Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2021 r. w Gliwicach

sprawy H. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania H. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 29 września 2020 r. nr (...)

31 grudnia 2020 r. nr (...)

1.  odrzuca odwołanie od decyzji z dnia 29 września 2020 roku;

2.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 31 grudnia 2020 roku.

(-) sędzia Anna Capik-Pater

Sygn. akt: VIII U 1488/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 września 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., od 21 września 2020r., przyznał ubezpieczonej H. J. prawo do emerytury i ustalił jej wysokość na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

W odwołaniu od powyższej decyzji, ubezpieczona domagała się przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Nadto domagała się uchylenia zaskarżonej decyzji i dokonania ponownego prawidłowego ustalenia wysokości emerytury, przy uwzględnieniu najbardziej korzystnych okresów składkowych i nieskładkowych. W uzasadnieniu podkreśliła, że do uchybienia terminu na złożenie przez nią odwołania doszło na skutek przyczyn od niej niezależnych. W tym zakresie powołała się na zamieszkiwanie pod innym adresem niż ten, pod który została doręczona zaskarżona decyzja.

Decyzją z 31 grudnia 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., odmówił ubezpieczonej H. J. prawa do ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

W odwołaniu od powyższej decyzji i w toku procesu, ubezpieczona domagała się dokonania ponownego ustalenia wysokości emerytury. W uzasadnieniu podkreśliła, że w jej ocenie ZUS winien do ustalenia kapitału początkowego uwzględnić wszystkie wykazane przez nią okresy składkowe i nieskładkowe a ponadto ustalić podstawę kapitału początkowego
w oparciu o zarobki z najkorzystniejszych lat z okresu 2010 – 2020. Domagała się również uwzględnienia do okresów składkowych, jaj zatrudnienia od 1 do 21 września 2020r.

W odpowiedzi na odwołania i w toku procesu, organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania od decyzji z 29 września 2020r. jako wniesionego z nieuzasadnionym przekroczeniem terminu do jego złożenia. Równocześnie wnosił o oddalenie odwołania od drugiej z zaskarżonych decyzji, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. W uzasadnieniu organ rentowy przedstawił szczegółowo dotychczasowy sposób ustalania emerytury ubezpieczonej, łącznie ze sposobem ustalenia kapitału początkowego oraz powołał się na przepisy, w oparciu o które dokonał powyższych wyliczeń.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczona H. J., urodzona (...), decyzją z 29 września 2020r., od osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat, tj. od 21 września 2020r., miała przyznane prawo do emerytury, na podstawie art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst Dz.U. z roku 2021, poz. 291, ze zm.) – zwanej dalej ustawą emerytalną.

Wysokość emerytury została obliczona na podstawie art. 25 i art. 26 ustawy emerytalnej. W szczególności organ rentowy przyjął kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji, w łącznej wysokości 75.805,31 zł oraz kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego, w łącznej wysokości 191.303,88 zł. Z kolei uzyskaną w ten sposób wartość podzielił przez średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 261,50 m-cy. Uzyskana w wyniku tych wyliczeń, wysokość emerytury wyniosła 1.021,45 zł.

Kolejną decyzją z tej samej daty, organ rentowy przyznał odwołującej od 21 września 2020r., prawo do okresowej emerytury kapitałowej. Do wyliczenia wysokości tego świadczenia, organ rentowy przyjął kwotę składek zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem waloryzacji, w łącznej wysokości 34.666,70 zł, którą to wartość podzielił przez średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 261,50 m-cy. Uzyskana w wyniku tych wyliczeń, wysokość okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 132,57 zł.

Jako że łączna wysokość emerytury i emerytury kapitałowej okazała się niższa niż wysokość najniższej emerytury, zatem organ rentowy w zaskarżonej decyzji z 29 września 2020r., podniósł łączną wysokość przyznanych świadczeń do kwoty najniższej emerytury, tj. do kwoty 1.200 zł.

