Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 374/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2021r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Apelacyjnego Ewa Gregajtys (spr.)

Sędziowie Sądu Apelacyjnego Ewa Jethon

Sądu Okręgowego (del.) Sławomir Machnio

Protokolant sekr. sąd. Adriana Hyjek

przy udziale Prokuratora Michała Pomianowskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 czerwca 2021r.

sprawy J. P. urodzonego (...) w B., syna T. i D. z d. F.

oskarżonego z art. 156 § 1 pkt 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 25 września 2020r. sygn. akt V K 28/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przyjmując za podstawę wymiaru kary art. 156 § 1 pkt 2 kk, na mocy tego przepisu wymierza oskarżonemu J. P. karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności zaliczając na jej poczet, na podstawie art. 63 § 1 kk, okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 30 maja 2019r. godz. 20.00 do dnia 25 września 2020r. godz. 13.45,

II.  wyrok w pozostałej części, w tym jego pkt II, utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. Ś. – Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych) obejmującą 23% VAT z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym,

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania apelacyjnego, w tym kwotę 400 (czterystu) zł z tytułu opłaty za obie instancje.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Sygnatura akt

II AKa 374/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 25 września 2020r. w sprawie V K 28/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie przeprowadzano dowodów w postępowaniu odwoławczym;

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

Apelacja obrońcy:

Obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku:

- art. 7 kpk w zw. z art. 193 kpk w zw. z art. 203 kpk w zw. z art. 410 kpk polegająca na pominięciu przy ocenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego sprzeczności w tej opinii zachodzącej pomiędzy kategorycznymi wnioskami zawartymi w opinii, iż obrażenia ciała pokrzywdzonej stanowiły chorobę zagrażającą życiu gdyż został wywołany krwotok, który jeżeli dojdzie do wynaczynienia 25 % krwi prowadzi do wstrząsu zagrażającego życiu a brakiem możliwości określenia przez biegłego, jakiego rodzaju uszkodzenia wątroby i śledziony wystąpiły u pokrzywdzonej a co za tym idzie, brakiem możliwości stwierdzenia, kiedy powstał krwotok i jaka była jego intensywność, a także, czy obrażenia te uległy powiększeniu wskutek zdarzeń, które nastąpiły bez udziału oskarżonego, m. in. w trakcie przewożenia pokrzywdzonej z mieszkania w W. do domu w Ł., co w konsekwencji doprowadziło do błędów w ustaleniach faktycznych, iż oskarżony spowodował u pokrzywdzonej obrażenia, które skutkowały wystąpieniem choroby realnie zagrażającej życiu mimo, iż ani stopień uszkodzeń ciała, ani czas ich powstania, ani faktyczny stopień krwawienia nie został stwierdzony przez biegłego i nie mógł zostać stwierdzony na podstawie dokumentacji medycznej zgromadzonej w sprawie,

- art. 7 kpk w zw. z art. 193 kpk w zw. z art. 410 kpk polegająca na pominięciu sprzeczności w opinii biegłego w postaci sprzeczności logicznej wniosku, iż stan nietrzeźwości pokrzywdzonej nie miał wpływu na intensywność krwotoku, podczas gdy biegła sama podaje, że są dwa rodzaje badań, jedne wykazują zwiększoną intensywność krwawienia u osób po spożyciu alkoholu, drugie zmniejszoną intensywność, co w konsekwencji spowodowało błędne ustalenie faktyczne sądu, iż stan nietrzeźwości pokrzywdzonej nie miał wpływu na stopień uszczerbku na jej zdrowiu, podczas, gdy przy takich badaniach powstaje niedająca się usunąć wątpliwość, czy krwawienie u pokrzywdzonej było spotęgowane przez jej stan nietrzeźwości, czy też zmniejszone i wątpliwość ta powinna zostać rozstrzygnięta na korzyść oskarżonego;

Błędy w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że oskarżony:

- był sprawcą obrażeń w postaci rozległego uszkodzenia prawego płata wątroby oraz uszkodzenia śledziony oraz, że kopał pokrzywdzoną w brzuch, podczas gdy z zeznań A. M. złożonych przed sądem wynika wprost, że nie pamięta ona momentu zdarzenia, oskarżony również nie pamięta momentu zdarzenia a świadek G. W. nie widział żadnych śladów pobicia poza śladami krwi na nosie pokrzywdzonej,

- działał z zamiarem ewentualnym spowodowania u A. M. choroby realnie zagrażającej życiu, podczas gdy oskarżony nie mógł przewidzieć i nie godził się na wystąpienie u A. M. krwotoku wewnętrznego, który to krwotok realnie zagrażał jej życiu, uderzając A. M. oskarżony nie mógł przewidzieć, że dojdzie do uszkodzenia wątroby czy śledziony w stopniu powodującym krwotok realnie zagrażający życiu pokrzywdzonej;

Apelacja prokuratora:

Rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat, podczas gdy stopień zawinienia oraz znaczna społeczna szkodliwość czynu wymagają zdecydowanie surowszej reakcji zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, jak i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy.

Ad. 1

Analiza akt sprawy, w kontekście tych ocen i ustaleń Sądu Okręgowego, które doprowadziły do uznania winy oskarżonego, czyni bezzasadnymi zarzuty apelacji obrońcy. Lektura tego środka odwoławczego prowadzi przy tym do wniosku, że u jego podstaw legła wybiórcza i uproszczona analiza okoliczności sprawy, stąd oparte na takiej podstawie zarzuty nie mogły być skuteczne.

Skarżąca formułując szereg zastrzeżeń wobec stanowiska biegłej co do charakteru a w dalszej kolejności kwalifikacji stwierdzonych u pokrzywdzonej obrażeń, koncentruje się wyłącznie na samej opinii pomijając tym samym, że podstawę zaskarżonego wyroku stanowią okoliczności wynikające z całokształtu materiału dowodowego, w szczególności zeznania pokrzywdzonej i G. W., dokumentacja medyczna a po części także wyjaśnienia oskarżonego, którym to dowodom, co do zasady, Sąd pierwszej instancji dał wiarę. Dowody te wraz z opinią biegłej tworzą wartościową podstawę poczynionych ustaleń faktycznych.

Wskazać zatem należy, że choć pokrzywdzona w czasie zdarzenia była w stanie znacznej nietrzeźwości, to konsekwentnie podawała, że oskarżony wówczas ją bił, kopał w brzuch, szarpał (k. 618 na pewno mnie kopał. Kopał mnie w brzuch; k. 623 … pamiętam bardzo dobrze kopnięcie w brzuch… ja leżałam na podłodze, jak K. mnie kopał). Zeznania pokrzywdzonej w tym zakresie wspierają zeznania G. W., pracodawcy oskarżonego. Relacjonując swój pobyt wraz z oskarżonym w mieszkaniu pokrzywdzonej bezpośrednio po zdarzeniu, świadek wskazał, że A. M. leżała wówczas na łóżku, nagle powiedziała do K. „ty mnie biłeś” on odpowiedział, że dlatego to zrobił, bo ona chciała wszystko przepić (k. 26, 616). Świadek zeznał także, że podczas rozmowy z oskarżonym przed blokiem, zatem przed wizytą w mieszkaniu, ten przyznał, że szarpał się z A.… powiedział, że uderzył ją w nos i jej go rozwalił (k. 26, 616). Relacjonując swoją rozmowę telefoniczną z oskarżonym już po jego umieszczeniu w ośrodku odwykowym, G. W. podał, że oskarżony powiedział mu wówczas, że zaczyna sobie zdawać sprawę z tego, co zrobił A. (k. 26v, 616 …dodał, że dopiero teraz, kiedy trzeźwieje, zaczął zdawać sobie sprawę z tego, co zrobił A.K. przyznał się do zrobienia czegoś złego A., ale nie mówił dokładnie, co zrobił…). Powyższe okoliczności, w powiązaniu z zeznaniami rodziców pokrzywdzonej, odzwierciedlają jej stan fizyczny po tym, gdy została pobita przez oskarżonego. Co przy tym istotne, choć oskarżony powołując się na niepamięć zdarzenia w bardzo ograniczonym i korzystnym dla siebie zakresie przedstawia jego przebieg, to nie neguje swojej świadomości, że we wcześniejszym okresie jego zachowanie wobec pokrzywdzonej było agresywne, jak i to, że pod wpływem alkoholu niszczył wyposażenie jej mieszkania (k. 89 … bywało też tak, że używałem siły fizycznej. Nie biłem jej po twarzy, nie kopałem, ani nic takiego, ale zdarzało się, że pokazywała mi siniaki na ramionach i na przedramionach i mówiła „znowu mnie pobiłeś”; k. 611 co do uszkodzeń mebli kuchennych …to uszkodzenie to ja wcześniej zrobiłem, tj. te uszkodzone drzwiczki, to było dużo wcześniej…). Trafnie dostrzegł przy tym Sąd Okręgowy, że oskarżony jest mężczyzną dobrze zbudowanym, silnym, sprawnym fizycznie, gdy pokrzywdzona, przy wzroście 160cm, ważyła 48 kg, a zatem w dacie czynu była osobą o drobnej, wręcz bardzo drobnej budowie (k. 150 dokumentacja leczenia). Nie wymaga zatem wiadomości specjalnych to, jakie skutki dla jej zdrowia wywołało agresja fizyczna oskarżonego obejmująca m. in. kopanie leżącej pokrzywdzonej w brzuch.

Wskazać w końcu należy, że choć G. W. podkreślał, że nie miał świadomości co do rzeczywistego stanu fizycznego pokrzywdzonej, to jednak uznał za niezbędne powiadomienie o zastanej sytuacji bliskiej jej osoby. Zeznając w tym zakresie przed Sądem wprost wskazał …to było takie, nie wiem z czego wynikało, że ktoś się musi zająć A.. Zabrałem telefon K. i z telefonu K. dzwoniłem po wszystkich numerach… zadzwoniłem do jej mamy wychodząc z mieszkania z bloku. Rozmawiałem z nią około 8 minut tłumacząc, że warto, żeby ktoś zajął się A. i do dzisiaj pamiętam, jak jej mama pytała, czy wezwałem pogotowie (k. 614).

Przywołane dowody stanowią punkt wyjścia dla oceny tych okoliczności, które wynikają z zapisów dokumentacji leczenia pokrzywdzonej, w tym jej hospitalizacji, bo ta zasadniczo obrazuje charakter i skutki stwierdzonych urazów, zaś warunki, w jakich powstały wymagają uwzględnienia całokształtu okoliczności sprawy, co jednak pozostało poza analizą skarżącej. W konsekwencji, nie są słuszne zarzuty apelacji kierowane wobec opinii biegłej A. K., bowiem stanowią one logiczną konsekwencję okoliczności wynikających z wyżej przywołanych dowodów.

Niezależnie od oczywistej wadliwości samej konstrukcji zarzutów, w których skarżąca zarzuca obrazę art. 193 kpk, pomimo tego, iż wobec dopuszczenia dowodu z opinii biegłej do naruszenia tego przepisu nie doszło, jak i art. 203 kpk, który w zakresie kwalifikacji obrażeń pokrzywdzonej nie mógł mieć zastosowania, nie sposób zgodzić się, by opinia dr A. K. nie mogła stanowić pewnej podstawy ustaleń faktycznych. Zgodnie z ugruntowany stanowiskiem doktryny i jednolitym orzecznictwem wypracowanym na gruncie art. 201 kpk, opinia jest niepełna, jeżeli nie udziela odpowiedzi na wszystkie postawione biegłemu pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych i udostępnionych materiałów dowodowych może oraz powinien udzielić odpowiedzi lub jeżeli nie uwzględnia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej kwestii okoliczności, albo też nie zawiera uzasadnienia wyrażonych w niej ocen oraz poglądów. Opinia jest zaś niejasna, jeżeli jej sformułowanie nie pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu dochodzenia do nich, albo jeżeli zawiera wewnętrzne sprzeczności, posługuje się nielogicznymi argumentami. Natomiast, sprzeczność w samej opinii, a do tej okoliczności odwołuje się obrońca, zachodzi wówczas, gdy co do tych samych, istotnych okoliczności, dokonane zostały odmienne ustalenia, odmienne oceny albo też z przeprowadzonych takich samych czynności sformułowane zostały odmienne wnioski (tak Sąd Najwyższy m. in. w: postanowieniach z 22.10.2015, III KK 239/15, LEX nr 1820402 i z 26.06.2008, V KK 206/08, OSNwSK 2008/1/1350, także w wyroku z 7.10.2009, III KK 122/09, LEX nr 532391). Przekładając powyższe uwagi na stan dowodowy rozpoznawanej sprawy należy wykluczyć, by ułomnościami, na które wskazuje art. 201 kpk, była dotknięta opinia biegłej stanowiąca podstawę rozstrzygania sprawy. Opinia pisemna biegłej spełniała wszystkie kryteria wymagane dla takiego dowodu, nadto w wyniku uzupełniającego przesłuchania na rozprawie biegła zajęła rzeczowe stanowisko co do wszystkich okoliczności wynikających z materiału dowodowego sprawy a istotnych dla oceny okoliczności powstania obrażeń pokrzywdzonej i kwalifikacji ich skutków. W świetle opinii biegłej nie budzi zatem wątpliwości, że w następstwie działania oskarżonego – uderzeń pięścią oraz kopania - u pokrzywdzonej doszło do rozległego uszkodzenia prawego płata wątroby i śledziony, co skutkowało obfitym krwawieniem do jamy brzusznej. Biegła powołując się na dokumentację z przebiegu operacji wskazała, że w jamie brzusznej A. M. stwierdzono obecność ok. litra krwi i skrzepów, a taka utrata krwi mogła prowadzić do powstania wstrząsu, który jest stanem zagrożenia życia (k. 678). Biegła opiniując co do przyczyn powstania uszkodzeń wątroby i śledziony, jak i intensywności wynikającego z tego krwawienia do jamy brzusznej, wykluczyła, by do tak rozległych obrażeń obu organów doszło w wyniku pojedynczego upadku zarówno podczas przenoszenia pokrzywdzonej do samochodu, jak też ewentualnie w mieszkaniu na nogę odwróconego stołu (k. 679). Wskazała wprost, że do stwierdzonych u pokrzywdzonej obrażeń organów wewnętrznych doszło w wyniku bardzo silnego urazu. Taki zaś mógł być zadany pięścią lub obuta stopą, które użyte z dużą siłą mogły spowodować uszkodzenia wątroby, śledziony (k. 681). Biegła podała, że poruszanie się (przemieszczanie) osoby z takimi urazami jest możliwe, nie zwiększa jednak samych obrażeń, choć może wpływać na intensywność krwawienia (k. 684).

Uwzględniając powyższe nie sposób zgodzić się z obrońcą, by w treści opinii zachodziły sprzeczności. Wobec udowodnienia, że oskarżony pięścią zadawał pokrzywdzonej ciosy a po tym, gdy się przewróciła kopał ją w brzuch, Sąd słusznie przyjął za udowodnione, że takie jego działanie, przy uwzględnieniu przywołanych wyżej warunków fizycznych A. M., spowodowało rozległe uszkodzenia wątroby i śledziony, których skutkiem było intensywne krwawienie do jamy brzusznej stanowiące realne zagrożenie dla jej życia, a odwrócenie tego stanu wymagało zabiegu operacyjnego. Przy jednoczesnym wykluczeniu przez biegłą, by do stwierdzonych obrażeń doszło w wyniku przewrócenia się pokrzywdzonej, także na mebel, czy też jej przemieszczania (de facto przenoszenia) do samochodu, nie ma żadnych podstaw dowodowych do przyjęcia, by to wskutek innych okoliczności, aniżeli działanie oskarżonego, wystąpił skutek w postaci choroby realnie zagrażającej jej życiu. Skoro to oskarżony zadając ciosy i kopiąc w brzuch spowodował u pokrzywdzonej urazy organów wewnętrznych, a te skutkowały krwawieniem do jamy brzusznej, stanowisko obrońcy o braku możliwości określenia rodzaju uszkodzeń, czasu krwotoku i jego intensywności, jest nieuprawnione. Biegła wskazała, że szczegółowych ustaleń w tym zakresie nie można poczynić, jednak poza sporem to uszkodzenie obu organów spowodowało krwawienie a ilość krwi stwierdzona podczas zabiegu operacyjnego (ok. 1000ml krwi i skrzepów) wskazuje, że samoistne powstrzymanie krwawienia nie było możliwe i z dużym prawdopodobieństwem zaniechanie czynności medycznych spowodowałoby zgon pokrzywdzonej (k. 678). Tożsama argumentacja dotyczy stanowiska obrońcy w zakresie wpływu stanu nietrzeźwości pokrzywdzonej na intensywność krwawienia. Biegła odnosząc się do powyższej kwestii podniosła, że doświadczenia w tym przedmiocie są różne i sprzeczne, w podsumowaniu wskazała jednocześnie, że stan nietrzeźwości nie ma istotnego wpływu na tempo wykrwawiania się (k. 678).

Uwzględniając te wszystkie okoliczności stwierdzić zatem należy, że materiał dowodowy sprawy, a w szczególności okoliczności wynikające z opinii biegłej, nie poddają w wątpliwość prawidłowości tych ocen i ustaleń Sądu Okręgowego, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku. W sprawie udowodniono, że oskarżony uderzając pokrzywdzona pięścią a także kopiąc w brzuch spowodował rozległe uszkodzenia wątroby i śledziony, co skutkowało krwawieniem do jamy brzusznej i stanowiło chorobę realnie zagrażającą jej życiu, a ziszczeniu się tego skutku zapobiegła interwencja lekarska obejmująca zabieg operacyjny. Biegła jednoznacznie przy tym wskazała, że obrażenia te nie mogły powstać w okolicznościach innych niż przyjęte, czyli bez udziału oskarżonego. Tym samym, zarzuty apelacji kierowane wobec wartości opinii biegłej są bezpodstawne.

Ad. 2

Nie jest uprawniony zarzut apelacji oparty na podstawie art. 438 pkt 3 kpk.

Wbrew stanowisku skarżącej materiał dowodowy sprawy, oceniony przy uwzględnieniu kryteriów art. 7 kpk nie pozostawia wątpliwości w zakresie tego, że to oskarżony spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała kwalifikowane jako choroba realnie zagrażające jej życiu. Formułując odmienny wniosek obrońca pomija te wszystkie okoliczności, które wynikają z dowodów osobowych a zostały przywołane we wstępnej części uzasadnienia.

Powtórzyć zatem należy, że A. M. konsekwentnie wskazywała tak w śledztwie jak i na rozprawie, że oskarżony uderzał ją pięściami a także kopał w brzuch. Pokrzywdzona wobec stanu nietrzeźwości a z pewnością także charakteru, w tym dynamiki zdarzenia, rzeczywiście powoływała się na niepamięć szczegółów, co jednak zasadniczo dotyczyło chronologii zdarzeń a nie działań oskarżonego, w tym sposobu i miejsc zadawania przez niego ciosów i kopnięć. Na rozprawie pokrzywdzona zeznała … wyciągnął mnie z sypialni do pokoju, zaczął mnie szarpać, przewróciłam się… nie pamiętam też dokładnie co było po kolei, ale na pewno mnie kopał. Kopał mnie w brzuch (k. 618). Nie jest zatem uprawnione stanowisko obrońcy, że pokrzywdzona nie pamiętała zdarzenia zeznając przed Sądem.

Obarczone błędem logicznym jest twierdzenie apelacji, że świadek G. W. nie widział u pokrzywdzonej żadnych śladów pobicia poza śladami krwi na nosie, skoro stwierdzenie krwi na nosie stanowi właśnie taki ślad. Co więcej, choć G. W. nie był bezpośrednim świadkiem pobicia pokrzywdzonej, to z jego relacji wynika, że wygląd oskarżonego w czasie ich rozmowy pod blokiem a także jego wypowiedzi zarówno wówczas, jak i w trakcie rozmowy telefonicznej, gdy przebywał w ośrodku odwykowym wskazywały, że pobił on pokrzywdzoną. W konsekwencji, przywoływanie relacji tego świadka jako dowodu podważającego ustalenia Sądu Okręgowego jest zabiegiem chybionym i to w stopniu oczywistym.

Nieuprawnione jest twierdzenie apelacji, by ustalenie Sądu, że oskarżony działał z zamiarem ewentualnym spowodowania u pokrzywdzonej choroby realnie zagrażającej życiu było bezpodstawne a tym samym błędne

Spowodowanie uszczerbku na zdrowiu jest pojęciem szerokim i ogólnym, obejmującym różne naruszenia czynności narządów ciała, bądź rozstrój zdrowia. Kryterium różnicującym typy czynów zabronionych prowadzących do uszczerbku na zdrowiu jest charakter spowodowanego lub zamierzonego przez sprawcę skutku (tak A. Zoll w Komentarzu do art. 156 kk, LEX). Kodeks karny w art. 156 kk nie wskazuje zachowań realizujących znamiona ujętych tam czynów, co powoduje, że każde działanie, które stanowić może podstawę obiektywnego przypisania skutku w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, znamiona te realizuje. Wbrew twierdzeniu obrońcy, skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie musi być sprecyzowany w świadomości sprawcy, bowiem zazwyczaj nie ma i nie może on mieć szczegółowego obrazu wszystkich następstw swojego działania. Istota odpowiedzialności oskarżonego nie sprowadza się zatem do oceny jego świadomości o możliwości spowodowania u pokrzywdzonej uszkodzenia wątroby i śledziony i krwawienia z tych organów do jamy brzusznej, bo tak zdefiniowanych skutków rzeczywiście przewidzieć nie mógł, mógł jednak przewidzieć, że jego brutalne zachowanie wobec pokrzywdzonej spowoduje negatywne konsekwencje dla jej zdrowia i to konsekwencje ciężkie, także w potocznym tego słowa znaczeniu. Nie wymaga wiedzy medycznej ani doświadczenia wykraczającego poza takie, jakim dysponuje przeciętny człowiek, że uderzanie pięściami oraz kopanie w brzuch bardzo drobnej kobiety (dla przypomnienia o wzroście 160 cm i ważącej 48kg) przez mężczyznę o budowie i sile oskarżonego, może spowodować daleko idące skutki dla jej zdrowia, w tym ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu.

Apelacja prokuratora.

Trafnie wywodzi skarżący, że uwzględniając zrekonstruowany przez Sąd stan faktyczny i odzwierciedlony w nim stopień zawinienia oskarżonego oraz społecznej szkodliwości jego czynu, zastosowana przez Sąd sankcja jawi się jest rażąco łagodna, co uzasadnia zarzut oparty na art. 438 pkt 4 kpk.

Rację ma prokurator, że w sprawie nie zaistniały przesłanki uzasadniające zastosowanie wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60 § 2 pkt 2 kk, co istotne, faktycznych podstaw ku temu nie wskazał Sąd w uzasadnieniu wyroku.

