Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 września 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Gajewska

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu w dniu 25 sierpnia 2021 w Piszu r. na rozprawie

sprawy z wniosku A. B.

z udziałem K. S.

o podział majątku wspólnego

p o s t a n a w i a :

I.  Ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni A. B. i uczestnika postępowania K. S. wchodzą:

1.  Prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,5300 ha, zabudowaną wolnostojącym murowanym budynkiem piętrowym w stanie surowym, położoną w obrębie Ś., gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...) o wartości 173.000,00 zł;

2.  Samochód osobowy marki M. (...) rocznik 1997, nr rej. (...) o wartości 0 zł;

3.  Samochód dostawczy marki V. (...) rocznik 1997, nr rej. (...) o wartości 4 400,00 zł;

4.  Trak o wartości 1 259,52 zł;

5.  Maszyna do zmiany opon o wartości 3 457,20 zł;

6.  Wyważarka do kół i mały kompresor o łącznej wartości 385,75 zł;

7.  Podnośnik o wartości 194,50 zł;

8.  Kwota 25 909,70 zł stanowiąca równowartość sprzedanych opon;

II.  Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni A. B. i uczestnika postępowania K. S. w ten sposób, że wszystkie składniki majątku wymienione w pkt I. w podpunktach 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 przyznać na własność uczestnikowi postępowania K. S..

III.  Oddalić wniosek uczestnika postępowania K. S. o rozliczenie wydatków poniesionych przez uczestnika na majątek wspólny stron, po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.

IV.  Zasądzić od uczestnika postępowania K. S. na rzecz wnioskodawczyni A. B. tytułem spłaty kwotę 104 303,33 zł (sto cztery tysiące trzysta trzy złote 33/100) płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w terminie płatności.

V.  Zwrócić wnioskodawczyni A. B. kwotę 600,00 zł (sześćset złotych 0/100), tytułem niewykorzystanej zaliczki, zapisanej pod poz. 50001976802.

VI.  Nakazać ściągnąć od uczestnika postępowania K. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 2 559,67 zł (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt dziewięć złotych 67/100) tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od wniosku oraz wydatków na opinie biegłych.

VII.  Ustalić, iż pozostałe koszty postępowania strony ponoszą we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 217/17 zagr

UZASADNIENIE

A. B. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego byłych małżonków wskazując jako uczestnika postępowania K. S..

W uzasadnieniu wniosku podała, że związek małżeński zainteresowanych, zawarty 21 listopada 1998 roku, został rozwiązany przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z 2 marca 2016 roku wydanym w sprawie VI RC 98/15, z winy uczestnika postępowania.

Wnioskodawczyni wskazała, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych mającego ulec podziałowi wchodzi:

a)

• a)  prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,5300 ha, zabudowanej wolnostojącym murowanym budynkiem piętrowym w stanie surowym, położonej w obrębie Ś., gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 200 000 zł;

oraz znajdujące się w posiadaniu uczestnika postępowania ruchomości:

b)

• b)  koparko-łądowarka,

  c)  dwa traki,

  d)  samochód dostawczy,

  e)  dwa samochody osobowe marki M.,

  f)  wyposażenie zakładu PPHU (...) w Ś.,

  g)  towar będący na stanie hurtowni ogumienia prowadzonej przez uczestnika.

Początkowo wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału ww. majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, aby wszystkie jego składniki przyznać uczestnikowi postępowania i zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłatę stosowną do jej udziału w majątku wspólnym.

Uzasadniając zaproponowany sposób podziału majątku wspólnego, wnioskodawczyni podniosła, że na przedmiotowej nieruchomości uczestnik postępowania prowadzi od 2005 roku działalność gospodarczą polegającą na wymianie opon i handlu używanymi oponami. Dochody uzyskiwane z tejże działalności małżonkowie przeznaczali na powiększanie majątku wspólnego i na rozwój firmy. Wnioskodawczyni przez cały czas trwania małżeństwa zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dziecka, podejmowała też prace dorywcze.

Uczestnik postępowania K. S. co do zasady przychylił się do wniosku o podział majątku wspólnego. Przyznał, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych mającego ulec podziałowi wchodzi opisane wyżej prawo własności nieruchomości. Zakwestionował podaną przez wnioskodawczynię wartość tego prawa. Odnośnie ruchomości podał, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą tylko: samochód osobowy marki M. (...), samochód dostawczy, trak, maszyna do wymiany opon, wyważarka do kół, kompresor i podnośnik. Podał, że reszta wspólnych ruchomości została sprzedana lub z uwagi na zużycie została zezłomowana. Przyznał, że po ustaniu wspólności, sprzedał wchodzące w skład majątku wspólnego opony.

