Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 16 listopada 2020 r.

Sąd Rejonowy w Obornikach I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:asesor sądowy Tomasz Vogt – Kostecki

Protokolant:Katarzyna Starosta

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2020 r. w Obornikach

sprawy z powództwa M. H.

przeciwko A. L.

o zapłatę

i sprawy z powództwa wzajemnego A. L.

przeciwko M. H.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej A. L. na rzecz powoda M. H. kwotę 4000 (cztery tysiące) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 1 września 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej A. L. na rzecz powoda M. H. kwotę
1 117 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  zasądza od pozwanego wzajemnego M. H. na rzecz powódki wzajemnej A. L. kwotę 9 991,23 (dziewięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt jeden 23/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 19 marca 2018 roku do dnia zapłaty;

4.  zasądza od pozwanego wzajemnego M. H. na rzecz powódki wzajemnej A. L. kwotę 2 317 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

asesor sądowy Tomasz Vogt – Kostecki

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10-10-2017 r. powód M. H. (dalej: powód – pozwany wzajemny), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym, wniósł o zasądzenie od pozwanej A. L. (pozwana – powódka wzajemna) kwoty 4 000 zł z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 1-09-2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Pozwana – powódka wzajemna pismem z dnia 15-03-2018 r. (pozwem wzajemnym) wniosła o zasądzenie od powoda – pozwanego wzajemnego kwoty 9 991, 23 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia powodowi – pozwanemu wzajemnemu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od powoda – pozwanego wzajemnego na rzecz pozwanej powódki – wzajemnej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód – pozwany wzajemny wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości.

W kolejnych pismach procesowych strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W czerwcu 2017 r. powód – pozwany wzajemny poszukiwał pojazdu do wynajęcia. W tym celu w dniu 22-06-2017 r. skontaktował się z pozwaną – powódką wzajemną, wyrażając zainteresowanie najmem pojazdu marki V. (...). Do działania za pozwaną – powódkę wzajemną w zakresie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej upoważniony był Ł. L.. Pozwana – powódka wzajemna zawarła z (...) z siedzibą w B., której przedmiotem był pojazd marki V. up-11 H., następnie zarejestrowany pod numerem (...). W dniu 23-06-2017 r. pozwana – powódka wzajemna przesłała pozwanemu projekt umowy najmu pojazdu, celem zapoznania się z jego treścią przez powoda – pozwanego wzajemnego. Powód – pozwany wzajemny nie wnosił żadnych zastrzeżeń odnośnie treści projektu umowy najmu. Projekt umowy przewidywał, iż powód – pozwany wzajemny wynajmie od pozwanej – powódki wzajemnej pojazd marki V. (...), o numerze rejestracyjnym (...), na okres od dnia wskazanego w protokole zdawczo-odbiorczym do dnia wskazanego w protokole zdawczo-odbiorczym. Umowa została zawarta na czas określony dwóch czynszów, przy czym jeden czynsz był przyjmowany na 30 dni. Przewidywano przedłużenie okresu najmu po obustronnym sporządzeniu aneksu do umowy. Tytułem najmu pojazdu najemca miał zapłacić wynajmującemu czynsz w kwocie 900 zł netto + VAT za każdy z trzydziestodniowych okresów rozliczeniowych użytkowania auta. Dostarczenie pojazdu miało być odpłatne i wynosiło 10 zł netto za każdy przejechany kilometr. Odległość drogową dostarczenia liczyło się od miejsca postoju pojazdu do miejsca wskazanego przez najemcę w obie strony, najszybszą drogową trasą. W przypadku dostarczenia i odbioru pojazdu odbywającej się w sobotę lub w niedzielę, dni wolne od pracy, święta państwowe lub kościelne stawka za każdy przejechany kilometr miała być liczona podwójnie. Na poczet korzystania z pojazdu najemca miał wpłacić do kasy wynajmującego kaucję zabezpieczającą, pieniężną w kwocie odpowiadającą dwóm czynszom. Nadto przewidziano, że po zakończeniu okresu najmu najemca był zobowiązany do zwrotu wynajmującemu pojazdu z ilością zatankowanego paliwa, zgodnie ze stanem w dniu przejęcia pojazdu w najem, wyposażenia dodatkowego oraz w stanie wizualnym i technicznym odpowiadającym stanowi w dniu przekazania auta w najem. Jednocześnie wskazano, że najemcy nie wolno opuszczać pojazdem granic Polski. Przewidziano, że naruszenie m.in. powyższego zakazu skutkować będzie rozwiązaniem umowy i obowiązek zwrotu pojazdu oraz obciążenie kosztami związanymi z dotychczasowym eksploatowaniem pojazdu. Nadto przewidziano, że najemca ponosi pełną odpowiedzialność za uszkodzenie, utratę, kradzież, przywłaszczenie lub zmniejszenie wartości pojazdu powstałe w czasie trwania umowy, a nie objęte ochroną określoną w ogólnych warunkach ubezpieczenia pojazdu. W dniu 23-06-2017 r. pozwany wpłacił przelewem na rzecz powódki kwotę 1 107 zł brutto tytułem zadatku na poczet przyszłego czynszu najmu oraz w dniu 24-06-2017 r. gotówką kwotę 2 214 zł brutto tytułem kaucji zabezpieczającej. Powód – pozwany wzajemny polecił pozwanej – powódce wzajemnej dostarczenie pojazdu pod wskazany przez niego adres najpóźniej 24-06-2017 r. do godz. 7.00. Pozwana – powódka wzajemna dostarczyła pojazd marki V. (...), o numerze rejestracyjnym (...) (dalej: pojazd V.) powodowi – pozwanemu wzajemnemu we wskazanym terminie. W dniu 24-06-2017 r. powód – pozwany wzajemny i pozwana – powódka wzajemna podpisali umowę o treści jak w opisanym wyżej projekcie, bez zastrzeżeń.

Powód – pozwany wzajemny zwrócił się do pozwanej – powódki wzajemnej o wystawienie faktur dokumentujących wykonanie czynności, prosząc by została wystawiona zgodnie z danymi wskazanymi przez powoda – pozwanego wzajemnego. Pozwana – powódka wzajemna postąpiła zgodnie z żądaniem powoda – pozwanego wzajemnego wystawiła fakturę potwierdzającą dostarczenie pojazdu opiewającą na łączną kwotę 15 498, 00 zł brutto.

W dniu 30-07-2017 r. pozwana – powódka wzajemna złożyła oświadczenie o rozwiązaniu umowy najmu z powodu opuszczenia przez powoda – pozwanego pojazdem V. granic kraju. Pozwana – powódka wzajemna z tego powodu zatrzymała również kaucję wpłaconą przez powoda – pozwanego wzajemnego. W dniu 30-07-2017 r. pozwana – powódka wzajemna udała się wraz z Ł. L. do G., celem odbioru pojazdu. Ł. L. spotkał się z powodem – pozwanym wzajemnym i został podpisany protokół zdawczo – odbiorczy pojazdu V.. Powód – pozwany wzajemny poprosił o umożliwienie mu odwiezienia rodziny pojazdem V. i wskazał, że po odwiezieniu rodziny zwróci pojazd, na co pozwana – powódka wzajemna wyraziła zgodę. Powód – pozwany wzajemny nie wrócił na miejsce postoju pozwanej – powódki wzajemnej, lecz udał się pojazdem V. do Holandii.

dowody: zeznania świadka Ł. L., zeznania świadka J. H. (1), zeznania świadka J. H. (2), zeznania pozwanej – powódki wzajemnej, zeznania powoda – pozwanego wzajemnego, umowa najmu z dnia 24-06-2017 r., protokół zdawczo-odbiorczy z dnia do umowy najmu pojazdu z dnia 24-06-2017 r., dowód przelewu kwoty 1 107 zł – Bank (...), faktura VAT nr (...), korespondencja e-mail między powodem – pozwanym wzajemnym a pozwaną – powódką wzajemną w dniu 23-06-2017 r., pełnomocnictwo z dnia 3-11-2015 r. udzielone przez A. Ł. Ł. L. w formie aktu notarialnego

