Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 marca 2020 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. o zapłatę kwoty 300 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 10 września 2019 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych tytułem zapłaty części wynagrodzenia za transport wykonany przez powódkę na zlecenie pozwanej.

Nakazem zapłaty z dnia 27 kwietnia 2020 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym zaskarżyła nakaz w całości, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz od powódki kosztów procesu. Pozwana przyznała, że umowa przewozu została przez powódkę wykonana i podała, że wynagrodzenie za usługę zostało przez pozwaną uregulowane w całości tj. kwota 438 euro została zapłacona przelewem dnia 24 września 2019 r., a kwota 300 euro w drodze kompensaty z dnia 22 września 2019 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest przedsiębiorcą świadczącym usługi transportowe.

W dniu 2 lipca 2019 r. strony zawarły umowę przewozu towarów, na mocy której powódka (jako zleceniobiorca) zobowiązała się wykonać usługę na trasie H. (Niemcy) - M. - Karlich (Niemcy) oraz zwrotu palet po wykonanej usłudze w mieście M. (Niemcy) przy uwzględnieniu danych adresowych zawartych zarówno w umowie jak i w dokumentacji przewozowej. Załadunek towaru miał nastąpić w dniu 2 lipca 2019 r., zaś jego dostarczenie oznaczono na dzień 3 lipca 2019 r. Strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 600,00 EUR netto plus 23% VAT, tj. 738,00 EUR brutto. Umowę w imieniu powódki zawarł A. N., zaś ze strony pozwanej E. R.. Zapłata miała nastąpić w walucie euro. Strony ustaliły 60 dniowy termin płatności liczony od dnia doręczenia faktury VAT wraz z dokumentacją przewozową. Wystawienie faktury VAT miało nastąpić po wykonaniu umowy. Pozwana przesłała powódce drogą elektroniczną zlecenie transportowe nr (...) z dnia 2 lipca 2019 r. , gdzie w pkt 14 ust. 3 zd. drugie i nast. przewidziano, że „odstąpienie przez zleceniobiorcę od wykonania umowy przewozu po jej zawarciu powoduje naliczenie kary umownej w wysokości kwoty umówionego frachtu. Brak odmowy ze strony zleceniobiorcy przesłanej w ciągu 30 minut od przesłania mu pocztą elektroniczną zlecenie transportowego jest równoznaczne z przyjęciem takiego zlecenia do realizacji na warunkach w nim określonych.”

Dowód:

- wydruk z Centralnej Informacji KRS powódki k.14-20,

- wydruk z Centralnej Informacji KRS pozwanej k.21-26,

- zlecenie nr (...) z dnia 02.07.2019 r. wraz z warunkami

realizacji k.27-30,

Powódka wykonała umowę za pośrednictwem swojego podwykonawcy. W dniu 2 lipca 2019 r. przekazany do przewozu towar został załadowany na naczepę podjętą przez kierowcę podwykonawcy w osobie O. P.. W dniu 3 lipca 2019 r. dostarczony do miejsca przeznaczenia towar został wydany odbiorcy w osobie (...) & Co.KG. Następnie tego samego dnia zgodnie z umową kierowca wydał palety odbiorcy w osobie P. - P. e.K..

W dniu 3 lipca 2019 r. na powódkę podwykonawca wystawił fakturę VAT nr (...) z na kwotę 2.872,21 zł brutto. Powódka zapłaciła podwykonawcy wynagrodzenie w całości.

Następnie w dniu 8 lipca 2019 r. powódka wystawiła na pozwaną fakturę VAT nr (...) na kwotę 600,00 EUR netto plus 23% VAT, tj. 738,00 EUR brutto z terminem płatności 9 września 2019 r.. Faktura VAT wraz z dokumentacją przewozową nadana została pozwanej listem poleconym za pośrednictwem operatora publicznego Poczty Polskiej S.A. o nr (...) w dniu 9 lipca 2019 r., doręczonym w dniu 10 lipca 2019 r.

Pozwana dokonała częściowego spełnienia świadczenia poprzez dokonanie w dniu 24 września 2019 r. przelewu w kwocie 438 euro, nie uiszczając pozostałej części w wysokości 300,00 euro.

Bezsporne, a nadto dowód:

- zlecenie transportowe nr (...) z dnia 02.07.2019 r. wraz z warunkami realizacji k.31-33,

- dokumentacja przewozowa odbiorcy oraz listą kontroli palet z dnia 03.07. 2019 r. k.34-35,

- faktura VAT nr (...) z dnia 03.07.2019 r. k.36,,

- faktura VAT nr (...) z dnia 8.07.2019 r. k.39

- wydruk z elektronicznego systemu monitorowania przesyłek prowadzonego przez operatora publicznego Poczta Polska S.A. dla przesyłki o nr (...) oraz wyciąg książki nadawczej powódki z dnia 08.07.2019 r. k.40-42,

- potwierdzenie realizacji przelewu bankowego z dnia 24.09.2019 r. k.37-38,

W dniu 25 lipca 2019 r. strony zawarły umowę przewozu towarów, na mocy której powódka zobowiązała się wykonać usługę na trasie C. (Niemcy) - G. przy uwzględnieniu danych adresowych zawartych zarówno w umowie jak i w dokumentacji przewozowej. Załadunek towaru nastąpić miał w dniu 30 lipca 2019 r., zaś jego dostarczenie oznaczono na dzień 31 lipca 2019 r. Strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 530,00 EUR netto plus 23% VAT, tj. 651,90 EUR brutto. Zapłata miała nastąpić w walucie euro. Umowę w imieniu powódki zawarł jej ówczesny spedytor M. O., zaś ze strony pozwanej J. W.. Strony ustaliły 60 dniowy termin płatności liczony od dnia doręczenia faktury VAT wraz z dokumentacją przewozową. Wystawienie faktury VAT miało nastąpić po wykonaniu umowy. Pozwana przesłała powódce drogą elektroniczną zlecenie transportowe nr (...) z dnia 25 lipca 2019 r., gdzie w pkt 14 ust. 3 zd. drugie i nast. przewidziano, że „odstąpienie przez zleceniobiorcę od wykonania umowy przewozu po jej zawarciu powoduje naliczenie kary umownej w wysokości kwoty umówionego frachtu. Brak odmowy ze strony zleceniobiorcy przesłanej w ciągu 30 minut od przesłania mu pocztą elektroniczną zlecenie transportowego jest równoznaczne z przyjęciem takiego zlecenia do realizacji na warunkach w nim określonych.”

Powódka w celu wykonania zlecenia transportowego z dnia 25 lipca 2019 r. miała skorzystać z usług podwykonawcy w osobie S. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...).

W dniu 29 lipca 2019 r. o godzinie 12:31 pracownik powódki M. O. odnośnie ww. zlecenia napisał do pracownika pozwanej na komunikatorze giełdy trans, że opóźnia się rozładunek we Francji, więc na pewno transport przeciągnie się do czwartku, więc „jeżeli istnieje możliwość przełożenia na czwartek to bardzo prosi, a jeżeli nie, to będzie musiał anulować ten ładunek”. J. W. pracownik pozwanej w odpowiedzi poinformował, że rozładunek „jest na jutro” i żeby spedytor pozwanej porównał daty z datą na zleceniu. Wskazał, że powódka zostanie obarczona kosztami anulacji zlecenia. M. O. przyznał, że „najzwyczajniej się pomylił”, wskazał, że ma jeszcze czas, żeby znaleźć auto, pomoże go poszukać. J. W. „podziękował za taką pomoc”.

Dowód:

- zlecenie transportowe nr (...) z dnia 25.07.2019 r. wraz z warunkami realizacji k.43-46,

- wydruk korespondencji powódki z pozwaną z Giełdy (...) z dnia 25.07.2019 r. -

26.07.2019 r. k.47- 50,

- zeznania świadka S. K. k.118-118v,

- zeznania świadka M. O. k.142, 164,

W dniu 29 lipca 2019 r. pozwana wystawiła notę księgową nr (...), którą to obciążyła powódkę karą umowną w wysokości 300 euro za anulację zlecenia (...) . Powódka kwestionowała zasadność obciążenia karą umowną w związku z koniecznością wypowiedzenia zlecenia transportowego nr (...) z dnia 25.07.2019 r. ze skutkiem natychmiastowym z ważnych przyczyn, uważając, że wystąpiły one po stronie powódki.

Pismem z dnia 24 lutego 2020 r. powódka wezwała ostatecznie pozwaną do dobrowolnego spełnienia świadczenia, które pozwana odebrała w dniu 27 lutego 2020 r., nie dokonując wpłaty na poczet zaległego świadczenia.

Dowód:

- nota księgowa nr (...) z dnia 29.07.2019 r. k.51,

- pismo powódki z dnia 27.09.2019 r. k.52-53,

- korespondencja e-mail z dnia 30.10.2019 r. - 31.10.2019 r. k.55-57,

- ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 24.02.2020 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k.58-59,

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie, Sąd oparł się w pierwszym rzędzie na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów prywatnych (art. 245 k.p.c.), których autentyczności strony nie kwestionowały, częściowo wyciągając odmienne wnioski. Na zeznaniach świadków S. K. i M. O., Sąd bazował w zakresie, w jakim korespondowały one wzajemnie ze sobą czy znajdowały one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym z dokumentów lub bezspornych twierdzeniach stron. Czym innym jest natomiast ocena prawna faktów, o których wymienione osoby zeznały. Sąd miał również na względzie, że nie można zeznań świadka powódki M. O. traktować do końca jako obiektywnych. Jest on byłym pracownikiem – spedytorem powódki, nadal współpracuje z powódką jako spedytor, to jego zachowanie – pomyłka stanowi zarzewie niniejszego sporu, oczywiste jest, że nie będzie zeznawał o faktach, które będą go obciążały, a z drugiej strony będzie prezentował zachowanie swoje czy byłego pracodawcy w korzystnym świetle.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła zapłaty pozostałej części faktury z tytułu wykonanej i niekwestionowanej umowy przewozu , potwierdzonej zleceniem transportowym nr (...) z dnia 2 lipca 2019. Kwestionowała zasadność obciążenia powódki kwotą 300 euro z tytułu kary umownej przewidzianej na podstawie pkt 14 ust. 3 zleceń transportowych, którą to wierzytelność wzajemną pozwana przedstawiła powódce do potrącenia notą z dnia 29 lipca 2019 r. (k. 51 akt sprawy). Wspomniana kara umowna została przewidziana w obu zleceniach transportowych z dnia 2 i 25 lipca 2019 r., na wypadek odstąpienia przez zleceniobiorcę (powódkę) od wykonania umowy przewozu po jej zawarciu. Przedmiotowe postanowienia w pkt 14 ust. 3 zleceń transportowych ustanawiały ponadto wysokość kary odpowiadającej umówionemu frachtowi.

Z uwagi na trasy zleconych powódce przewozów, przy czym drugi przewóz ostatecznie nie doszedł do skutku, z uwagi na jego „anulowanie” przez powódkę na skutek pomyłki jej spedytora w datach rozładunku, obie umowy przewozu zawarte przez strony znajdują swoje źródło w przepisach Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR, sporządzonej w G. w dniu 19 maja 1956 roku. Konwencja nie zawiera jednak przepisów regulujących instytucję kary umownej. W związku z powyższym podstawę prawną przedstawionej do potrącenia wierzytelności pozwanej stanowi art. 483 k.c. dotyczący zastrzeżenia kary umownej. Pozwana powołuje się w tym zakresie na postanowienia zawarte w punkcie 14 ust. 3 wystawionych przez siebie zleceń transportowych.

Powódka kwestionując żądanie pozwu, podnosiła szereg zarzutów. Wskazywała przede wszystkim, że wypowiedziała pozwanej umowę przewozu z powodu opóźnienia pojazdu podczas załadunku. Pozwana wskazywała natomiast, że wbrew twierdzeniom powódki nie doszło do wypowiedzenia umowy, tylko de facto do odstąpienia, gdyż pracownik powódki wprost wskazał, iż dokonana będzie anulacja zlecenia.

Odnosząc się zatem w pierwszej kolejności do zarzutów powódki dotyczących nieważności przedmiotowej kary umownej, to w doktrynie (tak. E. G. w Komentarzu do Kodeksu cywilnego) i orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok SN z 20.10.2006 r. , sygn. akt IV CSK 154/06), trafnie podkreśla się, że strony mają kompetencję , aby uregulować skutki prawne rozliczeń powstałych w wyniku odstąpienia od umowy; mogą w szczególności zastrzec karę na wypadek uchybienia jednej ze stron w spełnieniu świadczenia niepieniężnego na skutek odstąpienia od umowy. Sąd zapoznał się z orzecznictwem szeroko przywołanym przez powódkę, jednak w ocenie sądu nie znajdzie ono zastosowanie na kanwie stanu faktycznego sprawy. Analizując dowody zgromadzone w sprawie niniejszej, a na ich podstawie ustalony stan faktyczny sąd orzekający nie tracił z pola widzenia zapatrywana prawnego wyrażonego w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie I AGa 82/19 (opublikowano: LEX nr 2907149), w którym Sąd Apelacyjny analizował praktykę obrotu gospodarczego w branży reprezentowanej przez strony. Mianowicie, że umowa zawierana jest często w taki sposób, że po wstępnym uzgodnieniu elementów świadczeń obu stron, zlecający (spedytor lub przewoźnik) przesyła zleceniobiorcy (przewoźnikowi lub podprzewoźnikowi) drogą elektroniczną zlecenie zawierające także postanowienia nie objęte wstępnymi ustaleniami. W niniejszej sprawie dokumenty „zleceń transportowych” były w każdym przypadku sporządzane w postaci elektronicznej, zatem znajdzie dla jego oceny zastosowanie art. 77 ¹ § 2 k.c. Natomiast w niniejszej sprawie nie sposób przyjąć, że w niniejszej sprawie umowa została między stronami zawarta jedynie ustnie, a w szczególności, żeby nie obowiązywały sporne zastrzeżenia z pkt 14 zleceń przesłanych powódce drogą elektroniczną. Skoro powódka nie sprzeciwiła się treści zleceń nadesłanych przez pozwaną drogą elektroniczną, w szczególności nie odesłała zleceń z przekreślonymi pkt 14 ust. 3 dotyczącym kar umownych, należy przyjąć, że zaakceptowała warunki zleceń, w tym kary umowne przewidziane przez jej kontrahenta.

Powódka nie wykazała również zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), że wypowiedziała, a nie odstąpiła od umowy z pozwaną. Sąd w całości podziela stanowisko pozwanej wyrażone w jej pismach procesowych, jak należy rozumieć konieczność „anulacji” zlecenia przez powódkę (a konkretnie przez jej spedytora, a więc osoby czynnej w przedsiębiorstwie powódki). Przyjmuje ją za własną bez potrzeby powielania jej w tym miejscu. Powódką przyjęła zlecenie do realizacji i zaakceptowała jego warunki, a do wykonania przewozu ostatecznie nie doszło, jako że spedytor powódki „najzwyczajniej się pomylił” w datach załadunku, wskazując na konieczność jego anulowania w braku zgody na przesunięcie daty rozładunku na późniejszą. Dlatego odstąpienie od umowy nastąpiło z wyłącznej winy powódki. Twierdzenia powódki o wypowiedzeniu umowy przewozu nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Reasumując, pozwana wykazała zasadność obciążenia pozwanej karą umowną według zasad wynikających ze zleceń przewozowych będących przedmiotem sporu, co więcej dokonała samomiarkowania kary umownej 300 euro, która jest niższa od umówionego frachtu 530 euro. Zarzut potrącenia, na który powołuje się pozwana, okazał się zasadny.

W związku z powyższym Sąd oddalił żądanie pozwu w całości, w tym żądanie powódki zwrotu kosztów procesu od pozwanej według przedstawionego spisu kosztów.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)