Wysokość kapitału początkowego została obliczona na podstawie art. 53 w zw. z art. 174 ustawy emerytalnej. W szczególności ZUS uwzględnił 4 lata i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 1 miesiąc okresów nieskładkowych oraz 6 lat okresów sprawowania opieki nad dziećmi. Podstawa wymiaru kapitału początkowego została ustalona w oparciu o zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z okresu od stycznia 1989r. do grudnia 1998r. wyliczony wwpw wyniósł 24,39%. Do obliczenia kapitału początkowego, ZUS nie uwzględnił okresów sprawowania opieki nad dziećmi w wymiarze przekraczającym 6 lat, jak również okresy zarejestrowania jako bezrobotnej, bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Na wniosek ubezpieczonej z 4 grudnia 2020r., organ rentowy, drugą z zaskarżonych decyzji, odmówił ubezpieczonej ponownego ustalenia wysokości emerytury.

W oparciu o przesłuchanie ubezpieczonej, Sąd ustalił, że od roku 2019, nie zamieszkuje pod adresem, jaki wskazała organowi rentowemu. Równocześnie jednak w placówce pocztowej złożyła dyspozycję przekierowania korespondencji adresowanej na dotychczasowy adres zameldowania, na adres faktycznego zamieszkiwania. W związku z powyższym wszelka przychodząca do niej korespondencja, kierowana jest niezwłocznie przez Pocztę na adres pod którym zamieszkuje. W praktyce odbywa się to bez opóźnień. Odwołująca przyznała również, że pierwszą zaskarżoną decyzję odebrała z początkowych dniach października 2020r. Po jej otrzymaniu udała się do ZUS, gdzie uzyskała informację, iż jej świadczenie zostało prawidłowo wyliczone. Dopiero, gdy podczas spotkania się z koleżanką powzięła wiadomość, iż świadczenie koleżanki przy porównywalnym okresie zatrudnienia jest wyższe, odwołująca udała się po poradę do adwokata i kolejnego dnia złożyła odwołanie od decyzji z 29 września 2020r.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 2 czerwca 2021r., Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wniosek dowodowy ubezpieczonej o przesłuchanie świadków na okoliczność wykazania okresów jej zatrudnienia, uznając że okoliczności, które odwołująca zamierzała wykazać za pośrednictwem tego dowodu, w sposób bezsporny, oczywisty i nie budzący wątpliwości, wynikają z dowodów z przedłożonych dotychczas przez odwołującą dokumentów.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego i przesłuchanie odwołującej (k.147-148). Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd dokonując ustaleń faktycznych, w głównej mierze, oparł się na dowodach
z dokumentów, zgromadzonych w aktach organu rentowego, bowiem nie były one kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonej nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności Sąd rozpoznając odwołanie od pierwszej z zaskarżonych decyzji, zwraca uwagę, że zgodnie z treścią art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.

Po myśli art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

W przedmiotowej sprawie zaskarżona decyzja została wydana w 29 września 2020r. W treści tej decyzji znajdowało się prawidłowe pouczenie o możliwości i trybie jej zaskarżenia, a także informacja, iż po upływie miesiąca od dnia doręczenia decyzji – w razie jej niezaskarżenia – staje się ona prawomocna.

Ubezpieczona w toku procesu wskazała, że przedmiotową decyzję z pouczeniem otrzymała w początkowych dniach października 2020r. i po wizycie w ZUS nie złożyła odwołania. Dokonała tego dopiero po rozmowie ze znajomą, której świadczenie ZUS przyznał w wyższej kwocie.

Przedmiotowe odwołanie ubezpieczona wniosła po niespełna 2 miesiącach od jej otrzymania.

W ocenie Sądu, ubezpieczona nie wykazała, że przekroczenie terminu nastąpiło
z przyczyn od niej niezależnych, mogła bowiem wnieść je w terminie , ale po prostu tego nie zrobiła.

Uznając, że wniesienie odwołania nastąpiło ze znacznym przekroczeniem przez ubezpieczoną terminu, na mocy powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

Przechodząc do dalszych rozważań, w przedmiotowej sprawie Sąd rozpoznaje odwołanie H. J. od decyzji z 31 grudnia 2020r., dokonującej obliczenia wysokości emerytury przyznanej na podstawie art. 24, której wysokość została obliczona zgodnie z regułami określonymi w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Z kolei w myśl ust. 5 tego przepisu tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

Natomiast zgodnie z art. 25, ust. 1 podstawę obliczenia emerytury, o której mowa
w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art. 173, ust. 2 i 3 kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.

Z kolei jak stanowi art. 174, ust. 3 podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.

Zgodnie z art. 15, ust. 1 podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

W myśl art. 53, ust. 1 emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostaje wyłącznie emerytura z powszechnego wieku emerytalnego, obliczona w sposób określony w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. Ubezpieczona bowiem utrzymuje, że jej emerytura obliczona z zastosowaniem tych zasad winna być wyższa bowiem jej znajome, które razem z nią pracowały u tego samego pracodawcy, przez podobną liczbę lat, mają świadczenia wyższe niż ubezpieczona. W szczególności odwołująca domagała się uwzględnienia na wysokość jej emerytury wszystkich wykazanych przez nią okresów składkowych i nieskładkowych oraz przyjęcia do ustalenia podstawy wymiaru, jej wynagrodzeń z lat 2010 – 2020, które uznała za najkorzystniejsze.

Z takim stanowiskiem odwołującej nie sposób się zgodzić. Należy bowiem w pierwszej kolejności podkreślić, iż wysokość świadczeń emerytalnych, zawsze ustalana jest przez organ rentowy indywidulanie dla każdego wnioskodawcy, z uwzględnieniem wykazanych przez niego okresów składkowych i nieskładkowych oraz zarobków w ich trakcie uzyskanych. Z tego też względu pomimo odczucia, że okresy zatrudnienia i wynagrodzenia poszczególnych osób kształtowały się na podobnym poziomie, wysokość świadczeń może podlegać nawet znacznym różnicom, co wynika z odmiennej wielkości okresów świadczeń chorobowych, okresów urlopów bezpłatnych, czy też okresów wychowywania dzieci. Z kolei zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w pełni pozwala na uznanie, że emerytura odwołującej została w zaskarżonej decyzji, wyliczona prawidłowo z zastosowaniem reguł określonych w cytowanym powyżej art. 26 ustawy emerytalnej. Odwołująca kwestionowała przyjęte prze ZUS okresy zatrudnienia
i podstawę wymiaru.

Jako, że ubezpieczona przeszła na emeryturę obliczoną zgodnie z art. 25 i 26 ustawy emerytalnej, ilość wykazanych przez nią okresów składkowych, nieskładkowych oraz okresów wychowywania dzieci, może zostać uwzględniona wyłącznie na wysokość kapitału początkowego, która obliczana jest na dzień 1 stycznia 1999r. w konsekwencji powyższe okresy podlegają zaliczeniu na wysokość kapitału początkowego jedynie do 31 grudnia 1998. Nie podlegają natomiast uwzględniane okresy zatrudnienia przypadające po tej dacie. Identyczna sytuacja zachodzi w przypadku przyjęcia zarobków do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Sąd zwraca nadto uwagę, że ubezpieczona nie zaskarżyła decyzji ustalającej wysokość kapitału początkowego i z tego względu jej zarzuty, w tym zakresie nie mogą odnieść skutku w niniejszej sprawie.

W konsekwencji badaniu, w przedmiotowej sprawie, podlegać może wysokość emerytury ustalonej na podstawie art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. Z tego też względu zarzuty odwołującej w zakresie przyjętych okresów zatrudnienia oraz ustalenia podstawy wymiaru, nie znajdą uzasadnienia, bowiem świadczenie ustalona na podstawie tych przepisów, poza wysokością kapitału początkowego, której odwołująca skutecznie nie zakwestionowała, obliczane są z uwzględnieniem składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej od 1 stycznia 1999r., z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Sąd miał na uwadze, że organ rentowy przedstawił szczegółowe wyliczenia ustalonych przez siebie wartości emerytury odwołującej. Wyliczenia ty były czytelne i jednoznaczne oraz znajdowały oparcie w dokumentacji znajdującej się w aktach emerytalnych odwołującej. W konsekwencji, Sąd nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania, tym bardziej, że odwołująca nie była w stanie merytorycznie, w oparciu o konkretne dowody, podważyć prawidłowości tych wyliczeń.

Reasumując, w oparciu o powyższe rozważania, należało uznać, że druga zaskarżona decyzja organu rentowego odpowiadała prawu i odwołanie należało oddalić.

W konsekwencji Sąd, na mocy (...) § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie drugim sentencji.

(-) sędzia Anna Capik – Pater