Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 465/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 12 listopada 2019r., sygn. akt III K 854/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

Uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

B. M.

Sytuacja majątkowa oskarżonego

Dane e-PUAP

k.200

2.1.1.2.

B. M.

Oskarżony jest osobą uprzednio nie karaną

Karta karna

k.204

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Dane e - (...)

Dokument urzędowy w sposób jednoznaczny stanowi podstawę do dokonania ustaleń co do uprzedniej karalności oskarżonego

2.1.1.2

Karta karna

Dokument urzędowy w sposób jednoznaczny stanowi podstawę do dokonania ustaleń co do uprzedniej karalności oskarżonego

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1) Na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k. - obraza przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, to jest art. 113 k.p.k. oraz art. 115 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., polegająca na niedopełnieniu obowiązku podpisania zaskarżanego wyroku i jedynie parafowania tego wyroku oraz jego uzasadnienia przez nieznaną osobę w taki sposób, że nie jest możliwe ustalenie, kto jest autorem widniejącej parafy, podczas gdy podpis pod wyrokiem jak i jego uzasadnieniem powinien zawierać co najmniej nazwisko albo litery umożliwiające identyfikację autora, które to naruszenie stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą.

2) Na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. - obraza przepisów postępowania, to jest:

- art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art.410 k.p.k., poprzez pominięcie istotnych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, to jest dowodu z zeznań oskarżonego oraz zeznań świadka P. M., z których wynika, że oskarżony nie wykonał zarzucanych mu w akcie oskarżenia obowiązków podatkowych ze swojej winy, a stało się to na skutek opóźnień w płatnościach dokonywanych na rzecz oskarżonego przez jego kontrahentów, a więc na skutek okoliczności niezależnych od oskarżonego i w konsekwencji oparcie tych ustaleń jedynie na części materiału dowodowego.

- art. 385 § 1 k.p.k., poprzez stwierdzenie na rozprawie głównej w dniu 6 czerwca 2019 roku (k. 127-128), że akt oskarżenia został odczytany przez prokuratora, podczas gdy prokurator nie zgłosił swojego udziału w tym postępowaniu

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja okazała się po części uzasadniona, a podzielenie jednego z jej zarzutów skutkować musiało wydaniem orzeczenia o charakterze kasatoryjnym.

Na wstępie odnieść się należy do zarzutu opartego na jednej z tzw. bezwzględnych przyczyn odwoławczych, bowiem uznanie, że skarżone orzeczenie jest nią faktycznie obarczone, skutkować by musiało uchyleniem wyroku bez konieczności badania słuszności pozostałych zarzutów apelacji. Twierdzenie jej autora, jakoby występowała w niniejszej sprawie przesłanka z art. 439 § 1 pkt. 6 k.p.k. okazało się jednak bezpodstawne. Przepis ten stanowi, iż niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli (…) nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu. Ustawodawca uznaje zatem wprost, iż brak podpisu którejkolwiek z osób wchodzących w skład sądu wydającego orzeczenie jest tak dalece istotna wadą, że bez względu na jego trafność i sprawiedliwość, podlega ono uchyleniu. Brak ten jednak musi być rzeczywisty, a zachodzi wtedy, gdy pod częścią dyspozytywna wyroku nie ma w ogóle podpisu lub brak podpisu któregokolwiek z członków składu sądu nie zaś wtedy, gdy podpis ten wprawdzie został tam umieszczony, ale przybrał np. postać parafy czy też postać skróconą. W postanowieniu

z dnia 11 grudnia 2018 r. (sygn. III KO 130/18) Sąd Najwyższy wprost stwierdził, że orzeczenie należy uznać za podpisane, nawet jeżeli podpis pod wyrokiem jest nieczytelny. W obowiązującym ustawodawstwie nie ma wyraźnego wskazania, jaka ma być treść podpisu i w jaki sposób ma być wykonany. Wyodrębnione pod orzeczeniem znaki, nawet jeżeli nie istnieją w wersji językowej lub graficznej i nie wskazują precyzyjnie na tożsamość osoby wydającej wyrok, są podpisami w rozumieniu art. 113 k.p.k. i nie stanowią uchybienia, o którym mowa w art. 439 § 1 pkt 6 k.p.k.

Znajdujący się na karcie 145 – 147 dokument procesowy – wyrok sądu I instancji, wydany w jednoosobowym składzie sądu został opatrzony podpisem, który ma taką samą graficzną postać jak podpis umieszczony we wszystkich miejscach opatrzonych adnotacją: ”przewodniczący” na protokołach rozprawy, zarządzeniu o jej wyznaczeniu oraz protokole ogłoszenia wyroku. Wobec tego nie powinno budzić wątpliwości, że został on złożony przez sędziego Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe A. T., a zatem skarżone orzeczenie zostało prawidłowo opatrzone podpisem.

Rację ma natomiast obrońca twierdząc, że orzeczenie to zapadło z obrazą art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k, to mającą taki charakter, że uniemożliwia ona dokonanie należycie kontroli instancyjnej przeczenia. Trzeba przypomnieć to, co wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego – rozstrzygniecie pozostaje pod ochrona art. 7 k.p.k., a więc mieści się w granicach sędziowskiej swobody wtedy tylko, gdy zostało poprzedzone właściwym ujawnieniem materiału dowodowego, pełna jego analiza, uwzględniającą kryteria określone art. 7 k.p.k. i przy uwzględnieniu reguły nakazującym z równą starannością badać i oceniać wszelkie istotne okoliczności sprawy ( a więc przemawiające na korzyść i przeciwko oskarżonemu), a wreszcie – zostało zaprezentowane w uzasadnieniu orzeczenia w taki sposób, by możliwa była pełna, rzetelna jego kontrola odwoławcza.

Sąd Okręgowy dostrzega, iż po nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, jaka miała miejsce w kwietniu 2016r. przepis art. 424 § 1 k.p.k. ustawodawca nakłada na sąd obowiązek przedstawienia zwięzłej argumentacji, co jednak nie może oznaczać, że obecnie pisemne motywy wyroku, zwłaszcza sporządzane na urzędowym formularzu, mogą przybierać taką postać, że w istocie stają się fikcją. Kształt graficzny uzasadnienia (od którego zawsze sąd orzekający może odstąpić, o ile tylko przyczyny się to do zaprezentowania motywów orzeczenia w sposób bardziej przejrzysty i klarowny głównie dla stron postępowania), nie zwalnia sądu od należytego wykonania obowiązku wynikającego z art. 424 § 1 k.p.k. Nie wymaga przecież szerszej argumentacji stwierdzenie, iż tylko poprzez lekturę tego dokumentu procesowego sąd odwoławczy może poznać zarówno sam proces oceny materiału dowodowego jak i wynik tej oceny, a także sposób rozumowania sądu, który doprowadza sąd do wniosku w przedmiocie odpowiedzialności karnej oskarżonego. Tak więc, jak wyrok stanowi efekt procesu myślowego sądu, tak uzasadnienie nie może ograniczać się do zaprezentowania wyłącznie tego właśnie wyniku, poprzez powtórzenie tego, co znalazło się już w części dyspozytywnej oraz ogólnikowe formułki tyczące wszystkich dowodów, ale ma właśnie relacjonować to rozumowanie prowadzące do wyroku. Uzasadnienie jest więc sprawozdaniem z tego procesu myślowego, a nie streszczeniem poszczególnych dowodów i podejmowanych czynności, które nie pozwala na przeprowadzenie kontroli zapadłego orzeczenia - ani przez strony, ani przez sąd odwoławczy. Sąd odwoławczy nie może zastąpić sądu I instancji w dokonywaniu istotnych ustaleń faktycznych ani domyślać się faktów będących podstawą rozstrzygnięcia albo też na podstawie kształtu orzeczenia wnioskować o tym, jak wyglądała ocena poszczególnych dowodów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. II AKa 285/18).

Dostrzegając rysujący się w ostatnich latach wyraźny trend sądów I instancji do ogólnikowego, zdawkowego sporządzania pisemnych motywów wyroku w sposób, który czyni ten dokument całkowicie nieczytelnym dla stron postępowania, a często – także dla sądu odwoławczego. Sąd Okręgowy wyraźnie podkreśla, iż nie można wymogów stawianych uzasadnieniu orzeczenia postrzegać w oderwaniu od funkcji, jaką pełni ono w procesie. Art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka gwarantuje każdemu prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia jego sprawy przez niezawisły sąd. Rzeczpospolita Polska, jako strona Konwencji, w swym systemie prawa przewiduje możliwość odwołania, a więc dwuinstancyjność postępowania sądowego. Zatem, by prawo to było respektowane, muszą być zapewnione i faktycznie realizowane instrumenty niezbędne dla rzetelnego procesu w obu jego instancjach. Uzasadnienie orzeczenia, prezentując stronom proces myślowy sądu, jest więc w istocie instrumentem do przestrzegania owej gwarancji rzetelnego procesu.

W takiej samej konwencji jakość uzasadnienia orzeczenia sądowego postrzegał Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 16 stycznia 2006r. ( sygn. SK 30/05) stwierdził ( na tle art. 45 ust. Konstytucji RP), że uzasadnienie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego, jednocześnie podkreślając, iż uzasadnienie orzeczenia jest podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem.

Wspomniane więc wyżej, określone art. 424 § 1 k.p.k., wymogi „zwięzłego” przedstawienia ustalonych faktów uznanych za udowodnione oraz wskazania dowodów, na podstawie których je ustalono, a także podania, dlaczego nie uwzględniono innych dowodów, postrzegać należy przez pryzmat opisanych gwarancji do rzetelnego procesu. Nie mogą być więc one rozumiane jako wyliczenie „składników” czynu przypisanego w dyspozycji wyroku, syntetyczne zaprezentowanie jego opisu czynu czy też jedynie prawne wyeksponowanie znamion przestępstwa, bez ich rozwinięcia. W takiej bowiem sytuacji zapis, o jakim mowa w art. 424 § 1 k.p.k. byłby zbędny wobec treści przepisu art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 lipca 2020 r. , sygn. II AKa 214/20). Nie jest też tak, by zwięzłe odniesienie się do dowodów polegało na ich ogólnikowym skwitowaniu, często poprzez posłużenie się identycznie brzmiącym zwrotem, iż „są one jasne, konsekwentne i nie budziły zastrzeżeń”. Zarówno z doktryny prawniczej, jak i orzecznictwa Sądu Najwyższego, niekwestionowany jest podgląd, iż niewłaściwe jest ogólne powoływanie się przez sąd na przeprowadzone na rozprawie dowody, gdyż konieczne jest wskazanie i ustalenie, które z nich, w całości lub w konkretnym fragmencie, odnoszą się do określonych okoliczności faktycznych, wymagających uzasadnienia w sprawie. W razie istnienia sprzeczności między dowodami sąd powinien wyjaśnić w uzasadnieniu, na których z nich się oparł oraz dlaczego odrzucił inne; oznacza to, że z taką samą sumiennością sąd powinien oceniać zarówno te dowody, które odrzuca, jak i te, na których opiera wyrok. Brak takiego wyjaśnienia i oceny uniemożliwia odparcie zarzutu przekroczenia przez sąd granic swobodnej oceny dowodów i czyni taki zarzut zasadnym (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2003r., sygn. V KK 345/02)

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że sporządzone w niniejszej sprawie pisemne uzasadnienie wyroku nie tylko nie odpowiada kryteriom art. 424 § 1 k.p.k. ( co, samo w sobie, nie daje przecież podstaw do uchylenia wyroku), łamiąc w ten sposób wspomniany standard konstytucyjno – konwencyjny, ale również nie pozwala skutecznie odeprzeć zarzutu obrazy art. 7 i 410 k.p.k.

Po pierwsze – lektura części 1 ( ustalenie faktów) nie pozwala w istocie na stwierdzenie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione i będące podstawą wyroku. Oskarżonemu zarzucono bowiem ( punkt 1 a/o) podanie nieprawdy w złożonym zeznaniu podatkowych od osób prawnych (…) i zawyżenie kosztów uzyskania przychodu przez ujęcie w księgach rachunkowych faktur VAT, które nie dokumentowały rzeczywistych transakcji. Ten ostatni zwrot jest o tyle nieprecyzyjny, że w istocie nie wiadomo, czy chodzi o transakcje, które w ogóle nie miały miejsca w obrocie gospodarczym ( wówczas dyskusyjna może być odpowiedzialność karno – skarbowa za tzw. ”puste” faktury) czy też o takie zdarzenia gospodarcze, które faktycznie istniały ale pomiędzy innymi podmiotami, aniżeli wskazane w fakturze. Powtórzenie zatem przez sąd meriti zwrotu, iż oskarżony „zawyżył koszty uzyskania przychodu” jest niczym innym, jak powieleniem stanowiska jednej ze stron postępowania – oskarżyciela publicznego, nie zaś własnym ustaleniem sądu. W istocie bowiem sąd nie poczynił jakikolwiek ustaleń w tej materii, choćby poprzez wskazanie czego miałyby dotyczyć owe faktury, jaki podmiot je wystawił, a nawet – jak była ich łączna wartość.

Niestety wątpliwości tej nie wyjaśnia fragment dotyczący analizy dowodów ( o czym dalej), gdzie sąd odnotował jedynie, że złożone faktury dokumentowały czynności dokonane przez inny podmiot, a nie podmiot którego dotyczyły deklaracje i w tym sensie czynności, których faktury dotyczyły faktycznie nie dokumentowały transakcji zawieranych przez rozliczający się podmiot ( k. 163) Przytoczony fragment nie tylko nie pozwala stwierdzić, dlaczego sąd zanegował wyjaśnienia oskarżonego, ale jest po prostu zupełnie nieczytelny, niezrozumiały.

Skoro Sąd przypisał oskarżonemu popełnienie występków umyślnych, to w powinien był, także w sferze faktów, wykazać nie tylko świadomość ale i zamiar działania oskarżonego. Tymczasem Sąd ustalił, że oskarżony „dysponował „wiedzą o treści składanych dokumentów” -co przecież jest bezsporne, nie odwołując się zupełnie do kwestii umyślności jego działania czy też np. pozostawania w stanie wyższej konieczności, istnienia przyczyn od oskarżonego niezależnych. Odpowiedzi na te pytania nie udziela też fragment uzasadnienia poświęcony podstawom prawnym orzeczenia, gdyż jest on równie zdawkowy jak pozostała jego część.

Tej samej rangi zastrzeżenia budzi też fragment poświęcony „ocenie dowodów”. Po pierwsze bowiem sąd w znakomitej większości za przyczynę „uznania dowodu” ( czyli dania mu wiary) wskazuje, że pochodzi on z systemu urzędu skarbowego, nie odwołując się zupełnie do jego treści, a tym samym walor wiarygodności przydaje dowodom uzyskanym od jednej ze stron postępowania ( oskarżyciela) wyłącznie ze względu na kategorię tej strony, a nie rodzaj i merytoryczną przydatność dowodu. Oskarżyciel publiczny ( w tym wypadku finansowy organ postepowania) wnioskuje o przeprowadzenie określonych dowodów w postępowaniu jurysdykcvjnym,,co przecież a priori nie oznacza, by te właśnie dowody zawsze zasługiwały na wiarę. Dotyczy to zwłaszcza tych, które zostały – w odróżnieniu np. od zeznań świadków, opinii biegłych itp. – wytworzone wręcz przez ten sam organ, który następnie wniósł akt oskarżenia (np. protokół kontroli, zestawienie zaległości itp.). poprzestanie na stwierdzeniu, iż ze względu na źródło pochodzenia dokumentu zawarte w nim informacje, bez względu na ich treść ocenioną zgodnie z art. 7 k.p.k., zawsze stanowią podstawę ustaleń faktycznych prowadziłoby w istocie do procesu inkwizycyjnego. Rola sądu ograniczałaby się do formalnej akceptacji ustaleń poczynionych przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze. Obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę jest więc należyta ocena takich dowodów w sposób, odpowiadający kryteriom określonym w art. 7 k.p.k., podobnie jak wszelkich innych dowodów ujawnionych na rozprawie.

O tym, że tak się nie stało świadczy choćby odniesienie się przez Sąd Rejonowy do protokołu kontroli, który kwituje stwierdzeniem iż „oskarżony nie zgłaszał do niego zastrzeżeń”, co jest o tyle nieprawdą, że przecież oskarżony nie zgadzał się z zarzutem naliczenia kosztów na podstawie nierzetelnych faktur. Nie zgodził się więc z niektórymi wynikami tej kontroli, jakie następnie legły u podstaw stawianego mu zarzutu i aktu oskarżenia.

Nie poddaje się zupełnie kontroli instancyjnej rozumowanie Sądu, który z jednej strony stwierdza, iż wyjaśnienia oskarżonego były podstawą ustalenia faktów ( punkt 2.1.7) – jako powiązane z dokumentami systemu, by następnie te wyjaśnienia zanegować (punkt 2.2.), bez wskazania, o jakie ewentualnie fragmenty wyjaśnień czy poruszone w nich kwestie chodzi. Przy czym, co już wcześniej zasygnalizowano, powód zanegowania tegoż dowodu jest dla sądu odwoławczego niezrozumiały, a więc niemożliwy do oceny pod kątem logicznej prawidłowości. Również niezrozumiałe jest uznanie zeznań P. M. jako „nie mających znaczenia dla ustaleń”, skoro odnosiły się one do istotnej kwestii, a mianowicie właśnie „rzetelności” wspomnianych faktur lub ich fikcyjności. Prawem sądu jest obdarzenie wiarą zeznań tego świadka jak też uznanie ich za niewiarygodne, pod warunkiem jednak należytego wykazania powodów takiej oceny. Skoro świadek stwierdzał, że był obecny na konkretnych budowach i wskazywał ich miejsca twierdząc, że tych budów dotyczyć miały owe faktury, to obowiązkiem sądu było najpierw bardziej szczegółowe dopytanie świadka o charakter prowadzonych tam prac, rodzaj inwestycji, a następnie odniesienie tego do zakwestionowanych faktur. Powyższe stwierdzenie daje natomiast asumpt do konkluzji, że sąd orzekający z opisanymi dowodami albo się nie zapoznał tuż przed wyrokowaniem albo też pominął je w swej ocenie.

Szczegółowa analiza tychże dowodów wskazuje, że są one przynajmniej częściowo ze sobą sprzeczne, a w takiej sytuacji sąd I instancji zobowiązany był odnieść się do sprzeczności i wątpliwości z nich wynikających, z podaniem konkretnych argumentów i pominięciem powtarzających się ogólników, lapidarnych i nic nie mówiących uogólnień. Brak takiego wyjaśnienia i oceny uniemożliwia odparcie zarzutu przekroczenia przez sąd granic swobodnej oceny dowodów i czyni taki zarzut zasadnym.

Wniosek

Uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wprawdzie, zgodnie z art.455a. k.p.k. nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego pisemne uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k., jednakże braki w uzasadnieniu nadal mogą wskazywać, że w procesie wyrokowania lub na etapie gromadzenia dowodów doszło do uchybień, które świadczą o takim stopniu wadliwości wyroku, który powoduje konieczność jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Taka sytuacja zachodzi wtedy, gdy – jak w niniejszej sprawie – doszło do tak istotnej obrazy art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., że nie może być ona konwalidowana przez sąd odwoławczy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 lipca 2019 r. , sygn. II AKa 178/19).

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego poprzez odmienne ukształtowanie treści ( obowiązującej obecnie) art. 437 § 2 k.p.k. oraz dodanie art. 455 a k.p.k. nie mogą bowiem skutkować przemodelowaniem w istocie całego procesu karnego w taki sposób, by w istocie pozbawiać stronę postępowania prawa do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy. Rozumiana ona przecież, w aspekcie prawa do rzetelnego procesu, musi być w ten sposób, że to sąd I instancji co do zasady przeprowadza postępowanie dowodowe, ocenia jego wyniki i na tej podstawie wypowiada się w kwestii zarzutów stawianych oskarżonemu. Rzeczą sądu II instancji, sądu odwoławczego jest kontrola tego orzeczenia przez pryzmat zarzutów podniesionych w środku odwoławczym., a zupełnie wyjątkowo sąd ten ma prawo uzupełnienia postepowania dowodowego czy też dokonania całkowicie odmiennej oceny materiału dowodowego. Zaniechanie należytego wykonania obowiązków przez sąd meriti czy to poprzez pobieżne przeprowadzenie dowodów, bez należytego dążenia do wyjaśnienia wszelkich istotnych okoliczności sprawy czy też poprzez brak właściwej analizy efektów postępowania dowodowego, uniemożliwia sądowi odwoławczemu przeprowadzenie należytej kontroli orzeczenia i na ten sąd przerzuca niejako ciężar ustalania stanu faktycznego sprawy i jej prawnokarnej oceny. Jak zaś wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 lipca 2020r. (sygn. II AKa 214/20),

pojęcie „zwięzłości”, jakim ustawodawca posłużył się w art. 424 § 1 k.p.k. kojarzyć należy z jego spoistością, esencjonalnością, jasnością. Nie oznacza więc ono prawa do pominięcia przez sąd I instancji w ustaleniach faktycznych istotnych okoliczności mających wpływ na przyjęcie odpowiedzialności karnej oskarżonego, w tym oceny zamiaru, okoliczności objętych linią obrony, oceny prawnej zachowania, czy też przesłanek mających wpływ na wymiar kary i o ile w konkretnym wypadku niewystarczające okaże się skorzystanie z instytucji, o jakiej mowa w przepisie art. 449a k.p.k., to uchybienie takie łączyć należy z brakiem dokonania pełnych i starannych ustaleń faktycznych wraz ze wskazaniem dowodów wspierających poszczególne fakty, do czego zobligowany jest sąd a quo, skutkujących potrzebą orzeczenia o charakterze kasatoryjnym, wobec konieczności przeprowadzenia na nowo w całości przewodu sądowego w zakresie czynu objętego takim uchybieniem.

Stąd też, na podstawie art. 437 § 2 k.p.k., zaskarżony wyrok należało uchylić w całości bowiem skala i charakter uchybień nakazują powtórzenie przewodu sądowego przed sądem I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

j.w.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd przeprowadzi ponownie postępowanie dowodowe, dążąc do wyjaśnienia sygnalizowanych wcześniej, istotnych okoliczności sprawy, a jego wyniki podda ocenie spełniającej kryteria art. 7 k.p.k. Sąd odniesie się szczegółowo do każdego istotnego dowodu ze wskazaniem, jaka jego treść pozwala na ustalenie konkretnych faktów. Sąd rozważy również kwestię zasadności zarzucenia oskarżonemu wielości czynów w sytuacji, gdy przepis art. 56 § 2 k.k.s. nie różnicuje odpowiedzialności w zależności od rodzaju podatku, z którym wiązało się uszczuplenie należności publicznoprawnej

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 12 listopada 2019r., sygn. akt III K 854/18

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana