Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 428/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Tymosiewicz

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Anny Winogrodzka- Miszczak

po rozpoznaniu w dniu 5 sierpnia 2021 r.

sprawy: M. B. (1) ur. (...) w M., syna K. i A. z domu D.

oskarżonego z art. 207§1 kk, art. 178a§4 kk w zw. z art. 244 kk w zw. z art. 11§2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora, oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego wK.II Wydziału Karnego z dnia 18 marca 2021 r., sygn. akt (...)

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że podstawę prawną rozstrzygnięcia z pkt VI sentencji uzupełnia o art.42§4 kk i w pozostałej części utrzymuje go w mocy,

II zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

III zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. B. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonego M. B. (1) wykonywanej w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty,

IV zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata S. S. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia ) zł tytułem opłaty za zastępstwo procesowe małoletniego oskarżyciela posiłkowego B. P. (1) wykonywane w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty oraz kwotę 149 (sto czterdzieści) zł tytułem zwrotu wydatków związanych z dojazdem na rozprawę odwoławczą,

IV zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. B. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia ) zł tytułem opłaty za zastępstwo procesowe małoletniego oskarżyciela posiłkowego M. B. (2) wykonywane w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 426/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w K.z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie (...)

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I obrońcy

obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na naruszeniu:

a) art. 4 kpk i art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na odmówieniu waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego M. B. (1) z których wynika, że oskarżony nie dopuścił się stosowania przemocy względem małoletnich M. i B. P. (1), a uznaniu za wiarygodne w tym zakresie zeznań M. P., J. P., z którymi to osobami oskarżony jest skonfliktowany, a których zeznania legły u podstaw zarzutu postawionego oskarżonemu z art. 207 § 1 kk,

b) art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną ocenę dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego M. B. (1) z których wynika, że oskarżony nie poruszał się w dniu 23 maja 2020 r. pojazdem samochodowym marki V. (...) nr rej. (...) po ul. (...) w R. w stanie nietrzeźwości i przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom funkcjonariusza policji P. Z. w zakresie w jakim zachowanie oskarżonego miało wypełnić znamiona zarzuconego oskarżonemu czynu, podczas, gdy brak jest dowodów obiektywnych przesądzających o sprawstwie oskarżonego w postaci zapisu monitoringu wskazujących na sprawstwo oskarżonego.

II prokuratora

obrazy prawa materialnego, poprzez wskazanie jako podstawy orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych jedynie art.42§3 kk bez powołania także i art.42§4 kk

☒ zasadny zarzut prokuratora

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny zarzut obrońcy

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na uwzględnienie zasługuje jedynie apelacja prokuratora. Natomiast brak było podstaw do uwzględnienia apelacji obrońcy oskarżonego.

Co do tego ostatniego środka odwoławczego, to przede wszystkim zauważyć należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji prawidłowo zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o zawinieniu oskarżonego w zakresie przypisanych mu czynów. Stąd też odnosząc się do podnoszonych przez skarżącą zarzutów należy stwierdzić, że są one chybione. Zauważyć trzeba, że podnosząc tego rodzaju zarzuty skarżąca faktycznie polemizuje z ustaleniami Sądu I instancji. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody takiego rozstrzygnięcia, a Sąd Okręgowy podziela przedstawioną tam argumentację. Co istotne apelacje faktycznie nie wskazują na takie okoliczności, które nie byłyby przedmiotem uwagi Sądu Rejonowego i nie zawierają też takiej argumentacji, która wnioski tego Sądu mogłaby skutecznie podważyć. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które faktycznie zawiera odpowiedzi na zarzuty kierowane przeciwko rozstrzygnięciu i należy jedynie zaakcentować niektóre elementy, które przemawiają za odmową podzielania stanowiska obrońcy oskarżonego sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Wskazać przy tym należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie rewizyjnym. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia. (II KR 114/74 OSNKW 1975/2/28).

W konsekwencji Sąd Okręgowy nie podzielił zawartych w apelacji zarzutów obrazy przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, jak i wywodów przytoczonych na ich poparcie oraz nie dopatrzył się obrazy wskazanych przepisów procedury karnej, które to uchybienia mogłyby rzutować na treść wydanego wyroku. W pełni zatem należy podzielić argumentację Sądu I instancji co do analizy i oceny zebranego i ujawnionego materiału dowodowego. Fakt czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o dowody niekorzystne dla M. B. (3) nie może oznaczać, że Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania. Tym bardziej wskazać należy, że ustalenia faktyczne winny być dokonane na podstawie dowodów, którym przyznano przymiot wiarygodności. Tym samym wobec przyznania tym dowodom takiej cechy, to chybione są zarzuty, że w postępowaniu doszło do złamania zasady obiektywizmu. Ocena dowodów pozostaje pod ochroną z art. 7 kpk gdy jest poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest wyczerpująco i logicznie z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowana w uzasadnieniu wyroku. Analiza akt sprawy wskazuje, że Sąd Rejonowy trafne ustalenia oparł na dowodach, które przeprowadzone zostały na rozprawie głównej i ocenił je w sposób wszechstronny, uwzględniając wszystkie okoliczności zdarzeń a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał jakie fakty uznał za udowodnione, a jakie za nieudowodnione i na jakich w tej mierze oparł się przesłankach.

