Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 469/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2021 r. w Gliwicach

sprawy W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 3 marca 2020 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu W. W. prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od 1 lutego 2020 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonego W. W. kwotę 180 zł ( sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 469/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 3 marca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu W. W. ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na podstawie 20 lat kalendarzowych, w których ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu, był niższy niż 250%.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przeliczenia emerytury w oparciu o art. 110a ustawy emerytalno-rentowej. Ubezpieczony wskazywał, że w latach 1970-1979 osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte do wyliczeń w zaskarżonej decyzji przez organ rentowy. Nadto wnosił o zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. W. urodził się (...)

Decyzją z 10 kwietnia 1989 r. przyznano ubezpieczonemu emeryturę górniczą od 1 października 1988 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenia z okresu od stycznia 1988 r. do grudnia 1986 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 261,24%, i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%. Ostatecznie, ustalony na podstawie zarobków z okresu od marca 1989 r. do lutego 1990 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 271,41% i został ograniczony do 250%.

Ubezpieczony po nabyciu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie w KWK (...) do 30 listopada 1992 r.

W dniu 27 lutego 2020 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalno-rentowej.

Zaskarżoną decyzją z 3 marca 2020 r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalno-rentowej, ponieważ nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na podstawie 20 lat kalendarzowych, w których ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu, był niższy niż 250%.

Obliczony przez organ rentowy z 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu zatrudnienia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 209,76%. Za lata 1970-1979 organ rentowy przyjął wynagrodzenia minimalne ze względu na brak wykazów zarobków.

W okresie od 4 września 1963 r. do 25 lipca 1990 r., a następnie od 18 grudnia 1991 r. do 30 listopada 1992 r. ubezpieczony pracował w KWK (...) w K. na następujących stanowiskach:

-

pracownik niewykwalifikowany pod ziemią (od 4 września 1963 r. do 31 stycznia 1964 r.);

-

młodszy górnik pod ziemią (od 1 lutego 1964 r. do 30 listopada 1968 r.);

-

górnik pod ziemią (od 1 grudnia 1968 r. do 27 sierpnia 1971 r.);

-

górnik strzałowy pod ziemią (od 28 sierpnia 1971 r. do 31 stycznia 1974 r.);

-

górnik kombajnista pod ziemią (od 1 lutego 1974 r. do 25 lipca 1990 r.);

-

dozorca mienia na powierzchni w wym. ½ etatu (od 18 grudnia 1991 r. do 30 listopada 1992 r.).

Ubezpieczony zawarł związek małżeński 23 maja 1970 r.

Ustalono, że w okresie zatrudnienia w latach 1970-1979 ubezpieczony pracował w systemie trzyzmianowym oraz co najmniej 2 niedziele w miesiącu.

Ubezpieczony był członkiem drużyny ratowniczej od 15 grudnia 1971 r. i brał udział w akcji ratowniczej na łącznie 663 godziny, w tym 97 w aparacie bez wskazania, których lat dotyczą. W ramach członkostwa w drużynie ratowniczej w spornym okresie ubezpieczony uczestniczył w ćwiczeniach i pełnił dyżury w następującym wymiarze:

-

w 1972 r. – 6 dniówek ćwiczeń;

-

w 1973 r. – 6 dniówek ćwiczeń;

-

w 1974 r. – 6 dniówek ćwiczeń;

-

w 1975 r. – 7 dniówek ćwiczeń;

-

w 1976 r. – 6 dniówek ćwiczeń i 15 dniówek udziału w pogotowiu (...);

-

w 1977 r. – 6 dniówek ćwiczeń;

-

w 1978 r. – 6 dniówek ćwiczeń;

-

w 1979 r. – 6 dniówek ćwiczeń.

Na podstawie opinii biegłego z zakresu rent i emerytur Z. T. z 13 grudnia 2020 r. (k.41-76) Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia ubezpieczonego przekracza 250%.

Biegły Z. T. w opinii z 13 grudnia 2020 r. odtworzył miesięczne i roczne kwoty wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1970-1979 na podstawie akt sprawy, akt organu rentowego, a także obowiązujących w tym okresie ponadzakładowych i zakładowych przepisów oraz układów zbiorowych pracy. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach ujął tylko te składniki wynagrodzenia, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie z uwzględnieniem Karty Górnika i deputatu węglowego oraz – zgodnie z zaleceniem Sądu – dodatki za pracę w systemie trzyzmianowym, a także dodatek za pracę w 2 niedziele w miesiącu oraz dodatkami związanymi z członkostwem w drużynie ratowniczej. Obliczony przez biegłego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru zgodnie z art. 110a z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom, tj. lat 1968-1978 i 1980-1987 i 1989, wyniósł 251,70%.

Sąd miał na uwadze zgłoszony przez pełnomocnika odwołującego w piśmie z 31 marca 2021 r. (k.93) błąd biegłego w opinii z 13 grudnia 2020 r. przy przenoszeniu wynagrodzeń z Rp-7 ubezpieczonego, który spowodował, że za rok 1988 wpisano kwotę 241 528,00 zł zamiast prawidłowej 2 341 528,00 zł, która stanowi 367,54% przeciętnego wynagrodzenia krajowego za ten rok (k.74). W efekcie, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru zgodnie z art. 110a z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom, tj. lat 1968-1969, 1971-1978 i 1980-1989, wyniósł 261,09%.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonego z KWK (...), opinię biegłego z zakresu rent i emerytur Z. T. z 13 grudnia 2020 r. (k.41-76), przesłuchanie odwołującego w trybie art. 304 k.p.c. w zw. z art. 271 1 k.p.c. (k. 29-32).

Sąd ocenił zebrany materiał dowodowy jako kompletny i spójny, a poprzez to mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

(...) Oddział w Z. w piśmie z 23 lutego 2021 r. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego Z. T., podnosząc że kwestionuje przyjęcie składników wynagrodzenia, co do których nie ma pewności czy i w jakiej wysokości przysługiwały. W szczególności wskazywał, że przy odtwarzaniu wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie biegły nie dysponował ewidencją czasu pracy, a zatem przyjęcie, że ubezpieczony w tym czasie pracował na trzy zmiany, a w konsekwencji przyznanie dodatku za pracę na II i III zmianie oraz dodatku za pracę w 2 niedziele w miesiącu, nie znajduje uzasadnienia.

Sąd nie uwzględnił zastrzeżeń organu rentowego, albowiem z przedłożonej przez ubezpieczonego legitymacji ubezpieczeniowej zawierającej kwoty zarobków osiąganych przez ubezpieczonego w latach 1968-1969, wynika że były to wysokie zarobki, a obliczone (w aktach organu rentowego) na ich podstawie wskaźniki wysokości podstawy wymiaru wynosiły odpowiednio 226,08% i 239,74%, a więc były porównywalne z ustalonymi przez biegłego na podstawie odtworzonych wynagrodzeń w spornym okresie (roczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w okresie 1970-1979 kształtował się między 199,51% a 243,69%). W związku z tym Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia ubezpieczonego, że w spornym okresie pracował w systemie trzyzmianowym i przynajmniej 2 niedziele w miesiącu, zatem dodatki z ww. tytułów zostały prawidłowo doliczone w odtwarzanych przez biegłego wynagrodzeniach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony od 1 października 1988 r. jest uprawniony do emerytury górniczej obliczonej w oparciu o wynagrodzenie z okresu od marca 1989 r. do lutego 1990 r., gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 271,41% i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Przedmiotem sporu jest wysokość emerytury ubezpieczonego. Ubezpieczony złożył w dniu 27 lutego 2020 r. wniosek o ponowne przeliczenie emerytury na podstawie art. 110a. ustawy o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i zaskarżoną decyzją z 3 marca 2020 r. ZUS odmówił mu przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na tej podstawie, gdyż nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na podstawie 20 lat kalendarzowych, w których ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu, był niższy niż 250%.

Sąd wskazuje, iż ustawą z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 552) wprowadzono z dniem 1 maja 2015 r. zmiany w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodając m.in. art. 110a.

Zgodnie z treścią art. 110a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%. Zgodnie z ust. 2 ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz.

Należy podkreślić, że art. 110a znajduje zastosowanie do przeliczenia emerytur przyznanych na starych zasadach, tj. obliczonych w myśl art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, gdzie bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia ma kwota bazowa oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Bezspornie ubezpieczony pobiera emeryturę obliczoną na starych zasadach. Nadto po uzyskaniu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie i wskazał podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne przypadającą w części po przyznaniu świadczenia, gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%. Ostatecznie bowiem obliczony przez biegłego Z. T. w toku postępowania sądowego – w tym na podstawie dokumentacji osobowej ubezpieczonego i przepisów branżowych w górnictwie – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia i przypadających w części po przyznaniu emerytury przekroczył 250%.

Sąd podzielił wnioski biegłego K. S. przedstawione w opinii z 13 grudnia 2020 r., albowiem sporządzona przez niego opinia jest precyzyjna, szczegółowo umotywowana, zaś biegły do odtworzenia wynagrodzenia ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w KWK (...) z lat 1970 – 1979 przyjął składniki wynagrodzenia wynikające z akt osobowych, akt emerytalnych ubezpieczonego oraz przepisów branżowych w górnictwie. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach ujął jedynie pewne składniki wynagrodzenia, czyli takie, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie z uwzględnieniem Karty Górnika i deputatu węglowego oraz – zgodnie z zaleceniem Sądu – dodatki za pracę w systemie trzyzmianowym, a także dodatek za pracę w 2 niedziele w miesiącu oraz dodatkami związanymi z członkostwem w drużynie ratowniczej. Obliczony przez biegłego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru zgodnie z art. 110a z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom, tj. lat 1968-1978 i 1980-1987 i 1989, wyniósł 251,70%.

Sąd miał na uwadze błąd biegłego przy przenoszeniu wynagrodzeń z Rp-7 ubezpieczonego za rok 1988 (zaniżenie wysokości wynagrodzenia), który jedynie potwierdził, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego obliczony zgodnie z art. 110a przekracza 250%. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony zgodnie z art. 110a z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom, tj. lat 1968-1969, 1971-1978 i 1980-1989 – a więc z uwzględnieniem roku 1988, wyniósł 261,09%.

Art. 110a ustawy, znajdzie zatem zastosowanie do ubezpieczonego, który spełnił wymagane w nim przesłanki.

Mając na uwadze powyższe, Sąd – na mocy 477 14 § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury przy zastosowaniu art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z FUS od 1 lutego 2020 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018r., poz. 265).

Wyrok został wydany w trybie art. 148 1 § 1 k.p.c.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek