pismem z 31 maja 2016 r. (...) Bank spółka akcyjna w W. wezwała R. W. do natychmiastowego uregulowania zadłużenia w kwocie 10.551,60 zł, w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu. Pismo to podpisała w imieniu banku (...), działająca na podstawie pełnomocnictwa nr (...).

W piśmie wskazano również, że istnieje możliwość ubiegania się o restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie wniosków lub terminów spłaty kredytu - wniosek taki należy złożyć w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania niniejszego wezwania.

Pismo zostało doręczone 3 czerwca 2016 r. pod adresem: (...) za pośrednictwem poczty, odbiór pokwitowała matka R. W. I. W..

Dowód: pismo z 31 maja 2016 r. z potwierdzeniem odbioru- k. 43-44

pełnomocnictwo nr (...)- k. 51

R. W. nie zareagował na powyższe pismo, po dniu 21 marca 2018 r. nie dokonał żadnej wpłaty.

Fakty niesporne, nadto: historia wpłat k. 55-55v

wyciąg nr (...) (historia operacji od 31.03.2015 r. do 06.08.2019 r.) k. 38-40

Raport-zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 2015-03-31 do 2017-05-29 k. 56-59

Harmonogram k. 37

Pismem zatytułowanym „wypowiedzenie umowy kredytowej”, datowanym na 8 lipca 2016 r., skierowanym do R. W., (...) Bank spółka akcyjna w W. wypowiedziała umowę kredytową nr (...) z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, w szczególności nieterminowe regulowanie zobowiązań wobec banku. W piśmie wskazano, że łączne przeterminowane zadłużenie w kwocie 14.331,26 zł należy spłacić w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma. Wskazano zarazem, że brak spłaty przeterminowanego zadłużenia w okresie wypowiedzenia umowy spowoduje, że po upływie trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia cała należność kapitałowa w kwocie 244.962,10 zł stanie się natychmiast wymagalna wraz z należnymi odsetkami, umowę kredytową uważa się za wypowiedzianą w trybie art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Prawo bankowe.

Pismo zostało doręczone osobiście R. W. 13 lipca 2016 r. pod adresem (...).

Dowód: pismo z 8 lipca 2016 r. z potwierdzeniem odbioru - k. 45-46

R. W. nie zareagował na powyższe pismo.

Fakt niesporny.

17 maja 2017 r. Bank (...) przelał na rachunek bankowy R. W. kwotę 146.058,65 zł, w tytule wpłaty wskazując: „realiz. gwarancji za zobowiązania […] pobr prow 918,61 zł”.

29 maja 2017 r. (...) Bank S.A. zrealizował przelew wewnętrzny tytułem spłaty zgodnie z dyspozycją windykacji, przelewając z rachunku bankowego R. W. kwotę 146.977,26 zł.

W tej samej dacie - 29 maja 2017 r. (...) Bank S.A. zrealizował na rachunek R. W. przelew przychodzący wewnętrzny (nadawca: (...) Bank S.A.) tytułem: uzupełnienie środków dla umowy (...) w wysokości 918,61 zł.

Dowód: wyciąg z rachunku wygenerowany elektronicznie k. 54

Pismem z 27 czerwca 2017 r. (...) Bank spółka akcyjna w W. ostatecznie wezwała R. W. do zapłaty wierzytelności z tytułu umowy kredytu nr (...) (...), która na dzień 26 czerwca 2017 r. wynosi 131.949,40 zł, w tym z tytułu kapitału: 97.984,84 zł, z tytułu odsetek: 32.185,95 zł, z tytułu kosztów 1.778,61 zł.

Pismo zostało zwrócone przez pocztę po dwukrotnym awizowaniu.

