Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX P 490/20

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym 23 lipca 2020 r. powódka B. F. odwołała się od wypowiedzenia umowy o pracę, żądając przywrócenia do pracy i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W uzasadnieniu wskazała, że pracodawca nie był uprawniony, by w wypowiedzeniu powołać się na orzeczoną przez lekarza medycyny pracy niezdolność do pracy na stanowisku pielęgniarki w Oddziale (...) Urazowej. Skierowanie na badanie profilaktyczne jej zdaniem zostało wystawione błędnie, ponieważ zajmowała stanowisko pielęgniarki socjalnej, na którym nie było wymagane dźwiganie i praca bezpośrednio z pacjentem. Pracodawca nie wypowiedział jej warunków umowy o pracę w tym zakresie. W toku procesu zmieniła żądanie na odszkodowanie.

Pozwany (...) Wojewódzki Szpital (...) w S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, podnosząc, że powódka – zgodnie z umową o pracę – zajmowała stanowisko starszej pielęgniarki, a przeniesienie jej do pracy bezpośrednio z pacjentem w Oddziale (...) Urazowej nie wymagało wypowiedzenia zmieniającego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. F. była zatrudniona w Samodzielnym Publicznym Wojewódzkim Szpitalu (...) w S. od 1 października 2008 r. na stanowisku starszej pielęgniarki, w wymiarze ¾ etatu.

Niesporne, a nadto: umowa o pracę – k. 1 części B akt osobowych powódki.

Już w chwili zawierania umowy o pracę miała ograniczenia związane ze stanem kręgosłupa i z tego względu pracodawca powierzył jej obowiązki pielęgniarki społecznej, co ujęto w pisemnym zakresie obowiązków. Istotą zadań na tym stanowisku była obsługa administracyjna gabinetu lekarza medycyny zakładowej oraz zajmowanie się formalną stroną leczenia osób nieubezpieczonych: odbieranie wywiadu od takiej osoby, wypełnianie dokumentów, zapewnienie finansowania ze środków publicznych, kontakt z opieką społeczną, domami pomocy społecznej, załatwianie spraw związanych z pochówkiem osób bezdomnych. Nie pracowała bezpośrednio z pacjentami na żadnym z oddziałów szpitala.

Dowód: Zakres obowiązków z 1 października 2008 r. – k. 3 cz. B akt osobowych powódki, przesłuchanie powódki – k. 92, 108-109, zeznania świadka A. S. – k. 92-93, zeznania świadka B. S. – k. 93-94, zeznania świadka K. M. – k. 104, zeznania świadka M. K. – k. 104-105, zeznania świadka M. S. – k. 105-106.

(...) Wojewódzki Szpital (...) w S. nie zamieszcza w oznaczeniu stanowiska pracy pielęgniarek oddziału, na którym ma pracować. Alokacja pielęgniarek pomiędzy oddziałami odbywa się stosownie do bieżących potrzeb kadrowych i organizacyjnych pracodawcy, bez składania wypowiedzenia warunków umowy o pracę.

Dowód: zeznania świadka M. S. – k. 105-106, zeznania świadka A. S. – k. 92-93, umowy o pracę w aktach osobowych powódki.

W październiku 2019 r. nastąpiła zmiana organizacyjna polegająca na przeniesieniu rejestracji pacjentów udających się do zakładowego lekarza medycyny pracy do rejestracji centralnej. Pracodawca podjął wtedy decyzję, że B. F. zostanie przeniesiona do Oddziału (...) Urazowej, gdzie były istotne braki kadrowe. 8 października 2019 r. otrzymała pismo o skierowaniu do pracy w tym Oddziale na okres 3 miesięcy. Pracownica stwierdziła, że nie jest w stanie dźwigać, czego wymaga praca przy pacjencie, nie wykonała polecenia, odmówiła przyjęcia nowego zakresu obowiązków na piśmie i wkrótce przeszła na długotrwałe zwolnienie lekarskie.

Dowód: zeznania świadka M. S. – k. 105-106, zeznania świadka A. S. – k. 92-93, pismo pracodawcy z 2.10.2019 – k. 15 oraz k. 50 części B akt osobowych powódki, notatka służbowa z 3.10.2019 – k. 51 części B akt osobowych powódki, karta stanowiska pracy – k. 52/1 części B akt osobowych, notatka służbowa z 8.10.2019 – k. 52/2 części B akt osobowych, przesłuchanie powódki – k. 92, 108-109.

Po ustaniu okresu długotrwałej niezdolności do pracy B. F. otrzymała od pracodawcy 15 kwietnia 2020 r. skierowanie na badania profilaktyczne, gdzie jako miejsce zatrudnienia wskazano Oddział (...) Urazowej, a w opisie stanowiska wpisano „zapewnienie całościowej opieki pielęgniarskiej pacjentom”.

Lekarz medycyny pracy wydał 22 kwietnia 2020 r. orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Dowód: skierowanie na badania profilaktyczne z 15.04.2020 – k. 61 części B akt osobowych, orzeczenie lekarskie z 22.04.2020 – k. 17, zeznania świadka M. S. – k. 105-106, zeznania świadka A. S. – k. 92-93.

Dnia 2 lipca 2020 r. B. F. otrzymała pisemne oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę za 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia, gdzie jako przyczynę wskazano nieuzyskanie, po długotrwałym zwolnieniu lekarskim, orzeczenia z badań kontrolnych od lekarza medycyny pracy potwierdzającego możliwość kontynuowania zatrudnienia na stanowisku starszej pielęgniarki.

Niesporne, a nadto: wypowiedzenie – k. 9.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, znajdujące podstawę prawną w przepisie art. 45 § 1 kodeksu pracy, okazało się niezasadne.

Zgodnie z treścią przywołanej normy w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Stan faktyczny sprawy był w istocie pomiędzy stronami niesporny. Powódka została przeniesiona z niewymagającej dźwigania pracy pielęgniarki społecznej do Oddziału (...) Urazowej, gdzie praca bezpośrednio przy pacjencie takiego dźwigania już wymagała, a w konsekwencji powódka nie uzyskała pozytywnego wyniku badania profilaktycznego, co doprowadziło do wypowiedzenia umowy o pracę. Spór zasadzał się natomiast na odmiennej ocenie prawnej tych zdarzeń. Zdaniem powódki pracodawca nieprawidłowo oznaczył jej stanowisko pracy w skierowaniu na badanie profilaktyczne: powinien wpisać stanowisko pielęgniarki społecznej, skoro wcześniej nie wypowiedział jej warunków umowy o pracę. W ocenie pozwanego pracodawcy nie było takiego obowiązku.

Wypowiedzenie zmieniające jest konieczne w razie zmiany istotnych warunków umowy o pracę zarówno wynikających z ustawy, jak i z woli stron ustalonych w umowie o pracę. O tym, kiedy zachodzi potrzeba wypowiedzenia warunków pracy, decyduje – z mocy art. 42 § 1 k.p. – treść umowy o pracę zawartej między stronami. Wypowiedzenia wymagają tylko te warunki pracy, które wynikają z treści umowy o pracę.

W umowie o pracę powódki stanowisko pracy oznaczono jako „starsza pielęgniarka” bez łączenia go z jakimkolwiek oddziałem lub inną jednostką organizacyjną pracodawcy. Taka treść umowy oznacza, że wolą stron stosunku pracy było powierzenie powódce obowiązków pielęgniarki w pozwanym Szpitalu traktowanym jako całość, bez wyodrębnienia poszczególnych komórek uwidocznionych w jego strukturze organizacyjnej. Powódka przez kilka lat zajmowała się obowiązkami administracyjnymi związanymi z obsługą gabinetu lekarza medycyny zakładowej oraz sprawami pacjentów nieubezpieczonych (sprawami socjalnymi). Nie rodzi to jednak po jej stronie szczególnych uprawnień w postaci „zasiedzenia miejsca pracy” i niemożności przesunięcia na inny odcinek pracy.

Wypowiedzenie pracownikowi warunków pracy na podstawie art. 42 § 1 k.p. z propozycją nowych warunków na podstawie art. 42 § 2 k.p. oznacza, że pracownik po przyjęciu propozycji będzie wykonywał inną pracę niż określona dotychczas w umowie o pracę. Bez wypowiedzenia warunków pracy pracownikowi można powierzyć wykonywanie innej pracy tylko czasowo i to pracy zgodnej z jego kwalifikacjami (art. 42 § 4 k.p.). W przypadku powódki nie można mówić o propozycji innej pracy, skoro nadal miała ona wykonywać obowiązki pielęgniarki. Wskazanie przez pracodawcę zakresu pełnienia tych obowiązków jest poleceniem służbowym, a zmiana dotychczasowego zakresu czynności nie jest równoznaczna z wypowiedzeniem warunków pracy. W związku z tym polecenie wykonywania przez pielęgniarkę pracy na innym niż dotychczas oddziale szpitala nie jest wypowiedzeniem zmieniającym warunki pracy. Powódka uważa to polecenie za niekorzystną zmianę warunków pracy dlatego, że nie ma predyspozycji i doświadczenia do wykonywania pracy na wskazanym przez pracodawcę oddziale. Przy takim rozumowaniu każde polecenie pracodawcy wykonania przez pracownika czynności mieszczących się w granicach rodzaju pracy określonego umową, byłoby traktowane jako wypowiedzenie warunków pracy, jeżeli pracownik uzna, że czynności te są dla niego za trudne. Przepis art. 42 k.p. odnosi się do istotnej zmiany warunków pracy, a nie do poszczególnych czynności wykonywanych w ramach dotychczasowych obowiązków.

Taki pogląd znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z 7 września 2005 r. (II PK 292/04) wydanym w analogicznym stanie faktycznym dotyczącym pielęgniarki, której w umowie o pracę nie wpisano żadnego oddziału, a stanowisko oznaczono właśnie jako „pielęgniarka”.

Sąd pracy nie może badać, czy takie szerokie oznaczenie stanowiska pracy („pielęgniarka”) jest racjonalne z punktu widzenia zarządzania placówką medyczną. To bowiem pozostaje w sferze autonomicznych decyzji pracodawcy. Sąd pracy nie może wyznaczać pracodawcy kierunków jego działań i decydować za niego o tym, co będzie bardziej gospodarne. Rolą sądu pracy jest ocena prawidłowości działań pod kątem regulacji prawa pracy.

Poza tym powódka zbyt duże znaczenie przypisywała pisemnemu zakresowi obowiązków. Pismo takie stanowi polecenie pracodawcy, które precyzuje zadania i odpowiedzialność pracownika na zajmowanym stanowisku i może ulegać zmianie w czasie. Jak już wspomniano – w przypadku powódki najistotniejsze było oznaczenie stanowiska w umowie o pracę, jako „starsza pielęgniarka”. Zmiana pisemnego zakresu obowiązków nie wymaga złożenia wypowiedzenia zmieniającego, jeżeli mieści się w istocie danej funkcji (tak m.in. orzeczenia Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 r., II PK 216/11, czy z 7 listopada 1974 r., I PR 332/74). Natomiast z całą pewnością istotą funkcji pielęgniarki jest bezpośrednia opieka nad pacjentem.

Skierowanie powódki do pracy w Oddziale (...) Urazowej stanowiło więc polecenie służbowe wydane w ramach stanowiska starszej pielęgniarki i jako takie nie wymagało wypowiedzenia zmieniającego. W rezultacie pracodawca był uprawniony do tego, by w skierowaniu na badanie profilaktyczne, które wymaga bardziej szczegółowego opisu zadań pracownika, niż umowa o pracę, oznaczyć zadania powódki na wspomnianym oddziale.

A skoro powódka została uznana za niezdolną do pracy na swoim stanowisku, to pracodawca mógł wypowiedzieć umowę o pracę. Wypowiedzenie jest bowiem uzasadnione, jeśli motywem był stan zdrowia pracownika, uniemożliwiający mu wykonywanie dotychczasowej funkcji (wyrok SN z 28.2.1979 r., I PRN 14/79), wyrażony w przeciwwskazaniach lekarskich do pracy na zajmowanym stanowisku (wyrok SN z 4.12.1997 r., I PKN 422/97; wyrok SN z 23.1.1998 r., I PKN 491/97).

Pracodawca nie ma przy tym obowiązku poszukiwania dla pracownika z ograniczeniami zdrowotnymi takiego zajęcia, które będzie odpowiadało jego stanowi zdrowia. Wyjątek stanowią wyraźnie wyartykułowane w kodeksie pracy sytuacje, jak obowiązek przesunięcia do innej pracy kobiety w ciąży (art. 179 k.p.), czy pracownika, który doznał obrażeń na skutek wypadku przy pracy (art. 231 k.p.), które jednak nie miały w tej sprawie zastosowania.

Powódka w toku procesu zmieniła żądanie z przywrócenia do pracy na odszkodowanie. W takim wypadku sąd nie umarza postępowania i nie orzeka osobno co do kosztów procesu co do tego roszczenia (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2010 r., I PZ 14/10).

Sąd orzekając o kosztach procesu miał na względzie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę jest obowiązana na żądanie strony przeciwnej zwrócić jej koszty procesu, na które w tym wypadku składały się jedynie koszty zastępstwa procesowego. Ich wysokość wynika z § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Podzielić należy stanowisko wyrażone w postanowieniu SN z dnia 9 czerwca 2010 roku (II PZ 20/10), iż stawka minimalna opłat za czynności adwokata lub radcy prawnego powinna być taka sama zarówno w sprawie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy), jak i w sprawie o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę albo z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zatem dla roszczenia o odszkodowanie stawka kosztów wynosiła 180 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

27.09.2021