Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2020 roku.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący sędzia Przemysław Chrzanowski

Protokolant Beata Ignaczak

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2020 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko Instytutowi Łączności - Państwowemu Instytutowi (...) w W.

o nagrodę jubileuszową

1.  zasądza od Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu (...) w W. na rzecz W. K. kwotę 9.450 zł (dziewięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem nagrody jubileuszowej,

2.  odstępuje od obciążania stron dotychczasowymi kosztami sądowymi oraz kosztami procesu,

3.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych).

Sygn. akt VI P 42/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 stycznia 2020 roku (data wniesienia), powódka W. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu (...) w W. nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy w Instytucie. W uzasadnieniu podała, że mimo tego, że Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy (dalej jako: ZUZP) przewidywał wypłacanie takich nagród, to Dyrektor odmówił jej tego na spotkaniu i w formie pisemnej najpierw w 2017 roku, a później w 2019 roku. Powódka sprecyzowała, że wnosi o zasądzenie na jej rzecz kwoty 9450 zł tytułem nagrody jubileuszowej.

(pozew – k. 1; pismo procesowe powódki z dnia 18.02.2020 r. – k. 13)

Pozwany Instytut Łączności - Państwowy Instytut (...) w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazał, że użycie w § 9 ust. 1 ZUZP słów „przez ostatnie 5 lat” oznacza, że powódka powinna być przez 5 lat przed nabyciem prawa do nagrody jubileuszowej zatrudniona bez żadnej przerwy w Instytucie. Fakt, że powódka miała przerwy w zatrudnieniu u pozwanego powoduje, że nie nabyła ona prawa do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy. Pozwany powołał się w swojej argumentacji na znaczenie słów, które wywiódł ze Słownika Języka Polskiego PWN, Słownika Języka Polskiego W. Doroszewskiego oraz Praktycznego Słonika Współczesnej Polszczyzny.

(odpowiedź na pozew – k. 19-23)

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka W. K. była zatrudniona w pozwanym Instytucie w okresach od 1 listopada 1976 roku do 29 września 2011 roku, od 3 października 2011 roku do 31 grudnia 2013 roku, od 1 lutego 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku, od 1 lutego 2016 roku do 31 października 2018 roku oraz od 3 grudnia 2018 roku do 30 listopada 2019 roku. W. K. nie miała woli, żeby były przerwy w pracy lecz podpisywała takie umowy, jakie przedstawiał jej pracodawca.

Przerwy w pracy w pozwanym zakładzie pracy podczas zatrudnienia W. K. w okresie od 1 listopada 1976 roku do 30 listopada 2019 roku (tj. w okresie 43 lat) wynosiły:

⚫

3 dni (pomiędzy 29 września 2011 roku, a 3 października 2011 roku),

⚫

1 miesiąc (pomiędzy 31 grudnia 2013 roku, a 1 lutego 2014 roku),

⚫

1 miesiąc (pomiędzy 31 grudnia 2015 roku, a 1 lutego 2016 roku),

⚫

1 miesiąc i 2 dni (pomiędzy 31 października 2018 roku, a 3 grudnia 2018 roku).

W sumie te przerwy, w okresie 43 lat, wyniosły 3 miesiące i 5 dni.

Podczas ww. 4 przerw, powódka nigdzie indziej nie była zatrudniona. W. K. nie miała woli, żeby były przerwy w pracy lecz podpisywała takie umowy, jakie przedstawiał jej pracodawca. Tak więc przez ww. 43 lata pozwany zakład pracy był podstawowym miejscem pracy powódki (był jedynym miejscem pracy powódki).

Wynagrodzenie za pracę powódki w listopadzie 2019 roku wynosiło 2.700 zł. Takie wynagrodzenie powódka otrzymywała stale już w okresie od 1 marca 2016 roku.

(umowa o pracę z dnia 01.11.1976r. – k. 301 a.o., umowa o pracę z dnia 03.10.2011 r. – k. 104 a.o., umowa o prace z dnia 28.11.2012r. – k. 90 a.o., umowa o pracę z dnia 02.12.2013 r. –k. 72 a.o., umowa o pracę z dnia 22.12.2014 r. – k. 61 a.o., umowa o pracę z dnia 08.12.2015 r. – k. 27 a.o., umowa o pracę z dnia 24.05.2017 r. – k. 29 a.o., umowa o pracę z dnia 20.09.2018 r. – k. 21 a.o.; aneks z dnia 09.03.2016 r. – k. 46 a.o., zeznania świadków J. C. i M. F. oraz zeznania powódki)

W pozwanym Instytucie obowiązywał od dnia 1 sierpnia 2014 roku Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z dnia 1 lipca 2014 roku. Zgodnie z § 9 ust. 1. ZUZP za 20 letnią pracę lub dłuższą i po przepracowaniu minimum 5 lat w Instytucie, pracownikowi przysługuje co 5 lat nagroda jubileuszowa, maksymalnie za 45 lat pracy, o ile Instytut jest dla danego pracownika, w dniu nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej, podstawowym miejscem pracy oraz był podstawowym miejscem pracy przez ostatnie 5 lat.

Zgodnie z § 9 ust. 2 wysokość nagrody jubileuszowej wynosiła 350 % podstawy – w przypadku przepracowania 40 lat.

Zgodnie z § 9 ust. 3 ZUZP do lat pracy stanowiących o wypłacie nagrody jubileuszowej zalicza się pełną liczbę lat przepracowanych w Instytucie, a także miejscach poprzedniego zatrudnienia, o ile rozwiązanie umowy nie nastąpiło w trybie rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Przy wyliczaniu podstawy, od której oblicza się wysokość nagrody, uwzględnia się aktualne wynagrodzenie zasadnicze pracownika, ilość lat pracy przepracowanych w Instytucie oraz liczbę lat pracy przepracowanych poza Instytutem. Przez aktualne wynagrodzenie rozumie się wynagrodzenie zasadnicze wynikające z umowy o pracę w dniu nabycia uprawnienia.

(ZUZP z dnia 01.07.2014 r. – k. 25-28; karta rejestrowa układu – k. 33, zeznania świadków J. C. i M. F. oraz zeznania powódki)

W dniu 31 stycznia 2017 roku powódka wystąpiła do Dyrektora pozwanego Instytutu, wnosząc o przyznanie nagrody jubileuszowej w związku z przepracowaniem 40 lat pracy w Instytucie.

Dyrektor pozwanego w odpowiedzi na pismo powódki odmówił przyznania nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy. W uzasadnieniu podał, że zatrudnienie powódki w ciągu ostatnich 5 lat przed wystąpieniem o wypłatę nagrody nie było ciągłe i istniały przerwy w ciągu ostatnich 5 lat zatrudnienia w Instytucie.

Powódka ponownie zwróciła się o wypłatę nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy w dniu 14 listopada 2019 roku. Pismo powódki pozostało bez odpowiedzi ze strony pozwanego Instytutu.

(pismo z dnia 31.01.2017 r. – k. 7; pismo z dnia 14.02.2017 r. – k. 8; pismo z dnia 14.11.2019 r. – k. 10 oraz zeznania powódki)

Powyższy stan faktyczny był co do zasady bezsporny pomiędzy stronami, ponadto znajdował potwierdzenie w dowodach z dokumentów zgormadzonych w aktach sprawy i aktach osobowych powódki.

Zeznania świadków J. C. i M. F. oraz powódki Sąd ocenił jako wiarygodne. Sąd dał im wiarę ponieważ korespondowały z ustaleniami dokonanymi na podstawie dowodów z dokumentów.

Strony nie wniosły o uzupełnienie materiału dowodowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym i wobec w znacznej mierze jego bezspornego charakteru, kwestią oceny Sądu pozostawała ocena i kwalifikacja prawna zasadności roszczenia powódki, które było wywodzone w toku postępowania na gruncie przepisów prawa materialnego.

Sąd zważył, co następuje:

W tej sprawie przedmiotem rozpoznają Sądu było powództwo W. K. o zasądzenie na jej rzecz nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.

Przechodząc do rozważań natury prawnej, w pierwszej kolejności wskazać należy, że w niniejszej sprawie istotą sporu było rozstrzygnięcie, czy powódce przysługiwało u pozwanego pracodawcy prawo do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy. Poza sporem pozostawał natomiast fakt obowiązywania i treści Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dniu 1 lipca 2014 r oraz, że w dniu kiedy powódka miała przepracowane 40 lat stażu w Instytucie, ten ZUZP obowiązywał. Niesporne pozostawały okresy zatrudnienia powódki zarówno w pozwanym Instytucie jak i też przerwy pomiędzy okresami zatrudnienia. Niesporne też pozostawało wynagrodzenie powódki – 2.700 zł. Pozwany nie kwestionował również wysokości zgłoszonego roszczenia, co w świetle wyliczeń pracodawcy co do wynagrodzenia oraz art. 230 k.p.c., skutkowało uznaniem tej okoliczności za przyznaną; tym bardziej, że kwota żądania wynikała z prostego przeliczenia 3,5 krotności wynagrodzenia powódki (350 % x 2.700 zł = 9.450,00 zł). Powództwo w sprawie oparte jest o żądanie zasądzenia nagrody jubileuszowej za 40-letni staż pracy u pozwanego. Nie budziło wątpliwości, iż powódka była zatrudniona u pozwanego w okresach od 1 listopada 1976 roku do 29 września 2011 roku, od 3 października 2011 roku do 31 grudnia 2013 roku, od 1 lutego 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku, od 1 lutego 2016 roku do 31 października 2018 roku oraz od 3 grudnia 2018 roku do 30 listopada 2019 roku. To właśnie na okres od 1 lutego 2016 roku do 31 października 2018 roku przypada analiza, czy powódka uzyskała prawo do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, ponieważ to na początku roku 2017 roku (31 stycznia 2017 roku) zwróciła się do pozwanego Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu (...) w W. o wypłatę nagrody jubileuszowej. Kwestią sporną pozostawało to, czy staż pracy powódki i przerwy w okresach zatrudnienia miały wpływ na nabycie przez nią uprawnienia do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.

Stosownie do art. 77 ¹ k.p., warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą ustalają układy zbiorowe pracy, zgodnie z przepisami działu jedenastego, z zastrzeżeniem przepisów art. 77 ² - 77 ⁵ k.p. Nagroda jubileuszowa nie jest powszechnym (należnym wszystkim pracownikom) świadczeniem ze stosunku pracy. Nie jest przewidziana w Kodeksie pracy. W judykaturze przydaje się jej cechy wynagrodzenia, ale nie zmienia to jej charakteru, jako świadczenia ze stosunku pracy należnego tylko w takim kształcie, jaki przewidują przepisy prawa pracy, odnoszące się do danej grupy pracowników. Podobnie w tym aspekcie przedstawia się charakter premii i nagród, które też zalicza się do wynagrodzenia niezależnie od tego, że nie są to świadczenia powszechne. Nagrody jubileuszowe przewidziane są zazwyczaj w ustawach pragmatycznych, układach zbiorowych pracy, regulaminach wynagradzania. W tych źródłach prawa pracy autonomicznie są regulowane zasady nabycia prawa do nagrody, jej wysokość, ewentualne zaliczanie okresów zatrudnienia u innych pracodawców do stażu pracy uprawniającego do nabycia prawa do nagrody. Nie ma jednorodnych zasad w tym zakresie. Jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2011 r. (II PK 150/10, Lex nr 784981) „Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem należącym do szeroko pojmowanego wynagrodzenia za pracę, którego warunki przyznania – w myśl art. 77 ¹ k.p. ustalają układy zbiorowe pracy, zgodnie z przepisami działu jedenastego Kodeksu pracy lub regulaminy wynagradzania, albo pragmatyki służbowe. Strony układu zbiorowego mają całkowitą swobodę w odniesieniu do decyzji, czy wprowadzić do niego postanowienia przyznające prawo do nagrody jubileuszowej (art. 240 § 1 k.p.), natomiast w razie podjęcia decyzji o przyznaniu prawa do tych nagród, swoboda stron doznaje ograniczenia wynikającego z wymogu zgodności układu zbiorowego z przepisami prawa pracy, w tym również z zakazem naruszania zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 9 § 2 i 4 k.p.).” Istotne, iż regulamin wynagradzania (art. 77 ² k.p.) i układ zbiorowy pracy (art. 240 k.p.) są aktami normatywnymi (art. 9 k.p.) i do ich interpretacji należy wykorzystywać metody wykładni aktów normatywnych. Tak też należało postąpić w przypadku Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dnia 1 lipca 2014 roku.

Istota problemu sprowadzała się do interpretacji zapisu § 9 ust. 1 ZUZP, zgodnie z którym za 20 letnią pracę lub dłuższą i po przepracowaniu minimum 5 lat w Instytucie, pracownikowi przysługuje co 5 lat nagroda jubileuszowa, maksymalnie za 45 lat pracy, o ile Instytut jest dla danego pracownika, w dniu nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej, podstawowym miejscem pracy oraz był podstawowym miejscem pracy przez ostatnie 5 lat.

Z analizy brzmienia powyższej regulacji zawartej w ZUZP i dotyczącej powódki wynika, że warunki do przyznania nagrody jubileuszowej są następujące:

1.  co najmniej 20 letnia praca,

2.  minimum 5 lenia praca w Instytucie,

3.  Instytut jest dla danego pracownika, w dniu nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej, podstawowym miejscem pracy,

4.  Instytut był podstawowym miejscem pracy przez ostatnie 5 lat.

Odnośnie sytuacji powódki niekwestionowane było, że W. K., kiedy wystąpiła o wypłatę nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, miała ten staż pracy 40 lat oraz, że przepracowała w Instytucie co najmniej 5 lat. Niekwestionowane było, że w 2017 roku pozwany Instytut był jej podstawowym miejscem pracy. Brak jest w aktach sprawy jakiejkolwiek informacji, aby powódka w tym okresie była zatrudniona w innym podmiocie, czy to na umowę o pracę, czy umowę cywilnoprawną. Wobec tego Sąd uznał, że było to jej podstawowe miejsce pracy w całym okresie zatrudnienia u pozwanego pracodawcy, tj. od 1 listopada 1976 roku.

Natomiast odnośnie warunku, aby pozwany Instytut był podstawowym miejscem pracy pracownika przez ostatnie 5 lat przed nabyciem prawa do nagrody jubileuszowej Sąd zważył, co następuje. Nie było kwestionowane przez powódkę to co podnosił pozwany, że w okresie 5 lat przed styczniem 2017 roku miała przerwy w zatrudnieniu w pozwanym Instytucie – od 1 stycznia 2013 roku do 31 stycznia 2014 roku oraz od 1 stycznia 2016 roku do 31 stycznia 2016 roku. Były to przerwy trwając łącznie dwa miesiące, w stosunku do 5 letniego okresu zatrudnienia poprzedzającego 31 stycznia 2017 roku. W takiej sytuacji należy uznać, że powódka zdecydowaną i przeważającą ilość czasu pracowała jako pracownik pozwanego Instytutu – na 60 miesięcy (5 lat razy 12 miesięcy), pracowała bowiem w pozwanym zakładzie pracy przez 58 miesięcy.

Wobec powyższego należy przystąpić do analizy kontekstu i znaczenia słów zawartych w tym warunku. W ocenie Sądu argumentacja podnoszona przez pozwany Instytut odnośnie znaczenia słów „przez ostatnie 5 lat” w kontekście ustalania podstawowego miejsca pracy jest błędna. Zasadne jest uznanie, że ten okres 5 letni należy liczyć jako okres ciągły przed dniem ustaleniem prawa do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, tj. na dzień kiedy powódka miała by 40 letni staż pracy. Natomiast należy to intepretować w nierozłączności z ustalaniem podstawowego miejsca pracy. Sąd zgadza się, że słowo „przez” możne oznaczać ciągłość, pewien ciągły okres, pewien czas, jednak należy to odnosić do ustalania podstawowego miejsca pracy. W tym przypadku Sąd skupi się na znaczeniu słowa. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (SJP PWN) „podstawowy” oznacza: „główny, zasadniczy” (v. https://sjp.pwn.pl/sjp/podstawowy;2502799.html), jednak żadna z definicji znaczenia słowa przymiotnika „podstawowy” nie oznacza tego, że musi być to „jedyny, wyłączny”. W takiej sytuacji należy uznać, że w okresie 5 lat przed ustaleniem prawa do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, powódka powinna spełniać warunek, że w ciągu tych nieprzerwanych pięciu lat to praca w pozwanym Instytucie musiała być jej podstawowym (głównym, zasadniczym) miejscem pracy. Pozwany Instytut nie wskazywał na to, że powódka pracowała w innym miejscu pracy lub, że Instytut nie był jej głównym miejscem pracy. Takich argumentów nie podnosił w odpowiedzi na pozew, a inne argumenty podniesione w odpowiedzi na pozew w ocenie Sądu były nietrafne. Ustalenie czegoś przeciwnego, tj., że wymagane jest tylko zatrudnienie w pozwanym Instytucie w ciągu 5 lat bez żadnych przerw stanowiłoby nieuzasadnioną nadinterpretację § 9 ust. 1 ZUZP. W ocenie Sądu nie jest do zaakceptowania interpretacja, że pod słowem „podstawowy” - w odniesieniu do miejsca pracy - należy rozumieć to jako jedyne miejsce pracy. Strony które ustalały Układ Zbiorowy mogły wskazać, że chodzi o jedyne miejsce pracy jakim jest Instytut a nie podstawowe. Jest to różnica, której nie można interpretować w żadnym przypadku inaczej. W ocenie Sądu pozbawienie powódki z tego względu prawa do nagrody jubileuszowej byłoby niezgodne z postanowieniami Kodeksu Pracy, w szczególności z art. 11 ^{( 3)} k.p. oraz art. 18 ^{( 3a)} § 1 k.p. i stanowiłoby przejaw nierównego traktowania oraz dyskryminacji.

Należy podkreślić, że podczas ww. przerw powódka nigdzie indziej nie była zatrudniona. W. K. nie miała woli, żeby były przerwy w pracy lecz podpisywała takie umowy, jakie przedstawiał jej pracodawca. Tak więc przez ww. 43 lata pozwany zakład pracy był podstawowym miejscem pracy powódki (był jedynym miejscem pracy powódki).

Z tego też powodu Sąd uznał, że powódka w dniu kiedy wystąpiła do pracodawcy o nagrodę jubileuszową po raz pierwszy czyli 31 stycznia 2017 roku spełniła wszystkie warunki do przyznania jej prawa do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy w wysokości 350 % podstawy wynagrodzenia.

Z analizy materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie wynika, że W. K. spełniła następujące warunki do przyznania nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy:

1.  co najmniej 20 letnia praca (staż pracy wyniósł 43 lata),

2.  minimum 5 lenia praca w Instytucie (pracowała w Instytucie 43 lata),

3.  Instytut jest dla danego pracownika, w dniu nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej, podstawowym miejscem pracy (w dniu nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej Instytut był dla powódki podstawowym (jedynym) miejscem pracy),

4.  Instytut jest podstawowym miejscem pracy przez ostatnie 5 lat (przez te 5 lat powódka pracowała w pozwanym zakładzie pracy przez 58 miesięcy, zaś przez 2 miesiące przerwy (dwa razy po 1 miesiącu) nigdzie indziej nie pracowała; W. K. nie miała woli, żeby były te przerwy w pracy lecz podpisywała takie umowy, jakie przedstawiał jej pracodawca; tak więc przez ww. 43 lata pozwany zakład pracy był podstawowym miejscem pracy powódki (był jedynym miejscem pracy powódki)).

Z uwagi na spełnienie ww. warunków do przyznania nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy, w przypadku powódki podstawa będzie wynosiła tyle, co jej wynagrodzenie, czyli 2.700 zł za 1 miesiąc. Pozwana nie podnosiła, by powódka w okresie od 1 listopada 1976 roku pracowała u innych pracodawców oraz, by jej staż pracy był ustalony w oparciu o poprzednie miejsca zatrudnienia inne niż pozwany Instytut. Z tego też powodu należna na rzecz powódki jest kwota 9.450 zł (350% x 2.700 zł) tytułem nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.

W konsekwencji Sąd na podstawie ww. przepisów zasądził od Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu (...) w W. na rzecz W. K. kwotę 9.450 zł tytułem nagrody jubileuszowej.

Mając na uwadze wynik procesu, na podstawie art. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 102 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd w punkcie 2 odstąpił od obciążania stron dotychczasowymi kosztami sądowymi oraz kosztami procesu, gdyż nie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony i za takim rozstrzygnięciem przemawia w niniejszej sprawie zasada słuszności.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł w punkcie 3 na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd, zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy z urzędu nadaje wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia powodowego pracownika.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.