W dniu 6-08-2017 r. Ł. L. złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przywłaszczenia pojazdu V. przez pozwanego. Pojazd został odnaleziony na terenie Holandii. Dla dokonania odbioru pojazdu V. pozwana – powódka wzajemna musiała przedstawić upoważnienie leasingodawcy do odbioru pojazdu oraz potwierdzenie złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przywłaszczenia - przetłumaczone na język niderlandzki. W związku z odbiorem pojazdu V. pozwana powódka – wzajemna poniosła koszty związane z tłumaczeniem stosownych dokumentów na język niderlandzki w kwocie 158, 05 zł brutto oraz koszty przejazdu (paliwo i opłaty za przejazd autostradami) z miejscowości H. w gminie M. do A. w Holandii w łącznej kwocie 1 465, 45 zł.

dowody: zeznania świadka Ł. L., zeznania pozwanej – powódki wzajemnej, potwierdzenie złożenie zawiadomienia z dnia 2-11-2017 r. z tłumaczeniem na język niderlandzki, faktura VAT nr (...) z dnia 29-11-2017 r., wiadomość e-mail Komendy Powiatowej Policji w G. z dnia 8-11-2017 r,, godz. 12:39, zawiadomienie o przesłaniu aktu oskarżenia, upoważnienie do odbioru pojazdu z dnia 22-11-2017 r. z tłumaczeniem na język niderlandzki, paragony za przejazd autostradami i potwierdzenie dokonania opłaty z dnia 14-12-2017 r., dowód zakupu paliwa diesel w Niemczech (2 sztuki), faktura VAT nr (...) z dnia 14-12-2018 r., faktura VAT nr (...) z dnia 14-12-2017 r.. faktura VAT nr (...) z dnia 15-12-2017 r.

W trakcie oględzin dokonanych przy odbiorze pojazdu V. z jednostki Policji w A. w Holandii ujawniono następujące uszkodzenia tego pojazdu: zdarty lakier z lewego przedniego progu drzwi (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt malowania w wysokości 250 zł), zniszczony tzw. hokej znajdujący się pod przednim zderzakiem (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt zakupu nowego elementu w wysokości 150 zł oraz koszt montażu w wysokości 50 zł), brak półki podłogowej w bagażniki (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt zakupu nowej półki w wysokości 190 zł), tylna kanapa zanieczyszczona od farby (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt czyszczenia chemicznego, celem usunięcia farby z kanapy w wysokości - 200 zł), samochód był zanieczyszczony w środku od pyłu gipsu, cementu (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt czyszczenia w wysokości 150 zł), zanieczyszczenia zewnętrzne pojazdu (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt mycia w wysokości 30 zł) oraz zarysowania dachu (pozwana – powódka wzajemna poniosła koszt polerowania w wysokości 150 zł). Łączny koszt doprowadzenia pojazdu do stanu sprzed jego wynajęcia przez powoda – pozwanego wzajemnego wyniósł 1 170 zł brutto.

dowody: wydruk zdjęć z płytą CD, faktura VAT nr (...) z dnia 2-01-2018 r., zeznania świadka Ł. L., zeznania pozwanej – powódki wzajemnej

Powód – pozwany wzajemny na terenie Holandii w dniu 1-08-2017 r. popełnił wykroczenie kierując pojazdem V., dopuszczając się przekroczenia prędkości. Obowiązkiem zapłaty mandatu w kwocie 42, 00 euro została obciążona pozwana - powódka wzajemna jako leasingobiorca. Ponadto powódka została obciążona opłatą za przelew zagraniczny związany z zapłatą mandatu wysokości 5, 00 zł oraz opłatą za wskazanie użytkownika pojazdu przez leasingodawcę w kwocie 50 zł netto (61, 50 zł brutto).

dowody: pismo leasingodawcy z dnia 22-08-2017 r. wraz z załącznikiem, potwierdzenie przelewu z dnia 14-09-2017 r., potwierdzenie wykonania operacji obciążeniowej z dnia 14-09-2017 r., faktura VAT nr (...), zeznania świadka Ł. L., przesłuchanie stron

