Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2021r.

Sąd Rejonowy w Toruniu – V Wydział Gospodarczy

w składzie:

przewodniczący SSR Maciej J. Naworski

protokolant: sekretarz sądowy Irena Serafin

po rozpoznaniu dnia 20 maja 2021r.,

w T.

na rozprawie

sprawy

z powództwa D. G. ( NIP (...) )

przeciwko A. H. ( NIP (...), pesel (...) )

o zapłatę

na skutek zarzutów pozwanych

1.  utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty wydany dnia 15 października 2018r. w postępowaniu nakazowym pod sygnaturą VGNc 3537/18,

2.  zasądza solidarnie od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200zł ( tysiąc dwieście złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VGC 60/21

UZASADNIENIE

D. G. żądał od A. H. 46.418,15zł, ponieważ na tę sumę wypełnił weksel wręczony mu in blnaco przez pozwanego. Strony pozostawały zaś w stosunkach handlowych a pozwana nie zapłaciła należności określonych w fakturach wymienionych w pozwie ( k. 4 ).

Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa. Zaprzeczyła, że pozostawała z powodem w stosunkach handlowych, że kupowała i odbierała od niego towary i oświadczyła, że jej podpis pod wekslem i deklaracją wekslową jest sfałszowany; ponadto, nie prowadziła działalności gospodarczej, chociaż była zarejestrowana jako przedsiębiorca. Gospodarstwem rolnym zajmował się bowiem jej brat, który był odbiorcą towarów powoda i nie dzielił się z nią zyskiem; część sprzedanych rzeczy nie pochodzi zresztą od strony powodowej ( k. 126 – 127 ).

W odpowiedzi powód w podtrzymał swoje stanowisko i powołał się na oświadczenia pozwanej z innego procesu, w którym przyznała istnienie zobowiązań względem niego ( k. 200 – 202 ).

Sąd ustalił, co następuje:

A. H. otrzymała od rodziców gospodarstwo rolne położone w (...) ( gmina W. ), które na co dzień prowadzi jej brat K. K.; miał on także własne gospodarstwo rolne, które także otrzymał od rodziców.

Dowód: zeznania D. H., k. 248v.

A. H. w maju 2016r. zarejestrowała działalność gospodarczą – gospodarstwo rolne w (...) ( gmina W. ); wykreśliła ją w marcu 2017r.

Dowód: informacja ewidencji działalności gospodarczej ( k. 163 ).

D. G. zajmuje się sprzedażą środków do produkcji rolnej.

Bezsporne.

Na początku 2017r. A. H. kupiła od D. G. środki do produkcji rolnej za 45.875,94zł.

Dowód: oświadczenie A. H. w zarzutkach od nakazu zapłaty w sprawie INc 307/18 Sądu Okręgowego w Toruniu, k. 207 – 208.

zeznania: R. R., k. 247.,

M. G., 248.

W kwietniu 2017r. A. H. zawarła z D. G. umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie jego roszczeń.

Dowód: umowa, k. 204 – 205.

W kwietniu 2017r. na zabezpieczenie roszczeń D. G. A. H. wystawiła i wręczyła mu weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową. W deklaracji wekslowej A. H. wyraziła zgodę na wypełnienie weksla w każdym czasie w wypadku powstania po jej stronie wymagalnych zobowiązań pieniężnych względem D. G. z tytułu zawartych z nim umów a także nabytych przez niego wierzytelności na sumę odpowiadającą zadłużeniu, łącznie z odsetkami.

Dowód: weksel, k. 33,

deklaracja wekslowa, k. 11,

zeznania: R. R., k. 247.,

M. G., 248.

27 kwietnia 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G., co potwierdziła Ż. – H., następujące towary:

- caryx, 4 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 1, o wartości 514,08zł,

- modus, 2 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 2, o wartości 10.128,24zł,

- huzar, 6 sztuk, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 16, o wartości 4.341,60zł,

- „obc” hufiec, 3 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 17, o wartości 434,16zł,

- tilt turbo, 8 sztuk, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 3, o wartości 4.924,80zł,

- stabilan, 3 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 4, o wartości 745,20zł;

Dowód: dokument WZ, k. 21,

faktura, k. 12,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

27 kwietnia 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G., co potwierdziła Ż. – H., następujące towary:

- acetamipryd, 10 sztuk, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 5, o wartości 3.132zł,

- pyrinex, 1 sztuka, wymieniona w fakturze (...) pod pozycją 6, o wartości 708,48zł,

- karat, 4 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 7, o wartości 864zł,

- mondatak, 4 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 8, o wartości 972zł,

- mondatak innego typu, 22 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 9, o wartości 1.092,96zł,

- nuflon, 1 sztuka, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 10, o wartości 527,04zł.

Dowód: dokument WZ, k. 20 u dołu,

faktura, k. 12,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

27 kwietnia 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G., co potwierdziła Ż. – H., następujące towary:

- saroksypyr, 3 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 18, o wartości 972zł,

- maximus, 5 sztuk, wymieniona w fakturze (...) pod pozycją 11, o wartości 1.036,80zł,

- maximus innego typu, 3 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 12, o wartości 443,88zł,

- toprex, 2 sztuki, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 13, o wartości 2.991,60zł.

Dowód: dokument WZ, k. 20 u góry,

faktura, k. 12,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

27 kwietnia 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G., następujące towary:

- siarczan magnezu, 1 tonę, wymienionąe w fakturze (...) pod pozycją 14, o wartości 1.242zł,

- łubin, 1,25 tony, wymieniony w fakturze (...) pod pozycją 15, o wartości 1.876,50zł.

Dowód: dokument WZ, k. 19,

faktura, k. 12,

zeznania: R. R., k. 247.,

M. G., 248.

27 kwietnia 2017r. K. K. odebrał wydany przez M. U., co potwierdziła Ż. – H. 1 tonę mocznika, wymienioną w fakturze (...) o wartości 1.533,60zł.

Dowód: dokument WZ, k. 18,

faktura, k. 13,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

2 czerwca 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G. następujące towary:

- piorun, 8 sztuk, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 1, o wartości 1.360zł,

- tebusha, 3 sztuki, wymieniona w fakturze (...) pod pozycją 2, o wartości 2.640zł,

- gallup, 1 sztukę, wymienioną w fakturze (...) pod pozycją 3, o wartości 255zł,

- soprano, 6 sztuk, wymienione w fakturze (...) pod pozycją 4, o wartości 2.280zł.

Dowód: dokument WZ, k. 19 u góry,

faktura, k. 14,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

2 czerwca 2017r. K. K. odebrał wydane przez D. G. 4 sztuki karatu, wymienione w fakturze (...), o wartości 860zł.

Dowód: dokument WZ, k. 19 u góry,

faktura, k. 15,

zeznania: R. R., k. 247,

M. G., 248.

D. G. wystawił A. H. faktury:

- 2/05 dnia 29 maja 2017r., na kwotę 36.947,34zł, rzeczy wydano 27 kwietnia 2017r.,

- 3/05 dnia 29 maja 2017r., na kwotę 1.533,60zł, rzeczy wydano 27 kwietnia 2017r.,

- 26/06 dnia 20 czerwca 2017r., na kwotę 6.535zł, rzeczy wydano 2 czerwca 2017r.,

- 15/17 dnia 29 maja 2017r., na kwotę 860zł, rzeczy wydano 2 czerwca 2017r.,

W sierpniu 2017r. D. G. wypełnił weksel A. H. na kwotę 46.418,15zł i wezwał ją do jego wykupienia.

Dowód: weksel, k. 33,

wezwanie, k. 16 – 17.

Sąd zważył co następuje:

1. Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań trzeba podkreślić, że po pierwsze, jeżeli weksel niezupełny w chwili wystawienia, został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, tylko, gdy posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa ( art. 10 w związku z art. 103 ustawy z dnia 26 kwietnia 1936r. prawo wekslowe, powoływanej dalej jako prawo wekslowe ).

Po drugie, osoby, przeciw którym dochodzi się praw z wekslu mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami ze stosunków osobistych z wystawcą lub z posiadaczami poprzednimi jedynie w przypadku, w którym posiadacz nabywając weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika ( art. 17 w związku z art. 103 prawa wekslowego ).

Po trzecie, de lege lata proces cywilny jest kontradyktoryjny i obowiązuje w nim zasada prawdy formalnej. Z tego względu to na stronach spoczywa ciężar przeprowadzenia postępowania oraz ryzyko niepowodzenia i zaniechania w tym zakresie.

Po czwarte, dowód określonego faktu obciąża tę stronę, która wywodzi z niego skutki prawne ( art. 6 k.c. – ei incumbit probatio, qui dicit ).

2. Pozwany był uprawniony do podnoszenia względem powoda zarzutów wynikających z deklaracji wekslowej. Powód był bowiem pierwszym posiadaczem weksla wobec czego w grę wchodzi art. 10 prawa wekslowego. Skoro bowiem przyjął on weksel i podpisał z pozwanym deklarację wekslową to w rezultacie znał zarówno jej treść jak i treść stosunków, z których wywodził roszczenie. Kluczowe znaczenie na gruncie wymienionego przepisu ma natomiast wiedza posiadacza wekslowego.

Z tych samych względów pozwany miał prawo powoływać zarzuty ze stosunków osobistych z powodem. Ich znajomość przez stronę powodową, wynikająca z faktu, że pozostawała w relacjach handlowych z pozwanym i uzupełniła weksel na kwotę, którą rościła na ich podstawie uzasadnia wniosek, że zachodzi przypadek objęty hipotezą art. 17 prawa wekslowego.

3. Sąd dał wiarę świadkom powoda. Wypowiadali się bowiem spójnie i logicznie a ich zeznania korelowały ze sobą i z dokumentami przedłożonymi do akt.

Wiarygodny, co do faktów, był także mąż pozwanej poza stanowczym zaprzeczeniem, ze jego żona nie podpisała umowy z powodem i o nim nigdy nie słyszała. Umowa została bowiem podpisana. W pozostałej części słowa świadka pokrywały się właściwie z tezami powoda i zeznaniami jego świadków; w szczególności na niekorzyść pozwanej podał, że jednak brała udział w prowadzeniu gospodarstwa rolnego w P., skoro była na żniwach i wydawała zboże odbiorcom. Wiarygodne było też to, że nie wiedziała komu powinna je oddawać.

Prawdziwe były dokumenty podpisane przez pozwaną; jej podpis na wekslu, deklaracji wekslowej i dokumentach WZ są bowiem identyczne jak na pełnomocnictwie, pismach procesowych i umowie przewłaszczenia ( k. 40, 53 i 128 ). Pomijając zaś dowód prima facie ( art. 254 § 1 k.p.c. ), strona kwestionująca autentyczność podpisu jest obarczona ciężarem dowodu w tym zakresie ( art. 245 w związku z art. 253 k.p.c. ); pozwana się zaś niego nie wywiązała.

Sąd oddalił bowiem wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, ponieważ pozwana nie uiściła zaliczki; tego typu dowód należy zaś do czynności połączonych z wydatkami, których przeprowadzenie jest uzależnione od zagwarantowania przez stronę odpowiednich środków na ich pokrycie ( art. 288 w związku z art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. ).

Sąd oddalił zaś prawomocnie wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych ( k. 189 ) i, na podstawie art. 107 ust. 1 i 2 zd. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, odrzucił ponowny wniosek w tym przedmiocie ( k. 231 ) złożony w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia zaliczki na biegłego ( zarządzenie, wezwanie zwrotka k. 214, 220, 222 ) a następnie, w myśl art. 107 ust. 2 zd. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, także wniosek o uzasadnienie wymienionego ostatnio postanowienia. Pozwana nie uiściła natomiast zaliczki nie tylko w ustawowym terminie lecz ( art. 112 ust. 2 i 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ) lecz w ogóle; pamiętać przy tym trzeba, że odrzucony wniosek nie wywołuje skutków prawnych.

Pozostałe dokumenty nie budziły natomiast wątpliwości i nie były kwestionowane.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie stron, ponieważ dowód ten ma wyłącznie komplementarny charakter ( art. 299 k.p.c. ).

4. Żądanie było uzasadnione. Wyjątkowo, w celu uproszczenia wywodu należało zacząć od zrzutów pozwanego.

Po pierwsze, pozwana twierdziła, że nie pozostawała z powodem w stosunkach gospodarczych. Jej stanowisko nie odpowiadało jednak rzeczywistości. Pomijając podpisanie weksla i deklaracji wekslowej, w kwietniu 2017r. pozwana zawarła z powodem umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ( k. 204 – 206 ); w jej treści jest zaś mowa o zobowiązaniach istniejących i przyszłych. Co więcej, sama pozwana w października 2018r. w sprawie zawisłej przed Sądem Okręgowym w Toruniu pod sygnaturą INc 307/18 twierdziła, że w 2017r. kupowała od powoda środki przeznaczone do produkcji rolnej ( k. 208 ); podała też, że dzierżawiła ziemię, a za towary kupione od powoda miała zapłacić pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży plonów, co koresponduje z zeznaniami jej męża i treścią umowy przewłaszczenia.

Wprawdzie wymienione pismo, obejmujące przytoczone oświadczenia pozwanej, było złożone w sprawie z osobą trzecią a nie w sporze z powodem, jednak zachowuje walor dowodowy w przedmiotowej sprawie. Wprawdzie zbyt daleko szedłby wniosek aby uznać je za niewłaściwe uznanie długu, jednak z racji deklaracji wiedzy, może być dowodem zasadności roszczeń. Skoro bowiem pozwana pisemnie przyznawała fakt zawierania umów z powodem i zaciągania względem niego zobowiązań, nie ma przeszkód dla dokonania na tej podstawie ustaleń faktycznych.

Fakt współpracy stron potwierdzili też świadkowie powoda; podpis pozwanej widnieje też na dokumentach odbioru kupionych od powoda rzeczy. Niewątpliwie więc strony łączyły stosunki umowne.

Po drugie, pozwana twierdziła, że nie prowadziła działalności gospodarczej. To czy pozwana istotnie zarejestrowała się w ewidencji działalności gospodarczej dla pozoru, czy też rzeczywiście się nią trudniła nie ma w sprawie znaczenia. Nie wpływa bowiem ani na treść umów stron ani na zasady odpowiedzialności kontraktowej.

Po trzecie pozwana utrzymywała, że to jej brat, K. K., był stroną umów z powodem, ponieważ to on prowadził gospodarstwo rolne.

Także to oświadczenie nie było prawdziwe. Pozwana podpisała przecież deklarację wekslową, weksel, umowę przewłaszczenia, dokumenty WZ a także była obecna w czasie żniw w 2017r. i wydawała plony odbiorcom. Działała przy tym we własnym imieniu. Przede wszystkim jednak w opisanej już sprawie przed Sądem Okręgowym w Toruniu wprost twierdziła, że wraz z bratem kupowali od powoda środki przeznaczone do produkcji rolnej od powoda.

Po czwarte, pozwana twierdziła, że nie uzyskiwała z gospodarstwa rolnego żadnych korzyści. Ta kwestia była nieistotna. Zasady rozliczenia się pozwanej z bratem oraz motywy, które doprowadziły do opisanego przez nią stanu rzeczy nie zwalniają jej bowiem z odpowiedzialności względem powoda. Także to, że brat pozwanej ma przebywać w zakładzie karnym i, że zdaniem pozwanej jest nieuczciwy, nie ma znaczenia.

Po piąte, pozwana kwestionowała podpisy na wekslu i deklaracji wekslowej. Jak jednak była mowa, nie udowodniła, że nakreślone tam podpisy (...) zostały sfałszowane. Są natomiast identyczne, co już podkreślono, co podpis pod wnioskiem z dnia 23 grudnia 2019r. ( k. 40 ), zażaleniu ( k. 53 ) i pełnomocnictwie ( k. 128 ).

Po szóste, pozwana zwracała uwagę, że nie kupowała towarów od powoda i ich nie odbierała. Zakupy sama jednak przyznała w procesie przed Sądem Okręgowym. Z kolei to, kto konkretnie odebrał kupiony towar nie ma znaczenia dla obowiązku zapłaty ceny.

Stanowić może co najwyżej podstawę zarzuty spełnienia świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej ( art. 452 k.c. ), którego pozwana nie formułowała. Zawraca natomiast uwagę, że poza pozwaną, rzeczy od powoda odebrał K. K., a zatem brat pozwanej, który prowadził gospodarstwo w (...).

Po siódme, pozwana twierdziła, że nie wyrażała zgody na fakturowanie na nią żadnych towarów. Obowiązki w zakresie wystawiania faktur regulują jednak przepisy prawa podatkowego, które mają charakter ius cogens. Jak była zaś mowa, niewątpliwie powód zawierał z pozwaną umowy sprzedaży.

Po ósme wreszcie, pozwana zarzucała, że towary wyszczególnione na dokumencie WZ 203/17 ( k. 18 ) pochodziły od M. U. a nie od powoda. Także ta okoliczność nie ma znaczenia. Dokument „wydano z magazynu” opisuje bowiem jedynie to, od kogo faktycznie pobrano towar nie przesądzając stron umowy; zwykle w grę wchodzi sprzedawca, jednak nie ma przeszkód, aby sprzedany towar wydała osoba trzecia, która co zrozumiałe, wystawia WZ pod własną firmą.

5. Jak widać żaden z zarzutów pozwanego nie potwierdził się. Powód dysponował natomiast wekslem pozwanej i przedstawił wiarygodne dowody sprzedania jej towarów wymienionych w fakturach opisanych w pozwie. Miał bowiem świadków, którzy zawieźli je do gospodarstwa pozwanej; miał również świadka, przy którym pozwana, zorientowana o co chodzi, podpisała dokumenty, w tym weksel. Wreszcie, sama pozwana przyznawała w innym procesie, że kupowała od powoda środki przeznaczone do produkcji rolnej. Zasada żądania nie podlegała zatem dyskusji.

Pozwana nie kwestionowała natomiast wysokości dochodzonego żądania wobec czego Sąd utrzymał w całości nakaz zapłaty i orzekł o kosztach powstałych po jego wydaniu na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c.