Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Beata Łapińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2021 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę górniczą

na skutek odwołania R. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 15 grudnia 2020 r. sygn.: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. decyzją z dnia 15 grudnia 2020 roku znak (...) odmówił R. P. prawa do emerytury górniczej wskazując w uzasadnieniu, że na dzień 26 sierpnia 2020 roku wnioskodawca udowodnił ogółem 12 lat 3 miesiące i 19 dni pracy górniczej wraz z okresami w wymiarze półtorakrotnym, w tym 9 lat, 3 miesiące i 4 dni pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1..

Odwołanie od powyższej decyzji złożył R. P. kwestionując niezaliczenie przez organ rentowy jako pracy górniczej okresów zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1994 roku do 31 grudnia 2013 roku.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy górniczej okresów zatrudnienia od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku – albowiem mimo, iż praca wnioskodawcy w tym okresie wykonywana była na terenie odkrywki, to nie pozwala na zaliczenie jej do pracy górniczej – oraz do pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym okresu zatrudnienia od 1 lipca 1988 roku do 26 października 1989 roku oraz od 7 maja 1991 roku do 30 września 1992 roku albowiem praca ta, pomimo iż została zakwalifikowana jako praca górnicza, nie została wymieniona w załączniku nr 3 do Rozporządzenia MPiPS z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Pełnomocnik wnioskodawcy w piśmie procesowym z dnia 12 marca 2021 roku podtrzymał odwołanie wnioskodawcy i sprecyzował, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku wykonywał faktycznie te same prace, co w okresie wcześniej zaliczonym przez ZUS i jest jedynym operatorem, któremu ZUS nie zaliczył wykonywanej pracy do pracy górniczej.

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2021 roku wnioskodawca sprecyzował, że kwestią sporną jest niezaliczenie przez ZUS okresu od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku do okresu pracy górniczej oraz niezaliczenie okresu od 1 lipca 1988 roku do 30 września 1992 roku (z przerwą na odbycie (...)) w wymiarze półtorakrotnym.

Sąd Okręgowy, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. P. urodził się (...) w B., posiada wyuczony zawód mechanika w specjalności mechanika maszyn górniczych, a w 2008 roku ukończył liceum ogólnokształcące dla dorosłych (okoliczność bezsporna)

W dniu 3 września 2020 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę górniczą wskazując, że od 1 lipca 1988 roku jest zatrudniony w (...) S.A. o. (...) B.. (dowód: wniosek z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych, k.3-5 akt ZUS)

R. P. zwrócił się 10 czerwca 1988 roku z podaniem o zatrudnienie w (...) w budowie w R. na stanowisku mechanika od 1 lipca 1988 roku. (dowód: podanie, k. 2-A akt osobowych)

1 lipca 1988 roku wnioskodawca zawarł umowę o pracę z (...) B. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku górnika eksploatacji taśmociągów. Tego tez dnia wnioskodawca ukończył instruktaż wstępny, zdał egzaminy teoretyczne oraz zapoznał się z przepisami wewnętrznymi. (dowód: umowa o pracę, k. 1-B, oświadczenie, k. 2-B, 4-B, protokół egzaminacyjny, k. 3-B akt osobowych)

Wnioskodawca 15 grudnia 1988 roku ukończył przygotowanie zawodowe i złożył egzamin z wynikiem dobrym w zakresie podwyższenia kwalifikacji w specjalności taśmowy konserwator tras przenośników taśmowych. (dowód: zaświadczenie, k. 7-B akt osobowych)

W dniach 15 lutego 1989 roku i 7 kwietnia 1989 roku zmienione zostało uposażenie R. P., a w potwierdzeniach wskazane zostało jego stanowisko pracy – górnik eksploatacji taśmociągów oddział (...). (dowód: potwierdzenia zmiany uposażenia, k. 8-B, 9-B akt osobowych)

Z uwagi na skierowanie do zasadniczej służby wojskowej, stosunek pracy wnioskodawcy został rozwiązany z dniem 27 października 1989 roku (dowód: zawiadomienie o rozwiązaniu stosunku pracy, k. 10-B akt osobowych)

22 kwietnia 1991 roku R. P. został poddany badaniu psychologicznemu, w następstwie którego otrzymał orzeczenie o braku przeciwskazań do zatrudnienia na stanowisku górnika odkrywkowej eksploatacji złóż – konserwator tras, taśmowy, natomiast orzeczeniem lekarza zakładowego z dnia 25 kwietnia 1991 roku wnioskodawca został dopuszczony do pracy. (dowód: orzeczenie psychologiczne, k. 11-B akt osobowych, orzeczenie lekarza zakładowego, k. 12-B akt osobowych)

Wnioskodawca po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca został zatrudniony od dnia 7 maja 1991 roku na stanowisku górnika eksploatacji taśmociągów w oddziale (...). (dowód: pismo-zatrudnienie, k. 17-B akt osobowych)

Z dniem 1 lutego 1993 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki robotnika robót melioracyjnych i rekultywacyjnych. (dowód: powierzenie obowiązków, k. 24-B akt osobowych)

Od dnia 1 sierpnia 1994 roku wnioskodawca rozpoczął pracę na stanowisku operatora maszyn budowlanych. (dowód: protokół komisji weryfikacyjnej, 45 akt ZUS)

Wnioskodawca z dniem 1 stycznia 1999 roku stał się z mocy prawa pracownikiem Kopalni (...) Spółka Akcyjna. (dowód: zawiadomienie, k. 31-B akt osobowych)

29 sierpnia 1998 roku Kierownik (...)wystąpił z wnioskiem o nadanie stopnia górniczego wnioskodawcy, wskazując jako proponowany stopień: aspirant górniczy II st. We wniosku wskazano, że R. P. zajmuje stanowisko operatora maszyn budowlanych, a 4 grudnia 1993 roku nadany został mu stopień aspiranta górniczego III st. (dowód: wniosek, k. 32-B akt osobowych)

Na mocy wniosku przełożonego wnioskodawcy z dnia 26 września 2000 roku, z dniem 1 października 2000 roku R. P., zatrudnionemu na stanowisku operatora maszyn budowlanych – operatora walca drogowego, powierzone zostało stanowisko operatora sprzętu technologicznego. (dowód: wniosek, k. 35-B, zmiana stanowiska, k. 36-B akt osobowych)

W okresie od 9 kwietnia 1991 roku do 6 maja 1991 roku wnioskodawca, zatrudniony na stanowisku operatora sprzętu technologicznego korzystał z urlopu bezpłatnego. (dowód: zaświadczenie, nieponumerowana karta akt osobowych, pomiędzy kartami 38 a 39)

7 kwietnia 2003 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 41-B akt osobowych)

5 listopada 2003 roku przełożeni wnioskodawcy wystąpili z wnioskiem o nadanie jemu stopnia górniczego, wskazując jako proponowany stopień górnik III stopnia. We wniosku wskazano, że R. P. zajmuje stanowisko operatora sprzętu technologicznego od 1 lipca 1988 roku, a 4 grudnia 1998 roku nadany został mu stopień aspiranta górniczego II st. (dowód: wniosek, k. 43-B akt osobowych)

W związku z reorganizacją zakładu pracy, oddział, na którym wnioskodawca był zatrudniony, od dnia 1 lipca 2004 roku zyskał nazwę Oddział (...). (dowód: pismo z dnia 13 lipca 2004 roku, k. 45-B akt osobowych)

15 maja 2006 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 49-B akt osobowych)

9 grudnia 2006 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia operatora elektrowni polowych klasy III do 125 kVA. (dowód: świadectwo, k. 51a-B akt osobowych)

Z dniem 17 listopada 2006 roku wnioskodawcy powierzone zostały obowiązki operatora sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce. (dowód: wniosek o zmianę stanowiska pracy, k. 53-B akt osobowych, zmiana stanowiska, k. 55-B akt osobowych)

27 kwietnia 2009 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 68-B akt osobowych)

4 lutego 2011 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia operatora maszyny do rozkładania mieszanek bitumicznych kl. III do 8m. (dowód: świadectwo, k. 77-B akt osobowych)

20 kwietnia 2012 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 82-B akt osobowych)

Z dniem 1 stycznia 2014 roku R. P. powierzone zostało stanowisko górnika kopalni odkrywkowej w Oddziale (...) p/ B. ((...)). (dowód: zmiana stanowiska, k. 89-B akt osobowych)

23 stycznia 2014 roku wnioskodawca uzyskał potwierdzenie kwalifikacji zawodowych na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej – górnika eksploatacji taśmociągów na odkrywce. (dowód: zaświadczenie, k. 91)

2 marca 2015 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 96-B akt osobowych)

26 maja 2015 roku wnioskodawca uzyskał potwierdzenie kwalifikacji zawodowych na stanowisku operatora zwałowarek. (dowód: zaświadczenie, k. 98)

Z dniem 1 lipca 2015 roku R. P. powierzone zostało stanowisko operatora koparek wielonaczyniowych i zwałowarek. (dowód: zmiana stanowiska, k. 100-B akt osobowych, zgłoszenie, k. 101-B akt osobowych)

25 listopada 2015 roku, a następnie 18 lipca 2016 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 103-B, 105-B akt osobowych)

2 listopada 2016 roku wnioskodawca uzyskał potwierdzenie kwalifikacji zawodowych na stanowisku operatora urządzeń dźwigowych na maszynach podstawowych, 2 grudnia 2016 roku do obsługi urządzeń transportu bliskiego, natomiast 9 marca 2017 roku w zakresie obsługi motopomp i elektropomp na koparkach i zwałowarkach. (dowód: zaświadczenie, k. 107-B, k. 108-B, k. 109-B akt osobowych)

24 października 2018 roku wnioskodawca ukończył szkolenie okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w zakresie BHP. (dowód: zaświadczenie, k. 114-B akt osobowych)

W związku ze zmianą schematu organizacyjnego zakładu pracy, oddział, na którym wnioskodawca był zatrudniony, od dnia 1 lipca 2004 roku zyskał nazwę Oddział (...). (dowód: pismo z dnia 28 maja 2019 roku, k. 117-B akt osobowych)

Komisja weryfikacyjna dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, na których okresy pracy zalicza się w wymiarze półtorakrotnym uznała, że wnioskodawca faktycznie wykonywał w danych okresach pracę:

1.07.1988 – 26.10.1989	górnik kopalni odkrywkowej
27.05.1991 – 30.06.1991	górnik kopalni odkrywkowej
1.07.1991 – 30.09.1992	górnik kopalni odkrywkowej
1.10.1992 – 31.07.1994	robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce
1.08.1994 – 30.09.2000	operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce
1.10.2000 – 16.11.2006	operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce
17.11.2006 – 31.12.2008	operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce
1.01.2009 – nadal	operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce

(dowód: protokoły komisji, k. 4-7-C akt osobowych)

Pracodawca wystawił R. P. świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazał, że jest on zatrudniony w (...) od 1 lipca 1988 roku do nadal, na stanowiskach:

1.07.1988 – 26.10.1989	górnik kopalni odkrywkowej (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 3, Dz. III poz. 1)
7.05.1991 – 30.09.1992	górnik kopalni odkrywkowej (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 3, Dz. III poz. 1)
1.10.1992 – 31.07.1994	robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 2, poz. 25)
1.08.1994 – 31.12.2013	operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 2, poz. 22)
1.01.2014 – 30.06.2015	górnik kopalni odkrywkowej (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 3, Dz. III poz. 1)
1.07.2015 – nadal	operator koparek wielonaczyniowych i zwałowarek na odkrywce (Rozporządzenie (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, zał. Nr 3, Dz. III poz. 5)

Ponadto wskazano, że wnioskodawca odbywał od 27 października 1989 roku do 8 kwietnia 1991 roku zasadniczą służbę wojskową oraz korzystał z urlopu bezpłatnego (przerwa po wojsku) od 9 kwietnia 1991 roku do 6 maja 1991 roku.

Wnioskodawca wykonywał wówczas następujące prace:

I.  w oddziale (...) w okresie od 01.07.1988 r. do 31.12.1988 r. na stanowisku mechanik maszyn i urządzeń górnictwa odkrywkowego:

a.  usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym (wymiana zestawów, krążników, uszczelnień, czerpaków, zębów, itp.),

b.  nadzór i kontrola nad prawidłową pracą urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

c.  czyszczenie konstrukcji i gąsienic na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

d.  obsługa urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym;

II.  w oddziale (...) w okresie od 01.01.1989 r. do 31.05.1989 r. na stanowisku górnik eksploatacji taśmociągów:

a.  usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym (wymiana zestawów, krążników, uszczelnień, czerpaków, zębów, itp.),

b.  nadzór i kontrola nad prawidłową pracą urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

c.  czyszczenie konstrukcji i gąsienic na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

d.  obsługa urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym;

III.  w oddziale (...) w okresie od 01.06.1989 r. do 26.10.1989 r. na stanowisku górnik eksploatacji taśmociągów:

a.  usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym (wymiana zestawów, krążników, uszczelnień, czerpaków, zębów, itp.),

b.  nadzór i kontrola nad prawidłową pracą urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

c.  czyszczenie konstrukcji i gąsienic na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

d.  obsługa urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym;

IV.  w oddziale (...) w okresie od 07.05.1991 r. do 30.06.1991 r. na stanowisku górnik eksploatacji taśmociągów:

a.  usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym (wymiana zestawów, krążników, uszczelnień, czerpaków, zębów, itp.),

b.  nadzór i kontrola nad prawidłową pracą urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

c.  czyszczenie konstrukcji i gąsienic na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym,

d.  obsługa urządzeń i przenośników taśmowych na koparkach wielonaczyniowych w wyrobisku górniczym;

V.  w oddziale (...) na stanowisku górnik eksploatacji taśmociągów w okresie od 01.07.1991r. do 30.09.1992r.:

a.  praca jako obchodowy tras przenośników wielkogabarytowych - kontrola przenośników wielkogabarytowych w czasie ruchu, sterowanie i regulacja biegu taśmy, regulacja urządzeń czyszczących, opuszczanie zestawów krążnikowych, które uległy awarii, czyszczenie tras przenośników wielkogabarytowych,

b.  obsługa, kontrola wózków zrzutowych, wozów kablowych, przygotowanie terenu jazdy wozów kablowych, czyszczenie wózków zrzutowych i kablowych, przesuwanie wg potrzeb przewodu zasilającego zwałowarkę,

c.  Prace konserwacyjno-remontowe na zwałowarkach, na stacjach napędowych i stacjach zwrotnych przenośników wielkogabarytowych, wymiana zestawów krążników, gum osłonowych, skrobaczy, uszczelnień, czyszczenie lejów przesypowych, koszów zasypowych, czyszczenie konstrukcji z nagromadzonego urobku,

d.  prace związane z przesuwaniem przenośników wielkogabarytowych: przygotowanie terenu, nadzór nad pracą przesuwarek, regulacja i naprawa podtorza szynowego, kontrola przemieszczanych elementów przenośnika wielkogabarytowego, transport wózków zrzutowych podczas przesuwek, rozsuwanie, osiowanie, poziomowanie przęseł przenośnika wielkogabarytowego,

e.  remont podtorza szynowego, wymiana uszkodzonych fragmentów szyn, łączenie szyn elementami złącznymi, regulacja mocowania szyn,

f.  budowa przenośników wielkogabarytowych, demontaż elementów przenośnika wielkogabarytowego, przemieszczanie elementów przenośników wielkogabarytowych, skróty i wydłużenia przenośników wielkogabarytowych,

g.  transport stacji napędowych, stacji zwrotnych podczas przesuwek i przebudów,

h.  praca ze sprzętem technologicznym podczas czyszczenia tras przenośników wielkogabarytowych, maszyn, praca sprzętem technologicznym przygotowującym teren do jazdy maszyn i urządzeń.

(dowód: charakterystyka stanowisk pracy, k. 14-C, 15-C kat osobowych)

W angażu wnioskodawcy z powyższego okresu widnieje stanowisko pracy mechanika, niemniej jednak, wnioskodawca pracował wówczas faktycznie jako górnik na koparce wielonaczyniowej (...), (...) i (...). Skarżący należał do ekipy zajmującej się obsługą tejże koparki. Do ekipy należeli: przodowy koparki, operator kabiny pierwszej, operator podawarki, dwóch taśmowych. Wnioskodawca był operatorem na koparce łapiącej kamienie. Wnioskodawca obserwował pracę koparki, a w sytuacji zauważenia zagrożenia – zatrzymywał maszynę i usuwał zagrażające elementy. Wnioskodawca pracę na koparce wielonaczyniowej wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z kolei od 1 lipca 1991 roku do 30 września 1992 roku wnioskodawca został przeniesiony na oddział (...), gdzie pracował na zwałowarce jako taśmowy.

(dowód: wysłuchanie wnioskodawcy, protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2021 roku, od 01:36 do 22:44; zeznania wnioskodawcy, tamże, od 42:26 do 43:39)

Praca wnioskodawcy w powyższym okresie była pracą górniczą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych, określoną w art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W okresie od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku wnioskodawca pracował na Oddziale (...), usytuowanym w pionie dyrektora technicznego. Na tym oddziale stanowisko pracy wnioskodawcy ulegało zmiennemu nazewnictwu, albowiem w angażach wskazywano: robotnik robót melioracyjnych i rekultywacyjnych, operator maszyn budowlanych, operator sprzętu technologicznego i operator sprzętu pomocniczego i technologicznego. W całym wskazanym okresie był to ten sam oddział, zmieniało się jedynie oznaczenie oddziału, początkowo był to (...), następnie (...) i (...). Niezależnie od powyższego, wnioskodawca wykonywał w tym okresie zatrudnienia te same prace. Do jego obowiązków należało: budowa, remonty, rozbiórki, oznakowanie dróg technologicznych służących do obsługi przenośników węglowych i nadkładowych, dojazdu do maszyn podstawowych, dróg dojazdowych do pompowni i studni odwadniających wyrobisko, urządzeń odwodnienia powierzchniowego wyrobiska i zwałowiska, placów remontowych maszyn podstawowych, posadowienia stacji transformatorowych niezbędnych do utrzymania ruchu w zakładzie górniczym. Oddział w którym pracował wnioskodawca budował, remontował i likwidował drogi gdy stały się zbędne. Przy pracach wykorzystywany był ciężki sprzęt (spycharka gąsiennicowa, ładowarka, równarka), który hałdował materiał, z którego były wykonane. Materiał ten był następnie wykorzystywany do innych celów. Wnioskodawca, jak również pracujący z nim w oddziale A. K. wykonywali prace fizyczne, nie byli operatorami żadnego sprzętu, nie zajmowali się ręcznym ani zmechanizowanym urabianiem oraz przewożeniem nakładu, nie wykonywali także pracy przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego czy konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, praca odbywała się w wysokich temperaturach a ich podstawowymi narzędziami pracy były łopata, kilof i łom. Przełożonym wnioskodawcy i A. K. był T. J.. Praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu na terenie odkrywki.

(dowód: wysłuchanie wnioskodawcy, protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2021 roku, od 01:36 do 22:44; zeznania wnioskodawcy, tamże, od 42:26 do 43:39, charakterystyka pracy, k. 46 akt ZUS, zeznania świadka A. K., protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2021 roku, od 23:55 do 33:49, zeznania świadka T. J., protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2021 roku, od 33:50 do 42:23)

Sąd Okręgowy, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie występowały dwie kwestie sporne, a mianowicie:

1.  niezaliczenie przez ZUS okresu od 1 lipca 1988 roku do 30 września 1992 roku (z przerwą na odbycie (...) i urlop bezpłątny) w wymiarze półtorakrotnym, w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej

2.  niezaliczenie przez ZUS okresu od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku do okresu pracy górniczej, w rozumieniu art. 50c ustawy emerytalnej.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.), zwanej dalej ustawą. Zgodnie z art. 50 a ust. 1 ustawy górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wnoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat (art. 50 a ust. 2 ).

Przepis z art. 50b ustawy stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

Z kolei w myśl art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw' Skarbu Państwa.

Wreszcie stosownie do art. 50d ust. 1 ustawy przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego: w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów' i robotach szybowych (pkt 1) oraz w drużynach ratowniczych (pkt 2).

Rozporządzeniem, o którym mowa wyżej, jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r„ nr 2, poz. 8), zwane dalej rozporządzeniem. Zachowało ono moc na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale - co istotne - tylko w zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy. Oznacza to, że należy badać, czy ubezpieczony, pracując na stanowisku wymienionym w rozporządzeniu, wykonuje ten rodzaj pracy, który został przez ustawodawcę uznany za pracę górniczą w myśl obowiązującej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. I odwrotnie, nawet jeśli nazwa stanowiska przypisana pracownikowi nie Figuruje w ww. rozporządzeniu, to nie ma to znaczenia, jeśli wykonuje on prace górnicze wymienione w ustawie.

W zakresie pierwszego okresu spornego organ rentowy odmówił zaliczenia go w wymiarze półtorakrotnym, albowiem stanowiska wnioskodawcy, wymienione w angażach, nie zostały wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Postępowanie dowodowe w zakresie tego okresu wykazało jednak, że wnioskodawca pracował wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu początkowo jako operator koparki wielonaczyniowej, następnie jako taśmowy na zwałowarce. Świadczą o tym przede wszystkim charakterystyki pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, jak również zeznania wnioskodawcy, którym Sąd w pełni dał wiarę, albowiem są spójne, logiczne i korespondują one z całym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Wykonywane przez wnioskodawcę prace na odkrywce w spornym okresie odpowiadają pracy rzemieślników zatrudnionych na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonujący prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń, tj. stanowisku wymienionym w pkt 7 części III załącznika nr 3 „wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą” do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Tym samym Sąd uznał, że praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie, od 1 lipca 1988 roku do 30 września 1992 roku (z wyłączeniem okresu od 27 października 1989 roku do 8 kwietnia 1991 roku – (...) oraz od 9 kwietnia 1991 roku do 6 maja 1991 roku urlop bezpłatny po (...)) stanowi pracę w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej i podlega zaliczeniu w wymiarze półtorakrotnym.

W zakresie drugiego spornego okresu, od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku, organ rentowy nie zaliczył go do pracy górniczej w ogóle, albowiem uznał, że praca ta nie miała charakteru pracy górniczej, bez względu na miejsce jej wykonywania.

Jak wynika z charakterystyki pracy i zeznań świadków, którym Sąd w pełni dał wiarę, albowiem są spójne, logiczne i korespondują one z całym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, wnioskodawca zajmował się budową, remontami, rozbiórką, oznakowaniem dróg technologicznych służących do obsługi przenośników węglowych i nadkładowych, dojazdu do maszyn podstawowych, dróg dojazdowych do pompowni i studni odwadniających wyrobisko, urządzeń odwodnienia powierzchniowego wyrobiska i zwałowiska, placów remontowych maszyn podstawowych, posadowienia stacji transformatorowych niezbędnych do utrzymania ruchu w zakładzie górniczym.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 kwietnia 2010 roku w sprawie I UK 337/09, nie każda praca, która funkcjonalnie łączy się z eksploatacją odkrywki w kopalni węgla brunatnego jest pracą górniczą w rozumieniu ustawy o emeryturach i rantach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. O rozumieniu pracy górniczej decyduje ustawa. Analizy i kwalifikacji takiej pracy nie można rozpoczynać i prowadzić przyjmując za nadrzędny przepis wykonawczy do ustawy, czyli zapis z pkt 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia z 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Zgodnie z tym przepisem art. 50c ust. 1 pkt 4 za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalni węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Rozporządzenie wykonawcze z 23 grudnia 1994 r. nie może więc dawać więcej uprawnień niż wynika to z ustawy. Innymi słowy to przepis ustawy stanowi podstawę wyjściową do oceny pracy górniczej.

Za pracę górniczą w rozpoznawanej sytuacji uznaje się tę, która polega na ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych (art. 36 ust. 1 pkt 4 ustawy, powtórzony obecnie w jej art. 50c ust. 1 pkt 4). Tego rodzaju zatrudnienia (pracy) skarżący w spornym okresie nie wykonywał, zatem jego praca nie może być uznana za pracę górniczą w rozumieniu wskazanego przepisu. Nie ma więc dwóch odrębnych źródeł prawa dotyczących pracy górniczej, gdyż rozporządzenie wykonawcze z 23 grudnia 1994 r. nie ma w tym zakresie samodzielnego znaczenia. Wymienione w nim stanowiska nie pozwalają na kwalifikowanie zatrudnienia jako pracy górniczej tylko na podstawie samej nazwy stanowiska (nomenklatury), lecz dopiero po pozytywnym zweryfikowaniu, czy zatrudnienie na określonym stanowisku stanowiło pracą górniczą o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4. Tłumaczy to również dlaczego nie mają znaczenia zmiany nazewnictwa stanowisk wnioskodawcy czy nazwy oddziału, na którym pracował.

Powyższej oceny nie zmienia ustalenie, że wnioskodawca prace te wykonywał na odkrywce, skoro nie wykonuje pracy górniczej o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zaliczenie wnioskodawcy okresu spornego od 1 lipca 1988 roku do 30 września 1992 roku (z przerwą na odbycie (...) i urlop bezpłatny) w wymiarze półtorakrotnym, w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przy niezaliczeniu okresu spornego od 1 października 1992 roku do 31 grudnia 2013 roku do okresu pracy górniczej, w rozumieniu art. 50c ustawy emerytalnej nie implikuje dna niego pozytywnych skutków orzeczniczych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.