Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1495/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodnicząca

Sędzia Ewa Tomczyk

Protokolant

Dorota Piątek

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2021 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko D. S.

o zapłatę kwoty 100.859,78 złotych

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 1495/20

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 27 stycznia 2020 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie strona powodowa (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego D. S. kwoty 100.859,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 89.986,35 zł od 27 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że pozwany zawarł z S. Bankiem w dniu 31 października 2017 r. umowę o kredyt gotówkowy numer 000 (...) i nie wywiązał się z obowiązku spłaty zadłużenia, wobec czego umowa została wypowiedziana,.

W dniu 27 kwietnia 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydał przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc –e (...) (k. 5).

Odpis nakazu zapłaty został pozostawiony w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia na dzień 23 czerwca 2020 r. (koperta, elektroniczne potwierdzenie odbioru zarządzenie – k. 5-7).

W związku z wniesieniem przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty i wniosku o przywrócenie terminu referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie uchylił zarządzenie o pozostawieniu odpisu nakazu zapłaty w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia z uwagi na to, że pozwany nie mieszkał pod adresem wskazanym w pozwie (zarządzenie - k. 24).

Postanowieniem z dnia 28.10.2020 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie odrzucił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty, i w następstwie uznania że sprzeciw został skutecznie wniesiony przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. (postanowienie – k. 24 odwrót – 25).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa, powołując się na brak wcześniejszych działań ze strony Banku zmierzających do odzyskania długu na etapie polubownym, w szczególności brak jakiejkolwiek korespondencji, w tym przedsądowego wezwania do zapłaty.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31.10.2017 r. pomiędzy (...) Bank Spółką Akcyjną w W. a D. S. i S. S. została zawarta umowa kredytu nr (...), zgodnie z którą Bank udzielił kredytu na cele konsumpcyjne w kwocie 90.547 zł na okres 96 miesięcy. W § 6 umowy przewidziano, że Bank może wypowiedzieć umowę w przypadku naruszenia przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zaprzestania naruszenia.

(dowód: umowa – k. 165-168, harmonogram spłat – k. 34-35)

W dniu 12 listopada 2018 r. nastąpił podział w trybie art. 529 § 1 pkt 4 k.s.h. poprzez przeniesienie na (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. części majątku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W..

(dowód: odpis KRS - k. 96)

W dniu 28.12.2018 r. strona powodowa sporządziła pismo nazwane ostateczne wezwanie do zapłaty adresowane na adres w Ł. ul. (...), pod którym pozwany nie mieszkał. W piśmie wskazała, że w związku z brakiem terminowej obsługi kredytu wzywa pozwanego do natychmiastowego uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego, które na dzień sporządzenia pisma wynosiło 1.300,40 zł, w tym 1.287,92 zł z tytułu przeterminowanego kapitału. W piśmie wskazano, że jeśli pozwany ma problemy z uregulowaniem płatności na odwrocie pisma wskazano możliwe ustalenie innej formy spłaty oraz że brak spłaty w terminie do 18.01.2019 r. spowoduje podjęcie dalszych kroków prawnych, w tym skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego celem uzyskania tytułu wykonawczego.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 39)

Pozwany od dnia 23 listopada 2017 r. zameldowany jest na pobyt stały pod adresem T. ul. (...).

(dowód: zaświadczenie – k. 20 odwrót)

Pismem z dnia 28.03.2019 r. strona powodowa wypowiedziała pozwanemu umowę kredytu i wezwała do spłaty całej wierzytelności w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia. Pismo to zostało wysłane na adres pozwanego w Tuszynie ul. (...) i odebrane przez pozwanego w dniu 18 kwietnia 2019 r.

(dowód: wypowiedzenie – k. 184, potwierdzenie odbioru – k. 186)

Pismem z dnia 31 lipca 2019 r. firma (...) S.A. wezwała pozwanego do zapłaty długu w kwocie 94.775,78 zł w terminie do dnia 8.08.2019 r.

(dowód: wezwanie – k. 41)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie bowiem wypowiedzenie umowy kredytu nie było skuteczne.

Pojęcie skuteczności wypowiedzenia umowy jest szerokie. Obejmuje wszystkie czynniki, które powinny ziścić się oraz działania, których powód musiał dopełnić, żeby doprowadzić do złożenia pozwanej oświadczenia o rozwiązaniu umowy, które skutkowało wymagalnością jej zobowiązania będącego podstawą wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych. Przyjmowane jest w orzecznictwie, że wypowiedzenie umowy jest prawokształtującym oświadczeniem, bardzo istotnym i dotkliwym dla kredytobiorcy, a zatem nie może być dokonane w sposób nagły, zaskakujący, nawet jeżeli istnieją podstawy do jego podjęcia, zgodnie z treścią umowy kredytowej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2015 r., V CSK 698/14).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że zgodnie z § 6 pkt 2 umowy bank mógł wypowiedzieć umowę w przypadku naruszenia przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zaprzestania naruszenia. Niezależnie od tej regulacji należy również wskazać na art. 75 lit. c) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe – tekst jednolity – Dz.U. z 2020 r., poz. 1896). Zgodnie z tym przepisem jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Obowiązkiem procesowym powoda związanym z rozkładem ciężaru dowodu było przedstawienie dowodów na udowodnienie okoliczności, z których chciał wywodzić skutki prawne (art. 6 k.c.).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zakwestionował otrzymanie wezwania do zapłaty i zarzut ten okazał się zasadny. Strona powodowa złożyła jedynie pismo z dnia 28 grudnia 2018 r. nazwane ostateczne wezwanie do zapłaty, nie wykazała zaś że pismo to zostało doręczone pozwanemu. Nadto w piśmie tym wskazany został adres pozwanego w Ł., gdy tymczasem od dnia 23 listopada 2017 r. pozwany jest zameldowany w Tuszynie. Strona powodowa posiadała adres pozwanego w Tuszynie bowiem na ten adres wysłała wypowiedzenie umowy kredytu. Biorąc pod uwagę, że składając pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym strona powodowa wskazała adres pozwanego w O., pod którym pozwany nie mieszkał strona powodowa była niestaranna w zakresie określania miejsca zamieszkania pozwanego. Nadto pismo wzywające do zapłaty zadłużenia nie zawierało pouczenia o możliwości złożenia w terminie 14 dni wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Skoro pozwany nie otrzymała wezwania do zapłaty tryb wynikający z art. 75c ustawy Prawo bankowe i § 6 ust. 2 pkt a) umowy nie został zachowany przez powoda.

Wskazać należy, że w przypadku gdy bank przed wypowiedzeniem umowy kredytu nie doręczy kredytobiorcy wezwania określonego w art. 75 lit. c ust. 1 -2 Prawa bankowego czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Art. 75c Prawa bankowego stanowi w całości przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23.05.2019 r., sygn. akt V ACa 93/18 , wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9.08.2018 r., sygn. akt I ACa 1609/17).

Tym samy uznać należy, że skoro powodowy Bank nie dochował trybu przewidzianego w art. 75c ustawy prawo bankowe i w § 14 ust. 4 lit. b) umowy, nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy - powództwo oparte na okoliczności, że dochodzona kwota jest wymagalna, bo powód wypowiedział umowę kredytu, a w następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy, całość zadłużenia z tytułu umowy stała się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanym jest bezzasadne.

Bezsporne było, że na dzień zamknięcia rozprawy część rat kredytu, zgodnie z harmonogramem spłat kredytu, była wymagalna, ale Sąd, będąc związany podstawą żądania nie mógł wyrokować z uwzględnieniem innego stanu faktycznego niż ten, który był wywodzony przez powoda. Zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Pojęcie żądania określa art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c., zgodnie z którym pozew powinien m.in. zawierać dokładnie określone żądanie oraz wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie. Żądanie powództwa określa więc nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna. Zasądzenie sumy pieniężnej, która wprawdzie mieści się w granicach kwotowych powództwa, lecz z innej podstawy faktycznej, stanowi orzeczenie ponad żądanie. Wyrok uwzględniający powództwo na podstawie faktycznej, na której powód ani w pozwie, ani w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie opierał powództwa, stanowi zasądzenie ponad żądanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2005 r., II CK 556/04, OSNC 2006/2/38, Biul.SN 2005/5/10). Innymi słowy zasądzenie zaległej kwoty (nawiasem mówiąc niewykazanej co do wysokości), wynikającej z faktu zalegania z zapłatą, a nie z faktu wypowiedzenia umowy, stanowiłoby orzeczenie na podstawie faktycznej nie powołanej przez powoda (tak również Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 6.06.2019 r., I ACa 1132/18, LEX nr 2706336).

Jednocześnie oddalenie powództwa nie zamyka powodowemu Bankowi możliwości dochodzenia od pozwanej zapłaty niezapłaconych dotychczas rat kredytu, a roszczenie w tym zakresie nie uległo przedawnieniu bowiem zostało przerwane przez wytoczenie niniejszego powództwa (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Jednocześnie wskazać należy, że brak wypowiedzenia umowy kredytu nie może być konwalidowany poprzez wytoczenie powództwa, a dokładnie przez doręczenie pozwanej odpisu pozwu. Sprzeciwiają się temu zarówno charakter prawny wypowiedzenia umowy kredytu, jego skutki, jak również brak spełnienia rygorów wynikających z treści art. 75 lit. c Prawa bankowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 23.05.2019 r., V ACA 93/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17.01.2020 r., I ACA 205/19 ).

Z tych wszystkich względów powództwo zostało oddalone.