Dowód: wezwanie do zapłaty oraz kserokopia koperty - k. 47-49

Matka R. I. W. składając zeznania w charakterze świadka w postępowaniu sądowym (przed Sądem Rejonowym w Goleniowie w sprawie I Cps 24/20 na posiedzeniu 2 lipca 2020 r.) zeznała, że nie ma kontaktu z synem od 3 lat (tj. od drugiej połowy

2017 r.); od tego czasu jej kontakt z synem urwał się, I. W. nie ma z synem kontaktu ani telefonicznego, ani osobistego, ani przez inne osoby, nie ma też wiedzy o tym, gdzie syn przebywa i czym się zajmuje.

Dowód: protokół przesłuchania I. W. z 2 lipca 2020 r. - k. 136

6 lutego 2019 r. (...) Bank spółka akcyjna w W. wystawiła wyciąg z ksiąg banku, w którym stwierdzono, że zobowiązanie R. W. wynosi 148.280,80 zł, zobowiązanie to wynika z umowy o kredyt z 31 marca 2015 r. Zobowiązanie to obejmuje:

- kapitał w kwocie 97.984,84 zł;

- odsetki od należności niespłaconej w terminie do 5 lutego 2019 r. w kwocie 48.217,35 zł,

- koszty (koszty + opłaty + prowizje) w kwocie 2.078,61 zł.

Zapisano, że dalsze należne bankowi odsetki obciążają dłużnika od dnia wystawienia wyciągu i obliczone są wg stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych, wynoszącej czterokrotność oprocentowania kredytu lombardowego NBP, która na dzień wystawienia wyciągu wynosi 10% w skali roku.

Wyciąg z ksiąg banku został podpisany przez G. F., legitymującego się pełnomocnictwem nr (...) z 12 października 2016 r. do jednoosobowego wykonywania w imieniu banku czynności prawnych i składania oświadczeń woli w sprawach obejmujących obszar restrukturyzacji i windykacji należności banku.

Dowód: wyciąg z ksiąg banku z 6 lutego 2019 r.- k. 50

pełnomocnictwo - k.52

(...) Bank S.A. w W. 5 czerwca 2021 r. sporządził wydruk obejmujący „raporty pozaproceduralne”, w którym wskazano, że B. A. dwukrotnie wykonał inspekcję po adresem (...): 9 czerwca 2016 r. (w wydruku raportu zapisano, że pod tym adresem B. A. nikogo nie zastał) oraz 17 stycznia 2019 r. (w wydruku raportu zapisano, że pod tym adresem B. A. zastał obcą kobietę, która poinformowała, że około 3 lata temu kupiła dom od klienta).

Dowód: „Raport – lista czynności umowy (...)”- k. 176

30 grudnia 2020 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny wydał decyzję (znak (...).720.2.2019, (...).720.4.2019, (...).720.8.2019, (...).720.9.2019) wobec (...) Bank S.A. w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji (...) Bank S.A., umorzenia instrumentów kapitałowych (...) Bank S.A., zastosowania instrumentu przymusowej restrukturyzacji wobec (...) Bank S.A. oraz ustanowienia administratora (...) Bank S.A.

W pkt 1 decyzji wskazano, że wszczyna się postępowanie restrukturyzacyjne wobec (...) Bank S.A. („Podmiotu w restrukturyzacji”).

W pkt 4 decyzji wskazano natomiast, że Bank (...) Spółka Akcyjna ( (...)) z dniem 3 stycznia 2021 r. przejmuje w wyniku decyzji przedsiębiorstwo i zobowiązania „Podmiotu w restrukturyzacji”, a także wstępuje w miejsce „Podmiotu w restrukturyzacji” w zakresie przejętych praw majątkowych i związanych z nimi zobowiązań, również w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Dowód: wyciąg z decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z 30.12.2020 r. k. 158-161

Sąd zważył co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, że rozpoznawana sprawa została wszczęta przez 6 lutego 2019 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym, stosownie do art. 11 ust. 1 pkt 3 Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) - do czasu zakończenia postępowania w instancji podlegała więc rozpoznaniu zgodnie z przepisami w brzmieniu dotychczasowym (sprzed nowelizacji).

Wskazać również trzeba, że od 3 stycznia 2021 r. postępowanie było prowadzone z udziałem po stronie powoda Banku (...) Spółka Akcyjna w W.. W toku procesu na podstawie art. 225 ust 8 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji z dnia 10 czerwca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 996) z mocy prawa w miejsce powoda (...) Bank S.A. w W. („Podmiotu w restrukturyzacji”) wstąpił bowiem Bank (...) Spółka Akcyjna w W..

Zgodnie z art. 225 ust 1 wskazanej wyżej ustawy: przeniesienie praw majątkowych i zobowiązań następuje na podstawie decyzji Funduszu.

30 grudnia 2020 r. podjęta została decyzja (znak (...).720.2.2019, (...).720.4.2019, (...).720.8.2019, (...).720.9.2019) Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wobec (...) Bank S.A., w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji (...) Bank S.A., umorzenia instrumentów kapitałowych (...) Bank S.A., zastosowania instrumentu przymusowej restrukturyzacji wobec (...) Bank S.A. oraz ustanowienia administratora (...) Bank S.A. W pkt 4 decyzji wskazano, że Bank (...) Spółka Akcyjna ( (...)) z dniem 3 stycznia 2021 r. przejmuje w wyniku decyzji przedsiębiorstwo i zobowiązania „Podmiotu w restrukturyzacji”, a także wstępuje w miejsce „Podmiotu w restrukturyzacji” w zakresie przejętych praw majątkowych i związanych z nimi zobowiązań, również w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Stosownie do art. 225 ust 4 ustawy z chwilą przeniesienia podmiot zarządzający aktywami wstępuje w prawa i obowiązki podmiotu w restrukturyzacji lub instytucji pomostowej w zakresie nabytych praw majątkowych i związanych z nimi zobowiązań,

natomiast zgodnie z art. 225 ust 8 ustawy w postępowaniach dotyczących przeniesionych praw majątkowych i zobowiązań, wszczętych przez podmiot w restrukturyzacji lub instytucję pomostową i niezakończonych przed dniem doręczenia decyzji Funduszu o przeniesieniu praw majątkowych ostateczną decyzją administracyjną, postanowieniem albo orzeczeniem, w miejsce podmiotu w restrukturyzacji lub instytucji pomostowej wstępuje podmiot zarządzający aktywami, z dniem doręczenia mu decyzji Funduszu.

Tym samym od 3 stycznia 2021 r. powodem w niniejszej sprawie jest Bank (...) S.A. w W., który z mocy prawa wstąpił w miejsce (...) Bank S.A.

Powód dochodzi od pozwanego kwoty 148.280,80 zł, na którą składają się należności z umowy kredytu zawartej 31 marca 2015 r.:

-

97.984,84 zł - kwota niespłaconego kapitału;

-

12.157,08 zł - kwota odsetek umownych kapitałowych (wyliczonych w okresach szczegółowo wymienionych przez powoda wg stopy oprocentowania wynoszącej 10%),

-

36.060,27 zł - kwota odsetek umownych za opóźnienie (wyliczonych w okresach szczegółowo wymienionych przez powoda wg stopy oprocentowania wynoszącej 10%),

-

2.078,61 zł - kwota „kosztów”.

Podstawę prawną roszczenia powoda w zakresie kwoty głównej stanowi art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988), zgodnie z którym: przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W odniesieniu do żądania zapłaty kwoty głównej kurator podniósł jeden tylko zarzut - zarzut częściowej spłaty kredytu, co miałoby nastąpić w związku z zabezpieczeniem kredytu w sposób wskazany w punkcie V.3 części ogólnej umowy, gdzie wskazano, iż jednym ze sposobów zabezpieczenia umowy był Pakiet Płynnościowy udostępniony w oparciu o umowę o świadczenie usług zawartą z (...) S.A. Kurator zarzucał, że powód nie wypowiedział się czy z zabezpieczenia tego skorzystał i w jakim stopniu. Co więcej kurator podniósł, że pozwanemu zapewne narzucono taką formę zabezpieczenia.

Powód odniósł się do tego zarzutu w piśmie procesowym z 31 marca 2021 r. wyjaśniając, że nie jest w posiadaniu umowy zawartej przez pozwanego z (...) S.A. i nie otrzymał żadnych innych środków na poczet spłaty kredytu oprócz tych, które wymienione są w złożonych przez powoda dokumentach, w szczególności nie otrzymał żadnych środków z tytułu realizacji ustanowionych zabezpieczeń. Powód wyjaśnił również, że zawarcie przez pozwanego umowy o świadczenie usług faktoringowych przez (...) S.A. nie ma żadnego znaczenia dla stosunku prawnego z tytułu umowy kredytu, łączącego powodowy bank i pozwanego. Na koniec powód wskazał, że kwestia ewentualnego przymuszania pozwanego do zawarcia umowy faktoringowej mogłaby stanowić teoretycznie przedmiot roszczenia odszkodowawczego ze strony pozwanego, które jednak leży poza ramami niniejszego postępowania.

Zarzut podniesiony przez kuratora jest nieuzasadniony. Istotnie w punkcie V.3 części ogólnej umowy wskazano, iż jednym ze sposobów zabezpieczenia umowy był Pakiet Płynnościowy udostępniony w oparciu o umowę o świadczenie usług zawartą z (...) S.A. Wyjaśnić trzeba, że umowa faktoringu według polskiego prawa jest umową nienazwaną, w ramach której przedsiębiorca przenosi na faktora własność wierzytelności wynikających z określonych umów (sprzedaży, dostawy), faktor zaś wykonuje na rzecz przedsiębiorcy (faktoranta) określone umową usługi, np. finansuje faktury wystawiane przez faktoranta, prowadzi rozliczenia związane z wierzytelnościami, natomiast w sytuacji tzw. faktoringu pełnego – dochodzi długu od dłużnika.

Z załączonych przez bank dokumentów [ takich jak: historia wpłat k. 55-55v; wyciąg nr (...) (historia operacji od 31.03.2015 r. do 06.08.2019 r.) k. 38-40; Raport-zestawienie należności i spłat kredytu w PLN od 2015-03-31 do 2017-05-29 k. 56-59] nie wynika, aby (...) S.A. dokonywała na rzecz powodowego banku jakichkolwiek wpłat z tytułu umowy kredytu z zawartej przez powoda i pozwanego. Zaznaczyć trzeba, że wymienionych wyżej dokumentów przedstawionych przez bank, obrazujących historię operacji na rachunku bankowym pozwanego, kurator pozwanego nie kwestionował pod kątem ich prawdziwości.

O ile zatem istotnie pozwany zawarł umowę z (...) S.A., która miałaby być zabezpieczeniem kredytu, fakt ten nie wpływa na wysokość roszczenia powodowego banku wobec pozwanego z tytułu umowy kredytu. Wyjaśnić również trzeba, że bank dochodzący roszczeń z tytułu umowy kredytu - jak to zdaje się wywodzić kurator pozwanego - nie ma obowiązku skorzystania najpierw z zabezpieczeń kredytu, a następnie udowadniania w procesie, że z takich zabezpieczeń skorzystał bądź nie.

Tym samym przyjąć należało - w świetle dokumentów przedstawionych przez bank obrazujących historię operacji na rachunku bankowym pozwanego - że fakt ewentualnej umowy między pozwanym i (...) S.A. pozostaje bez wpływu na wysokość roszczenia pozwanego z tytułu zawartej umowy kredytu.

Powód domagał się również zasądzenia kwoty 12.157,08 zł tytułem odsetek kapitałowych oraz kwoty 36.060,27 zł tytułem odsetek za opóźnienie.