Przed zakończeniem najmu pojazdu V. do pozwanej – powódki wzajemnej zgłosiła się D. S., która miała zamiar nająć pojazd V. od dnia 31-07-2017 r. do dnia 2-01-2017 r. Czynsz najmu został ustalony na kwotę 7 750, 00 zł netto (9 532, 50 zł). Kwota ta została w całości z góry wpłacona pozwanej – powódce wzajemnej przez D. S.. Wobec braku zwrotu pojazdu V. przez powoda – pozwanego wzajemnego pozwana – powódka wzajemna rozwiązała umowę najmu z D. S. i zwróciła jej całe uiszczone uprzednio wynagrodzenie.

dowody: umowa najmu pojazdu z dnia 30-07-2017 r. wraz z protokołem przekazania, zeznania świadka D. S., zeznania świadka Ł. L., zeznania pozwanej – powódki wzajemnej, faktura VAT nr (...) z dnia 30-07-2017 r. wydruk z podatkowej księgi przychodów i rozchodów za miesiąc lipiec 2017 r. A. L.

Powód – pozwany wzajemny wyraził zainteresowanie wynajęciem od pozwanej – powódki wzajemnej pojazdu marki S. (...). W tym celu zwrócił się do powódki z zapytaniem czy nie mogłaby wynająć mu pojazdu tej marki. Pozwana – powódka wzajemna wyraziła zainteresowanie propozycją, wskazując jednak, że aktualnie nie dysponuje pojazdem tej marki, ale że może taki pojazd zorganizować. Powód – pozwany wzajemny wpłacił pozwanej – powódce wzajemnej kwotę 4 000 zł tytułem przedpłaty na umowę najmu samochodu osobowego marki S. (...). Wpłata na rzecz pozwanej – powódki wzajemnej została dokonana w trzech transzach: kwota 2 000 zł wpłacona w dniu 21-07-2017 r., kwota 1 500 zł wpłacona w dniu 26-07-2017 r., kwota 500 zł wpłacona w dniu 31-07-2017 r. Do zawarcia umowy najmu ostatecznie nie doszło, ani w formie ustnej, ani w formie pisemnej, wobec zaistnienia konfliktu między stronami w związku z niezwróceniem przez powoda – pozwanego wzajemnego pojazdu V.. Powód – pozwany wzajemny nigdy nie dysponował samochodem marki S. (...), którego wynajęciem u pozwanej – powódki wzajemnej był zainteresowany. W dniu 16-08-2017 r. powód – pozwany wzajemny wezwał pozwaną – powódkę wzajemną zapłaty kwoty 4 000 zł w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31-08-2017 r. na rachunek matki powoda – pozwanego wzajemnego A. H.. Wezwanie pozostało bez odpowiedzi, a pozwana – powódka wzajemna nie uiściła kwoty o której zapłatę była wzywana.

dowody: zeznania powoda – pozwanego wzajemnego, zeznania świadka J. H. (1), potwierdzenia przelewów – Bank (...), pismo pełnomocnika powoda – pozwanego wzajemnego z dnia 16-08-2017 r.

Powyższy (w zasadniczej części niesporny) stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, zeznań świadków: J. H. (1), Ł. L., D. S., dokumentacji fotograficznej znajdującej się na płycie CD oraz zeznań powoda – pozwanego wzajemnego i pozwanej powódki wzajemnej.

