Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2021 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) BANK S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego M. W. na rzecz powoda (...) BANK S.A. z siedzibą w W. kwotę 193.502,96 (sto dziewięćdziesiąt trzy tysiące pięćset dwa 96/100) złotych z odsetkami umownymi w wysokości maksymalnych odsetek ustawowych od kwoty 188.251,56 (sto osiemdziesiąt osiem tysięcy dwieście pięćdziesiąt jeden 56/100) złotych od dnia 1 lutego 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego M. W. na rzecz powoda (...) BANK S.A. z siedzibą w W. kwotę 7.836,00 (siedem tysięcy osiemset trzydzieści sześć 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.417,00 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście 00/100) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Alina Gąsior

Sygn. akt I C 961/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 lutego 2020 r. powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie nakazem zapłaty od pozwanego M. W. kwoty 193.502,96 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia zapłaty liczonymi od kwoty 188.251,56 zł wraz z kosztami sądowymi w wysokości 2.419 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że kwota dochodzona pozwem wynika z braku wywiązania się przez pozwanego ze spłaty kredytu zgodnie z umową kredytu nr (...)\ (...) z dnia 21 listopada 2017 r., którą następnie powód wypowiedział. Powód podał, iż na dochodzoną pozwem kwotę składają się kwoty: 188.251,56 zł tytułem niespłaconego kapitału, 2.658 zł tytułem niespłaconych odsetek umownych, naliczonych od dnia powstania zaległości do dnia wymagalności umowy tj. 4 listopada 2019 r. oraz 2.593,30 zł tytułem niespłaconych odsetek za zwłokę naliczonych od dnia niespełnienia przez kredytobiorcę należności w terminie ustalonym w umowie do dnia 31 stycznia 2020 r.

W dniu 5 marca 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 208785/20 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W dniu 19 marca 2020 r. pozwany wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany podniósł zarzut przedwczesności roszczenia, przedawnienia roszczenia, nieudowodnienia co do zasady i co do wysokości oraz nieważności czynności prawnej.

Postanowieniem z dnia 20 marca 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do tut. Sądu.

Strony potrzymały swoje stanowiska w sprawie, przy czym powód wniósł także o zasądzenie w ramach kosztów procesu opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Powód w toku postępowania sprecyzował dzień wymagalności roszczenia, wskazując, iż stało się ono wymagalne z dniem 28 października 2019 r. Pozwany potrzymał podniesione w sprzeciwie zarzuty poza zarzutem przedawnienia. W zakresie zarzutu nieważności pozwany wskazał, iż powód nie wykazał stosownego pełnomocnictwa osoby zawierającej umowę kredytu z pozwanym. W zakresie nieudowodnienia roszczenia powód podniósł, że w dokumentacji przedstawionej przez bank oraz pozwie występują inne numery umowy kredytu, jak też dokumentacja ta nie pozwala na zweryfikowanie żądanej kwoty, a dodatkowo przedstawiony wyciąg nr (...) stanowi jedynie wydruk komputerowy bez podpisu osoby go sporządzającej, a ponadto nie koresponduje on z przedstawionym raportem. Ponadto powodowy bank przedstawił do umowy (...) różne harmonogramy spłaty, a także w samym jego żądaniu występuje rozbieżność w zakresie daty wymagalności roszczenia. W zakresie zaś zarzutu przedwczesności roszczenia podniósł nieskuteczność wypowiedzenia z uwagi na brak pełnomocnictwa osoby wypowiadającej umowę kredytu oraz brak podpisu pod poprzedzającym go wezwaniem do zapłaty, a ponadto wypowiedzenie to zostało dokonane pod warunkiem zawierającym także wezwanie do zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 listopada 2017 r. pozwany M. W. zawarł z powodowym bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę nr (...) poprzez pośrednika kredytowego (...) S.A. w G.. Umowa została zawarta w imieniu banku przez pośrednika K. P. w obecności doradcy klienta E. T..

Zgodnie z umową bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 218 201,01 zł stanowiącą sumę kwoty kredytu przeznaczonej na spłatę zobowiązań, kwoty kredytu udostępnionej na cele konsumpcyjne, kwoty przeznaczonej na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu oraz kwoty przeznaczonej na sfinansowanie opłaty na rzecz pośrednika kredytowego na okres od 21 listopada 2017 r. do 13 grudnia 2029 r. (II.B, II.D)

Pozwany zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z należnymi opłatami, prowizjami oraz odsetkami w 144 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. Umowa określała wysokość każdej raty oraz terminy ich płatności – pierwsza rata w wysokości 3.144,08 zł miała być płatna do 15 stycznia 2918 r., kolejne w dniu 13 każdego miesiąca w wysokości 2.605,36 zł , przy czym ostatnia rata płatna w dniu 13 grudnia 2029 r. miała mieć charakter wyrównujący i wynosić 1 955,21 zł. (II.J)

Oprocentowanie kredytu zostało określone jako zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 9,90% w skali roku, na którą składała się suma zmiennej stopy bazowej obowiązującej w banku (1,73% w skali roku) oraz stałej marży banku (8,17% w stali roku), jednak nie więcej niż odsetki maksymalne. (II.G, III.1.7)

Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego zostało określone według zmiennej stopy procentowej równej odsetkom maksymalnym za opóźnienie w rozumieniu kodeksu cywilnego, która w chwili zawarcia umowy wynosiła 14%. (II.H, III.1.11)

Całkowita kwota do zapłaty stanowiąca sumę całkowitego kosztu kredytu oraz całkowitej kwoty kredytu została określona na kwotę 375.171,41 zł. (I.I)

Zgodnie z umową, bank miał prawo wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia m.in. w przypadku braku spłaty kwot kredytu w terminie ich wymagalności lub niedotrzymania przez klienta innych warunków udzielenia kredytu określonych w umowie kredytu. (III.6.2)

/dowód: umowa kredytu k.17-21v, dyspozycja wypłaty kredytu k.33, pełnomocnictwo dalsze dla K. P. k.88, pełnomocnictwo dla pośrednika (...) S.A. k.89/

Pismem z dnia 31 lipca 2019 r. bank wezwał pozwanego do zapłaty zaległości niespłaconego kredytu wraz z odsetkami kapitałowymi oraz za opóźnienie w łącznej wysokości 2 587,38 zł w terminie 14 dni. Pismo zawierało informację o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Wezwanie do zapłaty nie zostało opatrzone podpisem pracownika banku. Pismo w górnej części zawierało logo baku, określenie „Departament Windykacji” oraz numer telefonu, natomiast w dolnej – stopkę banku.

Pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu 5 sierpnia 2019 r. Pismo zawierało oznaczenie numeru umowy oraz numer referencyjny (...)\ (...).

/dowód: wezwania do zapłaty k.35, potwierdzenie odbioru k.36/

W związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu bank pismem z dnia 19 września 2019 r. wypowiedział umowę kredytu zgodnie z postanowieniami umowy. Jednocześnie bank wezwał pozwanego do zapłaty zaległości, która na dzień 18 września 2019 r. wynosiła łącznie 196.858,17 zł w terminie 30 dni.

Bank wskazał przy tym, iż wypowiedzenie w przypadku uregulowania kwoty 10.391,30 zł wynikającej z niedotrzymania terminów płatności rat w terminie 30 dni od daty otrzymania pisma nie będzie wywoływało skutków prawnych, zaś bank będzie je traktował jako niebyłe i niezłożone.

Pismo zostało podpisane przez upoważnionego pracownika departamentu windykacji banku (...). Pismo zawierało oznaczenie numeru umowy oraz numer referencyjny (...)\ (...).

Pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu 26 września 2019 r.

/dowód: wypowiedzenie umowy k.37, potwierdzenie odbioru k.38, pełnomocnictwo dla A. P. k.90/

Na dzień 31 stycznia 2020 r. zadłużenie wynikające z przedmiotowej umowy, z pominięciem odsetek karnych za okres od 27 września do 3 listopada 2019 r. wynosiło 193.502,96 zł, na co składa się:

⚫

kwota 188.251,56 zł tytułem niespłaconego kapitału,

⚫

kwota 2.658 zł tytułem niespłaconych odsetek umownych, naliczonych do dnia 4 listopada 2019 r.

⚫

kwota 2.593,30 zł tytułem niespełnionych odsetek za zwłokę naliczonych do dnia 31 stycznia 2020 r.

