Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 649/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2020 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant:

sekretarz sądowy Agnieszka Bronk-Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 września 2020 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko I. R.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną ( art.527kc)

I.  uchyla w całości wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 24 października 2019r. i powództwo oddala;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygnatura akt: I C 649/19

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko I. R. o uznanie za bezskuteczną umowy sprzedaży z dnia 9 października 2017r. zawartej pomiędzy K. G. i S. G. a pozwaną dotyczącej części ruchomości wyposażenia domu przy ul. (...) w K. w celu zaspokojenia wierzytelności powoda w stosunku do S. G. wynikającej z nakazu zapłaty z dnia 30 października 2018r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt VII Nc 3399/18.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że zawarł ze S. G. umowę o przystąpieniu do długu oraz ugodę w dniu 21 maja 2015r. Powód posiadał bowiem wobec (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wymagalną wierzytelność w wysokości 33.210 zł wynikającą ze zlecenia za obsługę projektową w zakresie instalacji elektrycznych w kompleksie budynków pomiędzy ul. (...) w G., a S. G. przystąpił do tego długu. Zgodnie z ww. umową odpowiedzialność (...) sp. z o.o. i S. G. była solidarna. Nadto, na mocy umowy ugody S. G. zobowiązał się w terminie do dnia 31 grudnia 2015r. do zapłaty ww. kwoty oraz należnych odsetek ustawowych liczonych od dnia 1 marca 2015r. do dnia zapłaty i w tym zakresie poddał się egzekucji. Wobec nieuregulowania należności, powód wezwał S. G. do zapłaty, a następnie wytoczył przeciwko niemu powództwo, uzyskując nakaz zapłaty, a także wszczął postępowanie zabezpieczające. Jak wskazuje powód, zaskarżona umowa sprzedaży z dnia 9 października 2017r. została zawarta w momencie, gdy wierzytelności powoda były już wymagalne. Zdaniem powoda umowa sprzedaży i zawarta tego samego dnia umowa poręczenia zostały zawarte dla pozoru. Z treści umów wynika, że były one przygotowane już wcześniej, co wskazuje na ich fraudacyjny charakter. Z treści załącznika do umowy sprzedaży wynika natomiast, że obejmuje ona wszystkie ruchomości w domu, co miało uniemożliwić komornikowi zajęcie jakichkolwiek ruchomości. Nadto, jak wskazuje powód, dłużnik nadal włada tymi ruchomościami. Zdaniem powoda dłużnik był świadomy istnienia zobowiązania względem powoda, o czym świadczą podpisane przez niego dokumenty. Powód wskazuje także, że dłużnik i pozwana znajdują się w stosunku powinowactwa, stąd znajduje zastosowanie domniemanie z art. 527 § 3 kc. Zwraca uwagę, że pozwana ma miejsce zamieszkania w G., a zatem władztwo nad spornymi ruchomościami pozostało przy dłużniku.

(pozew k. 3-5v)

W dniu 24 października 2019r. Sąd wydał wyrok zaoczny uwzględniając powództwo w całości i zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.278 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(wyrok zaoczny k. 80)

Pozwana wniosła sprzeciw od wyroku zaocznego, zaskarżając go w całości i wnosząc o uchylenie wyroku i oddalenie powództwa w całości. Pozwana zaprzeczyła, aby zawarcie umowy było czynnością dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciela, podnosząc, że S. G. jest współwłaścicielem – na prawach wspólności małżeńskiej – nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) o wartości 5.250.000 zł, co oznacza, że dłużnik nie jest niewypłacalny. Powyższego nie podważa fakt obciążenia nieruchomości hipotekami, gdyż kwota pozostała po zaspokojeniu wierzycieli hipotecznych, przewyższa wartość roszczenia powoda. Wartość nieruchomości po odliczeniu hipotek wynosi bowiem 1.306.620,36 zł. Pozwana zaprzeczyła również, by umowa sprzedaży i umowa poręczenia miały charakter pozorny, gdyż zawarcie ww. umów związane było z umową pożyczki, która została zawarta pomiędzy pozwaną a (...) sp. jawna, na mocy której pozwana pożyczyła spółce kwotę 500.000 zł. Umowa została zgłoszona do Urzędu Skarbowego. Motywem zawarcia tej umowy było pozyskanie przez spółkę środków na renowację zabytkowego budynku, w którym spółka prowadziła działalność gospodarczą. Umowa poręczenia była ukierunkowana na zabezpieczenie interesu pozwanej, a nie utrudnienie egzekucji. Z kolei, umowa sprzedaży została zawarta z tego powodu, że pozwana chciała nabyć wyposażenie domu przy ul. (...), przy czym znaczna część tych ruchomości stanowiła pamiątki rodzinne pozwanej. Obecność sprzedanych ruchomości na terenie nieruchomości dłużnika związana jest z podeszłym wiekiem pozwanej i jej planami co do zmiany miejsca zamieszkania.

(sprzeciw od wyroku zaocznego k. 88-92)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę zlecenia na obsługę projektową w zakresie instalacji elektrycznych w kompleksie budynków między ul. (...) a Piwną w G.. Wspólnikiem i członkiem zarządu spółki (...) sp. z o.o. był S. G..

(dowód: odpis z KRS k. 16-24)

Spółka (...) sp. z o.o. nie rozliczyła się z powodem z tytułu powyższej umowy, a do zapłaty pozostała kwota 33.210 zł.

(dowód: zeznania świadka K. G. płyta CD k. 201, zeznania świadka S. G. płyta CD k. 201)

W dniu 30 maja 2012r. powód wystawił na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. fakturę VAT nr (...) na kwotę 33.210 zł z terminem płatności 14 dni od daty otrzymania faktury tytułem części wynagrodzenia za prace projektowe dotyczące projektu instalacji elektrycznych (dokumentacja (...)).

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 15)

W dniu 21 maja 2015r. powód zawarł ze S. G. umowę o przystąpieniu do długu oraz umowę ugody. Na mocy umowy S. G. przystąpił do długu wynikającego ze zlecenia na obsługę projektową w zakresie instalacji elektrycznych w kompleksie budynków między ul. (...) a Piwną w G. z dnia 20 kwietnia 2010r. udokumentowaną fakturą VAT nr (...) z dnia 30 maja 2012r. w zakresie należności głównej oraz wszelkich należności ubocznych istniejących lub mogących powstać w związku z tymi zobowiązaniami. Nadto, na mocy ugody, S. G. zobowiązał się do zapłaty w terminie do dnia 31 grudnia 2015r. kwoty głównej w wysokości 33.210 zł oraz należnych odsetek ustawowych liczonych od dnia 1 marca 2015r. do dnia zapłaty, a w przypadku zapłaty pełnej kwoty w ww. terminie powód miał uznać jego wierzytelność wynikającą z opisanego powyżej zlecenia za zaspokojoną w całości. Jednocześnie, aktem notarialnym z dnia 21 maja 2015r. S. G. poddał się egzekucji w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 33.210 zł w terminie do dnia 31 grudnia 2015r., a także odsetek ustawowych należnych od należności głównej za okres od dnia 1 marca 2015r. do dnia zapłaty.

(dowód: umowa o przystąpienie do długu oraz ugoda z dnia 21 maja 2015r. k. 25-26v, oświadczenie o poddaniu się egzekucji z dnia 21 maja 2015r. k. 27-28)

Pismem z dnia 28 sierpnia 2018r. powód wezwał S. G. do zapłaty kwoty 33.210 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 czerwca 2012r. do dnia zapłaty. Wezwanie okazało się bezskuteczne.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 28 sierpnia 2018r. k. 29 wraz z dowodem nadania k. 30)

W dniu 30 października 2018r. w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 3399/18 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym i nakazał dłużnikowi S. G., aby zapłacił na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 33.210 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1 marca 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.833 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(dowód: nakaz zapłaty z dnia 30 października 2018r. k. 31)

Następnie, na podstawie ww. tytułu wykonawczego powód wszczął postępowanie zabezpieczające przeciwko dłużnikowi. W toku postępowania prowadzonego pod sygnaturą KM 964/19 Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie M. A. (1) zajął wierzytelności dłużnika należne mu od Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., wierzytelności z rachunków bankowych dłużnika w (...) Bank S.A., (...) S.A., Banku (...) S.A., Banku (...) S.A., (...) Banku S.A. Wierzyciel wniósł również o zajęcie ruchomości znajdujących się w miejscu zamieszkania dłużnika, w szczególności obrazów i dzieł sztuki, lecz pismem z dnia 18 kwietnia 2019r. komornik poinformował, że wszystkie ruchomości znajdujące się w domu dłużnika należą do osoby trzeciej.

(dowód: zawiadomienia o zajęciu wierzytelności k. 33-39, pismo komornika z dnia 18 kwietnia 2019r. k. 40)

Małżonka dłużnika K. G. jest wspólnikiem spółki działającej obecnie pod firmą (...), (...) spółka jawna z siedzibą w W.. Aktualnie, wspólnikiem tej spółki jest również S. G.. Spółka wynajmowała od (...) P. w W. budynek W. V. na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Spółka poczyniła na ww. nieruchomość znaczne nakłady w kwocie około 10 mln zł. Wynajmujący jednak nie zwrócił spółce nakładów i obecnie trwa spór sądowy w tej sprawie. Przedmiotowe nakłady zostały sfinansowane z kredytu hipotecznego, którego zabezpieczeniem była hipoteka ustanowiona na nieruchomości K. i S. małżonków G., a także z pożyczek od rodziny.

(dowód: zeznania świadka K. G. płyta CD k. 201, zeznania świadka S. G. płyta CD k. 201)

Na mocy umowy zawartej w dniu 20 listopada 2003r. pozwana I. R. i jej mąż B. R. udzielili spółce (...), (...) spółka jawna z siedzibą w W. pożyczki w kwocie 500.000 zł na prowadzenie działalności gospodarczej (nakłady na ww. nieruchomość W. V.). Pożyczka była oprocentowana w wysokości 7,5 % w skali roku. Pożyczkobiorca zobowiązany był zwrócić pożyczkę w terminie dwóch tygodni po pisemnym wypowiedzeniu dokonanym przez pożyczkodawców.

(dowód: umowa pożyczki z dnia 20 listopada 2003r. k. 96-97, zeznania świadka K. G. płyta CD k. 201)

W dniu 9 października 2017r. dłużnik S. G. oraz jego żona K. G. zawarli z pozwaną I. R. umowę poręczenia pożyczki udzielonej w dniu 20 listopada 2003r. spółce (...), (...) spółka jawna z siedzibą w W. w kwocie 500.000 zł. Na mocy przedmiotowej umowy dłużnik i jego małżonka zobowiązali się wobec pozwanej do zwrotu pożyczki wraz z należnymi odsetkami na wypadek, gdyby dłużnik La R. K. G., (...) spółka jawna nie dokonał jej zwrotu w terminie przewidzianym zgodnie z harmonogramem spłaty.

(dowód: umowa poręczenia z dnia 9 października 2017r. k. 48-49)

W dniu 9 października 2017r. dłużnik S. G. oraz jego żona K. G. (jako sprzedawcy) zawarli z pozwaną I. R. (jako kupującą) umowę sprzedaży, na mocy której sprzedający zobowiązali się przenieść na kupującą własność rzeczy wymienionych szczegółowo w załączniku, a kupująca zobowiązała się zapłacić za nie cenę w wysokości 100.000 zł brutto w ten sposób, że cena sprzedaży zostanie potrącona z zobowiązaniem sprzedających z umowy poręczenia. Zgodnie z załącznikiem do umowy przedmiotem umowy były ruchomości w postaci:

1)  kryształowego żyrandola – wiszącego plafonu,

2)  kryształowego żyrandola – plafonu podsufitowego,

3)  szklanego żyrandola 10-ramiennego,

4)  małego szklanego plafonu na łańcuchach,

5)  dużego kryształowego żyrandola 12-ramiennego,

6)  6 kinkietów małych z kryształami,

7)  2 kinkietów dużych z kryształami,

8)  2 kinkietów małych z podłużnymi kryształami,

9)  lampy stojącej z podłużnymi kryształami,

10)  lustra w ramie koloru złotego o wymiarach 220 cm x 240 cm,

11)  lustra w ramie koloru złotego o wymiarach 100 cm x 50 cm,

12)  lustra w ramie koloru złotego o wymiarach 200 cm x 100 cm,

13)  lustra w ramie koloru srebrnego o wymiarach 200 cm x 100 cm,

14)  zegara wiszącego koloru złotego,

15)  zegara stojącego drewnianego o wysokości 30 cm,

16)  zegara czarnego kominkowego,

17)  zegara stojącego o wysokości 70 cm,

18)  fortepianu marki (...) w pudle z drewna orzechowego,

19)  biblioteczki z ozdobnymi kolumnami,

20)  2 lamp koloru złotego,

21)  2 stolików koloru złotego,

22)  2 foteli niskich tapicerowanych koloru złotego,

23)  2 pikowanych foteli obitych niebieskim aksamitem,

24)  sofy pikowanej obitej niebieskim aksamitem,

25)  kanap 2-osobowej i 3-osobowej oraz taboretu tapicerowanych tkaniną obiciową,

26)  2 małych stolików na metalowych nóżkach z tacami,

27)  drewnianego niskiego stołu do kawy ze szklanym blatem,

28)  drewnianego kabinetu na telewizor i sprzęt RTV,

29)  okrągłego stoliczka typu „niciak”,

30)  2 metalowych figur psów o wysokości 80 cm,

31)  kopii rzeźby z brązu (...) o wysokości 50 cm,

32)  stołu jadalnego z okleiny brzozowej,

33)  12 krzeseł jadalnych z okleiny brzozowej,

34)  sekretery, przeszklonej szafki i kredensu typu B.,

35)  stylizowanej lunety,

36)  małej rzeźby z brązu na drewnianej podstawie typu B.,

37)  2 foteli wachlarzowych typu B.,

38)  2 drewnianych świeczników koloru złotego,

39)  dużego błękitnego porcelanowego wazonu,

40)  stołu kuchennego drewnianego, 3 stylizowanych krzeseł i taboretu

41)  stojącej szafki drewnianej ze szkłem,

42)  szafki drewnianej typu apteczka,

43)  drewnianej rzeźbionej konsoli,

44)  drewnianego łóżka z kolumnami o wymiarach 220 cm x 220 cm,

45)  2 szafek nocnych drewnianych z marmurowymi blatami,

46)  tapicerowanej ławeczki,

47)  bambusowego stolika typu „karciak”,

48)  drewnianej stylizowanej sekretery,

49)  fotela drewnianego tapicerowanego czerwonym aksamitem,

50)  komody drewnianej intarsjowanej z marmurowym blatem,

51)  taboretu tapicerowanego koloru złotego typu „karzeł”,

52)  chińskiej drewnianej konsoli i chińskiego drewnianego fotela,

53)  2 stolików nocnych drewnianych z okleiny brzozowej,

54)  drewnianej toaletki i stolika stylizowanego (z kaczkami),

55)  drewnianej skrzyni z ozdobnymi uchwytami,

56)  1 biurka drewnianego,

57)  marmurowej rzeźby głowy kobiecej z białego marmuru o wysokości 40 cm,

58)  marmurowej rzeźby głowy kobiecej z białego marmuru o wysokości 30 cm,

59)  marmurowej rzeźby głowy kobiecej z białego marmuru o wysokości 20 cm,

60)  6 obrazów olejnych autorstwa M. A. (2),

61)  obrazu akwareli „T. dywanów” autorstwa Ś.,

62)  obrazu akwareli (...) autorstwa H.,

63)  rysunku na papierze (...),

64)  obrazu olejnego „Gra w polo”,

65)  rysunku na papierze „Studium konia”,

66)  małego rysunku na papierze autorstwa C.,

67)  litografii „Scena rodzajowa” autorstwa W. B.,

68)  obrazu olejnego „Zimowy wiejski pejzaż”,

69)  obrazu olejnego „Pejzaż z południa Europy” autorstwa L. L.,

70)  obrazu olejnego „Połów ryb w A.” autorstwa B. R.,

71)  obrazu olejnego „Scena na plaży”,

72)  obrazu olejnego „Maki w wazonie” autorstwa K.,

73)  akwareli „3 kobiety na plaży” autorstwa Pronaszko,

74)  rysunku (...),

75)  małego obrazku olejnego (...),

76)  gobelinu w drewnianej ramie,

77)  obrazu olejnego „Ogród nad morzem”,

78)  małego obrazu olejnego „Różowe róże w wazonie” autorstwa K.,

79)  obrazu olejnego „Żółte róże w wazonie” autorstwa K.,

80)  akwareli „Piwonie w wazonie” autorstwa Ś.,

81)  owalnego pastelu „Akt kobiecy” autorstwa Ł.-M.,

82)  obrazu olejnego „Siedzący miś”,

83)  obrazu olejnego „Stogi siana” autorstwa M.’iego,

84)  21 grafik w ozdobnych ramkach typu B.,

85)  zbioru przedmiotów platerowych użytkowych i ozdobnych,

86)  dużego wełnianego dywanu,

87)  2 średnich wełnianych dywanów,

88)  10 małych wełnianych dywaników,

89)  mebli ogrodowych z drewna orientalnego w postaci: stołu jadalnego, małego stolika, 8 krzeseł, leżaka i parasola ogrodowego,

90)  grilla gazowego ogrodowego marki (...),

91)  4 porcelanowych serwisów obiadowych,

92)  kompletu kryształowych kieliszków do różnych trunków firm: (...), (...), (...), „C. V.”, (...),

93)  Fajansowych ozdobnych naczyń w kolorze kobaltu firmy (...),

94)  kolekcji 12 porcelanowych figurek,

95)  stylizowanego kompletu pogrzebaczy kominkowych,

96)  4 płaskich telewizorów: dużych marki (...) i (...), średniego marki (...)oraz małego marki (...),

97)  m. wieży marki (...),

98)  2 porcelanowych stylizowanych waz o wysokości 40 cm,

99)  2 waz typu chińskiego o wysokości 80 cm,

100)  siedemnastoletniego sprzętu AGD w postaci: zmywarki marki (...), pochłaniacza marki (...), płyty gazowej marki (...), piekarnika marki (...), nieczynnej lodówki z zamrażarką marki (...), pralki marki (...), lodówki z zamrażarką marki (...), suszarki marki (...), małego piekarniczka wolnostojącego,

101)  zbioru ok. 2000 sztuk książek i albumów.

Od przedmiotowej transakcji odprowadzono podatek od czynności cywilnoprawnych.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 9 października 2017r. k. 43-44)

Pozwana I. R. jest teściową dłużnika S. G..

(dowód: zeznania świadka S. G. płyta CD k. 201)

Dłużnik S. G. wraz z żoną K. G. jest współwłaścicielem – na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej – nieruchomości gruntowej zabudowanej domem jednorodzinnym położonej w K. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Piasecznie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przedmiotowa nieruchomość obciążona jest następującymi hipotekami:

- umowną na kwotę 399.580 CHF na rzecz (...) Banku (...) SA;

- umowną na kwotę 119.874 CHF na rzecz (...) Banku (...) SA;

- przymusową na kwotę 1.858.071,57 zł na rzecz B. K.;

- przymusową na kwotę 47.412,88 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.;

- przymusową na kwotę 3.090,73 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.;

- przymusową na kwotę 3.659,40 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.;

(dowód: wydruk aktualnej treści księgi wieczystej nr (...) k. 101106)

Aktualna wartość rynkowa przedmiotowej nieruchomości wynosi 5.795.901 zł.

(dowód: operat szacunkowy k. 150-193)

Powód nie skierował egzekucji do ww. nieruchomości dłużnika.

(dowód: przesłuchanie M. Ł. w charakterze strony powodowej płyta CD k. 201)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, dowodu z zeznań świadków K. G. i S. G., a także dowodu z przesłuchania stron.

Oceniając powyższy materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dokumentów wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego. Podkreślić bowiem należy, iż dowody w postaci aktu notarialnego, nakazu zapłaty, pism i postanowień komornika mają charakter dokumentów urzędowych i w związku z tym korzystają one z domniemania autentyczności i domniemania zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie próbowała wzruszyć powyższych domniemań w trybie art. 252 kpc. Ponadto, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania pozostałych dowodów z dokumentów mających charakter dokumentów prywatnych w postaci umów zawieranych zarówno przez strony, jak i dłużnika, wezwania do zapłaty, a także operatu szacunkowego. Zważyć bowiem należy, iż autentyczność wymienionych dokumentów nie była kwestionowana, zaś odnośnie operatu szacunkowego strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu, który wskazywałby, że wartość nieruchomości dłużnika – przy uwzględnieniu istniejących obciążeń – jest niższa.

Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania świadków oraz prezes zarządu powodowej spółki. W ocenie Sądu zeznania wymienionych powyżej osób były szczere, spontaniczne, spójne, a także nie budziły żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Zeznania te nie pozostają w sprzeczności z innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie.

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 527 § 1 kc zgodnie z którym, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

W świetle powołanego powyżej przepisu podstawową przesłanką skargi pauliańskiej jest pokrzywdzenie wierzycieli. Zgodnie bowiem z treścią art. 527 § 2 kc czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. W orzecznictwie na ogół przyjmuje się, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 kc oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 1997r., I ACa 737/97, Apel. W-wa 1998, nr 4, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2000r., III CKN 554/98, LEX nr 52736; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 lipca 2013r., I ACa 417/13, LEX nr 1349916). W judykaturze wskazuje się również – na co zwracał uwagę powód - że pokrzywdzenie wierzycieli powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001r., IV CKN 525/00, LEX nr 53110; wyrok SN z dnia 29 czerwca 2004r., II CK 367/03, LEX nr 174173; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lutego 2013r., I ACa 1438/12, LEX nr 1305972). W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała jednak, że prowadzone według przepisów Kodeksy postępowania cywilnego postępowanie egzekucyjne nie doprowadzi do zaspokojenia roszczeń powoda z uwagi na brak składników w majątku dłużnika dostępnych dla wierzyciela. Zważyć bowiem należy, iż w sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana podniosła, że dłużnik S. G. wraz z żoną K. G. jest współwłaścicielem – na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej – nieruchomości gruntowej zabudowanej domem jednorodzinnym położonej w K. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Piasecznie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Zdaniem pozwanej powyższy składnik majątkowy jest wystarczający do zaspokojenia wierzyciela, nawet przy uwzględnieniu wszelkich obciążeń tej nieruchomości.

W ocenie Sądu powyższy zarzut zasługiwał na uwzględnienie. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 533 kc osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela żądającego uznania czynności za bezskuteczną, jeżeli zaspokoi tego wierzyciela albo wskaże mu wystarczające do jego zaspokojenia mienie dłużnika. Jak wskazuje się w orzecznictwie zwolnienie się strony pozwanej od zadośćuczynienia roszczeń powoda mogłoby nastąpić gdyby wskazała ona takie mienie dłużnika, które umożliwiałoby zaspokojenie objętych tytułami egzekucyjnymi wierzytelności. Stwierdzić przy tym należy, że mienie dłużnika powinno być realne i przedstawić odpowiednią wartość do zakresu wszystkich jego zobowiązań, uwzględniając także te wynikające z ustanowienia hipotek na stanowiących jego własność nieruchomościach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2018r., I ACa 803/17, L.). Zwolnienie się od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela przez wskazanie mienia dłużnika będzie skuteczne tylko wtedy, gdy wartość wskazanego mienia odpowiada wartości uzyskanej przez osobę trzecią korzyści majątkowej i gdy mienie to może rzeczywiście służyć zaspokojeniu wierzyciela. Nie może to być mienie niepodlegające egzekucji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2014r., I ACa 991/13, L.). Wykładnia funkcjonalna i systemowa przepisu art. 533 kc prowadzi do wniosku, że w art. 533 in fine kc chodzi o wskazanie takiego mienia dłużnika, co do którego można - z najwyższym stopniem prawdopodobieństwa graniczącym z pewnością - przyjąć, iż pozwoli na pełne zaspokojenie wierzyciela (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 października 2013r., I ACa 405/13, L.). Nie ulega przy tym wątpliwości, że z powyższego uprawnienia osoba trzecia może skorzystać także w czasie procesu pauliańskiego, co powoduje oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 19 marca 1997r., I ACa 27/97, L.).

W niniejszej sprawie strona pozwana wskazała składnik znajdujący się w majątku dłużnika, który jest dostępny dla wierzyciela, a także wykazała jego wartość rynkową. Zważyć bowiem należy, iż pozwana przedłożyła do akt niniejszej sprawy operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego, z którego wynika, że aktualna wartość rynkowa ww. nieruchomości gruntowej zabudowanej domem jednorodzinnym położonej w K. przy ul. (...) wynosi 5.795.901 zł. Powódka nie wykazała, że wartość przedmiotowej nieruchomości jest inna (niższa), w szczególności nie zgłosiła wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Zważywszy na wysokość obciążeń wynikających z hipotek wpisanych w dziale IV. księgi wieczystej nr (...), a także na wysokość wierzytelności powoda należało uznać, że ww. składnik majątkowy pozwoli na zaspokojenie wierzytelności powoda w całości, mimo że nieruchomość obciążona jest ograniczonymi prawami rzeczowymi (hipotekami) na rzecz innych wierzycieli dłużnika. Jednocześnie, jak wynika z zeznań prezesa zarządu powodowej spółki, dotychczas wierzyciel nie wnosił o wszczęcie egzekucji z nieruchomości. W świetle powyższego należało uznać, że nie doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, skoro w majątku dłużnika znajdują się inne składniki majątkowe, pozwalające na zaspokojenie wierzytelności powoda.

W tym stanie rzeczy na mocy art. 347 kpc Sąd uchylił wyrok zaoczny i na podstawie art. 527 kc i art. 533 kc a contrario oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł, na którą składają się opłata za czynności fachowego pełnomocnika w stawce minimalnej (3.600 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).