Znajdujące się w aktach sprawy dokumenty Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Ich wiarygodność i prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron (za wyjątkiem dokumentów księgowych pozwanej – powódki wzajemnej, których prawdziwość zakwestionował powód – pozwany wzajemny o czym szczegółowo niżej), a i Sąd nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu. W szczególności należy wskazać, że dokumenty przedłożone przez pozwaną – powódkę wzajemną dotyczące wysokości kosztów przywrócenia pojazdu V. do stanu sprzed wynajęcia go pozwanemu, nie budziły wątpliwości co do swej autentyczności i – w ocenie Sądu – stanowiły dowód tego jakie faktycznie koszty pozwana – powódka wzajemna faktycznie poniosła w związku z przywróceniem pojazdu V. do stanu technicznego i estetycznego sprzed najmu. Tak samo należy ocenić dokumenty, które wskazywały na poniesienie przez pozwaną – powódkę wzajemną innych kosztów w związku z odbiorem pojazdu V. z Holandii (przejazd, koszty tłumaczenia dokumentów) oraz dokumenty dotyczące zapłaty przez pozwaną – powódkę wzajemną mandatu za wykroczenie drogowe, którego dopuścił się powód – pozwany wzajemny prowadząc pojazd V. na terenie Holandii.

Zeznania świadków J. H. (2) i J. H. (1) Sąd uznał za wiarygodne, ale tylko częściowo przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Świadek J. H. (2) nie wiedział na jakich warunkach została zawarta umowa najmu pojazdu V., a wiedział tylko że powód – pozwany wzajemny najął taki pojazd. Natomiast oceny świadka, że powód – pozwany wzajemny padł ofiarą oszustwa, nie poparte konkretnymi faktami, nie stanowił podstaw do czynienia ustaleń faktycznych. Świadek J. H. (1) nie znała szczegółów i warunków zawarcia umowy najmu pojazdu V., niemniej potwierdziła, że umowa taka była zawarta oraz że powód pozwany – wzajemny nie zwrócił pojazdu V. pozwanej – powódce wzajemnej w lipcu 2017 r. i udał się nim do Holandii. Sąd wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków Ł. L. i D. S.. Zeznania te były spójne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania pozwanej – powódki wzajemnej, albowiem pozostawały one w zgodzie z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i były spójne. Za tylko częściowo wiarygodne Sąd uznał zeznania powoda – pozwanego wzajemnego. Sąd nie dał wiary pozwanemu co do tego, że nie miał świadomości co do treści umowy najmu, z uwagi na różnice pomiędzy treścią umowy znajdującej się na stronie internetowej a umowie, którą powód – pozwany wzajemny podpisał z pozwaną – powódką wzajemną. Powód – pozwany wzajemny podpisał umowę własnoręcznie, a zatem nie może ulegać wątpliwości, że w sposób nieskrępowany mógł zapoznać się z jej treścią. Umowa była czytelna i napisana językiem zrozumiałym dla osoby bez specjalistycznego wykształcenia prawniczego. Powód – pozwany wzajemny miał możliwość zapoznania się z treścią umowy, co do postanowień w zakresie zobowiązania, iż nie będzie wyjeżdżał pojazdem za granicę. Jeśli nawet powód – pozwany wzajemny istotnie nie zapoznał się z postanowieniami umowy przed jej podpisaniem to nie zmienia to faktu, że przez złożenie podpisu na umowie (czego nie kwestionował) złożył oświadczenie woli o zawarciu umowy tej treści, i postanowienia tej umowy wiązały go. Sąd nie dał również wiary powodowi – pozwanemu co do tego, iż wskazał, że nie zwrócił pojazdu V. powódce – pozwanej wzajemnej z uwagi na obawę o swoje bezpieczeństwo, ze względu na obecność Ł. L.. Zeznania tego świadka i pozwanej – powódki wzajemnej nie potwierdzają, iż sytuacja, która miała miejsce podczas zdawania pojazdu V. w G. mogła wywołać obawy powoda – pozwanego wzajemnego, co do jego bezpieczeństwa. Przeciwnie powodowi – pozwanemu wzajemnemu wyrażono zgodę na użycie pojazdu V. do odwiezienia rodziny i zdania pojazdu po tej czynności. Trudno zatem przyjąć by w takiej sytuacji powód – pozwany wzajemny mógł czuć się zagrożony, skoro Ł. L. wyraził na odwiezienie rodziny powoda – pozwanego wzajemnego zgodę z grzeczności.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka D. S., która przedstawiła okoliczności zamiaru wynajęcia od pozwanej – powódki wzajemnej pojazdu V. i przyczyn dla których do faktycznego wynajmu pojazdu nie doszło.

Oceniając dokumenty przedłożone przez pozwaną – powódkę wzajemną w postaci faktury VAT nr (...) z dnia 30-07-2017 r. oraz wydruku z podatkowej księgi przychodów i rozchodów za miesiąc lipiec 2017 r. wskazać należy, że – w ocenie Sądu – są to dokumenty autentyczne i poświadczające prawdziwe okoliczności. Wynika z nich, że D. S. wpłaciła A. L. kwotę 9 532, 00 zł brutto tytułem najmu pojazdu V.. Treść tych dokumentów w pełni korespondowała z treścią zeznań świadka D. S. oraz pozwanej – powódki wzajemnej, a zatem – w ocenie Sądu - nie ma podstaw do przyjęcia, iż poświadczają one nieprawdę (tj. że D. S. wpłaciła kwotę 9 532, 00 zł na poczet najmu pojazdu V.). W ocenie Sądu prawdziwości tych dokumentów nie podważa fakt, że kwoty pieniężne wpłacone pozwanej – powódce wzajemnej tytułem najmu – zostały wpłacone w gotówce, nie zaś w formie przelewu bankowego. Obie formy regulowania zobowiązań są dopuszczalne i występują w praktyce obrotu cywilnoprawnego.

Sąd zważył co następuje:

Odnośnie powództwa głównego

Powód – pozwany wywodził swoje roszczenia z przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, wskazując, że wpłacił na rzecz pozwanej – powódki wzajemnej kwotę 4 000 zł na poczet mającej zostać zawartej umowy najmu pojazdu S. (...), który to pojazd miała pozyskać pozwana – powódka wzajemna. Uzgodnienia stron w tym zakresie (co do tego, że takie uzgodnienia miały miejsce nie było sporne między stronami) należy ocenić jako porozumienie, co do chęci zawarcia w przyszłości umowy najmu pojazdu S. (...). Przy czym porozumienie to nie doprowadziło do uzgodnienia wszystkich essentiala negotii umowy najmu tego pojazdu. Nie doszło zatem do zawarcia umowy, której porozumienie stron dotyczyło. Jednocześnie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że powód – pozwany wzajemny na poczet tej przyszłej umowy dokonał na rzecz pozwanej – powódki wzajemnej wpłaty kwoty 4 000 zł.

Stosownie do treści przepisu art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Przepis art. 410 § 1 k.c. stanowi, iż przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

§ 2 cytowanego przepisu stanowi, iż świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił , nie był w ogóle zobowiązany względem osoby, której świadczył albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Przedkładając powyższe na niniejszą sprawę wpłatę kwoty 4 000 zł na poczet przyszłej umowy, której essentialia negotii strony jeszcze nie uzgodniły i nie doszło do określenia jej warunków później, należy ocenić jako nienależne świadczenie, w wypadku, gdy zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty. Powód – pozwany wzajemny świadczył bowiem w celu wynajęcia w przyszłości pojazdu od pozwanej – powódki wzajemnej, który to cel nie został osiągnięty z uwagi na nieuzgodnienie przez strony warunków przyszłej umowy i ostatecznego fiaska negocjacji stron w tym zakresie. W konsekwencji po stronie pozwanej – powódce wzajemnej powstał obowiązek zwrotu świadczenia, którego zamierzony cel nie został osiągnięty. Roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia mają charakter roszczeń bezterminowych. W konsekwencji datą w której pozwana - powódka wzajemna winna zwrócić świadczenie uiszczone przez powoda – pozwanego wzajemnego jest data określona w wezwaniu do zapłaty skierowanym do pozwanej powódki – wzajemnej w piśmie z dnia 16-08-2017 r., a zatem dzień 31-08-2017 r. Stosownie do treści przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby było następstwem okoliczności za które odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Skoro pozwana – powódka wzajemna była obowiązana spełnić świadczenie najpóźniej w dniu 31-08-2017 r. to w opóźnienie popadła z dniem 1-09-2017 r. i od tej daty powodowi – pozwanemu wzajemnemu należą się odsetki za opóźnienie od kwoty 4000 zł.

Połączenie powyższych elementów skutkowało orzeczeniem jak w pkt 1. wyroku.

W punkcie 2. wyroku Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu, stosownie do wyniku sprawy. Mając na uwadze stanowiska stron i rozstrzygnięcie Sądu, należało przyjąć, że powód – pozwany wzajemny „wygrał” w całości sprawę zainicjowaną powództwa głównego. Stosownie do treści przepisu art. 98 § 1 k.p.c. stroną przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do kosztów poniesionych przez powoda – pozwanego wzajemnego wchodziły: opłata od pozwu w wysokości 200 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego w kwocie 900 zł. Połączenie powyższych elementów skutkowało orzeczeniem jak w pkt 2. wyroku

Odnośnie powództwa głównego

Pozwana – powódka wzajemna wywodziła swoje roszczenie z podstawy kontraktowej odpowiedzialności powoda – pozwanego wzajemnego za doznaną szkodę (art. 675 § 1 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art., 361 § 2 k.c.) w zbiegu z odpowiedzialnością deliktową powoda – pozwanego wzajemnego z przepisu art. 415 k.c. Pozwana powódka wzajemna dochodziła łącznej kwoty 9 991, 23 zł, na którą składały się kwoty: 210 zł za 7 dni najmu pojazdu V., które nie zostały pokryte przez powoda – pozwanego wzajemnego, 200 zł z tytułu części kwoty należnej z tytułu przywrócenia pojazdu V. do stanu sprzed wynajęcia powodowi – pozwanemu wzajemnemu, 1590, 79 zł z tytułu kosztu odbioru pojazdu V. z Holandii, 240, 44 zł z tytułu uiszczenia przez pozwaną – powódkę wzajemną mandatu karnego nałożonego na powoda – pozwanego wzajemnego, 7750 zł z tytułu utraconych korzyści w postaci utraty możliwości wynajęcia pojazdu V. D. S..

Stosownie do treści przepisu art. 675 § 1 k.c. po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie będące następstwem prawidłowego używania. § 3 k.c. cytowanego przepisu stanowi, iż domniemywa się że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku.

Przepis art. 471 k.c. stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z przepisem art. 361 § 2 k.c. w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przepis art. 415 k.c. stanowi, iż kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Umowę łącząca strony należy ocenić jako umowę najmu rzeczy ruchomej (pojazdu mechanicznego). Pozwana - powódka wzajemna zobowiązała się do oddania powodowi – pozwanemu wzajemnemu do używania pojazd V. a powód – pozwany wzajemny zobowiązał się do zapłaty czynszu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż pozwana – powódka wzajemna wykazała, iż powód – pozwany wzajemny był zobowiązany do uiszczenia czynszu najmu pojazdu w wysokości 900 zł miesięcznie (za 30 dni). Najem rozpoczął się 24 czerwca 2017 r. a miał zakończyć się po 60 dniach, czyli dwóch okresach płatności. Powód – pozwany wzajemny wpłacił kwotę 900 zł tytułem zadatku zaliczony na poczet pierwszych 30 dni czynszu najmu. Powód – pozwany wzajemny uiścił jeszcze kaucję, które jednak nie podlegała zaliczeniu na poczet najmu. W konsekwencji na dzień w którym powód – pozwany wzajemny miał – zgodnie z uzgodnieniami – zwrócić pojazd czynsz najmu nie był uregulowany za okres 7 dni. Skoro miesięczny czynsz najmu wynosił 900 zł, to czynsz najmu za 7 dni wynosił 210 zł. A zatem roszczenie w tym zakresie należy uznać za zasadne.