/dowód: raport za okres 17.11.2017-10.06.2021 k.40-44, wyciąg nr (...) z 10.06.2020 k.45-47, historia spłat z alokacją k.101, wyliczenie odsetek umownych k.102, wyliczenie odsetek karnych k.103, stan/historia zadłużenia k.104-110/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wyżej wskazanych dowodów, w tym w szczególności z dokumentów przedstawionych przez powoda zawierających wyliczenia wygenerowane przez system informatyczny powoda, których moc dowodową kwestionował pozwany. Zauważyć należy, iż sam ustawodawca w art. 7 ust. 2 ustawy Prawo bankowe przewidział możliwość zastąpienia dokumentacji papierowej związanej z czynnościami bankowymi dokumentacją elektroniczną. Co prawda przedstawione przez powoda niepodpisane wydruki nie mogły zostać uznane za dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 kpc z uwagi na brak własnoręcznego podpisu, mimo to nadal są one dokumentami, o którym mowa w art. 243 ¹ kpc w zw. z art. 77 ³ kc. (por. wyr. SN z 19.9.2019 r., II CSK 334/18, L.), a zatem mogą stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Natomiast dokumentu prywatnego nie kreuje samo poświadczenie za zgodność przez działającego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, dlatego ponowne złożenie wydruków z takim podpisem nie miało de facto znaczenia.

Przedstawione przez powoda wydruki z systemu elektronicznego posiadają moc dowodową i podlegają ocenie tak jak wszystkie inne dowody (art. 233 § 1 kpc). Z przedstawionych raportów, zestawień i wyliczeń wynika, w jaki sposób w toku obowiązywania umowy były dokonywane zmiany oprocentowania i jaki wpływ miało to na ustalenie wysokości raty kapitałowej i odsetek, tym samym znany jest sposób zarachowania dokonywanych przez pozwanego wpłat. Wszystkie dokumenty dotyczące wysokości zadłużenia pozwanego zawierały przy tym dane niezbędne do zidentyfikowania osoby dłużnika, jak również wierzytelności dochodzonej w niniejszej procesie jako tej samej, która była objęta umową kredytu. Wskazywane przez pozwanego niekorespondowanie ze sobą wydruków należy uznać za chybione, bowiem zarówno raport jak i wyciąg obejmują te same kwoty operacji, przy czym raport zawiera datę księgowania, zaś wyciąg datę operacji, które to nie są pojęciami tożsamymi, dlatego różnica ta nie ma wpływu na ich rzetelność. Z kolei błąd w dacie wymagalności roszczenia w istocie jest na korzyść pozwanego w zakresie kapitalizowania odsetek za zwłokę i samo przez się nie wpływa na prawidłowość wyliczeń w przyjętym przez powoda okresie zwłoki.

Pozwany natomiast nie wykazał, że treść tych dokumentów była niezgodna z przedstawionym tam stanem rzeczy, w szczególności nie posłużył się tu żadnymi środami dowodowymi. Samo zaś zaprzeczenie prawdziwości dokumentów sporządzonych przez podmiot profesjonalnie zajmujący się udzielaniem oraz obsługą pożyczek i kredytów (tj. przez bank), nie może polegać jedynie na negacji istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przez stronę powodową, wynika fakt zawarcia umowy pożyczki, jej wysokość i ustalone przez strony warunki spłaty, a także wykaz i sposób naliczania niespłaconego kapitału i odsetek (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w 19.11.2020, ACa 332/20, Legalis nr 2538433).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę dochodzonego roszczenia powód upatrywał umowie o kredyt nr (...) z dnia 21 listopada 2017 r., którą wypowiedział z uwagi na brak spłaty przez pozwanego zobowiązania zgodnie z tą umową. Umowa została zawarta w oparciu o ważne pełnomocnictwo pośrednika kredytowego. Numer umowy oraz numer referencyjny, którym w toku sprawy posługiwał się powód, dotyczą tej samej czynności prawnej. Sama umowa w sposób precyzyjny i jasny regulowała obowiązki obu stron, w tym jednoznacznie określała sposób spłaty zobowiązania, dlatego też harmonogramów nie można uznać za wiążące dla pozwanego, a jedynie co najwyżej za prognozę spłaty jego zobowiązania przy zastosowaniu różnych wariantów w zakresie początkowej daty spłaty. Zauważyć również należy, iż umowa nie podaje, by któryś harmonogram stanowił jej załącznik. W konsekwencji Sąd nie uznał zarzutów pozwanego dotyczących ważności czynności prawnej.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w chwili zawarcia przedmiotowej umowy tj. z dnia 15 września 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1876) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni.

Zarówno umowa oraz oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy skierowane do pozwanego zostały podpisane przez osoby upoważnione do dokonania takiej czynności, co potwierdziła treść dokumentów przedłożonych przez powodowy bank. Pozwany nie kwestionował okoliczności, w oparciu o którą bank wypowiedział umowę, tj. brak spłaty zobowiązania zgodnie z umową. Wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu, a zatem miał on możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Natomiast nie ma znaczenia poodnoszona przez pozwanego okoliczność braku podpisu wierzyciela pod wezwaniem zapłaty, które poprzedzało oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Wskazać bowiem należy, iż takie wezwanie było wymagane dla skuteczności wypowiedzenia umowy jedynie przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim, która nie obowiązywała w chwili zawarcia umowy między stronami. W stanie prawnym obowiązującym w chwili zawarcia umowy jak i później, zgodnie z ustawą Prawo Bankowe oraz ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, takie wezwanie nie było niezbędne. Również z treści umowy kredytu nie wynika, aby musiało zostać złożone. Oczywiście Sąd dostrzega, iż co do zasady wcześniejsze wezwanie do zapłaty niewątpliwie służy ochronie interesów kredytobiorcy. Jednakże w niniejszej sprawie wadliwość treści wezwania do zapłaty nie ma znaczenia dla prawnej skuteczności oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, gdyż są to zdarzenia niezależne od siebie. Również Sąd nie dostrzega, by treść oświadczenia o wypowiedzeniu umowy była wadliwa z uwagi na warunek, który miałby być niedopuszczalny, jak też czynić samo wypowiedzenie niezrozumiałym. Wskazać bowiem należy, iż nie została wyłączona dopuszczalność zastrzeżenia warunku w jednostronnej czynności prawnej obejmującej wypowiedzenie umowy. Zaakceptowane zostało przy tym stanowisko, że warunkiem może być także spełnienie świadczenia, ponieważ zapłata nie zawsze jest zdarzeniem całkowicie uzależnionym od dłużnika. Dodać przy tym trzeba, że konstrukcja warunkowego wypowiedzenia umowy kredytowej wydaje się wybitnie prokonsumencka, ponieważ daje klientowi „ostatnią szansę” na zachowanie wiążącej strony umowy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2020 r., II CSK 108/20, Legalis 2399317 wraz z powołanym tam orzecznictwem).

W konsekwencji należało uznać, że w niniejszej sprawie powód skutecznie wypowiedział umowę kredytu wobec niedotrzymania przez pozwanego warunków udzielenia kredytu. Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu przez bank powoduje, że po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami (w tym prowizją), w dniu rozwiązania umowy (upływu terminu wypowiedzenia), jeśli kredyt został mu wcześniej wypłacony.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia. Mając na uwadze datę skutecznego wypowiedzenia przedmiotowej umowy, koniec 3-letniego terminu przedawnienia przypada na koniec 2022 r. (por. 118 kc), natomiast powód wniósł pozew w dniu 3 lutego 2020 r., a więc przed upływem tego terminu. Z tego powodu zarzut ten należało zatem uznać za niezasadny.

Pozwany w toku postępowania kwestionował również wysokość zobowiązania poprzestając przede wszystkim na polemice dotyczącej mocy dowodowej przedstawionych przez powoda dokumentów, która okazała się bezskuteczna.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego M. W. na rzecz powoda (...) BANK S.A. z siedzibą w W. kwotę 193.502,96 zł zgodnie z żądaniem pozwu.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 kc, zasądzając od kwoty 188.251,56 zł odsetki umowne w wysokości maksymalnych odsetek ustawowych od dnia 1 lutego 2020 roku do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w całości, zatem pozwany obowiązany jest zwrócił mu poniesione przez niego koszty postępowania. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.836 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składa się kwota 2.419 zł tytułem opłaty od pozwu oraz kwota 5.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona na podstawie rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. z dnia 3 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Z akt sprawy nie wynika natomiast, aby powód podniósł opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

SSO Alina Gąsior

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.

SSO Alina Gąsior