Przywołany przepis uprawnia sąd do zastosowania ujętej tam instytucji ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie, a taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała. Postawa oskarżonego wobec pokrzywdzonej, w szczególności jego zachowanie tak w czasie czynu, jak i bezpośrednio po nim, w żadnej mierze nie uzasadniają jego łagodniejszego potraktowania, tym bardziej poprzez zastosowanie instytucji, która ze swej ujętej w nazwie istoty ma charakter nadzwyczajny. Podnieść należy, że choć oskarżony po pobiciu A. M. rzeczywiście zadzwonił do G. W. prosząc go o pomoc, to takie jego zachowanie podyktowane było wolą zapewnienia takowej wyłącznie sobie. Oskarżonemu obojętny był los pokrzywdzonej, a do powiadomienia o zdarzeniu i jej stanie rodziców A. M. doszło z wyłącznej inicjatywy i wskutek działania przywołanego świadka (k. 26, 614). Słusznie podnosi także prokurator, że choć oskarżony twierdzi, że jego agresywne zachowanie miało na celu zaniechanie dalszego picia i zapobieżenie przeznaczeniu przez pokrzywdzoną kolejnych środków finansowych na ten cel, to jednocześnie po zawiezieniu go do hotelu przez G. W., dalej tam pił płacąc środkami z rachunku pokrzywdzonej (k. 26). W konsekwencji, nie sposób w takiej postawie oskarżonego dostrzec jakiekolwiek elementy zasługujące na jego łagodniejsze potraktowanie. Nie umniejszając skutków skrajnego uzależnienia od alkoholu tak oskarżonego, jak i pokrzywdzonej, wskazać należy, że oskarżony akcentował pozostawanie z nią w związku uczuciowym, od znacznego okresu czasu przebywał w jej mieszkaniu, korzystał z jej środków finansowych, a jednocześnie, pomimo tego, że to ona wymagała pomocy wskutek jego agresywnych działań, takową zapewnił wyłącznie sobie. W omówionych warunkach należy przyznać rację skarżącemu, że postawa oskarżonego w żadnej mierze nie zasługuje na łagodniejsze potraktowanie.

Zgodzić się także należy z prokuratorem, że same okoliczności czynu istotnie oskarżonego obciążają. Rodzaj i charakter (nieodwracalne) obrażeń, które spowodował u pokrzywdzonej, jak i sam sposób ich zadania (bicie pięściami i kopanie), istotnie rzutują na ocenę jako znaczny stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, w szczególności, gdy uwzględnić, w jakich uwarunkowaniach faktycznych do niego doszło. Przypomnieć należy, że oskarżony pozostawał w związku z pokrzywdzoną, mieszkał u niej a w dacie czynu A. M. nie dała żadnych powodów do takiej agresji.

Nie umniejszając konsekwencji alkoholizmu obojga dla ich – szeroko rozumianego – społecznego funkcjonowania, Sąd Okręgowy niesłusznie przyjął, że okoliczność ta obciąża pokrzywdzoną. W sprawie rozpoznawanej to bezprawny czyn oskarżonego jest przedmiotem osądu, nie zaś zachowanie pokrzywdzonej, które cech takich nie zawierało. Poza uwagą Sądu pozostała okoliczność, że działanie sprawcy przestępstwa pod wpływem alkoholu zawsze jest okolicznością obciążającą, alkohol zasadniczo sprzyja podejmowaniu zachowań bezprawnych. Podkreślić także należy, że oskarżony był świadom tego, że w stanie nietrzeźwości jest agresywny, bo wprost wynika to z jego wyjaśnień (k. 89, 606 …bywało też tak, że używałem siły fizycznej… zdarzało się, że pokazywała mi siniaki na ramionach i przedramionach i mówiła „znowu mnie pobiłeś”… takie sytuacje były kilka razy na przestrzeni całego naszego związku…). W konsekwencji, choć problem alkoholizmu dotyczył zarówno oskarżonego, jak i pokrzywdzonej, to wyłącznie J. P. pod wpływem alkoholu był agresywny stanowiąc zagrożenie dla innych, o czym wiedział a mimo to łagodził swoje zachowanie, oceniając choćby w rozmowie z G. W., że to A. jest gorsza i to po tym, gdy ją dotkliwie pobił (k. 26). Powyższe, w powiązaniu z okolicznością, że oskarżony był karany z art. 178a § 1 kk, a zatem za przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości, powoduje, że miał on świadomość swoich bezprawnych zachowań w takim właśnie stanie.

Sąd Apelacyjny podziela stanowiska skarżącego, że dla odpowiedzialności oskarżonego bez znaczenia pozostaje zawód pokrzywdzonej. Alkoholizm dotyka osoby z różnych środowisk, także te wykształcone, piastujące ważne społecznie funkcje. Dostrzegając istotną dysproporcję w wykształceniu i drodze życiowej oskarżonego i pokrzywdzonej, w tym skrajnie trudne warunki, w jakich dorastał J. P. (k. 235-239) nie sposób pominąć, że pomimo braku wykształcenia wykonywał odpowiedzialną i dochodową pracę, był doceniany przez przełożonego, miał zapewnioną pomoc z jego strony także w działaniach zmierzających do wyjścia z nałogu. Opiniujący w sprawie biegli psychiatrzy wskazali na jego wysoki poziom inteligencji, co pozostaje spójne z pozycją zawodową oskarżonego nieadekwatną do jego wykształcenia. Tym samym, nie umniejszając skutków trudnych uwarunkowań społecznych, w jakich oskarżony dorastał, jego warunki osobiste umożliwiły mu osiągnięcie stabilnej i dobrej pracy, co wyklucza ocenę, że zachowanie oskarżonego usprawiedliwia jego trudne dzieciństwo i aktualne warunki bytowe.

Te wszystkie okoliczności, trafnie przywołane przez prokuratora, wykluczają możliwość zastosowania wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, a wobec tego skutkowały zmianą wyroku poprzez wyeliminowanie z podstawy jej wymiaru art. 60 § 2 pkt 2 i § 6 pkt 2 kk. Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 kk, wymierzył oskarżonemu karę zgodną z wnioskiem apelacji a zatem 5 lat pozbawienia wolności. Kara w tak przyjętym wymiarze jest sankcją sprawiedliwą, uwzględniającą te wszystkie okoliczności, do jakich odwołuje się art. 53 kk. Tak ukształtowana kara nieznacznie przekracza dolny próg ustawowego zagrożenia, będzie jednak wystarczającą sankcją dla oskarżonego realizując cele zapobiegawcze, jak i wychowawcze, w szczególności gdy uwzględnić orzeczony terapeutyczny system jej wykonania.

Wniosek

W apelacji obrońcy:

- o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie zmianę opisu czynu i przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona art. 157 § 1 kk, wymierzenie na tej podstawie kary pozbawienia wolności nie przekraczającej roku i 3 miesięcy.

W apelacji prokuratora:

- o zmianę wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 5 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski apelacji obrońcy nie mogły zostać uwzględnione wobec bezzasadności zarzutów.

Uwzględnienie wniosku apelacji prokuratora wynikało z podzielenia jej argumentów a tym samym zarzutu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie co do winy i systemu wykonania kary (pkt I i II).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność zarzutów apelacji obrońcy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Rozstrzygnięcie co do wymiaru kary pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Uwzględnienie zarzutu apelacji prokuratora.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

----------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Orzekając karę pozbawienia wolności zgodnie z wnioskiem apelacji prokuratora, a tym samym zaostrzając jej wymiar, Sąd zaliczył na poczet tej kry, na podstawie art. 63 § 1 kk, okres rzeczywistego pozbawienia wolności oskarżonego od 30 maja 2019r. godz. 20.00 do 25 września 2020r. godz. 13.45.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

IV.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. Ś. kwotę 738 zł, obejmującą 23% VAT, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu, stosownie do treści art. 618 § 1 pkt 11 kpk w zw. z § 17 ust. 2 pkt 5, § 2 pkt 1 i § 3 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2019. 18 jt.).

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych postępowania odwoławczego znajduje uzasadnienie w treści art. 635 kpk, przy czym wysokość opłaty Sąd ustalił na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

Ewa Jethon Ewa Gregajtys Sławomir Machnio

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

co do winy i oceny prawnej czynu

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

Uchylenie

Zmiana

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymiar kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

Uchylenie

zmiana