Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Dariusz Półtorak (spr.)

Sędziowie:

SO Agnieszka Karłowicz

SR del. Paweł Mądry

Protokolant:

st.sekr.sądowy Agata Polkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 584/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z 21 kwietnia 2021r. sygn.. akt II K 446/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Zarzut

1.1.  obrazę art. 7 kpk poprzez jednostronną, niekorzystną dla oskarżonego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków przesłuchanych w sprawie, a także opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych poprzez przyjęcie, iż oskarżony podjął się manewru skrętu w prawo z lewego pasa ruchu przeznaczonego do jazdy wprost i tym zajeżdżając drogę poruszającemu się motocyklem prawą stroną drogi pokrzywdzonemu Ł. K., czym doprowadził do zderzania obu pojazdów, w sytuacji, gdy z materiału dowodowego nie wynikało, który z uczestników ruchu pierwszy znalazł się na prawym pasie jezdni;

1.2.  w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał istotny wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż:

1.2.1.  oskarżony A. P. poruszając się samochodem ciężarowym specjalistycznym typu śmieciarka podjął się manewru skrętu w prawo z lewego pasa ruchu przeznaczonego do jazdy na wprost i tym zajechał drogę poruszającemu się motocyklem prawą stroną drogi pokrzywdzonemu Ł. K., czym doprowadził do zderzania obu pojazdów, w sytuacji, gdy z materiału dowodowego nie wynikało, który z uczestników ruchu pierwszy znalazł się na prawym pasie jezdni;

1.2.2.  ustalenie, iż motocykl nie był przesuwany po zdarzeniu w sytuacji, gdy z zeznań świadków uczestniczących bezpośrednio po zdarzeniu w akcji ratowania życia pokrzywdzonego wynikało wprost, że przesuwali oni motor, a sam pokrzywdzony był również przenoszony przez ratowników medycznych;

1.2.3.  ustalenie, że motocyklista bezpośrednio przed zdarzeniem poruszał się z prędkością nie mniejszą niż 68 km/4, a w początkowej chwili zdarzenia ok 40km/h, gdzie jak wskazywała obrona biegły ustalenia te poczynił w oparciu o statystyczne modele wypadków wynikające z położenia powypadkowego motocykla i ofiary, a parametry te były zmieniane w stosunku do rzeczywistego powypadkowego położenia, gdyż jak wynikało z zeznań świadków P. B. (1), N. P. (1) i R. D. (1) - zarówno motocykl jak i poszkodowany byli przesuwani;

1.2.4.  pokrzywdzony Ł. K. poruszał się już prawym pasem ruchu w momencie jak kierujący śmieciarką oskarżony A. P. rozpoczął manewr skrętu w prawo, w sytuacji gdy brak jest dowodów w sprawie w oparciu o które można było ustalić, który z kierujących pierwszy skręcił z lewego pasa na prawy pas, a rzeczą oczywistą jest, że kierujący sportowym jednośladem jest wstanie wykonać taki manewr znacznie szybciej od ciężkiego pojazdu ciężarowego mimo, iż ten rozpoczął swój manewr pierwszy, a w tym kontekście należy mieć na uwadze zeznania świadka A. M., który podawał, że nie widział jeszcze motocykla, jak śmieciarka zaczęła skręcać w prawo, podobnie jak świadek P. B. (1), który podał, ze nie widział nadjeżdżającego motocykla.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na sposób sformułowania zarzutów (przy kwestionowaniu poszczególnych ustaleń faktycznych autor apelacji odwoływał się do konkretnych dowodów) Sąd Okręgowy uznał, że zasadnym będzie łączne się do nich ustosunkowanie.

I tak Sąd Odwoławczy nie podzielił zastrzeżeń apelującego co do oceny jakiej dokonał Sąd meriti w odniesieniu do zeznań P. B. (1), N. P. (1) oraz R. D. (1) – wszystkie te osoby były współpracownikami oskarżonego, przy czym pierwszy z nich był pasażerem pojazdu kierowanego przez A. P., natomiast dwaj pozostali poruszali się drugą śmieciarką. Spośród wymienionych świadków dwaj pierwsi składali zeznania już w postępowaniu przygotowawczym, a następnie w procesie, które to zeznania słusznie zostały jedynie częściowo uznane za wiarygodne. Dotyczy to w szczególności podnoszonej przez obronę okoliczności, jakoby pokrzywdzony i motocykl, którym się poruszał miały być przesuwane już po wypadku. Zarówno P. B., jak i N. P. w trakcie śledztwa wykluczyli taką możliwość, inaczej już wypowiadając się w tej kwestii przed sądem, jednak zasadnie sąd meriti tym zmienionym depozycjom nie dał wiary. Ocenę taką podziela również Sąd Okręgowy, albowiem świadkowie w żaden racjonalny sposób nie wykazali przyczyny zmiany swoich zeznań. Ponadto N. P. zeznał, że do czasu przyjazdu karetki głowę motocyklisty trzymał na kolanach, z jego zeznań oraz innych dowodów osobowych wynikało, że stan pokrzywdzonego był tak ciężki (m.in. liczne widoczne złamania), że świadkowie obecni na miejscu zdarzenia w ogóle bali się go dotykać, nie mówiąc już o zmianie położenia ciała. Okoliczności przytoczone wyżej nie pozwalają uznać również w omawianej kwestii (zmiana powypadkowego położenia motocykla i jego kierowcy) za wiarygodne zeznań A. M.. Świadek ten po raz pierwszy zeznawał dopiero przed sądem. Dlatego, nie zakładając a priori, że chciał on złożyć dla oskarżonego, jako swojego znajomego, korzystne zeznania, mógł po prostu z uwagi na upływ czasu, niezbyt dokładnie pamiętać okoliczności zdarzenia.

Ustaleń Sądu I instancji w zakresie rekonstrukcji wypadku drogowego będącego przedmiotem niniejszego postępowania nie podważają przywołani w uzasadnieniu apelacji świadkowie, którzy mieli nie zauważyć motocyklisty poruszającego się prawym pasem przed uderzeniem w śmieciarkę. Faktycznie, świadkowie P. B. (1), N. P. (1) i A. M. stwierdzili, że nie zauważyli motocyklisty jak poruszał się prawym pasem, ale nie świadczy to wcale, że taki fakt nie miał miejsca. Jak słusznie bowiem zauważa sąd merytoryczny został on wykazany opinią biegłego zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, a to, że świadkowie nie widzieli motocyklisty (przyjmując nawet za wiarygodne ich twierdzenia) wynika stąd, że w sposób niewystarczający – tak jak oskarżony – nie obserwowali drogi, w szczególności jego prawego pasa. I tak, świadek B., który jechał wraz z oskarżonym stwierdził, że nie spoglądał we wsteczne lusterko. N. P. (1) w ogóle nie zauważył zderzenia motocykla ze śmieciarką. A. M. poruszał się lewym pasem, tak więc jego uwaga była skoncentrowana na tym fragmencie drogi, skoro nie miał zamiaru zmieniać pasa ruchu, na którym znajdował się motocyklista. Z kolei R. D. (2) nie miał konieczności obserwowania drogi w sytuacji, gdy zakończył już manewr zjazdu z niej. Powyższe okoliczności wskazują, że to w wyniku braku właściwej obserwacji świadkowie nie zauważyli odpowiednio wcześnie motocyklisty, co w żaden sposób nie podważa opinii biegłego. Zgodnie z tą opinią nieprawidłowym był manewr skrętu w prawo przez kierującego (...) nr rej. (...) – A. P., gdyż nie zachował on szczególnej ostrożności podczas wykonywania manewru skrętu w prawo z lewego pasa i nie ustąpił pierwszeństwa poruszającemu się prawym pasem motocyklowi K. o nr rej. (...). Stosownie do definicji zawartej w art. 2 ust. 22 Prawa o ruchu drogowym za szczególną należy uznać ostrożność polegającą na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestników ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednie szybkie reagowanie. Natomiast art. 22 ust. 1 i 4 przywołanej ustawy nakazuje zachowanie szczególnej ostrożności przy zmianie pasa ruchu i ustąpienie pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierzamy wjechać. Biorąc od uwagę te uregulowania podzielić należy wnioski biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, że oskarżony prowadząc ciągłą obserwację zmieniającej się sytuacji na drodze za swoim pojazdem i widząc poruszającego się prawym pasem motocyklistę mógł uniknąć sytuacji kolizyjnej poprzez zaniechanie wykonania manewru skrętu w prawo. Zaniedbanie, którego dopuścił się oskarżony (brak właściwej obserwacji sytuacji na drodze, a w szczególności jej prawego pasa) skutkował zderzeniem z motocyklistą poruszającym się pasem, na który wjechała śmieciarka. Przy czym nie można zgodzić się z sądem rejonowy, który za aktem oskarżenia uznał, że A. P. dopuścił się umyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, albowiem w sytuacji nie zachowania wymaganej stosownymi przepisami szczególnej ostrożności można mówić o nieumyślności – do samego zdarzenia pojazdów doszło na odcinku drogi, gdzie oba pasy ruchu były rozdzielone linią przerywaną, a biegły uznał możliwość prawidłowego wykonania manewru skrętu w prawo z pasa ruchu, którym poruszał się oskarżony, pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa przejazdu pojazdom poruszającym się prawym pasem ruchu. Dlatego Sąd Okręgowy uznał za zasadne dokonanie zmiany opisu czynu poprzez przyjęcie, że A. P. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co jednak w żaden sposób nie rzutowało na kwalifikację prawną czynu, ale miało wpływ na wymiar kary o czym mowa w dalszej części uzasadnienia.

Wniosek

O uniewinnienie lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów warunkowała niezasadność wniosków.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Zarzut

zarzut niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego kary jak i środka karnego poprzez orzeczenie kary bezwzględnej bez z zastosowania dobrodziejstwa wynikającego z instytucji warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności jak i orzeczenia wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut, jako częściowo zasadny zasługiwał na uwzględnienie w pewnym przynajmniej stopniu.

Podzielić należy stanowisko autora apelacji, iż kara orzeczona wobec A. P. razi swoją surowością. Odnosi się to w szczególności do nieskorzystania przez Sąd I instancji z instytucji warunkowego zawieszeniawykonania kary pozbawienia wolności. Rozważając tę kwestię należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że oskarżony spełnia wymogi formalne o jakich mowa w art. 69§1 kk, ponieważ jest osobą niekaraną (nie tylko na karę pozbawienia wolności), a kara pozbawienia wolności została orzeczona w wymiarze nie przekraczającym jednego roku. W przekonaniu Sądu Okręgowego dotychczasowy sposób życia podsądnego, a także jego warunki i właściwości osobiste pozwalają uznać, iż spełnione są także dwie ostatnie przesłanki z przytoczonego przepisu tj. pomimo warunkowego zawieszenia wykonania kary osiągnięte zostaną wobec niego cele kary, w tym wykluczenie możliwości powrotu do przestępstwa. A. P. prowadził dotychczas ustabilizowany tryb życia – miał stałą pracę i miejsce zamieszkania. Z danych osobo-poznawczych zebranych przez właściwą jednostkę policji wynika, że nie nadużywa alkoholu, czy innych środków odurzających. Okoliczności te w połączeniu z rodzajem winy jaka została mu przypisana (nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym) wskazuje, że przedmiotowe zdarzenie miało zdecydowanie incydentalny charakter w jego życiu. Brak jest przesłanek do uznania aby analogiczne zachowania miały się powtórzyć w przyszłości. Dlatego Sąd Okręgowy uznał, iż w pełni istnieją podstawy do warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, albowiem orzeczenie tej kary bez zastosowania tej instytucji musiałoby zostać uznane za rażąco surowe. Dokonując wymiaru kary należy patrzeć nie tylko przez pryzmat tragicznego skutku, ale pamiętać o zachowaniu stosownej jej gradacji i to w odniesieniu nie tylko do samej osoby oskarżonego, ale także wobec sprawców innych analogicznych przestępstw.

Brak natomiast było podstaw do uwzględnienia zarzutu w pozostały zakresie tj. w części odnoszącej się do orzeczonego środka karnego, który wymierzony został w wymiarze 2 lat w odniesieniu do wszelkich pojazdów mechanicznych. Przyznać należy rację sądowi meriti, iż nawet przy uznaniu przez Sąd Okręgowy, że oskarżony dopuścił się nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym istnieją przesłanki do wyeliminowania go jako aktywnego uczestnika ruchu drogowego. Zawinienie oskarżonego, nawet jeżeli było nieumyślne to miało rażący charakter, tym bardziej zważywszy na rodzaj pojazdu, którym kierował (ciężarówka o znacznych gabarytach) co niewątpliwie miało wpływ na tragiczny skutek wypadku w postaci zgonu pokrzywdzonego. Okoliczności te wskazują, że posiadanie w dalszym ciągu przez oskarżonego uprawnień – zwłaszcza do prowadzenia samochodów ciężarowych – niesie zagrożenie i to w pełni realne dla pozostałych uczestników ruchu drogowego.

Dokonując warunkowego zawieszenia wykonania kary pobawienia wolności Sąd Okręgowy uznał za niezbędne orzeczenie fakultatywnej w tym wypadku kry grzywny w wymiarze 250 stawek dziennych w kwocie 20 zł każda. Zarówno ilość stawek, jak i jej wysokość dostosowane zostały do sytuacji osobistej i rodzinnej oskarżonego, który nie ma nikogo na utrzymaniu, osiąga stałe dochody, jest młodym, zdrowym człowiekiem z możliwością podjęcia innej dochodowej pracy zarobkowej w sytuacji utraty dotychczasowej , w związku z orzeczonym zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych. Ukształtowana w ten sposób dolegliwość finansowa będzie w praktyce jedyną odczuwalną dla oskarżonego.

Wniosek

Zawieszenie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres 3 lat tytułem próby oraz orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem kategorii obejmującej prowadzenie pojazdów ciężarowych na okres 1 roku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, w pozostałej części niezasadny. Argumentacja została wskazana we wcześniejszej części uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na okres 3 lat , orzeczenie grzywny w wymiarze 250 stawek dziennych po 20 zł każda, nałożenie obowiązku informowania sądu o przebiegu próby.

Zwięźle o powodach zmiany

Wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

IV.

Zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej za instancję odwoławczą,

Zasądzenie od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłaty za II instancję oraz wydatków postępowania odwoławczego.

7.  PODPIS