Uczestnik postępowania wniósł o rozliczenie w niniejszym postępowaniu poniesionych przez niego, po ustaniu wspólności, wydatków związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, tj. podatku od nieruchomości, ubezpieczenia, opłat za energię elektryczną oraz kosztów zakupu i montażu okien.

Ostatecznie zainteresowani zgodnie podali, że w skład ich majątku wspólnego podlegającego podziałowi, oprócz ww. prawa własności nieruchomości, wchodzą ruchomości istniejące w dacie dokonywania podziału, tj.:

1.  samochód osobowy marki M. (...), rok 1997, nr rej. (...),

2.  samochód dostawczy marki V. (...), rok 1997, nr rej. (...),

3.  trak,

4.  maszyna do zmiany opon,

5.  wyważarka do kół i mały kompresor,

6.  podnośnik,

o wartości ustalonej przez powołanego w sprawie biegłego sądowego z zakresu szacowania pojazdów, maszyn i urządzeń. Zgodnie podali również, że podziałowi w niniejszym postępowaniu podlega kwota stanowiąca równowartość opon sprzedanych przez uczestnika po ustaniu wspólności.

Wnioskodawczyni ostatecznie wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, aby ww. ruchomości przyznać uczestnikowi postępowania, zaś prawo własności nieruchomości przyznać wnioskodawczyni i zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika stosowną spłatę płatną w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia podziałowego.

W uzasadnieniu podniosła, że z uwagi na fakt pozostawania uczestnika poza granicami kraju i wyjątkowo ograniczony z nim kontakt w toku niniejszego postępowania, przyznanie uczestnikowi prawa własności nieruchomości w znaczny sposób ograniczy wnioskodawczyni możliwość prowadzenia egzekucji kwoty zasądzonej na jej rzecz tytułem spłaty. Podniosła, że w przypadku przyznania przedmiotowego prawa własności wnioskodawczyni, sprzeda je ona niezwłocznie i z otrzymanych ze sprzedaży środków spłaci uczestnika. Wnioskodawczyni daje więc lepszą rękojmię bezproblemowego wykonania postanowienia podziałowego.

Uczestnik postępowania ostatecznie wniósł o przyznanie jemu wszystkich składników majątku wspólnego i zasądzenie od niego na rzecz wnioskodawczyni stosownej spłaty płatnej w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia podziałowego. W uzasadnieniu podniósł, że na przedmiotowej nieruchomości zamierza prowadzić działalność gospodarczą polegającą na handlu używanymi częściami samochodowymi i oponami. Drugą działalność prowadzi na terenie Niemiec, gdzie gromadzone są części i będą one sprowadzane do Polski, jak tylko przestanie to być utrudnione przez Covid-19. Dodał, że z wyłączeniem wnioskodawczyni posiada przedmiotową nieruchomość i ponosi wszelkie koszty jej utrzymania. Wnioskodawczyni nigdy nie interesowała się tą nieruchomością, nie ma nawet do niej kluczy. Pod nieobecność uczestnika w kraju, nieruchomość doglądana jest przez brata uczestnika.

Sąd ustalił, co następuje:

A. B. i K. S. związek małżeński zawarli 21 listopada 1998 roku w R.. Małżonków łączył system małżeńskiej wspólności ustawowej.

Małżeństwo zainteresowanych zostało rozwiązane przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 2 marca 2016 roku wydanym w sprawie VI RC 98/15, z winy K. S.. Wyrok rozwodowy uprawomocnił się 24 marca 2016 roku.

(okoliczności bezsporne, dowód: wyrok rozwodowy k. 117 akt sprawy VI RC 98/15 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

W skład majątku wspólnego A. B. i K. S. wchodzą:

1.  prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,5300 ha, zabudowanej wolnostojącym murowanym budynkiem piętrowym w stanie surowym, położonej w obrębie Ś., gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 173 000 zł,

2.  samochód osobowy marki M. (...), rok produkcji 1997, nr rej. (...), o wartości 0 zł,

3.  samochód dostawczy marki V. (...), rok produkcji 1997, nr rej. (...), o wartości 4 400 zł,

4.  trak o wartości 1 259,52 zł,

5.  maszyna do zmiany opon o wartości 3 457,20 zł,

6.  wyważarka do kół i mały kompresor o łącznej wartości 385,75 zł,

7.  podnośnik o wartości 194,50 zł.

Po ustaniu wspólności majątkowej, tj. w dniu 11 grudnia 2017 roku K. S. sprzedał wchodzące w skład majątku wspólnego małżonków używane opony Karkas za łączną cenę 25 909,70 złotych.

(okoliczności bezsporne, dowód: wydruk z księgi wieczystej k. 12-14; faktury VAT dot. sprzedanych przez uczestnika opon k. 278 i 279; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 300-330; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania pojazdów, maszyn i urządzeń k. 429-478)

Na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego zainteresowanych, K. S. prowadził od 1 maja 2004 roku działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) S. K. R., polegającą m.in. na sprzedaży części i akcesoriów do pojazdów samochodowych oraz na wymianie i sprzedaży używanych opon. Dochody uzyskiwane z tejże działalności małżonkowie przeznaczali na powiększanie majątku wspólnego i na rozwój firmy. A. B. przez cały czas trwania małżeństwa zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dziecka, podejmowała też prace dorywcze.

Od daty ustania wspólności majątkowej, przedmiotowa nieruchomość znajduje się w wyłącznym posiadaniu K. S., który ponosi wszelkie koszty jej utrzymania. A. B. nie interesuje się nieruchomością, nie ma do niej kluczy, nie wie, co się na niej znajduje, od daty ustania wspólności majątkowej nie wnosiła o dopuszczenie jej do współposiadania nieruchomości.

K. S. w dalszym ciągu wpisany jest do ewidencji działalności gospodarczej. Aktualnie mieszka i pracuje na terenie Niemiec, jednak ma zamiar prowadzenia działalności gospodarczej na przedmiotowej nieruchomości.

(okoliczności bezsporne, dowód: dowody opłat rachunków za energię elektryczną i ubezpieczenie nieruchomości k. 123-129; decyzje w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości wraz z dowodami uiszczenia podatku k. 120-122 i 502-504; zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej k. 505; zeznania wnioskodawczyni k. 388v)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nie unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala Sąd (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.). Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

W niniejszej sprawie bezspornie ustalono, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych mającego ulec podziałowi wchodzą:

1.  prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) o powierzchni 0,5300 ha, zabudowanej wolnostojącym murowanym budynkiem piętrowym w stanie surowym, położonej w obrębie Ś., gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 173 000 zł,

2.  samochód osobowy marki M. (...), rok produkcji 1997, nr rej. (...), o wartości 0 zł,

3.  samochód dostawczy marki V. (...), rok produkcji 1997, nr rej. (...), o wartości 4 400 zł,

4.  trak o wartości 1 259,52 zł,

5.  maszyna do zmiany opon o wartości 3 457,20 zł,

6.  wyważarka do kół i mały kompresor o łącznej wartości 385,75 zł,

7.  podnośnik o wartości 194,50 zł.

Wartość ww. składników majątku wspólnego, wobec braku zgodnego w tym zakresie stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o opinię powołanego w sprawie biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości (k. 300-330) oraz biegłego sądowego z zakresu szacowania pojazdów, maszyn i urządzeń (k. 429-478).

Sąd w pełni podzielił opinie ww. biegłych, albowiem są to opinie jasne i pełne, wyjaśniające wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie są poparte wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłych. Ponadto nie były one kwestionowane przez zainteresowanych.

Zainteresowani zgodnie podali, że podziałowi w niniejszym postępowaniu podlega również kwota uzyskana przez uczestnika postępowania ze sprzedaży po ustaniu wspólności opon Karkas wchodzących w skład ich majątku wspólnego. Z załączonych do akt sprawy faktur VAT wynika, że w dniu 11 grudnia 2017 roku ze sprzedaży ww. opon uczestnik otrzymał łącznie kwotę 25 909,70 zł (k. 278 i 279). Środki te w wyniku podziału majątku wspólnego zostały zatem przyznane przez Sąd uczestnikowi postępowania.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku ( art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności ( art. 688 k.p.c.).

Zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie zainteresowani zgodnie wnieśli o przyznanie wszystkich przedmiotowych ruchomości uczestnikowi postępowania za stosowną spłatą na rzecz wnioskodawczyni. Natomiast każdy z zainteresowanych ostatecznie domagał się przyznania mu na wyłączną własność przedmiotowej nieruchomości z obowiązkiem stosownej spłaty na rzecz byłego małżonka.

Mając na uwadze bezspornie ustalone w sprawie okoliczności, iż od daty ustania wspólności majątkowej przedmiotowa nieruchomość znajduje się w wyłącznym posiadaniu uczestnika, który ponosi wszelkie koszty jej utrzymania i zamierza ponownie prowadzić na niej działalność gospodarczą, a wnioskodawczyni nie interesuje się nieruchomością, nie ma do niej kluczy, nie wie, co się na niej znajduje i od daty ustania wspólności majątkowej nie wnosiła o dopuszczenie jej do współposiadania nieruchomości, zaś przyznania jej na własność nieruchomości domaga się wyłącznie w celu jej sprzedaży i spłaty uczestnika, Sąd uznał za słuszne i zasadne przyznanie przedmiotowej nieruchomości uczestnikowi postępowania.

Z uwagi na powyższe ustalenia, Sąd oddalił wniosek uczestnika o rozliczenie poniesionych przez niego po ustaniu wspólności wydatków na koszty utrzymania przedmiotowej nieruchomości. Skoro bowiem od daty ustania wspólności to uczestnik z wyłączeniem wnioskodawczyni posiada nieruchomość wspólną i pobiera z niej pożytki, to i zasadnie ponosił on od tego czasu wszystkie koszty utrzymania tej rzeczy wspólnej. Z kolei koszt zakupu i montażu okien w posadowionym na tej nieruchomości budynku poniesiony został w czasie trwania wspólności majątkowej, co wprost wynika z załączonej do akt faktury VAT (k. 130-131), w związku z czym okna zostały objęte wyceną nieruchomości przez biegłego.

Reasumując, łączna wartość majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi wynosi 208 606,67 złotych. Ponieważ udziały zainteresowanych w majątku wspólnym są równe, udział przypadający wnioskodawczyni i uczestnikowi postępowania wynosi więc 104 303,33 złotych (208 606,67 zł : 2).

Na skutek podziału majątku wspólnego uczestnik postępowania otrzymał wszystkie składniki tego majątku, wobec czego zaszła konieczność zasądzenia od niego na rzecz wnioskodawczyni spłaty w wysokości wartości jej udziału, tj. 104 303,33 złotych.

O spłacie na rzecz wnioskodawczyni Sąd orzekł stosownie do treści art. 212 § 3 k.c., oznaczając termin oraz sposób jej uiszczenia - zgodnie z wnioskiem uczestnika, któremu nie oponowała wnioskodawczyni. W ocenie Sądu okres trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia podziałowego to czas odpowiedni, który pozwoli uczestnikowi na zgromadzenie kwoty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 520 § 2 k.p.c. oraz art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wnioskodawczyni i uczestnik byli w równym stopniu zainteresowani rozpoznaniem niniejszej sprawy, dlatego zdaniem Sądu powinni w równym stopniu ponieść koszty niniejszego postępowania. Ponieważ jednak wnioskodawczyni była zwolniona od kosztów sądowych w całości (postanowienie z dnia 31.08.2017r.), Sąd orzekł tylko o kosztach należnych od uczestnika.

Koszty niniejszego postępowania wyniosły łącznie 5 719,35 zł, w tym 1 000 zł opłata sądowa od wniosku i 4 719,35 zł łączny koszt wynagrodzenia i wydatków powołanych w sprawie biegłych sądowych. Koszt wynagrodzenia biegłych do wysokości 600 zł został pokryty z uiszczonej przez uczestnika zaliczki, zaś do kwoty 4 119,35 zł tymczasowo pokryty został ze środków Skarbu Państwa.

Wobec powyższego, Sąd nakazał pobrać od uczestnika postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Rejonowego w Piszu kwotę po 2 559,67 zł tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od wniosku oraz wydatków na opinie biegłych (5 719,35 zł : 2 = 2 859,67 zł – 600 zł = 2 259,67 zł).

W związku ze zwolnieniem wnioskodawczyni od kosztów sądowych w całości, na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755) Sąd zwrócił wnioskodawczyni wpłaconą przez nią zaliczkę w kwocie 600 zł.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.