W ocenie Sądu pozwana – powódka wzajemna wykazała, że na skutek braku zwrotu pojazdu oraz zawinionych działań powoda – pozwanego wzajemnego pojazd uległ pogorszeniu w czasie kiedy znajdował się w jego posiadaniu. Wykazano także jakie koszty pozwana – powódka wzajemna poniosła w celu przywrócenia pojazdu V. do stanu sprzed najmu. Skoro pozwana – powódka wzajemna wykazała, że koszt wynosił 1 170 zł to jej roszczenie w wysokości 200 zł z tego tytułu jako mieszczące się w tej kwocie należy uznać za w pełni zasadne.

Nadto pozwana – powódka wzajemna wykazała, że na skutek naruszenia przez powoda – pozwanego wzajemnego obowiązku zwrotu pojazdu po zakończonym okresie najmu musiała ponieść koszty związane z odbiorem pojazdu V. z Holandii. Nie budzi żadnych wątpliwości, że zarówno koszty wydania i tłumaczenia dokumentów niezbędnych do odebrania pojazdu, koszty dojazdu do Holandii i koszty przejazdu autostradami należą do kosztów wynikających z normalnych skutków niewywiązania się przez powoda – pozwanego wzajemnego z obowiązku zwrotu pojazdu po zakończonym najmie. Pozwana – powódka wzajemna wykazała jednocześnie, że koszty te faktycznie poniosła.

Wskazać również należy, że obciążenie pozwanej – powódki wzajemnej kosztami mandatu za wykroczenie, którego dopuścił się powód – pozwany wzajemny w Holandii, stanowiło szkodę wyrządzoną pozwanej - powódce wzajemnej na zasadzie winy. Szkoda ta powstała zarówno z uwagi na niewywiązanie się z obowiązku zwrotu pojazdu jak i z uwagi na zawinione działanie powoda – pozwanego wzajemnego polegające na naruszenie reguł bezpieczeństwa w ruchu drogowym i popełnienia wykroczenia. Pozwana – powódka wzajemna wykazała również szkodę co do wysokości przedkładając stosowne dokumenty.

Pozwana – powódka wzajemna wykazała, że na skutek niewywiązania się przez powoda – pozwanego wzajemnego z obowiązku zwrotu pojazdu V. w stanie niepogorszonym do dnia 30-07-2017 r. poniosła szkodę w postaci utraconych korzyści. Pozwana – powódka wzajemna wykazała, że zawarła umowę najmu pojazdu V. z D. S., która do wpłaciła już kwotę 7770 zł netto na poczet czynszu najmu. Umowa – wobec niezwrócenia pojazdu V. – pozwanej – powódce wzajemnej, została rozwiązana, a pozwana – powódka wzajemna zwróciła D. S. całą kwotę uiszczoną z góry z tytułu czynszu. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pozwana – powódka wzajemna na skutek niewykonania umowy przez powoda – pozwanego wzajemnego utraciła korzyści, które mogłaby osiągnąć, gdyby powód – pozwany wzajemny zwrócił w terminie przedmiot najmu.

Reasumując pozwana - powódka wykazała istnienie roszczenia zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

Stosownie do treści przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby było następstwem okoliczności za które odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Skoro pozew wzajemny został powodowi – pozwanemu wzajemnemu doręczony w dniu 19-03-2018 r. to w tym dniu zaktualizował się obowiązek powoda – pozwanego wzajemnego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem wzajemnym i od tej daty pozwanej – powódce wzajemnej należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 9991, 23 zł.

Połączenie powyższych elementów skutkowało orzeczeniem jak w pkt 3. wyroku.

W punkcie 4. wyroku Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu, stosownie do wyniku sprawy. Mając na uwadze stanowiska stron i rozstrzygnięcie Sądu, należało przyjąć, że pozwana – powódka wzajemna „wygrała” w całości sprawę zainicjowaną wniesieniem powództwa wzajemnego. Stosownie do treści przepisu art. 98 § 1 k.p.c. stroną przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do kosztów poniesionych przez pozwaną– powódkę wzajemną wchodziły: opłata od pozwu w wysokości 500 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego w kwocie 1 800 zł. Połączenie powyższych elementów skutkowało orzeczeniem jak w pkt 4. wyroku.

asesor sądowy Tomasz Vogt-Kostecki

asesor sądowy Tomasz Vogt-Kostecki