Dla porządku wyjaśnić trzeba, że dla odsetek kapitałowych podstawę prawną roszczenia o ich zapłatę stanowi art. 359 § 1 k.c. Tzw. odsetki kapitałowe przysługują za korzystanie z cudzego pieniądza (w sensie ekonomicznym), stanowią zapłatę za możliwość wykorzystywania cudzego dobra, co jest cechą wielu umów zobowiązaniowych, np. umowy najmu czy dzierżawy. Z kolei odsetki za opóźnienie (dla których podstawą prawną roszczenia o ich zapłatę jest art. 481 § 1 k.c.) stanowią przede wszystkim rekompensatę dla wierzyciela za to, że dłużnik spóźnił się ze świadczeniem pieniężnym.

Podstawą prawną roszczenia powoda o zapłatę kwoty 12.157,08 zł jest więc art. 359 § 1 k.c. Umowa kredytu zawiera regulacje dotyczące odsetek kapitałowych w § 5 ust. 1-9 części ogólnej w zw. z pkt IV części szczególnej umowy (gdzie określono stopę odsetek), ponadto w pkt VII „postanowień dodatkowych” w pkt 10 umowa stanowi, że kredytobiorca zobowiązany jest do spłaty raty kredytu każdego 20 (dwudziestego) dnia miesiąca kalendarzowego.

Sposób wyliczenia odsetek kapitałowych powód szczegółowo wyjaśnił w piśmie procesowym z 19 sierpnia 2019 r., co zostało przedstawione w formie tabeli obrazującej okresy naliczania odsetek z podaniem daty początkowej i końcowej, podstawy naliczenia oraz stopy oprocentowania. Dodatkowo powód przedstawił w niniejszym postępowaniu następujące wydruki obrazujące sposób naliczenia odsetek: historia wpłat k. 55-55v, wyciąg nr (...) (historia operacji od 31.03.2015 r. do 06.08.2019 r.) k. 38-40 Raport-zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 2015-03-31 do 2017-05-29 k. 56-59, Harmonogram k. 37, historia odsetek k. 41-42.

Podstawą prawną roszczenia powoda o zapłatę kwoty 12.157,08 zł jest z kolei art. 481 § 1 k.c. Umowa kredytu zawiera regulacje dotyczące odsetek za opóźnienie w § 5 ust. 10 części ogólnej (gdzie określono m.in. stopę odsetek za opóźnienie w wysokości czterokrotności oprocentowania kredytu lombardowego NBP). Sposób wyliczenia odsetek za opóźnienie powód również przedstawił szczegółowo w piśmie procesowym z 19 sierpnia 2019 r., obrazując to w formie tabeli wskazującej na okresy naliczania odsetek z podaniem daty początkowej i końcowej, podstawy naliczenia oraz stopy oprocentowania. Dodatkowo powód przedstawił w niniejszym postępowaniu następujące wydruki obrazujące sposób naliczenia odsetek: historia wpłat k. 55-55v, wyciąg nr (...) (historia operacji od 31.03.2015 r. do 06.08.2019 r.) k. 38-40 Raport-zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 2015-03-31 do 2017-05-29 k. 56-59, Harmonogram k. 37, historia odsetek k. 41-42.

Kurator strony pozwanej w zakresie odsetek podniósł zarzut niewykazania w jaki sposób zostały one wyliczone, w szczególności zarzucił brak wskazania daty początkowej rozpoczęcia naliczania odsetek za zwłokę, co – zdaniem kuratora – uniemożliwia weryfikację poprawności wyliczenia. Jednakże jak już wyżej wskazano powód przedstawił sposób wyliczenia zarówno odsetek kapitałowych, jak i odsetek za opóźnienie w stopniu szczegółowości wystarczającym dla zweryfikowania prawidłowości wyliczenia, w szczególności podał daty początkowe naliczania odsetek. Stopa odsetek wynika natomiast z zapisów umowy. Tym samym zarzut podniesiony przez kuratora pozwanej okazał się nieuzasadniony.

Po części uzasadniony okazał się natomiast zarzut dotyczący bezpodstawności kwoty dochodzonej w tytułem „kosztów” w wysokości 2.078,61 zł. Na to żądanie składają się 4 rodzaje roszczeń, z których każde wymaga osobnego omówienia:

1)  dwukrotnie naliczona opłata w wysokości 30 zł za wystosowane wezwanie do zapłaty:

roszczenie to należy uznać za uzasadnione, w aktach sprawy znajdują się 2 wezwania do zapłaty: z 31 maja 2016 r. oraz z 27 czerwca 2017 r.;

2)  trzykrotnie naliczona opłata w kwocie 300 zł za przeprowadzoną u pozwanego inspekcję terenową:

roszczenie to należało uznać za nieuzasadnione; kurator zaprzeczył, że takie wizyty zostały wykonane; w celu wykazania zasadności tego roszczenia powód przedłożył niepodpisany przez nikogo wydruk w formie tabeli, z którego wynika, że pracownik banku (...) odbył 2 wizyty terenowe;

zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocena wiarygodności i moc dowodów, przy czym przyjmuje się, że moc dowodowa oznacza siłę przekonania o istnieniu lub nieistnieniu weryfikowanego w postępowaniu dowodowym faktu, uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych; z kolei wiarygodność danego dowodu wynika z jego indywidualnych cech i obiektywnych okoliczności, za względu na które zasługuje on w ocenie sądu na wiarę lub nie [por. J. K.-R., Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia sądowego w procesie cywilnym, W. 1977];

niepodpisany przez nikogo wydruk złożony przez powoda ma moc dowodową, którego siła przekonania jest równoznaczna z twierdzeniami strony powodowej, powód nie powołał żadnych innych dowodów, które pozwoliłyby na weryfikację prawdziwości twierdzeń przedstawionych w tym wydruku (chociaż oświadczenia podpisanego przez B. A. bądź przez jego przełożonego);

3)  opłata w wysokości 200 zł z tytułu niespełnienia warunków obrotów na rachunku:

roszczenie to jest nieuzasadnione, Tabela Opłat i Prowizji przewiduje opłatę za sporządzenie i wysłanie monitu z powodu niespełnienia przez kredytobiorcę w terminach określonych w umowie kredytu warunków po uruchomieniu kredytu oraz zobowiązań wskazanych w umowie w wysokości 200 zł, powód nie wykazał jednakże, że taki monit został do pozwanego wysłany;

4)  opłata prowizyjna z tytułu gwarancji (...) naliczona w oparciu o postanowienia umowy kredytu w części szczególnej umowy ust. 3 i 4 w kwocie 918,61 zł (w istocie opłata prowizyjna przewidziana została w części szczególnej umowy pkt VII ust. 3 i 4, zapewne przez przeoczenie w pozwie nie wskazano dokładnej jednostki redakcyjnej tego zapisu pomijając „pkt VII”).

Roszczenie z tytułu opłaty prowizyjnej należało uznać za nieuzasadnione. Kurator w odpowiedzi na pozew zakwestionował roszczenie to co do wysokości.

Podstawą naliczenia roszczenia z tytułu opłaty prowizyjnej są zapisy części szczególnej pkt VII ust. 3 i 4 umowy, przy czym w ust. 4 opisano sposób wyliczenia prowizji odwołując się do ust. 2 (gdzie z kolei opisano sposób wyliczenia opłaty rocznej); opłata prowizyjna zgodnie z umową miała być naliczana rocznie, osobno za każdy okres roczny.

Istotne znaczenie dla oceny roszczenia ma również ust. 5, gdzie przewidziano, iż bank na minimum 30 dni kalendarzowych przed terminem płatności opłaty prowizyjnej informuje w formie pisemnej kredytobiorcę o wysokości oraz terminie płatności opłaty prowizyjnej, zaś na kredytobiorcę nałożono obowiązek zapewnienia środków na rachunku bieżącym, w celu umożliwienia bankowi pobranie opłaty prowizyjnej; w ust. 6 doprecyzowano bowiem, że pobranie opłaty prowizyjnej następuje przez obciążenie przez bank rachunku bieżącego kredytobiorcy najpóźniej w dniu uruchomienia kredytu oraz każdorazowo następnego dnia po upływie okresu rocznego.

Umowa kredytu została zawarta w 2015 r.; pierwsza opłata prowizyjna, płatna w dacie uruchomienia kredytu, została określona na kwotę 769,80 zł i wynosi 0,5% kwoty gwarancji w pierwszym okresie rocznym (wynoszącej 153.960,60 zł).

Powódce przysługuje więc roszczenie z tytułu opłaty prowizyjnej za każdy kolejny okres roczny, przy czym wysokość tej opłaty jest w każdym roku inna, wyliczona zgodnie z pkt VII ust. 4 w zw. z ust. 2 (sposób wyliczenia opłaty wskazuje przy tym na to, że w każdym kolejnym roku opłata ta jest niższa niż w roku poprzednim).

Powódka jak wynika z pisma procesowego z 19 sierpnia 2019 r. domaga się opłaty prowizyjnej w wysokości 918,61 zł.

Powódka nie przedstawiła jednak żadnych dowodów wskazujących na dopełnienie przez nią wymogu opisanego w ust. 5. Przyjąć należy, że roszczenie powódki o zapłatę opłaty prowizyjnej staje się wymagalne po upływie 30 dni po doręczeniu pozwanemu pisemnej informacji banku o wysokości oraz terminie płatności opłaty prowizyjnej (art. 455 zd 1 k.c. - termin spełnienia świadczenia został bowiem oznaczony w umowie). Tymczasem powodowy bank takiej informacji pozwanemu za kolejne okresy roczne nie przedstawił, a przynajmniej nie powołał w niniejszym procesie dowodów dla wykazania tego faktu.

Zaznaczyć należy w tym miejscu, że przedstawienie takiej informacji mogłoby nastąpić również w piśmie procesowym, roszczenie powoda stałoby się wówczas wymagalne po upływie 30 dni od doręczenia w niniejszym procesie takiego pisma stronie pozwanej. Pozwany jest jednak zastępowany przez kuratora procesowego ustanowionego dla osoby, której miejsce pobytu nie jest znane (art. 143 k.p.c.). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że kurator procesowy jest uprawniony do podejmowania – w imieniu osoby, którą zastępuje – jedynie czynności procesowych; nie może zaś składać oświadczeń materialnoprawnych [por. postanowienie SN z 20.03.1991 r.,III CRN 70/91, L.; T. S. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–50539. Tom I, W. 2019]. Przyjąć więc trzeba, że nawet gdyby w niniejszym procesie w piśmie procesowym taka pisemna informacja została przedstawiona, nie mogłaby wywrzeć skutków o jakich mowa w art. 455 k.c. (wymagalność roszczenia), kurator pozwanego nie jest bowiem uprawniony do odbierania w jego imieniu oświadczeń wywołujących skutki materialnoprawne.

Niezależnie od tego wskazać należy, że powodowy bank w niniejszym procesie w żadnym piśmie procesowym nie przedstawił twierdzeń, które można byłoby uznać za wymaganą przez ust. 5 pisemną informację o wysokości oraz terminie płatności opłaty prowizyjnej. W żadnym piśmie procesowym nie przedstawiono bowiem sposobu wyliczenia opłaty prowizyjnej żądanej w wysokości 918,61 zł (stosownie do pkt VII ust. 4 w zw. z ust. 2). Domyślać się jedynie można, że żądana w niniejszym procesie opłata prowizyjna jest opłatą za więcej niż jeden rok, pierwsza opłata prowizyjna roczna wynosiła bowiem 769,80 zł, zaś sposób wyliczenia opłaty wskazuje na to, że w każdym kolejnym roku opłata ta jest niższa niż w roku poprzednim.

W piśmie procesowym z 6 maja 2021 r. powodowy bank raz jeszcze wskazał, że żądaniem pozwu objęta jest opłata prowizyjna wyliczona w oparciu o ust. 3 i 4 umowy, wyjaśnił również, że: „ kwota gwarancji” płatna jest za każdy okres roczny w wysokości 0,5% kwoty gwarancji i należna jest za każdy miesiąc objęcia kredytu gwarancją (można domyślić się, iż powód miał na myśli w tym zdaniu nie „kwotę gwarancji” tylko „opłatę prowizyjną”). Poza zacytowanym wyżej zdaniem powód nie przedstawił żadnego sposobu wyliczenia opłaty prowizyjnej, który można byłoby uznać za informację spełniającą wymogi z ust. 5.

Zamiast tego powód wskazał, że opłata w objętej żądaniem kwocie wynoszącej 918,61 zł została potrącona przez (...) przy dokonaniu wpłaty gwarancji z tytułu prowizji, a następnie powodowy bank uzupełnił środki o kwotę prowizji wynoszącą 918,61 zł i dokonał zarachowania na poczet spłaty kredytu kwoty 146.977,26 zł. Dla wykazania tego faktu powodowy bank przedstawił dokument - wygenerowany elektronicznie wyciąg z rachunku (por. k. 54), który potwierdza wskazywane przez powoda fakty, tj. to, że (...) dokonując wpłaty gwarancji pomniejszył jej kwotę o kwotę prowizji, a następnie powodowy bank uzupełnił na rachunku pozwanego środki o tą kwotę. Tym samym powód udowodnił jedynie jaką kwotę prowizji (...) potrącił dokonując wpłaty środków z gwarancji, nadal brak jest jednak dowodu w celu wykazania faktu przedstawienia pozwanemu pisemnej informacji o wysokości oraz terminie płatności opłaty prowizyjnej, o jakiej mowa w ust. 5 (nadal nie wiadomo za jakie okresy i w jaki sposób wyliczono opłatę prowizyjną).

Tym samym roszczenie powoda z tego tytułu podlega oddaleniu po pierwsze jako niewymagalne, po drugie z uwagi na brak możliwości weryfikacji sposobu wyliczenia tej kwoty co do wysokości.

Tym samym roszczenie powoda okazało się uzasadnione co do kwoty głównej kredytu (97.984,84 zł), skapitalizowanych odsetek umownych kapitałowych (12.157,0 zł), skapitalizowanych odsetek umownych za opóźnienie (36.060,27 zł), kosztów obejmujących opłatę za 2 wezwania do zapłaty (60 zł), łącznie do kwoty 146.262,19 zł.

Powód dochodził dalszych odsetek umownych za opóźnienie od kwoty głównej kredytu, na rzecz powoda zasądzono więc umowne odsetki za opóźnienie od kwoty 97.984,84 zł od 6 lutego 2019 r. w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (nie wyższe jednak niż stopa odsetek maksymalnych za opóźnienie).

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o opisane wyżej dokumenty prywatne, które nie były przez strony kwestionowane pod względem autentyczności, a także w oparciu o inne dowody w rozumieniu art. 308 k.p.c. (jak np. wydruki z systemów komputerowych).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. Powód wygrał niniejszy proces w 98,64%, należało więc przyjąć, że przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania, co uzasadniało zwrot na rzecz banku w całości poniesionych kosztów procesu. Na koszty te składa się: opłata od pozwu w wysokości 7.415 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda w wysokości 5.400 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, wydatki na poczet kosztów ustanowienia kuratora dla pozwanego w wysokości 2.160 zł

Kuratorowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości określonej zgodnie z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 536). Zgodnie z § 1 ust. 1 wskazanego wyżej rozporządzenia wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej ustala się - w przypadku gdy kuratorem jest radca prawny - w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 225 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1870 i 2400 oraz z 2018 r. poz. 138), w obu przypadkach nie mniej niż 60 zł. Na tej podstawie przyznano kuratorowi wynagrodzenie w wysokości 2.160 zł, tj. 40% stawki minimalnej wynoszącej 5.400 zł.