Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie, I Wydział Cywilny,

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 sierpnia 2021 r. w S.

sprawy z powództwa (...) Banku S.A. z siedzibą w W.

przeciwko B. P.

o zapłatę

na skutek sprzeciwu pozwanej od wyroku zaocznego z dnia 08 marca 2021 roku

I.  uchyla zaskarżony wyrok zaoczny w całości i zasądza od pozwanej B. P. na rzecz powoda (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 14.949,40 (czternaście tysięcy dziewięćset czterdzieści dziewięć 40/100) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 stycznia 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 lutego 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 marca 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 kwietnia 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 maja 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 czerwca 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 lipca 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 sierpnia 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 września 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.359,09 zł od 11 października 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.,

- od kwoty 1.358,50 zł od 11 listopada 2017 roku do 11 sierpnia 2021 r.;

II.  zastrzega pozwanej prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wartości stanu czynnego ujawnionego w spisie inwentarza spadku po Z. P.;

III.  rozkłada zasądzoną w pkt I należność na trzy raty:

a)  pierwsza w kwocie 5.000 złotych, płatna w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku,

b)  druga w kwocie 5.000 złotych, płatna w terminie dziewięciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku,

c)  trzecia w kwocie 4.949,40 złotych oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie zasądzonymi w pkt I, płatna w terminie roku od dnia uprawomocnienia się wyroku,

wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

IV.  nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda;

V.  przyznaje r. pr. J. R. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Szczytnie, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu, wynagrodzenie w kwocie 4.428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych, w tym 828 (osiemset dwadzieścia osiem) złotych tytułem podatku od towarów i usług.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  za 7 (...)

S., (...)

Sygn. akt I C 1041/20 upr.

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 sierpnia 2021 roku

w zakresie pkt I

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej B. P. kwoty 14.949,40 złotych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot po 1.359,09 zł od 11 dnia każdego miesiąca w okresie od stycznia 2017 r. do października 2017 r., oraz od kwoty 1.358,50 złotych od dnia 11 listopada 2017 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, że w dniu 08 listopada 2011 r. Bank (...) S.A. zawarł ze Z. P. umowę o kredyt gotówkowy nr (...). W dniu 04 listopada 2016 r. doszło do przeniesienia części majątku Banku (...) S.A. na powoda, który stał się tym samym wierzycielem. Postanowieniem z 05 września 2018 r. Sąd Rejonowy w Szczytnie stwierdził, że spadek po Z. P. nabyła B. P.. Pozwana jest zobowiązana do uiszczenia kwoty 14.949,40 złotych z tytułu niespłaconych rat, należnych za okres od stycznia do listopada 2017 roku.

Wyrokiem zaocznym z dnia 08 marca 2021 r. Sąd Rejonowy w Szczytnie uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia i jego nieudowodnienia. Ponadto wskazała, że po śmierci męża zamierzała sprzedać lokal użytkowy – piekarnię, którą ten prowadził, i spłacić zadłużenie. Jednak w dniu 20 stycznia 2018 r. lokal został zniszczony na skutek zalania, do którego doszło w trakcie akcji gaśniczej w jednym z mieszkań znajdujących się na piętrze. Pozwana zmuszona była ponieść koszty związane z rozebraniem części szczytowej budynku. W związku z tym wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu.

Pełnomocnik pozwanej w piśmie z dnia 08 lipca 2021 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości, wskazując że doszło do przedawnienia roszczenia. Zgodnie bowiem z zawartą umową kredytobiorca zobowiązany był do uiszczenia rat do 10 dnia każdego miesiąca, a zatem każda rata stawała się wymagalna 11 dnia każdego miesiąca. W związku z powyższym zaległości kredytowe za okres od stycznia 2017 roku do sierpnia 2017 roku uległy przedawnieniu. Ubocznie pełnomocnik pozwanej podniósł, że powód niezasadnie powołuje się na wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, który w postępowaniu cywilnym nie ma mocy urzędowej. W związku z tym zaprzeczył wysokości kwoty dochodzonej pozwem, jako niewykazanej przez stronę powodową.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

W dniu 08 listopada 2011 r. Z. P. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w K. umowę kredytu gotówkowego nr (...), w wysokości 57.750 złotych, na okres od 10 listopada 2011 r. do 10 listopada 2017 r., z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne. Koszt kredytu został określony na kwotę 42.853,89 złotych, w tym 2.750 złotych z tytułu prowizji, a 40.103,89 złotych z tytułu odsetek. Przedmiotowe zobowiązanie zgodnie z umową miało zostać spłacone w 72 miesięcznych ratach w kwotach po 1.359,09 złotych, przy określeniu wysokości ostatniej raty na kwotę 1.358,50 złotych.

(dowód: umowa kredytu z 08.11.2011 r., k. 10-13)

W dniu 04 listopada 2016 r. doszło do przeniesienia części majątku Banku (...) S.A. na (...) Bank S.A. w W., w zakresie określonym w uchwale o podziale oraz planie podziału.

(fakt powszechnie dostępny w rejestrze przedsiębiorców)

Z. P. zmarł w dniu 19 sierpnia 2017 r. Postanowieniem z dnia 05 września 2018 r., sygn. akt I Ns 320/17, Sąd Rejonowy w Szczytnie stwierdził, że spadek po Z. P. nabyła jego żona, B. P., w całości.

(dowód: odpis postanowienia z 05.09.2018 r., k. 35)

W dniu 21 lipca 2020 r. G. P., działając w imieniu (...) Bank S.A. w W., sporządził wyciąg z ksiąg bankowych, w którym stwierdził że B. P. jest zobowiązana do zapłaty kwoty 14.949,40 złotych, z tytułu niespłaconego kapitału wynikającego z umowy o kredyt gotówkowy z 08.11.2011 r.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych, k. 36)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych i urzędowych dołączonych do pozwu, których autentyczność i treść nie były co do zasady kwestionowane przez strony. Strona pozwana zakwestionowała jedynie moc urzędową wyciągu z ksiąg bankowych powoda, nie podważając jednak treści tego dokumentu ani jego pochodzenia od podmiotu uprawnionego do jego wystawienia.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Na wstępie rozważań Sąd wskazuje, iż na podstawie art. 347 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok zaoczny w całości i orzekł na nowo o żądaniu pozwu, albowiem zachodziła konieczność zamieszczenia w orzeczeniu rozstrzygnięcia o prawie powoływania się pozwanej w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wartości stanu czynnego ujawnionego w spisie inwentarza spadku po Z. P., a nadto zaistniały przesłanki do rozłożenia zasądzonej na rzecz powoda należności na raty.

Przechodząc do zasadniczej części rozważań podnieść należy, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W niniejszej sprawie powód dochodził zapłaty należności wynikającej z umowy, której treść spełnia essentialia negotii umowy kredytu. Pozwana w niniejszej sprawie jest legitymowana do dochodzenia przeciwko niej roszczenia, jako spadkobierca kredytobiorcy, co nie było przedmiotem sporu. Dziedzicząc spadek po Z. P., weszła ona w ogół jego praw i obowiązków już z datą jego śmierci (art. 922 § 1 k.c.).

Wbrew stanowisku pełnomocnika pozwanej, z całą stanowczością stwierdzić należy, że należność dochodzona pozwem nie uległa przedawnieniu.

Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Wskazać należy, że ostatnia część tego przepisu, odnosząca się do sposobu liczenia terminu, została do niego dodana z dniem 09 lipca 2018 roku, kiedy to na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, przepisy o przedawnieniu zawarte w Kodeksie cywilnym zostały znowelizowane. Nie budzi wątpliwości, że we wcześniejszym okresie termin przedawnienia należało obliczać zgodnie z art. 112 k.c., a zatem kończył on bieg z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

W sytuacji, gdy roszczenie dochodzone pozwem na moment wejścia w życie powyższej ustawy nowelizującej Kodeks cywilny nie uległo jeszcze przedawnieniu, należy odwołać się do zawartych w niej przepisów intertemporalnych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 powołanej ustawy o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Regulacja stanowiąca wyjątek od reguły stosowania nowej ustawy, przewidziana w ust. 2, dotyczy przypadków gdy zmianie uległa długość samego terminu przedawnienia. Tymczasem w niniejszej sprawie niezmiennie obowiązywał trzyletni termin, a novum legislacyjne stanowi jedynie moment, na który należy określać koniec biegu przedawnienia. Mając na uwadze, że przepisy o charakterze wyjątkowym nie podlegają wykładni rozszerzającej, należy uznać, że w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie art. 118 k.c. w brzmieniu po nowelizacji, dokonanej z dniem 9 lipca 2018 r.

Skoro najdawniejszy termin wymagalności raty kredytu dochodzonej pozwem przypada na styczeń 2017 roku, dopiero z upływem 31 grudnia 2020 r. wierzytelność powoda mogła ulec przedawnieniu. Tymczasem pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 12 sierpnia 2020 roku, prowadząc do przerwania biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Procesowym odzwierciedleniem tej reguły jest art. 232 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Pełnomocnik pozwanej słusznie podniósł, że dowodu na istnienie roszczenia oraz na jego wysokość nie stanowi wyciąg z ksiąg bankowych, który zgodnie z art. 95 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe nie ma mocy urzędowej w postępowaniu cywilnym. Przy zakwestionowaniu wysokości roszczenia stwierdzonej takim wyciągiem, powód powinien przedstawić inne dowody na tę okoliczność.

Nie jest jednak tak, że na stronie powodowej spoczywa ciężar udowodnienia wysokości roszczenia, która hipotetycznie warunkowana jest okolicznościami zwiększającymi tę wysokość, lub prowadzącymi do jej zmniejszenia (spłata zobowiązania, zwolnienie z długu, potrącenie itp.).

W niniejszej sprawie powód wraz z pozwem złożył umowę kredytu, w której wprost została określona wysokość zobowiązania Z. P.. Powód sprostał ciężarowi dowodu, albowiem wykazał podstawę zobowiązania strony pozwanej, udowadniając fakt zawarcia umowy kredytu wiążącej się z obowiązkiem zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej. Prawo procesowe nie obliguje powoda do przedstawienia szczegółowego rozliczenia wpłat dokonywanych przez pozwaną i jej poprzednika, skoro nie on wywodzi z tego rodzaju okoliczności konsekwencje prawne.

Z przedmiotowej umowy wynika, że w okresie od stycznia 2017 roku Z. P. miał uiszczać raty kredytu w kwotach po 1.359,09 złotych, do 10 dnia każdego miesiąca kalendarzowego.

To na stronie pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia tego, w jakim zakresie zobowiązanie za ten okres zostało zaspokojone. Ona bowiem wywodzić mogła skutki prawne z ewentualnych spłat powodujących zmniejszenie salda zobowiązania. Pozwana nie przedstawiła jednak twierdzeń wskazujących, by żądanie za okres wskazany w pozwie zostało uregulowane w jakiejkolwiek części.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei § 2 tego przepisu stanowi, że gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej (niż odsetki ustawowe za opóźnienie), wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

W oparciu o powyższy przepis należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda odsetki za okres od 11 dnia każdego miesiąca 2017 r. Skoro z umowy wprost wynikał obowiązek uiszczenia każdej z rat do 10 dnia kolejnego miesiąca, to od następnego dnia kredytobiorca pozostawał w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia. Datę końcową tych odsetek określono na dzień wydania wyroku, z uwagi na rozstrzygnięcie o rozłożeniu zasądzonej należności na trzy raty.

W związku z powyższym rozstrzygnięto jak w pkt I wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S.,(...)