Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. W. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 208.165,07 (dwieście osiem tysięcy sto sześćdziesiąt pięć złotych siedem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 11.000,00 (jedenaście tysięcy) złotych od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 197.165,07 (sto dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sto sześćdziesiąt pięć złotych siedem groszy) od dnia 17 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki A. W. (1) kwotę 14.026,00 (czternaście tysiące dwadzieścia sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.284,91 (sześć tysięcy dwieście osiemdziesiąt cztery złote dziewięćdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu wydatków.

Sygn. akt I C 140/21

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17 maja 2017 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powódka A. W. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 11.000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości:

- oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

oraz tytułem koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na jej nieruchomości. Powódka wnosiła też o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

(pozew- k.2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.26-34)

Pismem procesowym z dnia 23 marca 2021 r. powódka rozszerzyła powództwo żądając zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 208.165,07 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 11.000,00 zł od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty i od kwoty 197.165,07 zł od dnia 17 marca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości oraz koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego.

(pismo procesowe powódki- k.125)

Postanowieniem z dnia 23 marca 2021 r. Sąd Rejonowy w Łasku uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

( postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 23 marca 2021 r.- k.127)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka A. W. (2) jest właścicielką nieruchomości:

- położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku.

(bezsporne, wypisy z rejestru gruntów- k.12-16, odpisy z ksiąg wieczystych- k.7-11, mapy- k.20, k.21)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla fragmentów obrębu G. opracowane są plany miejscowe, które nie dotyczą jednak miejsca położenia nieruchomości powódki. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uchwalone uchwałą Rady Miasta i Gminy Ł. nr (...) z dnia 30 października 2018 r. Z informacji przedstawionych w studium wynika, że działka numer (...) położona jest w północnej części na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej o niskiej intensywności oraz na terenach upraw rolnych. Działka numer (...) położona jest na terenach upraw rolnych. Informacje z księgi wieczystej i usytuowanie działki wskazują na to, iż jest ona drogą dojazdową do działek numer (...). Działka numer (...) położona jest na terenie upraw rolnych niskich i wysokich klas bonitacyjnych oraz terenach użytków zielonych, działki numer (...) położone są na terenach upraw rolnych niskich i wysokich klas bonitacyjnych.

(bezsporne, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.119)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(bezsporne, fakt znany Sądowi z urzędu)

(...) powódki znajdują się w całości w podobszarze (...) G. jest położona na terenie gminy miejsko – wiejskiej Ł.. Działka (...) na dzień ustalenia obszaru ograniczonego użytkowania była zagospodarowana, ogrodzona metalowymi przęsłami na murowanych słupkach z cegły, wzdłuż ogrodzenia od strony wewnętrznej posadzono krzewy zimozielone. Działka zaopatrzona jest w sieć elektryczną i wodociągową, W sąsiedztwie działki znajduje się zabudowa budynku produkcyjno – usługowego, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz tereny rolne i ogródki działkowe. Dojazd od działki zapewnia droga wojewódzka, utwardzona asfaltem droga wewnętrzna – działka (...) a na ostatnim odcinku droga wewnętrzna przez działkę (...). Na terenie działki występuje różnorodna roślinność – iglaki, drzewa i krzewy ozdobne. Część działki (...) oraz działki (...) zajmuje duży zbiornik wodny z wyspą. Podjazd, otoczenie budynku i ścieżki spacerowe wyłożone są kostką betonową. Nieruchomość zabudowana jest wolnostojącym rezydencjalnym budynkiem mieszkalnym o rozbudowanej bryle i wielospadowym dachu. W bryłę budynku wkomponowany jest dwustanowiskowy garaż oraz kryty basen z zapleczem rekreacyjno – sportowym. Na parterze domu oprócz części rekreacyjno – sportowej, kotłowni i garażu znajduje się otwarta przestrzeń reprezentacyjna: salon z kominkiem, jadalnia, kuchnia ze spiżarnią, dwie sypialnie w tym jedna z garderobą, łazienka, WC i duża powierzchnia komunikacyjna. Na piętrze (poddasze użytkowe) jest duży hall, 6 pokoi, 4 garderoby, 2 łazienki, pralnia i suszarnia. Dwa pokoje, pralnia i suszarnia nie są wykończone. Powierzchnia zabudowy wynosi 537,92 m ^{( 2)}, powierzchnia użytkowa 583,82 m ^{( 2)} a powierzchnia całkowita 693,44 m ^{( 2)}. Fundamenty budynku są betonowe zbrojone, mury są fundamentowe w gruncie – ścian zewnętrznych od wewnątrz i zewnątrz cegła ceramiczna pełna, ścian wewnętrznych nośnych cegła ceramiczna pełna na zaprawie, ściany basenu jak wyżej lecz zbrojone żebrami żelbetonowymi od strony niecki, płyta dna niecki basenu – żelbetowa, zbrojona siatką, podmurówki nad gruntem są warstwowe jak wyżej lecz w ścianach zewnętrznych lico z cegły klinkierowej z fugą wklęsłą, ściany zewnętrzne są warstwowe z cegły kratówki, wełny mineralnej i płyty GK na ruszcie, nadproża okienne typu (...) w licu klinkierowe, ściany konstrukcyjne wewnętrzne są z cegły kratówki na zaprawie, ściany konstrukcyjne piętra są z pustaków, ścianki działowe piętra są szkieletowe, drewniane obite płytami gipsowo – kartonowymi, strop parteru – basen jest gęstożebrowy (...), pozostała część F. (...), strop poddasza jest drewniany z bali, ocieplony wełną mineralną i obity płytami gipsowo – kartonowymi, dach ma konstrukcję drewnianą, pokryty jest papą izolacyjną i dachówką cementową, kominy i kanały wentylacyjne wewnątrz są z cegły ceramicznej pełnej a ponad dachem z cegły klinkierowej. Dom wyposażony jest w piec S. na paliwo olejowe. Tynki zewnętrzne są strugane, podmurówki ponad gruntem, gzymsy i obramienia drzwi i okien są z cegły klinkierowej z fugą wklęsłą, tynki wewnętrzne są filcowane z fasetą na półokrągło w łączeniu ściany z sufitem, w łazienkach i garażu glazura na wysokości nadproży okiennych. Posadzki i podłogi na parterze są z gresu szkliwionego, na piętrze jest podłoga drewniana, malowana i lakierowana, w łazienkach, wc i na basenie z terkoty, na schodach jest okładzina z kamienia naturalnego. Stolarka okienna (...) dwuszybowe ze szprosami, rolety zewnętrzne z automatyką. Działka (...) w części wschodniej jest związana funkcjonalnie z zabudowaną działką (...), w dalszej części stanowi teren upraw rolnych w tym użytków zielonych. Część działki zajmuje duży zbiornik wodny z wyspą. W otoczeniu zbiornika jest trawa i nasadzenia – krzewy, pozostała część działki jest zakrzewiona i zadrzewiona. Działki (...) położone są na terenach upraw rolnych niskich i wysokich klas bonitacyjnych. Działki są nieogrodzone i niezagospodarowane.

(bezsporne, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.119)

Na nieruchomości powódki na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do znacznego przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. budynek powódki był dostatecznie wyciszony zgodnie z normami prawa budowlanego. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym powódki należy zwiększyć izolacyjność akustyczną w dziewięciu pokojach poprzez wymianę łącznie siedemnastu okien na okna o zwiększonej izolacyjności akustycznej, wymianę w jednym oknie szyb zespolonych na szyby zespolone o zwiększonej izolacyjności akustycznej i obłożenie części nachylonej sufitów w dwóch pokojach na poddaszu płytą gipsowo – kartonową. Należy też zamontować dziesięć wentylatorów sufitowych w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego.

(opinia Politechniki (...)- k.49-70)

Działki nr (...) nie straciły na wartości na skutek powstania strefy ograniczonego użytkowania. Wartość rynkowa zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości powódki oznaczonej jako działka numer (...) została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 1.540.600,00 zł. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,10 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powódki stanowi kwotę 140.200,00 zł (1.540.600,00 zł x 9,1 %). Sąsiadujące ze sobą działki nr (...), na których nie występuje zabudowa ani inne elementy zagospodarowania terenu, wycenione zostały łącznie. Dla działek tych współczynnik korygujący wynosi 1,06 co przy średniej cenie transakcyjnej 16,54 zł daje wartość 1 m ² powierzchni gruntu w wysokości 17,52 zł. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 16,6 % utrata wartości rynkowej tych działek stanowi kwotę 14.400,00 zł.

(bezsporne, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.119)

Wartość prac dostosowawczych niezbędnych w celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej budynku powódki wynikających z opinii Politechniki (...) wynosi 53.565,07 zł.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa J. O.- k.80-91)

W dniu 10 kwietnia 2017 r. powódka wystosowała do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwała go do zapłaty na jej rzecz w terminie do dnia 28 kwietnia 2017 r. kwoty 840.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości oraz kwoty 800.000,00 zł tytułem odszkodowania obejmującego koszty zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 21 kwietnia 2017 r. pozwany nie uznał roszczeń powódki za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot.

(bezsporne, kserokopia pisma powódki- k.18, kserokopia pisma pozwanego- k.19)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powódkę. Złożone przez nią dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powódkę dokumenty prywatne w postaci korespondencji stron wymienionej przez nie przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentów prywatnych złożonych przez powódkę nie była kwestionowana przez pozwanego.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię Politechniki (...), w której wskazano rodzaj nakładów koniecznych do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym powódki i opinię biegłego z zakresu szacunku (...), który oszacował utratę wartości nieruchomości powódki wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania a także opinię biegłego z zakresu budownictwa J. O., który wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości powódki. W ocenie Sądu wszystkie opinie sporządzone zostały w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty wobec czego należało uznać je za w pełni wiarygodne.

Sąd pominął wniosek powódki o zwrócenie się do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. o nadesłanie odpisu całościowego opracowania z przeglądu ekologicznego dla lotniska wojskowego Ł. na okoliczność wielkości oddziaływania akustycznego lotniska wojskowego Ł. na nieruchomość powódki, gdyż wielkość ta została ustalona opinią Politechniki (...) wobec czego dokument ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia. Z tego samego powodu Sąd pominął też wniosek powódki o zwrócenie się do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. o nadesłanie odpisu pisma (...) Zarządu (...) w B. z dnia 7 lipca 2016 r. Sąd pominął też wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność znajdowania się nieruchomości powódki w podobszarze A, gdyż okoliczność, która miała być nim stwierdzona, została udowodniona zgodnie z twierdzeniami powódki. Sąd pominął też wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii Politechniki (...), gdyż opinia podstawowa była wyczerpująca i wyraźnie wskazywała zakres prac jakie należy wykonać w celu zapewnienia izolacyjności akustycznej budynku powódki i nie wymagała uzupełnień. Sąd oddalił też wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego elektryka na okoliczność wyliczenia kosztów zainstalowania fotowoltaiki na nieruchomości powódki w celu zasilania wentylatorów sufitowych, gdyż okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż wentylatory nie muszą być zasilane z fotowoltaiki. Sąd pominął też wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu szacunku (...) z uwagi na to, iż wbrew zarzutom powódki biegły dla potrzeb wyceny działki zabudowanej dokonał badania transakcji nieruchomości podobnych nie tylko na terenie gminy Ł. ale także na terenie gmin sąsiednich i na terenie innych powiatów województwa (...). W opinii podstawowej biegły też w sposób przejrzysty wyjaśnił w jaki sposób ustalone zostały współczynniki utraty wartości nieruchomości w strefie A a jego opinia nie wymagała w tym zakresie uzupełnień. Sąd pominął też wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność aktualizacji dokonanych przez niego wyliczeń. Od czasu bowiem wydania opinii przez biegłego to jest od października 2019 r. do czasu złożenia wniosku o aktualizację wyceny z lutego 2020 r. minęły cztery miesiąca, przez które opinia nie mogła się zdezaktualizować. Samo zaś niezadowolenie strony z opinii nie stanowi podstawy do skutecznego jej zakwestionowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powódka wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące jej własność nieruchomości, poniosła szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powódki brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka numer (...) położona jest w północnej części na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej o niskiej intensywności oraz na terenach upraw rolnych, działka numer (...) położona jest na terenach upraw rolnych, działka numer (...) położona jest na terenie upraw rolnych niskich i wysokich klas bonitacyjnych oraz terenach użytków zielonych a działki numer (...) położone są na terenach upraw rolnych niskich i wysokich klas bonitacyjnych.

Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są działki należące do powódki, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tych działek. Powódka nie może skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących jej a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powódkę roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej jego własność nieruchomości. Nieruchomość powódki należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania jej na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku jej wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność powódki nieruchomości oznaczone numerami działek (...), powódka doznała szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powódki nieruchomości oznaczonych numerami działek nr (...) uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego sądowego z zakresu szacunku (...), uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powódki nieruchomości oznaczonych numerami działek (...) uległa obniżeniu o kwotę 154.600,00 zł.

Z uwagi na to, iż należące do powódki działki nr (...) stanowią grunty służące do produkcji rolnej ustanowienie strefy ograniczonego użytkowania nie wpłynęło w żaden sposób na ich wartość.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powódkę roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego jej własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powódce, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powódki właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powódki działce budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów określonych w opinii Politechniki (...), których łączne koszty biegły sądowy z zakresu budownictwa J. O. określił na kwotę 53.565,07 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powódka dotychczas nie poczyniła, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137).

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powódkę w postaci zmniejszenia wartości jej nieruchomości oznaczonych numerami dziełek (...) oraz konieczności poniesienia przez nią nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powódki odszkodowanie w łącznej kwocie 208.165,07 zł, na które składa się kwota, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powódki oznaczonych numerami dziełek (...) na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota stanowiąca koszt nakładów, jakie powódka ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na jej nieruchomości.

Powódka zgłosiła pozwanemu żądanie zapłaty kwoty 840.000,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości a także kwoty 800.000,00 zł tytułem odszkodowania za szkodę obejmującą koszty zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na jej nieruchomości w piśmie skierowanym do pozwanego w dniu 10 kwietnia 2017 r. żądając zapłaty tych kwot do 28 kwietnia 2017 r., na które to pismo pozwany udzielił powódce odpowiedzi w dniu 21 kwietnia 2017 r. Zatem na podstawie art. 481 § 1 kc odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty 11.000,00 zł Sąd zasądził od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty a odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty 197.165,07 zł, zgodnie z żądaniem pozwu zasądził od dnia 17 marca 2018 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 105 § 2 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 14.026,00 zł, na którą to kwotę złożyły się opłata od pozwu w kwocie 10.409,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Co do nie pokrytych wydatków w kwocie 6.284,91 zł to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020, poz. 755 ze zm.) zasądził je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.