W zakresie czynu z art.207§1 kk Sad I instancji w pełni zasadnie odrzucił wyjaśnienia oskarżonego negującego swoje zawinienie. Twierdzenia M. B. w tym zakresie są całkowicie gołosłowne i sprzeczne praktycznie ze wszystkimi przeprowadzonymi dowodami, A. P. potwierdziła, że oskarżony nadużywał alkoholu, a następnie robił awantury, w czasie których krzyczał i wyzywał dzieci. Trafnie przy tym zanegowano jej zeznania, co do tego, że wobec małoletnich oskarżony stosował przemoc fizyczną, Te relacje zasadnie Sąd I instancji ocenił jako próbę ochrony oskarżonego jak i faktycznie siebie samej albowiem nie sposób jest przyjąć, ze wymieniona żyjąc z oskarżonym nigdy nie widziała przemocy fizycznej wobec dzieci.

Nie może budzić żadnych zastrzeżeń ocena zeznań babci małoletnich, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie znęcania się nad dziećmi. O zachowaniu M. B. M. i J. P. dowiedzieli się bezpośrednio od wnuków i podjęli interwencję u matki dzieci A. P., która jednakże zaprzeczała, by takie akty znęcania się miały miejsce.

Na takie zachowanie M. B. wskazywała sąsiadka –B. K. (1), która była świadkiem jak oskarżony krzyczał i wyzywał dzieci. Wymieniona potwierdziła, że oskarżony nadużywał alkoholu a podczas sprawowania opieki na dziećmi nie robił im posiłków i pił praktycznie codziennie. Co istotne w bezpośredniej rozmowie z B. K. dowiedziała się, że po kłótni z ojcem, chciał on sobie odebrać życie.

Z powyższa relacja korespondują zeznania D. S.. Ten ostatni jako funkcjonariusz policji o sytuacji małoletnich dowiedział się od M. P., przy czym bywał w mieszkaniu stron i podła, że wówczas A. P. była wystraszona i nie chciała rozmawiać w obecności oskarżonego. Świadek A. N. widział jak oskarżony krzyczy, wyzywa i poniża dzieci, zwłaszcza B. z którego się naśmiewał.

Prawidłowo w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano wreszcie, że zeznania małoletniego pokrzywdzonego B. P. (2) są spójne, logiczne korelują z zeznaniami pozostałych świadków. Wymieniony wiarygodnie opisał zachowanie ojca a z opinii biegłej psycholog wynika, ze małoletni odróżnia prawdę od fikcji, zna normy społeczne oraz nie przejawia patologicznych skłonności do konfabulowania.

W konsekwencji mimo stanowiska oskarżonego przeprowadzone dowody niezbicie wskazywały, że zachowanie M. B. względem osób najbliższych-swoich dzieci bez wątpienia nosiło znamiona znęcania się psychicznego i fizycznego. Było to działanie nacechowane napięciem złej woli, obliczone tak na zadawanie pokrzywdzonym cierpień moralnych w celu ich udręczenia i poniżenia, jak również poprzez stosowanie wobec nich przemocy fizycznej : uderzania po ciele i popychania.

Nie budzi także dopuszczenie się przez M. B. czynu z art. 178a §4 kk w zw. z art. 244kk w zw. z art. 11§2 kk.

Wbrew twierdzeniom oskarżony, który negował poruszanie się pojazdem w stanie nietrzeźwości, P. Z., który zatrzymał do kontroli pojazd oskarżonego V. (...) o nr rej. (...)stanowczo stwierdził, że pojazd poruszał się po ulicy (...) w R.. To właśnie sposób jazdy skłonił funkcjonariuszy Policji do podjęcia interwencji. Po wylegitymowaniu kierowcy okazało się, że M. B. (1) posiada aktywny zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, a ponadto po wykonaniu badania na zawartość alkoholu, okazało się ze prowadził on pojazd w stanie wysokiej nietrzeźwości.

Tym samym oskarżony popełnił także czyn określony w art. 178a § 1 k.k. i art. 244 k.k.

Odnośnie apelacji prokuratora to w pełni zadanie zarzucono, ze podstawą orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych winien być również art.42§4 kk.

Wniosek

I obrońcy o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

II prokuratora o powołanie także rat.42§4 kk w zakresie rozstrzygnięcia z pkt VI sentencji zaskarżonego wyroku.

☒ zasadny wniosek prokuratora

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny wniosek obrońcy

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych powyżej za zasadny uznano jedynie wniosek oskarżyciela publicznego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie (...)zmieniono jedynie w ten sposób, że podstawę prawną rozstrzygnięcia z pkt VI sentencji uzupełniono o art.42§4 kk

Zwi ęź le o powodach zmiany

Zmiana wyroku jest wynikiem uwzględnienia trafnej apelacji prokuratora.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Na podstawie art.29 ustawy prawo o adwokaturze i rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. B. kwotę 420 ( czterysta dwadzieścia ) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonego M. B. (1) wykonywanej w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art.624§1 kpk zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, ze przemawiają za tym względy słuszności.

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie (...)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w K.z dnia 18 marca 2021 r. w sprawie (...)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana