Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2021r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2021r. w Warszawie

sprawy B. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania B. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)w W.

z dnia 30 grudnia 2019 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uwzględnia B. K. (1) okres zatrudnienia od 10 stycznia 1990r. do 31 maja 1990r., przyjmując że wynagrodzenie wypłacone w tym okresie wyniosło 2.750.000 zł (dwa miliony siedemset pięćdziesiąt złotych).

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2020r. B. K. (1) złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. z dnia 30 grudnia 2019r., znak: (...), wnosząc o ponowne przeliczenie emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że w zaskarżonej decyzji odmówiono mu uwzględnienia okresu zatrudnienia od dnia 10 stycznia 1990r. do dnia 31 maja 1990r. w firmie (...). Tymczasem ten okres zatrudnienia, wbrew błędnemu stanowisku ZUS, został udowodniony, gdyż okoliczność zatrudnienia wynika wprost z przedłożonego przez niego świadectwa pracy (odwołanie, k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. wniósł o oddalenie odwołania, wskazując że w toku postępowania wyjaśniającego ustalono, że ubezpieczony nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w B.. Pod (...) 31. (...) nie figuruje jako pracownik, natomiast (...) 4. (...) dotyczy innej osoby, tj. A. B.. Z kolei z (...) B. K. (1) podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 czerwca 1990r. do 31 grudnia 1990r. i okres ten został już uwzględniony przy wyliczeniu emerytury.

W dalszej części organ rentowy wskazał, że środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia dla celów emerytalno-rentowych są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, świadectwo pracy lub legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca odpowiedni wpis dotyczący rozpoczęcia i zakończenia zatrudnienia, rodzaju wykonywanej pracy i jej wymiaru oraz pieczątkę zakładu pracy, a także podpis i pieczątkę służbową pracodawcy lub upoważnionego pracownika. Zaświadczenie powinno być wystawione przez pracodawcę, a w sytuacji, gdy zakład nie istnieje, osoba zainteresowana ma możliwość zwrócenia się o wystawienie zaświadczenia do jego następcy prawnego, zaś w przypadku jego braku — do jednostki przechowującej dokumenty zlikwidowanego zakładu pracy. Jeśli natomiast brak jest takiego zaświadczenia, ubezpieczony może przedstawić tzw. dowody pośrednie, takie jak legitymacja służbowa, umowa o pracę, wpisy w dowodach osobistych oraz pisma kierowane przez zakład pracy do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Warunkiem uznania takich dowodów jest możliwość ustalenia na ich podstawie okresu zatrudnienia i podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Tymczasem B. K. (1) złożył tylko umowę o pracę z Zakładem (...), która nie jest wystarczającym dokumentem potwierdzającym zatrudnienie w okresie od 10 stycznia 1990r. do 31 maja 1990r. Zawarcie umowy nie dowodzi, że ubezpieczony rozpoczął pracę w dniu 10 stycznia 1990r. i zakończył, zgodnie z umową, w dniu 31 grudnia 1990r. (pismo procesowe organu rentowego z dnia 27 lutego 2020r., k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. K. (1) w okresie od 1 października 1972r. do dnia 21 grudnia 1977r. studiował w (...) w W. na jednolitych studiach magisterskich, uzyskując tytuł magistra inżyniera melioracji wodnych. W okresie od 24 marca 1979r. do 31 sierpnia 1983r. był zatrudniony jako kierownik budowy w Przedsiębiorstwie (...) w Wodę (...). Natomiast od 1 września 1983r. do 31 grudnia 1984r. pracował jako specjalista ds. inwestycji w Fabryce (...) w W.. Następnie w okresie od 15 lutego 1985r. do 31 lipca 1987r. był zatrudniony w Wojewódzkim Zarządzie Inwestycji Rolniczych w W. jako specjalista ds. zaopatrzenia rolnictwa (zaświadczenie z dnia 30 lipca 2018r., k. 5 tom (...); świadectwo pracy z dnia 26 sierpnia 1983r., k. 6 tom(...); zaświadczenie z dnia 6 marca 1986r., k. 7 (...)świadectwo pracy z dnia 31 października 1984r., k. 8 tom (...)świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1987r., k. 15 tom (...)

W okresie od 10 stycznia 1990r. do 31 maja 1990r. B. K. (1) pracował na podstawie umowy o pracę w prowadzonym przez A. B. Zakładzie (...) i Teletechnicznych B. w W. z wynagrodzeniem wynoszącym: w styczniu 1990r. – 100.000 zł, w lutym 1990r. - 210.000 zł, w marcu 1990r. - 1.040.000 zł, w kwietniu 1990r. – 1.180.000 zł i w maju 1990r. - 220.000 zł. Od 1 czerwca 1990r. wraz z A. B. zawiązał spółkę i jego stosunek pracy u A. B. zakończył się (umowa o pracę z dnia 8 stycznia 1990r., k. 11 tom I akt ZUS; listy wypłat za styczeń – maj 1990r., pismo (...)z dnia 11 października 1990r. oraz z 22 lutego 1990r., polecenie przelewów składek ZUS za marzec, kwiecień i maj 1990r. - 28 a.s., zeznania świadka A. B., k. 43 a.s.). W okresie od 1 czerwca 1990r. do 31 grudnia 1990r. prowadził działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu (pismo ZUS z 21 grudnia 2018r., k. 31 tom (...)).

Ubezpieczony w dniu 23 września 2018r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)w W. z wnioskiem o emeryturę. Do wniosku dołączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych oraz dokumenty na ich potwierdzenie. Po rozpoznaniu powyższego wniosku ZUS (...) w W. przyznał B. K. (2) emeryturę. Najpierw została wydana w tym przedmiocie decyzja z dnia 5 listopada 2018r., a potem po ponownym przeliczeniu kapitału początkowego, decyzja z dnia 21 grudnia 2018r. ( decyzja z dnia 5 listopada 2018r., k. 22 tom (...)decyzja z dnia 21 grudnia 2018r., k. 26 tom (...)). Następnie decyzją z dnia 16 stycznia 2019r., po otrzymaniu dodatkowych dowodów mających wpływ na wysokość emerytury, organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego od dnia 1 października 2018r. (decyzja z dnia 16 stycznia 2019r., k. 35 tom (...).

W dniu 17 października 2019r. B. K. (1) zwrócił się do organu rentowego o uwzględnienie okresu zatrudnienia w firmie (...) od stycznia do grudnia 1990r. W dniu 30 grudnia 2019r. została wydana decyzja odmowna, znak: (...) W jej uzasadnieniu Zakład wskazał, że B. K. (1) nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w ww. zakładzie, oraz że pod (...) 31. (...) nie figurował jako pracownik. Natomiast (...) 4. (...) dotyczy konta osobistego innej osoby - A. B., zaś z (...) ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 czerwca 1990r. do 31 grudnia 1990r. i okres ten został już uwzględniony do wyliczenia emerytury (wniosek z dnia 17 października 2019r., nieoznaczona karta akt ZUS; decyzja z dnia 30 grudnia 2019r., znak: (...) nieoznaczona karta akt ZUS).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dokumentów, w tym tych, które na rozprawie, na żądanie Sądu, złożył świadek A. B.. Wszystkie, jako niebudzące wątpliwości, zostały ocenione jako wiarygodne, podobnie jak zeznania świadka. Jako korespondującym z dokumentami, Sąd dał im wiarę
i na ich podstawie dokonał ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie B. K. (1) podlegało uwzględnieniu.

Spór wymagający rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie dotyczył możliwości uwzględnienia do stażu pracy ubezpieczonego okresu od dnia 10 stycznia 1990r. do dnia 31 maja 1990r. Zgodnie z twierdzeniem ubezpieczonego, w tym czasie był on zatrudniony w prowadzonym przez A. B. Zakładzie (...) i Teletechnicznych B. w W..

Zasady określające sposób postępowania przed organem rentowym oraz dowody wymagane w tym postępowaniu określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe
(Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)  legitymacja ubezpieczeniowa;

2)  legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę,
wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Wymaga przy tym zaznaczenia, że w postępowaniu sądowym w sprawach
o świadczenia emerytalno-rentowe sąd nie jest związany takimi ograniczeniami
w dowodzeniu, jakie odnoszą się do organu rentowego w postępowaniu administracyjnym.
Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt, może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007r., I UK 111/07). Pogląd wyrażony w cytowanym wyżej orzecznictwie jest uzasadniony tym, że z uwagi na upływ lat ubezpieczeni wnioskujący o przyznanie im prawa do świadczenia emerytalnego lub jego przeliczenie mogą napotkać pewne trudności w należytym udokumentowaniu nie tylko przebiegu zatrudnienia czy też faktu otrzymywania konkretnych składników wynagrodzeń bądź ich wysokości, lecz również samej okoliczności zatrudnienia w danym zakładzie pracy. Praktyka orzecznicza zna zresztą wiele przypadków, w których dostęp ubezpieczonych do pełnych akt osobowych jest problematyczny. Przyczyną tego stanu rzeczy najczęściej jest likwidacja zakładu pracy, w którym ubezpieczony przed laty pracował, zagubienie dokumentacji w związku z krótkim termin jej obowiązkowej archiwizacji czy przejęciem zakładu pracy przez inny podmiot, lecz również niestaranne prowadzenie dokumentacji kadrowo-płacowej przez byłego pracodawcę. Ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu okresów składkowych czy też wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny jednak obciążać wyłącznie ubezpieczonych, przy czym nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić w całości na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, z tym że zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998r., II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007r., I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013r., III AUa 269/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 15 marca 2006r., III AUa 1096/05).

Kierując się powyższym Sąd ocenił, że zgromadzone w przedmiotowej sprawie dowody pozwalały na rozstrzygnięcie zgodnie z żądaniem ubezpieczonego. W ocenie Sądu z materiału dowodowego, obejmującego przede wszystkim dokumenty, a także zeznania świadka A. B. – pracodawcy ubezpieczonego w spornym okresie, wynika fakt rzeczywistego zatrudnienia B. K. (1) w Zakładzie (...) i Teletechnicznych B. w W.. A. B. potwierdził wynikający z umowy o pracę termin rozpoczęcia pracy przez ubezpieczonego, przypadający na dzień 10 stycznia 1990r. Wskazał również, że stosunek pracy, nawiązany na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, zakończył się z dniem 31 maja 1990r., ponieważ od dnia następnego współpraca A. B. i ubezpieczonego odbywała się na innych zasadach. Doszło do zawiązania spółki i od dnia 1 czerwca 1990r. ubezpieczony nie był już pracownikiem. Prowadził działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu, co wynika z informacji posiadanych przez ZUS.

Poza zeznaniami świadka, istotnymi dowodami w sprawie były dokumenty. Oprócz umowy o pracę, którą organ rentowy ocenił jako dowód niewystarczający, świadek A. B. na rozprawie złożył, na żądanie Sądu, dokumenty potwierdzające wypłatę wynagrodzeń w okresie od stycznia do maja 1990r. na rzecz B. K. (1) i innych zatrudnionych, na których ubezpieczony składał swoje podpisy. Poza tym przedstawione zostały trzy polecenia przelewu, który zrealizował A. B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdzie w tytule przelewu oznaczono, że są to składki za B. K. (1) za marzec 1990r., za kwiecień 1990r. i za maj 1990r.

Wprawdzie wśród dokumentów potwierdzających opłacenie składek brakuje takich, z których wynikałoby, że takie składki zostały zapłacone również za styczeń i luty 1990r. Poza tym ZUS nie był w stanie potwierdzić, w oparciu o różne numery (...), że doszło do zapłaty składek za B. K. (1) za okres od 10 stycznia 1990r. do 31 maja 1990r. Te okoliczności, zdaniem Sądu, nie mają jednak znaczenia. Samo zatrudnienie ubezpieczonego w spornym okresie zostało bowiem potwierdzone, a – jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa - dopuszczalne jest zaliczenie do stażu ubezpieczeniowego także i tych okresów, kiedy składki nie zostały zapłacone, o ile zostanie wykazane pozostawanie w zatrudnieniu. W szczególności w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2017r. (III UK 84/16) wyjaśniono, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości, okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia bez względu na to, czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007r. (II UK 185/06), odnosząc się do okresu pracowniczego zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999r. i stwierdzając, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne również: wyroki Sądu Najwyższego z 25 lutego 2010r., II UK 230/09; z 6 kwietnia 2007r., II UK 185/06; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19 września 2012r., III AUa 458/12).

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd ocenił odwołanie B. K. (1) jako zasadne i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uwzględnił B. K. (1) okres zatrudnienia od 10 stycznia 1990r. do 31 maja 1990r., przyjmując że wynagrodzenie wypłacone w tym okresie wyniosło 2.750.000 zł.