Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1145/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 czerwca 2019 r. powód Krajowy Ośrodek (...) wniósł o zasądzenie od pozwanego M. W. kwoty 1.124.445,22 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powód wskazał, że należność dochodzona pozwem obejmuje 4 raty ceny sprzedaży nieruchomości wymagalne odpowiednio dnia 31 października 2015 r., 31 października 2016 r., 31 października 2017 r. i 31 października 2018 r. w kwocie 994.960,68 zł, oprocentowanie obliczone zgodnie z umową w kwocie 32.375,04 zł i odsetki w kwocie 97.109,50 zł. (pozew –k.4-5)

W piśmie z dnia 23 lipca 2019 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa i podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda. (pismo –k.28)

W piśmie z dnia 6.12.2019 r. powód podniósł, że roszczenie nie jest przedawnione, ponieważ pozwany kilkakrotnie kierował do powoda wnioski o restrukturyzację swoich zobowiązań, a tym samym uznawał dług oraz zawierał w tej mierze porozumienia z powodem. (pismo –k.46)

Zarządzeniem z dnia 4.11.19 r., doręczonym 13.12.19 r. sąd zobowiązał pełnomocnika pozwanego do zgłoszenia w terminie 14 dni wszelkich zarzutów p-ko roszczeniu powoda pod rygorem ich pominięcia. (zarządzenie –k.42 odwrót, epo-k.74)

W piśmie z dnia 18.12.2019 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości, a w przypadku uwzględnienia powództwa o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty. (pismo –k.50-51)

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2020 r. sąd oznaczył w trybie art. 242 kpc termin na przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka K. W. oraz dowodu z przesłuchania pozwanego do dnia 6 maja 2020 r. (postanowienie –k.79)

Postanowieniem z dnia 20 października 2020 r. sąd dopuścił dowód z opinii biegłego kardiologa na okoliczność czy stan zdrowia pozwanego umożliwia mu udział w postępowaniu sądowym oraz zobowiązał pozwanego do stawienia się na badanie przez biegłego pod rygorem pominięcia dowodu z opinii biegłego i uznania, że pozwany jest zdolny do stawiennictwa w sądzie. Pozwany nie stawił się na badanie w terminie wyznaczonym przez biegłego i nie kontaktował się z biegłym celem wyznaczenia innego terminu badania. (postanowienie –k.100, pismo biegłego –k.117)

W piśmie z dnia 11.05.2021 r. pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut potrącenia kwoty dochodzonej przez powoda z kwotą przysługującą pozwanemu względem powoda w wysokości 1.700.000 zł wynikającą ze szkody, którą poniósł pozwany z uwagi na wyzucie go z posiadania nieruchomości, na którą poczynił nakłady, jak również z uwagi na utracone w związku z tym korzyści. (pismo –k.138-140)

Powód podniósł, że zarzut potrącenia jest niezasadny i nieskuteczny. (pismo –k.183-183 odwrót)

Na rozprawie w dniu 14 maja 2021 r. strony podtrzymały swoje stanowiska. Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kosztów procesu. Pełnomocnik pozwanego, na wypadek uwzględnienia powództwa, wniósł o rozłożenie należności na raty kwartalne na okres 15 lat. Pełnomocnik powoda oponował przeciwko rozłożeniu na raty. (protokół –k.185-186)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Agencja Nieruchomości Rolnych w dniu 19 grudnia 2013 r. sprzedała pozwanemu stanowiącą własność Skarbu Państwa nieruchomość rolną o łącznym obszarze 160,3259 ha, za łączną cenę brutto 4.380.000 zł. Podlegająca zapłacie cena sprzedaży została obniżona o kwotę 59.055 zł. Do zapłaty pozostała kwota 4.320.945 zł, z czego kwota 438.745 zł została zapłacona przelewem przed podpisaniem aktu notarialnego. Reszta ceny w kwocie 3.882.200 zł została rozłożona na 14 równych rocznych rat po 277.300 zł, płatnych na dzień 31 października każdego roku, poczynając od 2014 r., a kończąc w 2027 r. Raty podlegały zapłacie wraz z oprocentowaniem określonym w umowie. (umowa sprzedaży –k.10-20)

Dnia 27 lutego 2018 r. strony zawarły porozumienie w sprawie rozłożenia na raty zadłużenia z tytułu umowy sprzedaży majątku rolnego. W porozumieniu tym pozwany zobowiązał się do spłaty zadłużenia, które na dzień 31.10.2017 r. wynosiło 903.312,38 zł, w tym: 790.061,63 zł z tytułu należności głównej, 82.962,70 zł z tytułu oprocentowania i 30.288,05 zł z tytułu odsetek. Stwierdzono, że do dnia 22.02.2018 r. dokonano wpłat w łącznej kwocie 182.000 zł. Należność po spłacie części zobowiązania wynosi 721.312,38 zł. Pozwany oświadczył, że wysokość zadłużenia jest mu znana i uznaje jego stan wskazany w pkt. 1 porozumienia. Powód rozłożył zadłużenie na 5 rat rocznych płatnych od października 2018 r. do października 2022 r. Strony postanowiły, że zwłoka w zapłacie którejkolwiek z rat spowoduje natychmiastową wymagalność całej pozostałej do uregulowania kwoty, naliczenie odsetek w pełnej wysokości i skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. (porozumienie –k.47-47 odwrót)

Dnia 20.05.2019 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 1.118.639,45 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Wezwanie to zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanego w dniu 29.05.2019 r.(wezwanie do zapłaty –k.22, potwierdzenie odbioru –k.22 odwrót, pełnomocnictwo –k.23)

Na dzień 11.06.2019 r. pozwany posiadał zadłużenie wobec powoda z tytułu w/w umowy sprzedaży w kwocie 1.124.445,22 zł, w tym: 994.960,69 zł należność główna, 32.375,04 zł oprocentowanie, 97.109,50 zł odsetki. (zestawienie zadłużenia, sporządzone przez powoda, niezaprzeczone przez pozwanego –k.21)

Pismem z dnia 19 kwietnia 2021 r. pozwany złożył powodowi oświadczenie o potrąceniu wierzytelności dochodzonej przez powoda z wierzytelnością pozwanego w kwocie 1.700.000 zł z tytułu zwrotu nakładów oraz utraconych korzyści. (pismo –k.142)

W odpowiedzi na w/w pismo powód poinformował pozwanego, że wskazana przez niego wierzytelność nie jest wymagalna i nie korzysta z ochrony sądowej. (pismo –k.184)

Sąd zważył co następuje:

Podstawą prawną dochodzonego roszczenia jest art. 535 KC. Powód dochodzi od pozwanego zapłaty czterech wymagalnych rat ceny sprzedaży nieruchomości wraz z należnościami ubocznymi.

Pozwany nie kwestionował faktu nabycia od powoda nieruchomości ani wysokości dochodzonego roszczenia. Podniósł dwa zarzuty: przedawnienia i potrącenia.

Zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia jest niezasadny. Zgodnie z art. 554 KC roszczenie powoda przedawnia się z upływem lat dwóch. Art. 120 par. 1 KC stanowi, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wymagalność roszczenia powoda powstawała po dacie płatności każdej raty, czyli odpowiednio 1.11.2015 r., 1.11.2016 r., 1.11.2017 r., 1.11.2018 r. Pozew został wniesiony dnia 12.06.2019 r. Zatem z pewnością nie upłynął termin przedawnienia raty trzeciej i czwartej.

Dwie pierwsze raty natomiast zostały objęte porozumieniem zawartym w dniu 27 lutego 2018 r. (k.47). W porozumieniu tym pozwany uznał swój dług z tytułu umowy sprzedaży majątku rolnego na dzień 31.10.2017 r., czyli przed upływem terminu przedawnienia pierwszej i drugiej raty. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 listopada 2018 r. I ACa 1643/17, uznanie roszczenia zachodzi w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że uważa on roszczenie za istniejące, a za takie działanie niewątpliwie uznać należy zawarcie przez pozwanego ugody (porozumienia), zmierzającej do restrukturyzacji istniejącego zadłużenia względem wierzyciela.

Zgodnie z art. 123 par. 1 pkt. 2 KC doszło więc do przerwania biegu przedawnienia. Termin ten biegnący na nowo nie upłynął przed wniesieniem pozwu. Zatem żadna z 4 rat ceny sprzedaży dochodzonych przez powoda nie uległa przedawnieniu.

Niezasadny jest również zarzut potrącenia. Zgodnie z art. 203 1 par. 1 podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego. Rzekoma wierzytelność pozwanego zgłoszona do potrącenia nie pochodzi z tego samego stosunku prawnego, co wierzytelność dochodzona przez powoda. Powód dochodzi bowiem wierzytelności z umowy sprzedaży nieruchomości. Ponadto zgłoszona przez pozwanego do potrącenia wierzytelność ma charakter sporny – powód jej nie uznaje.

Wobec powyższego powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. Dodać należy, że uwzględnienie kolejnych wniosków pozwanego o restrukturyzację zadłużenia było prawem, ale nie obowiązkiem powoda.

W sprawie nie było podstaw do zastosowania art. 320 KPC i rozłożenia zasądzonej kwoty na raty, o co wnosił pozwany. Zgodnie z powołanym przepisem, taka decyzja może być podjęta w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Pozwany nie przedstawił swojej sytuacji majątkowej, nie wskazał też, w jakiej wysokości raty byłby w stanie płacić. Wobec powyższego wniosek pozwanego był niezasadny.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 KPC. Na zasądzoną kwotę złożyła się opłata od pozwu i koszty zastępstwa procesowego powoda.

Na koniec należy odnieść się do kwestii proceduralnych, których dotyczy postanowienie wydane na rozprawie w dniu 14 maja 2021 r. (k.186). Wniosek pełnomocnika pozwanego o odroczenie rozprawy został oddalony z następujących powodów. Postawa pozwanego w całym toku procesu wskazywała, że zmierza on do przewlekania postępowania. Aby ustalić czy stan zdrowia pozwanego pozwala na branie udziału w postępowaniu sąd dopuścił – zresztą zgodnie z wnioskiem jego pełnomocnika- dowód z opinii biegłego lekarza. Pozwany został zobowiązany do stawiennictwa na badanie pod rygorem uznania, że jest w stanie brać udział w postępowaniu. Pozwany nie stawił się na badanie, zatem zgodnie z nałożonym rygorem sąd uznał, że nie ma przeszkód aby pozwany brał udział w postępowaniu. Ponadto, pozwany był reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, który stawił się na rozprawie w dniu 14 maja 2021 r. Zatem nie ma mowy o pozbawieniu pozwanego prawa do obrony. Przesłuchanie pozwanego i świadka K. W. sąd uznał za zbędne biorąc pod uwagę stan prawny sprawy. Dowody zgłoszone przez pozwanego wraz z zarzutem potrącenia zostały pominięte, ponieważ jak wskazano wyżej – zarzut potrącenia nie nadawał się do rozpoznania w niniejszym procesie.