Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2020 r.

Sąd Rejonowy w Częstochowie XII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2020 r. w Częstochowie na rozprawie

sprawy z powództwa F. W. (W.)

przeciwko I. T. (T.)

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego I. T. na rzecz powoda F. W. kwotę 30000 zł (trzydzieści tysięcy zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia od dnia 29 maja 2018 roku do dnia zapłaty;

2)  w pozostałej części powództwo oddala;

3)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2948,38 zł (dwa tysiące dziewięćset czterdzieści osiem zł trzydzieści osiem gr) tytułem zwrotu kosztów procesu po ich stosunkowym rozdzieleniu;

4)  nakazuj pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 476 zł (czterysta siedemdziesiąt sześć zł) tytułem kosztów procesu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt XII C 2112/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 maja 2018 r. F. W. wniósł o zasądzenie od I. T. kwoty 45.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 7 kwietnia 2015 roku bawił się z grupą znajomych w (...) klubie (...). Podczas wizyty w toalecie został zaczepiony przez pozostającego pod wpływem alkoholu pozwanego, który następnie kilkukrotnie uderzył powoda szklaną butelką w twarz. Pozwany I. T. wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 9 grudnia 2016 roku w sprawie o sygn. akt XVI K 993/15 został uznany za winnego tego, że w dniu 7 kwietnia 2015 roku na terenie klubu (...) mieszczącego się w C. przy ul. (...) w toalecie męskiej poprzez zadanie kilku uderzeń szklaną butelką w głowę dokonał naruszenia czynności narządów ciała F. W., w wyniku czego w/w doznał obrażeń ciała w postaci złamania nosa, rany ciętej grzbietu nosa i okolicy podnosowej, co skutkowało rozstrojem zdrowia na okres powyżej siedmiu dni i za to na mocy art. 157 § 1 kk został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat. Odniesione obrażenia mają charakter istotny i trwały oraz pozostawiły ślad na wyglądzie powoda w postaci blizny okolicy jarzmowej po prawej stronie długości 2,5 cm, blizny okolicy podnosowej po prawej stronie długości 1 cm, nieściągającej blizny prawego policzka długości 7 cm oraz drugiej blizny prawego policzka długości 3,5 cm. Powód podniósł, iż obrażenia jakich doznał mają charakter istotny i w sposób trwały oszpecają jego twarz. W związku z doznanymi obrażeniami konieczne okazały się konsultacje ze specjalistą z zakresu chirurgii plastycznej. Powód uczęszczał również regularnie na terapię do psychiatry. Podniósł, iż okaleczenia jego twarzy powodują stały dyskomfort w jego życiu codziennym w szczególności w kontaktach z rówieśnikami. Trudniej mu również nawiązać relacje z kobietami. Zdarzenie to spowodowało również u powoda dolegliwości natury psychicznej.

I. T. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania wg. norm przepisanych. Wskazał, iż nieuzasadnione jest twierdzenie zawarte w pozwie jakoby obrażenia odniesione przez powoda miały charakter istotny i w sposób trwały oszpecający jego twarz Pozwany ponadto podniósł zarzut przyczynienia się powoda do zaistnienia szkody i na podstawie art. 362 kc wniósł o uwzględnienie tego przyczynienia przy orzekaniu. W ocenie pozwanego przy ustalaniu zadośćuczynienia na rzecz powoda powinno zostać uwzględnione przyczynienie się powoda do powstania szkody co najmniej w 50 %. Wskazał, iż zarówno powód jak i pozwany w czasie zdarzenia znajdowali się pod wpływem alkoholu, przy czym pozwany nie szukał z powodem zwady. Inicjatorem zajścia był powód, który po wejściu do toalety zaczepił przebywających tam wcześniej pozwanego i jego przyjaciela A. R.. W treści uzasadnienia wyroku skazującego Sąd akcentował, iż pozwany popełnił czyn zabroniony z zamiarem ewentualnym wywołanym wzburzeniem i alkoholem. Sąd nie znalazł, podstaw by przypisać pozwanemu zamiar bezpośredni.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 7 kwietnia 2015 roku powód F. W. wraz z grupą swoich znajomych przebywał w klubie (...) w C. przy ul. (...). W pewnym momencie powód udał się do toalety, gdzie zastał pozwanego I. T. i A. R. z którym powód kilka miesięcy wcześniej miał zatarg z powodu dziewczyny. Powód zwrócił się do pozwanego i A. R. mówiąc: „Co tam chłopaki, macie znów jakiś problem ?”. Wtedy pozwany I. T. uderzył powoda szklanką w głowę, która rozbijając się raniła powoda w twarz. Na miejsce wezwano pogotowie. Powód został przetransportowany do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Miejskiego Szpitala (...) w C. przy ul. (...), gdzie po wykonaniu diagnostyki rozpoznano u niego ranę ciętą okolicy podoczodołowej, ranę płatową policzka prawego, ranę ciętą policzka prawego, ranę ciętą grzbietu nosa i okolicy podnosowej prawej, złamanie nosa. Na rany założono szwy. Następnie zalecono dalsze leczenie w Poradni Chirurgicznej.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 9 grudnia 2016 roku w sprawie XVI K 993/15 Sąd Rejonowy w Częstochowie uznał I. T. za winnego tego że, w dniu 7 kwietnia na terenie klubu (...) mieszczącego się w C. przy ul. (...) w toalecie męskiej poprzez zadanie uderzenia szklanką w głowę dokonał naruszenia czynności narządów ciała F. W., w wyniku czego w/w doznał obrażeń ciała w postaci złamania nosa, rany ciętej grzbietu nosa i okolicy podnosowej, co skutkowało rozstrojem zdrowia na okres powyżej siedmiu dni i za to na mocy art. 157 § 1 kk został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat.

Odniesione obrażenia w dniu 7 kwietnia 2015 roku pozostawiły na twarzy powoda bliznę w okolicy jarzmowej po prawej stronie długości 2,5 cm, bliznę okolicy podnosowej po prawej stronie długości 1 cm, bliznę prawego policzka biegnącej od kąta żuchwy długości 7 cm i szerokości 3 mm nieco przebarwioną widoczną oraz drugą bliznę w połowie trzonu żuchwy w kierunku policzka długości 3,5 cm, szerokości 2 mm. Mimika twarzy pozostała prawidłowa. Nastąpiło nieznaczne zmniejszenie drożności prawego kanału nosowego. Blizny mogą być poddane korekcji przez chirurga plastycznego, będą mniej widoczne, ale o charakterze stałym. Złamanie nosa i blizny nie wpływają na czynności organizmu i zdolność do pracy. Powód doznał uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10 % , z powodu blizn na twarzy w wysokości 5% i złamania nosa w wysokości 5%.

Na skutek zdarzenia z dnia 7 kwietnia 2015 roku powód doznał obrażeń ciała, które spowodowały znaczne dolegliwości bólowe. Przez około 4 miesiące po wypadku powód pozostawał w domu, unikał kontaktów z innymi osobami. Spadła jego aktywność życiowa. Powód do dziś odczuwa skutki zdarzenia w zakresie zdrowia psychicznego. Towarzyszy mu stale wzmożony lęk, boi się wychodzić sam np. do klubów czy wracać wieczorami z pracy. Powód w dużym stopniu wycofał się z relacji towarzyskich, wcześniej spotykał się ze znajomymi w klubach raz na tydzień, raz na dwa tygodnie, obecnie te spotkania odbywają się raz na półtora miesiąca, raz na dwa miesiące i są to spotkania w domu. Powód cały czas myśli o bliźnie na twarzy, która wpływa na niego bardzo negatywnie i powoduje obniżenie poczucia własnej atrakcyjności. Powód boi się również spotkań z innymi mężczyznami, traktuje ich jako potencjalne zagrożenie, ma poczucie, że ktoś może go zaatakować, a przede wszystkim boi się, że spotka sprawcę, że znowu będzie chciał mu zrobić krzywdę. U powoda pojawiły się też problemy ze snem, koszmary nocne. Od 14 kwietnia 2015 roku powód leczy się psychiatrycznie z rozpoznaniem: zaburzenia adaptacyjne takie jak doświadczanie lęku, niepokoju, bezsenności, wycofanie się z kontaktów z innymi osobami. Nadal zażywa leki. Powód czuje poprawę swojego stanu psychicznego dzięki leczeniu, ale objawy lękowe nadal występują. Traumatyczne doświadczenie jakim było zdarzenie z dnia 7 kwietnia 2015 roku spowodowało u powoda uraz psychiczny i zdecydowanie ograniczyło swobodne funkcjonowanie powoda w życiu codziennym.

Pismem z dnia 23 sierpnia 2017 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 100 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w terminie 7 dni od otrzymania wezwania (dowody: dokumentacja fotograficzna k 14-15, dokumentacja medyczna k. 16-17, k.40-44, wezwanie z dnia 23 sierpnia 2017 roku k. 12-13, opinia sądowo-lekarska biegłej sądowej specjalisty chirurg A. O. k. 73-74, opinia uzupełniająca biegłej sądowej A. O. k. 77, opinia sądowo-psychologiczna biegłego sądowego z zakresu psychologii J. J. k. 88-91, 103-104, k. 132, k. 144-144v opinia sądowo–psychiatryczna biegłej sądowej z zakresu psychiatrii R. S. k. 105-108, k. 126, zeznania świadka T. W. k. 54v-55, zeznania świadka B. W. k. 55-55v, zeznania świadka A. R. k. 55v-56, zeznania powoda F. W. k. 61v-62, zeznania pozwanego I. T. k. 62-63, z akt sprawy XVI K 993/15 : wyrok Sądu Rejonowego w Częstochowie w sprawie XVI K 993/15 z dnia 9 grudnia 2016 roku k. 151-152, uzasadnienie k. 155-157 v).

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie powołanych powyższej dowodów, w tym w szczególności na podstawie dowodów z dokumentów, albowiem ich prawdziwość nie budziła wątpliwości, a okoliczności z nich wynikające były spójne i logiczne.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków T. W., B. W., którzy szczegółowo opisali proces rekonwalescencji powoda. Brak było podstaw do zakwestionowania zeznań świadka A. R., które co do przebiegu zdarzenia zasadniczo znajdowały potwierdzenie w zeznaniach powoda F. W. i pozwanego I. T..

Wnioski opinii powołanych w sprawie biegłych: chirurga A. O., psychologa J. J., psychiatry R. S. Sąd podzielił w całości. Biegli wnikliwie zapoznali się z materiałem dowodowym w sprawie i w sposób wszechstronny i wyczerpujący dokonali jego analizy. Wnioski opinii są rzeczowe i logiczne, w ocenie Sądu nie budzą żadnych zastrzeżeń.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Powód dochodził roszczenia oparciu o przepisy art. 415 kc, art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. W zakresie winy pozwanego Sąd na podstawie art. 11 kpc był związany ustaleniami wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa naruszenia czynności narządów ciała F. W., w wyniku czego doznał on obrażeń skutkujących rozstrojem zdrowia na okres powyżej siedmiu dni.

Pozwany podnosił przyczynienie się powoda do zaistnienia szkody. Zgodnie z treścią art. 362 kc, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. W orzecznictwie podkreśla się, że takie czynniki jak: podstawa odpowiedzialności sprawcy szkody, stopień winy obu stron, wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, stanowią przesłanki oceny, czy i w jakim stopniu uzasadnione jest zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 października 2008 r, sygn. IV CSK 228/08). Tak więc do okoliczności, o których mowa w art. 362 kc, zaliczają się między innymi: wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej krzywdy i ewentualne szczególne okoliczności danego przypadku, a więc zarówno czynniki subiektywne, jak i obiektywne. Pozwany nie wykazał aby powód w jakimkolwiek stopniu ponosił winę za zaistnienie szkody. Poszkodowany nie sprowokował agresywnego zachowania pozwanego, nie był stroną atakującą. Zachowaniu powoda nie można przypisać obiektywnej nieprawidłowości.

Zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. sąd uprawniony jest do przyznania poszkodowanemu w sytuacji, w której doszło do uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ustawodawca poza wskazaniem, iż kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia winna być wymierna do powstałej szkody nie wskazuje innych zasad ustalenia jej wysokości. Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie wskazuje natomiast, iż przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze całokształt okoliczności sprawy nie wyłączając takich czynników jak wiek poszkodowanego, rozmiar doznanej krzywdy, nieodwracalność następstw wypadku, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, długotrwałość i przebieg procesu leczenia. Rolą zadośćuczynienia jest bowiem złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej lecz odpowiedniej sumy, w stosunku do doznanej krzywdy. Ustalenie jej wysokości powinno być jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy dokonane w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Celem zadośćuczynienia jest naprawienie doznanej krzywdy, zarówno tej, która już wystąpiła, jak i dającej się przewidzieć w przyszłości, przy wzięciu pod uwagę wszystkich okoliczności, które mają wpływ na jej rozmiar. Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień, ale jego wysokość nie może być dowolna, musi ściśle uwzględniać stopień doznanej krzywdy. Należy wskazać, że określona w art. 445 § 1 k.c. „odpowiednia suma” nie oznacza sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania sądu, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Nadto, zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny powinny być rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego (por. wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, OSNC-ZD 2010, nr 3, poz. 80, LEX nr 738354; wyrok SN z dnia 8 października 2008 r., IV CSK 243/08, LEX nr 590267; wyrok SN z dnia 17 września 2010 r., II CSK 94/10, niepubl.) Orzecznictwo opowiada się więc za zasadą wszechstronności i indywidualizacji, czyli z jednej strony oznacza to wymóg uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, z drugiej zaś indywidualnego podejścia do każdego przypadku.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, należy mieć na uwadze, że powinno ono mieć charakter kompensacyjny, a więc przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość z jednej strony, a z drugiej strony w orzecznictwie uznaje się, że przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę należy tą wysokość określać w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/2003, OSNC 2005, nr 2, poz. 40). Nie może jednak zarazem kwota zadośćuczynienia stanowić źródła wzbogacenia, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy powoda (wyrok SA w Lublinie z dnia 12 października 2004 r., I ACa 530/04, LEX nr 179052).

Na skutek zdarzenia z dnia 7 kwietnia 2015 roku powód F. W. doznał licznych obrażeń twarzy oraz złamania nosa, które spowodowały uszczerbek na zdrowiu w rozmiarze 10 %. Uszczerbek ten przejawia się widocznymi bliznami na twarzy. Ewentualna korekcja chirurga plastycznego mogłaby zmniejszyć ich widoczność ale nie doprowadzi do ich usunięcia. Powód jest młodym mężczyzną i negatywny efekt kosmetyczny w postaci widocznych blizn na twarzy jest dla niego krępujący, wstydzi się blizn, krępują go pytania o ich pochodzenie oraz fakt, że wzbudzają one zaciekawienie innych osób. Wpływa to również na obniżenie poczucia własnej wartości powoda. Z powodu obrażeń ciała powód doświadczył wiele bólu fizycznego w trakcie gojenia ran, doznał też ograniczeń w życiu codziennym. Ograniczył kontakty ze znajomymi, stał się osobą zamkniętą w sobie i do dnia dzisiejszego odczuwa konsekwencje urazu w zakresie psychicznego.

Z opinii biegłej sądowej z zakresu psychologii J. J. wynika, że doświadczenie traumatyczne jakim było zdarzenie z dnia 7 kwietnia 2015 roku spowodowało u powoda uraz psychiczny i zdecydowanie ograniczyło swobodne funkcjonowanie powoda w życiu codziennym. Od czasu zdarzenia towarzyszy mu stale wzmożony lęk. Powód w dużym stopniu wycofał się z relacji towarzyskich, rzadziej wychodzi z domu. Powód boi się również spotkań z innymi mężczyznami, stale znajduje się w stanie wzmożonego czuwania. U powoda występują zaburzenia adaptacyjne takie jak doświadczanie lęku, niepokoju, bezsenności, wycofanie się z kontaktów z innymi. Zdaniem biegłej z zakresu psychiatrii R. S. nasilenie powyższych dolegliwości, biorąc pod uwagę ich przyczynę, przy aplikowaniu jakichkolwiek leków przeciwdepresyjnych nie ulegnie wyeliminowaniu. Leki podawane są w celu zmniejszenia tych dolegliwości, regulacji snu, łaknienia, nastroju. Powód będzie borykał się z przeżywaniem na nowo doświadczanej traumy i związanego z nią bólu fizycznego i psychicznego. W takich przypadkach w poprawie funkcjonowania społecznego i jakości życia ( wychodzenie z domu, spotykanie się ze znajomymi) może pomóc jedynie terapia psychologiczna. Farmakologia z uwagi na upływu czasu od wypadku nie ma już znaczenia u powoda. Zdaniem biegłej powód doznał uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Z uwagi jednak, iż powód nie doznał w tym wypadku wstrząśnienia mózgu, brak jest możliwości określenia wartości tego uszczerbku zgodnie z tabelą (punkt 9 i czy 10 tabeli) wg. załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że kwota zadośćuczynienia w wysokości 30.000 zł jest adekwatna zarówno w odniesieniu do obiektywnych przesłanek, a więc wyjątkowo nagannego i niebezpiecznego czynu pozwanego, którego skutki mogły zagrażać życiu i zdrowiu powoda, jak i subiektywnych odczuć powoda związanych z traumatyczną sytuacją. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze stopień natężenia krzywdy tj. cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych powoda opisanych szczegółowo powyżej. Przyznane przez Sąd zadośćuczynienie niewątpliwie mieści się w granicach kompensacyjnego rozumienia zadośćuczynienia i nie prowadzi do nieuzasadnionego wzbogacenia się powoda.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zostały zasądzone od kwoty 30 000 zł od dnia wniesienia pozwu na podstawie art. 481 kc ponieważ powód przed wszczęciem procesu wzywał pozwanego do zapłaty. Powództwo zostało oddalone w pozostałym zakresie co do żądania zadośćuczynienia, a także co do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za mogące powstać w przyszłości skutki zdarzenia. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na ustalenie takiej odpowiedzialności. W szczególności z opinii biegłych nie wynika aby w przyszłości mogły zaistnieć inne skutki zdarzenia w zakresie zdrowia powoda. Orzecznictwo i doktryna dopuszczają bowiem jedynie w sytuacji braku pewności co do zaistnienia szkody, ustalenie odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie i szkodę mogącą powstać w przyszłości, jako jego skutek (por. uchwała SN (7) z 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, OSPiKA 1971, z. 10, poz. 173, z glosą A. Ohanowicza, oraz wyrok SN z 6 października 2006 r., V CSK 183/06 r., LEX nr 327971). Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie wystąpiła.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd zasądził od pozwanego I. T. na rzecz powoda F. W. kwotę 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 maja 2018 roku do dnia zapłaty.

O kosztach orzeczono na mocy art. 100 kpc. Powód wygrał sprawę w 67 %. Poniósł koszty opłaty do pozwu w wysokości 2250 zł, wynagrodzenia pełnomocnika wraz z kosztami opłaty skarbowej w wysokości 3617 zł, wydatki związane z opinią biegłych w wysokości 700 zł. Pozwany poniósł koszty wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3600 zł Sąd po stosunkowym rozdzieleniu kosztów zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.948,38 złotych. Ponadto Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 476 zł tytułem kosztów procesu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa w postaci wydatków związanych z przeprowadzeniem opinii biegłych.