Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2021 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko L. M.

o ustalenie istnienia stosunku pracy i wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

1.  Ustala, że powódkę M. J. i pozwaną L. M. łączył stosunek pracy na stanowisku sprzedawca, w pełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie umowy o pracę z miejscem świadczenia pracy w miejscowości C.

a)  na czas określony od dnia 1 kwietnia 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku z miesięcznym wynagrodzeniem brutto w wysokości 2 250,00 zł ( dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt złotych i 00/100)

b)  na czas określony od dnia 1 stycznia 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku z miesięcznym wynagrodzeniem brutto w wysokości 2 600,00 zł (dwa tysiące sześćset złotych i 00/100)

2.  Zasądza od pozwanej L. M. na rzecz powódki M. J. kwotę 9 048,19 zł (dziewięć tysięcy czterdzieści osiem złotych i 19/100) brutto wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty:

a)  866,00 zł od dnia 11 maja 2019 roku do dnia zapłaty

b)  628,39 zł od dnia 11 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty

c)  941,82 zł od dnia 11 lipca 2019 roku do dnia zapłaty

d)  338,84 zł od dnia 11 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty

e)  299,29 zł od dnia 11 września 2019 roku do dnia zapłaty

f)  527,73 zł od dnia 11 października 2019 roku do dnia zapłaty

g)  246,60 zł od dnia 11 listopada 2019 roku do dnia zapłaty

h)  1416,18 zł od dnia 11 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty

i)  352,40 zł od dnia 11 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty

j)  260,48 zł od dnia 11 lutego 2020 roku do dnia zapłaty

k)  418,78 zł od dnia 11 marca 2020 roku do dnia zapłaty

l)  896,95 zł od dnia 11 kwietnia2020 roku do dnia zapłaty

m)  497,06 zł od dnia 11 maja 2020 roku do dnia zapłaty

n)  646,97 zł od dnia 11 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty

o)  710,70 zł od dnia 11 lipca 2020 roku do dnia zapłaty

3.  Wyrokowi w punkcie 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2 600,00 zł (dwa tysiące sześćset złotych i 00/100)

4.  Zasądza od pozwanej L. M. na rzecz powódki M. J. kwotę 1 470,00 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt złotych i 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienia od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem kosztów procesu

5.  Nakazuje ściągnąć od pozwanej L. M. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 2 538,90 zł (dwa tysiące pięćset trzydzieści osiem złotych i 90/100) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt IV P 118/20

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powódki M. J. wniósł powództwo przeciwko pozwanej L. M. o ustalenie, iż powódkę i pozwaną łączył stosunek pracy na stanowisku sprzedawcy, w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od 1.04.2019 r. do 31.12.2019 r. i od 1.01.2020 r. do 31.12.2020 r. oraz o zasądzenie od pozwanej kwoty 5464,75 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w dniach wolnych od pracy oraz w niedziele i święta wraz z ustawowymi odsetkami oraz zasądzenie na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według sporządzonego zestawienia a w przypadku jego braku według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że powódka była zatrudniona u pozwanej na podstawie umowy o pracę na stanowisku sprzedawcy w wymiarze 1/8 etatu, z najniższym wynagrodzeniem miesięcznym. Ten wymiar czasu pracy ustalono pomimo faktycznego świadczenia pracy przez powódkę począwszy od 1.04.2019 r. przez ponad 200 godzin miesięcznie. Powódka prowadziła zestawienia przepracowanych godzin. Pozwana nie wywiązywała się z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy powódki.

Pełnomocnik pozwanej w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniósł, iż pomiędzy powódką a pozwaną była zawarta umowa o pracę na 1/8 etatu a w razie potrzeby powódka pracowała poza zakresem umowy, na co wyrażała zgodę. Za przepracowany czas otrzymywała stosowne wynagrodzenie. Powódka doskonale wiedziała ze pracodawczyni proponując pracę na 1/8 etatu nie mogła zaproponować innych, bo nie było jej stać na to finansowo. Pozwana wypłacała wynagrodzenie zgodnie z miesięcznymi wyliczeniami a powódka tego nie kwestionowała.

Uzasadnienie faktyczne:

Powódka M. J. była zatrudniona u pozwanej L. M. od 1.04.2019 r. do 31.12.2020 r. na stanowisku sprzedawcy.

(dowód: bezsporne, nadto lista obecności za czerwiec 2019 r. k.80, korespondencja sms k.78, akta osobowe powódki cz. B umowa o pracę, protokół PIP k. 29v).

Powódka wykonywała pracę na polecenie pracodawczyni według grafiku w pełnym wymiarze czasu pracy oraz w godzinach nadliczbowych.

(dowód: pokwitowania odbioru wynagrodzenia k.63-70, zestawienia godzin pracy powódki k. 35-49, korespondencja sms k.76-79, 92-94, dokumentacja powypadkowa k.21-28).

Powódka co miesiąc składała oświadczenie, że otrzymała wynagrodzenie i w jakiej kwocie.

(dowód: pokwitowania odbioru wynagrodzenia k.63-70).

Uzasadnienie prane:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z obowiązującym prawem można dochodzić ustalenia prawa lub stosunku prawnego jeżeli wykaże się interes prawny (art. 189 k.p.c.).

Należy podzielić pogląd Sądu Najwyższego Izby Pracy, (...) i Spraw Publicznych zaprezentowany w wyroku z 11.05.2006 r., II PK 278/05 , iż interes prawny to interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych i występuje z reguły wówczas, gdy istnieje niepewność tego prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Niepewność może być zaś wynikiem spodziewanego kwestionowania prawa lub istnienia stosunku prawnego. Obowiązkiem sądu rozpoznającego powództwo o ustalenie jest w pierwszej kolejności ocena kwestii istnienia po stronie powoda interesu prawnego w żądaniu takiego ustalenia. Rozstrzygnięcie o zasadności powództwa bez uprzedniego zweryfikowania możliwości badania prawdziwości twierdzeń powoda o istnieniu lub nieistnieniu stosunku prawnego lub prawa narusza art. 189 KPC, zgodnie z którym dopuszczalność powództwa o ustalenie zależy od istnienia interesu prawnego w takim ustaleniu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego co do zasady pracownikowi przysługuje interes prawny w ustaleniu stosunku pracy (vide: wyrok SN 2002-12-05, I PKN 629/01, OSNP 2004/11/194).

Wykonywanie pracy pod „kierownictwem” pracodawcy oznacza, że pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy (art. 100 § 1), i pozostawać do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128). Podporządkowanie pracownika kierownictwu pracodawcy występuje wyłącznie w postaci podległości organizacyjnej pracownika jako wykonawcy obowiązków na rzecz pracodawcy, który organizuje proces pracy.

Sprawa o ustalenie stosunku pracy wymieniona jest też bezpośrednio jako sprawa z zakresu prawa pracy w art. 476 § 1 ¹ k.p.c. Skoro więc sam ustawodawca wyodrębnia jako samodzielną sprawę o ustalenie stosunku pracy, to oznacza to, że są to regulacje szczególne do art. 189 k.p.c. i potwierdzają jedynie, że w takim powództwie o ustalenie zawsze zawiera się interes prawny, o który chodzi w tym przepisie. Wszak nie trzeba szerzej uzasadniać, że w sporze o istnienie stosunku pracy, żądanie jego ustalenia zawsze stanowi o żywotnym prawie (interesie) powoda pracownika nie tylko aktualnym lecz i przyszłym, nie tylko w sferze zatrudnienia lecz i ubezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2009 r. II PK 156/2009 LexPolonica nr 2377291). Pracownik ma samodzielne prawo do ustalenia (potwierdzenia) stosunku pracy i prawo to jest aktualne na gruncie art. 189 k.p.c. także wtedy, gdy domaga się ustalenia zatrudnienia na pełnym etacie w miejsce zatrudnienia w niepełnym wymiarze pracy, gdy faktycznie zatrudniony jest na pełnym etacie (a maiori ad minus). Stosunek pracy to praca w określonej zależności (realnej) i dlatego jest albo jej nie ma (art. 22 § i § 1 ¹ k.p.). Nieprawidłową jest sytuacja, gdy pracownik zatrudniony jest w pełnym wymiarze czasu pracy, a pracodawca twierdzi, że zatrudnia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/4, 1/2). Taka sytuacja nie powinna trwać nie tylko ze względu na zwykłe prawo zatrudnionego do potwierdzenia jego sytuacji prawnej. W trybie art. 189 k.p.c. w istocie nie ustala się a potwierdza stosunek pracy. Spór w tym zakresie może rozstrzygnąć tylko sąd (tak: Sąd Najwyższy Izba Pracy w postanowieniu z 22.10.2013 r. , III PK 33/13).

Przedmiotowej sprawie pozwana w istocie nie zakwestionowała faktu, iż powódka była zatrudniona w jej sklepie na stanowisku sprzedawcy od 1.04.2019 r. do 31.12.2020 r. i wobec ustaleń inspekcji pracy zawartych w protokole z 16.10.2020 r., listy obecności za czerwiec 2019 r., korespondencji sms stron oraz wyjaśnień powódki, na podstawie przepisu art. 230 k.p.c. należało ten fakt uznać za przyznany.

W rozpoznawanej sprawie sporny był wymiar czasu pracy powódki. Jak wynika z umowy o pracę i wyjaśnień samej pozwanej, pracodawczyni zaproponowała powódce umowę o pracę na 1/8 etatu, ze względów na sytuację finansową pozwanej, na co powódka się zgodziła. Strony podpisały umowę o pracę na czas określony od 1.11.2019 r. do 31.12.2020 r.

Jednak z listy obecności za czerwiec 2019 r., korespondencji sms, pokwitowań odbioru wynagrodzenia, dokumentacji powypadkowej i zestawień czasu pracy powódki wynika, że pracowała ona od początku, na polecenie pozwanej, zgodnie z grafikami, nie tylko w pełnym wymiarze czasu pracy ale i w godzinach nadliczbowych, od poniedziałku do soboty włącznie oraz w handlowe niedziele.

Zatem w ocenie sądu zasadne jest powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy.

Pracodawca powinien prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (art. 94 pkt. 9a k.p.).

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 k.p.). A zatem najczęściej okres pozostawania w dyspozycji pracodawcy rozpoczyna się od momentu stawienia się pracownika w wyznaczonym czasie w zakładzie pracy lub w innym miejscu, w którym praca ma być wykonywana, a kończy się z upływem określonego czasu pracy albo później, jeśli pracownik został zobowiązany do pracy w godzinach nadliczbowych.

Sąd Najwyższy w wyroku z 91utego 1999 r . , I PKN 562/98 (OSNAPiUS 2000 nr 6. poz. 223) uznał, że wykonywanie pracy we wszystkich roboczych dniach tygodnia i w wyznaczonych godzinach, stanowi pracę pod stałym kierownictwem pracodawcy. Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, iż wyznaczanie osobie zatrudnionej w sposób jednostronny miejsca, w którym ma ona wykonywać pracę, a także określanie godzin jej pracy, wskazuje na istnienie cechy charakterystycznej dla umowy o pracę (vide: Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z 7 czerwca 2017 r., I PK 176/16).

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie wymaga szczególnej formy. Brak sprzeciwu przełożonego wobec wykonywania w jego obecności przez pracownika obowiązków może być zakwalifikowany jako polecenie świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych (tak: SN w wyr. z 14.05.1998 r., I PKN 122/98, publ. OSNP 1999, nr 10, poz. 343).

Ciężar dowodu w zakresie czasu wykonywania pracy spoczywa zarówno na pracowniku, który dochodzi roszczeń z tego tytułu (art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.), jak i na pracodawcy, który jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji czasu pracy (tak :wyrok SN z 23 listopada 2001 r., I PKN 678/00, OSNP wkł. 2002, nr 7, poz. 9).

Stosownie do art. 149 § 1 k.p. pracodawca ma obowiązek prowadzić rzetelną ewidencję czasu pracy pracownika do celów prawidłowego ustalenia jego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą.

Ewidencją powinna być zatem objęta praca w przedłużonym wymiarze czasu pracy, w godzinach nadliczbowych, w niedziele i święta, w porze nocnej, w dodatkowych dniach wolnych od pracy. Nadto powinna zawierać dane dotyczące urlopów, zwolnień od pracy a także usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy.

W niniejszej sprawie pełnomocnik pozwanej mimo zobowiązania sądu w postanowieniu z 19.02.2021 r. nie przedłożył ewidencji czasu pracy, list obecności i list płac powódki za cały okres zatrudnienia, grafików pracy powódki i dokumentacji na podstawie której wyliczono powódce wynagrodzenie.

W powyższej sytuacji, gdy pozwana pracodawczyni nie przedłożyła powyższej dokumentacji pracowniczej, powódka mogła wykazać fakt pracy w godzinach nadliczbowych w dniach wolnych od pracy oraz w niedziele i święta wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi.

W ocenie sądu zestawienia godzin pracy przygotowane przez powódkę na podstawie jej zapisów czasu pracy i aplikacji, które znajdują potwierdzenie w liście obecności za czerwiec 2019 r., pokwitowaniach wypłat wynagrodzeń powódki i korespondencji sms stron postępowania oraz dokumentacji powypadkowej, zasługują na wiarygodność.

Opinia biegłego sądowego z zakresu rozliczania czasu pracy i wynagrodzeń D. S. jest fachowa, rzetelna a przez to miarodajna.

Pełnomocnik strony pozwanej w istocie nie wniósł żadnych zastrzeżeń co do merytorycznych wyliczeń biegłego i przyjętej metodologii wyliczeń należnego powódce wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, na podstawie powołanych obowiązujących przepisów prawa pracy. Jedynie wskazał, że opinia jest oparta na niepotwierdzonych i nieodzwierciedlających rzeczywistego czasu pracy zapiskach powódki i przyjęciu, że pracowała ona w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem sądu, w sytuacji nie przedłożenia przez pełnomocnika pozwanej ewidencji czasu pracy powódki i jej list płac oraz ustalenia faktycznego wymiaru czasu pracy powódki, biegły zasadnie oparł się w swoich wyliczeniach na dowodach przedstawionych przez strony w toku procesu.

Ponadto opinia stanowi wykonanie postanowienia sądu z 12.03.2021 r., w którym sąd określił dowody na jakich podstawie biegły ma dokonać wyliczeń.

Na uwzględnienie zasługują jedynie uwagi do opinii biegłego i korekty wyliczeń pełnomocnika powódki, w zakresie nie uwzględnienia kwot faktycznie wypłaconych przez pozwaną na rzecz powódki z tytułu wynagrodzenia za okres od kwietnia do października 2019 r. Bowiem sąd i biegły nie dysponował dokumentami ani pokwitowaniami poświadczającymi wysokość wypłaconego faktycznie powódce w powyższym okresie wynagrodzenia.

Strona powodowa przyznała fakt wypłacenia i wysokości wypłaconego wynagrodzenia w okresie od kwietnia do października 2019 r., więc ta okoliczność nie wymaga dowodu (art. 229 k.p.c.).

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie przepisu art. 189 k.p.c. ustalił, iż powódkę i pozwaną łączył stosunek pracy na stanowisku sprzedawcy, w pełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie umowy o pracę z miejscem świadczenia pracy w miejscowości C. na czas określony od dnia 1 kwietnia 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku z miesięcznym wynagrodzeniem brutto w wysokości 2 250,00 zł i na czas określony od dnia 1 stycznia 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku z miesięcznym wynagrodzeniem brutto w wysokości 2 600,00 zł oraz na podstawie art. 151 ¹ k.p. zasądził od pozwanej L. M. na rzecz powódki M. J. kwotę 9 048,19 zł brutto wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie tytułem wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt. 4 i § 9 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), zasadzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1470 zł tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, podzielając uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2018 r. III PZP 5/17.

O kosztach sądowych sąd orzekł stosownie do treści przepisu art. 113 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2020 r. poz.755 ze zm.) nakazując ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 2538,90 zł przyjmując, iż na koszty sądowe składa się opłata stosunkowa od pozwu w wysokości 5% od wartości przedmiotu sporu łącznie wynoszącej 37098 zł (w.p.s. powództwa o ustalenie 28050 zł i nadgodziny 9048,19 zł) w wysokości 1854,90 zł plus koszty opinii biegłego sądowego w wysokości 684 zł.

Na zasadzie art. 477 ² § 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi w pkt. 1 rygor natychmiastowej wykonalności, w części nie przekraczającej jednomiesięcznego minimalnego wynagrodzenia.

IV P 118/20

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować zwrot akt wraz z uzasadnieniem,

2.  treść niniejszego zarządzenia scalić w jednym pliku z utworzonym plikiem wyroku z uzasadnieniem i umieścić na Portalu Informacyjnym:

a.  dla pełnomocnika pozwanej – w celu doręczenia,

b.  dla pozostałych uczestników – w celu informacyjnym,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

a.  pełnomocnikowi pozwanej zgodnie z pkt 2a niniejszego zarządzenia – w trybie art. 15zzs ⁹ ust. 2 zdanie 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842, z późn. zm.),

3.  przedłożyć z wpływem środka zaskarżenia, najdalej za 21 dni od wykonania z potwierdzeniami odbioru.

C., dnia 28 lipca 2021 roku

Sędzia Marek Osowicki