Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 139/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dagmara Pusz-Florkiewicz

Protokolant: sekr. sądowy Emil Karwowski

przy udziale prokuratora Joanny Augustyniak

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2021 r.

sprawy J. W. ur. (...) w R., syna Z. i Z. oskarżonego z art. 193 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie

z dnia 21 października 2020 r., sygnatura akt II K 964/19

orzeka:

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnia oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu;

2.  koszty procesu w sprawie ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 139/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piasecznie z dnia 21 października 2020 r., sygn. II K 964/19.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przed przystąpieniem do rozpatrywania powodów, które legły u podstaw decyzji Sądu Okręgowego, celowym będzie przypomnienie, iż zgodnie z zasadami prawdy materialnej (art. 2 § 2 kpk), obiektywizmu (art. 4 kpk) i swobodnej oceny dowodów (art. 7 kpk), sąd orzekający zobowiązany jest do poddania w toku procesu, w tym w szczególności w fazie wyrokowania, drobiazgowej analizie wszelkich okoliczności sprawy istotnych z punku widzenia prawidłowego rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu. Z taką samą uwagą i według tożsamych reguł winien więc rozważyć i ocenić dowody obciążające, jak i odciążające oskarżonego, następnie zaś kompleksowo, logicznie i wyczerpująco wyłożyć swoje stanowisko w części motywacyjnej wyroku (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 lutego 2013 r., sygn. II AKa 238/12, Legalis nr 743246).

Analiza zgromadzonych dowodów, jak też lektura pisemnych motywów rozstrzygnięcia prowadzą do wniosku, że powyższe standardy w niniejszej sprawie nie zostały zachowane. Uchybienia polegały przede wszystkim na zbyt pobieżnej, powierzchownej i wybiórczej ocenie materiału dowodowego, w tym kluczowych dla rozstrzygnięcie zeznań świadka S. J., nie ustosunkowaniu się w pełni do rozbieżności występujących między relacjami tego świadka a twierdzeniami pokrzywdzonej, dotyczących istotnych kwestii, co miało wprost przełożenie na poczynione w sprawie ustalenia faktyczne. Zasygnalizowane przez skarżącego naruszenia przepisów postępowania, to jest art. 7 kpk i art. 410 kpk miały wpływ na treść kwestionowanego rozstrzygnięcia i niewątpliwie rzutowały na prawidłowość poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych.

Bezsporne jest, iż między stronami istnieje zaogniony sąsiedzki konflikt, zdarzenia z ich udziałem mają niejednokrotnie finał w sądzie. Sąd Rejonowy tę okoliczność dostrzegł, ale nie nadał jej odpowiedniego znaczenia – sąd orzekający w swej ogólnikowej ocenie dowodów stwierdził, że zeznania pokrzywdzonej były spójne i logiczne oraz wzajemnie uzupełniały się z zeznaniami S. J. (także spójnymi i logicznymi w ocenie sądu I instancji), mającego być niezależnym świadkiem. Nie dostrzeżono więc, że świadek (...) miał wyrobioną opinię o oskarżonym i jego rodzinie wskazując w toku postępowania przygotowawczego, iż jest ona w większości w konflikcie z pozostałymi mieszkańcami budynku, „z tą rodziną jest coś nie tak” (k. 42v). Co jednak istotniejsze, relacja tego świadka charakteryzowała się pominiętą przez Sąd Rejonowy zmiennością. Początkowo twierdził on, że zaniósł zakupy do kuchni, gdzie stawiając je usłyszał dzwonek do drzwi i jak się odwrócił to usłyszał kłótnię, zobaczył jak pokrzywdzona szarpie się z oskarżonym, który w pewnym momencie wtargnął do tego mieszkania wpychając do niego J. Z. – wówczas J. W. został przez nią „psiknięty” gazem i uciekł (k. 42v). Na rozprawie samego zdarzenia, z uwagi na upływ czasu, miał już nie pamiętać, co nie przeszkodziło mu w twierdzeniu, że był w pokoju, gdy pokrzywdzona „psiknęła” oskarżonego gazem (w drzwiach, w przedpokoju) – k. 162. Przy czym w toku całego postępowania świadek kategorycznie twierdził, że z miejsca zdarzenia oddalił się wraz z przyjazdem karetki i Policji, co wprost sprzeczne było z zeznaniami pokrzywdzonej przekonującej, że „policjanci wylegitymowali mnie oraz S.” (k. 36), a następnie, iż „S. nie miał dokumentów i był zapisywany w notatkach. Policjanci rozmawiali z panem (...)” (k. 161). Tych jednak okoliczności nie potwierdził żaden z funkcjonariuszy przybyłych na interwencje, zapisów o świadku (...) nie ma też w notatniku służbowym (k. 50-52, 53-58, 161, 162). Wersja wydarzeń wyłaniająca się z relacji pokrzywdzonej i S. J. konkurowała z tą, jaką w swoich wyjaśnieniach prezentował oskarżony (k. 67, 127). W takiej zaś sytuacji należało szukać innych jeszcze dowodów, które pozwoliłyby na zweryfikowanie podawanych przez wymienione wyżej osoby wersji zdarzenia. Sąd Rejonowy dysponował wyrokiem Sądu Rejonowego w Piasecznie z dnia 18 lutego 2020 r., sygn. II K 1099/18 i choć nawet miał go uczynić podstawą ustalenia faktów, aczkolwiek nie precyzując jakich (k.169), z aktami samej sprawy już się nie zapoznał. Jednakże było to oczywiście celowe, bo dotyczyła ona tego samego zdarzenia faktycznego, ale skupiała się na tym zachowaniu J. W., które miało wypełniać znamiona czynu zabronionego ściganego z oskarżenia prywatnego. Błąd ten został więc sanowany przez sąd odwoławczy, który wskazane akta dołączył (k. 213, 218) i ujawnił zawarte w nich zeznania świadka (...). Z dowodu tego wynika, że S. J. w sprawie o czyn z art. 217 kk zeznał, iż „cała przepychanka była w progu”, a on obserwował ją z kuchni, przy czym nie miał „czystego” pola widzenia, skoro dopuszczał możliwość niedostrzeżenia go przez oskarżonego. Odmiennie niż w rozpoznawanej sprawie opisał też czynności prowadzone z nim przez funkcjonariuszy Policji twierdząc, że rozmawiał z nimi i zrobili z tego notatkę (k. 55-56 akt II K 1099/18). Wpisanie świadka do notatnika podawała też kategorycznie pokrzywdzona (k. 54, 56 akt II K 1099/18), co jednak – jak już o tym była mowa – nie znalazło potwierdzenia w zeznaniach funkcjonariuszy Policji (także tych złożonych w sprawie II K 1099/18 – k. 77, 98) i w treści ich notatników służbowych. Nie sposób przy tym uznać, aby dostrzeżone sprzeczności świadkowie wyjaśnili w sposób rzeczowy i przekonujący. Rozbieżności tych nie można tłumaczyć jedynie upływem czasu czy dynamiką zdarzenia, skoro odnoszą się one do kwestii istotnych, dotyczących ich bezpośrednio, nadto nie było ich tak wiele, aby mogły ulec zatarciu w ich pamięci).

Podkreślić też trzeba, że choć w niniejszej sprawie świadek (...) i pokrzywdzona stanowczo twierdzili, iż oskarżony wdarł się do mieszkania J. Z., to w w/w postępowaniu zdarzenie opisywali odmiennie (S. J.: „wepchnął się do drzwi, nogą jakby chciał (…) i cała przepychanka była w progu”, czy już po odczytaniu zeznań złożonych w tej sprawie: „utarczka cała była w drzwiach” – k. 55 akt II K 1099/18). Pokrzywdzona w ogóle nie zeznawała o siłowym wdarciu się do jej lokalu (k. 54), a relacjonując zdarzenie funkcjonariuszowi Policji twierdziła, że oskarżony szarpał się z nią w progu (k. 57).

Reasumując: w sprawie pojawiły się dwie wersja zdarzenia, jednak sprzeczności zeznań S. J. i pokrzywdzonej, przy jednoczesnym istnieniu konfliktu między stronami, prowadzić musi do wniosku, iż nie mogą one stanowić wiarygodnego dowodu sprawstwa oskarżonego w zakresie wszystkich znamion przestępstwa zakłócenia miru domowego, a przy braku innych dowodów nie można podważyć wersji wydarzeń zaprezentowanej przez J. W..

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Lp.

Zarzut

3.2.

Błąd w ustaleniach faktycznych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Dokonane przez sąd orzekający ustalenia faktyczne muszą opierać się na konkretnie wskazanych i adekwatnych dowodach, poddanych uprzednio wszechstronnej analizie. Rozstrzygając kwestię odpowiedzialności oskarżonego sąd I instancji winien dążyć do wyjaśnienia za pomocą możliwych do przeprowadzenia i dostępnych środków dowodowych wszystkich istotnych faktów w obszarze ustaleń,
w granicach wyznaczonych skargą, pozwalających na odtworzenie inkryminowanego zachowania w sposób poddający się obiektywnemu i miarodajnemu osądowi. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy nie rozważył i nie ocenił w pełni zeznań S. J. i pokrzywdzonej, jak również nie dokonał analizy treści dokumentów zgromadzonych w sprawie, choćby wyroku wydanego w postępowaniu pod sygn. II K 1099/18. Prawidłowa ocena dowodów nie pozwala na zanegowanie wersji oskarżonego, iż z pokrzywdzoną chciał porozmawiać w obrębie klatki schodowej, jak i daje asumpt do ustalenia, że całe zdarzenie miało miejsce w progu mieszkania J. Z..

Wniosek

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu; ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Mając na uwadze poczynione w pkt. 3.1 i 3.2 rozważania, Sąd Okręgowy uznał, iż oskarżonego należało uniewinnić od zarzucanego mu czynu, tym samym wniosek zawarty w apelacji obrońcy był zasadny.

Lp.

Zarzut

3.2.

Obraza przepisów prawa materialnego w postaci naruszenia przepisu art. 67 § 3 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wobec uniewinnienia oskarżonego, rozpoznanie podniesionego przez oskarżyciela zarzutu stało się bezprzedmiotowe (art. 436 kpk).

Wniosek

Oskarżyciel publiczny wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego nawiązki w wysokości 600 zł na rzecz pokrzywdzonej J. Z..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy nie badał podniesionego przez oskarżyciela publicznego zarzutu, co jednocześnie zwalnia go z konieczności zajmowania stanowiska odnośnie wniosku wniesionego przez prokuratora apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok (w całości) zmieniono w ten sposób, że oskarżonego uniewinniono od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała zasadna, a postawione w niej zarzuty spowodowały konieczność uniewinnienia J. W. od zarzuconego mu czynu – zgromadzony materiał dowodowy nie wykazał w sposób pewny, jednoznaczny, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Zgodnie z art. 632 pkt 2 kpk w razie uniewinnienia oskarżonego w sprawie z oskarżenia publicznego, koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Załącznik do formularza UK2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Załącznik do formularza UK2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Brak orzeczenia wobec oskarżonego nawiązki na rzecz pokrzywdzonej.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana