Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Gminy W.

przeciwko (...) SA z siedzibą w L.

o wydanie nieruchomości

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 2 marca 2021 roku, sygn. akt I C 313/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w L. na rzecz powoda Gminy W. 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku stronie pozwanej do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 255/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku, w sprawie z powództwa Gminy W. przeciwko (...) SA z siedzibą w L. o wydanie nieruchomości, nakazał pozwanej opuszczenie i opróżnienie z rzeczy i osób prawa jej reprezentujących nieruchomości położonej w W. ul. (...), składającej się z zabudowanej działki nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Łasku V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta Kw. nr (...) oraz wydanie powyższej nieruchomości powódce (pkt 1), zasądzając od pozwanej na rzecz powódki 2200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Powyższe orzeczenie, w zaskarżonym zakresie, zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Dla nieruchomości położonej w W., składającej się z zabudowanej działki
nr 195 o powierzchni 0,07 ha założona została 18 lutego 2002 roku przez Sąd Rejonowy
w Ł. V Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta obecnie nr (...).
W dziale II jako właściciela wpisano Skarb Państwa.

Decyzją z 4 lutego 1987 roku Naczelnik Gminy W. ustalił cenę gruntu państwowego o pow. 0,07 ha składającego się z działki nr (...) położonego w W.
na kwotę 125580 zł będącego w zarządzie lub użytkowaniu Zakładu (...)
w W., ustalił opłatę za użytkowanie 1884 zł, wskazując, że ustalona opłata roczna obowiązuje od 1 stycznia 1986 roku.

Z oświadczenia Urzędu Rejonowego w Ł. wydanego 6 stycznia 1992 roku wynika, że wartość gruntu będącego w użytkowaniu Zakładu (...) w Ł. wynosi 23800000 zł, a wysokość opłaty rocznej za użytkowanie - 3% jego wartości
tj. 714000 zł, którą należy uiszczać na konto Urzędu Rejonowego w Ł..

Decyzją Wojewody (...) nr (...) (...) (...). (...) z 29 kwietnia 2011 roku stwierdzono nabycie przez Gminę W. z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 roku własności nieruchomości Skarbu Państwa, położonych w Gminie W. w obrębie W., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...) o powierzchni 0,07 ha, uregulowanych w księdze wieczystej Kw. nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Łasku
V Wydział Ksiąg Wieczystych.

31 lipca 2011 roku Gmina W. została wpisana w dziale II księgi wieczystej
Kw. nr (...) jako właściciel wyżej opisanej nieruchomości na podstawie decyzji z 29 kwietnia 2011 roku

Stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty.

W oparciu o art. 222 § 1 k.c. i art. 336 k.c. sąd stwierdził, że z przeprowadzonego postępowania dowodowego nie wynika aby strona pozwana nabyła nieruchomość w drodze zasiedzenia. W toku postępowania dla sądu nie przedstawiono dowodów na potwierdzenie samoistnego charakteru posiadania nieruchomości przez pozwanego i jego poprzedników prawnych. Do daty zamknięcia rozprawy nie przedstawiono również dowodów na zaistnienie zmiany wpisów w księgach wieczystych. Nie wzruszono decyzji administracyjnej będącej podstawą do dokonania wpisu Gminy W. jako właściciela nieruchomości położonej W., składającej się z zabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,07 ha.

Mając powyższe na uwadze, wobec nie stwierdzenia, że pozwanemu przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, sąd na podstawie art. 222 § 1 k.c., orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego złożyła pozwana zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, mianowicie art. 172 k.c. poprzez jego niezastosowanie, a w związku z powyższym ustalenie, iż uczestniczka nie zasiedziała nieruchomości położonej w W. ul. (...), składającej się z zabudowanej działki nr (...), dla której Sąd w Łasku, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą
o nr (...), podczas gdy pozwana, a wcześniej jej poprzednicy prawni korzystali z infrastruktury posadowionej na przedmiotowych działkach nieprzerwanie przez co najmniej 20 lat, a zatem nastąpiło zasiedzenie prawa odpowiadającego służebności gruntowej na tychże nieruchomościach.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie
od pozwanej na rzecz powódki kosztów wywołanych wniesioną apelacją, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w oparciu o materiał dowodowy zaoferowany przez strony dokonał prawidłowych ustaleń, a następnie trafnych ich ocen w związku z treścią art. 222 § 1 k.c.

Przepis art. 222 § 1 k.c. jednoznacznie wskazuje, iż właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Koniecznym przesłankami roszczenia windykacyjnego jest status właściciela – fakt, że nie włada on swoją rzeczą oraz jednoczesne władanie rzeczą przez osobę nieuprawnioną.

W tych warunkach trzeba stwierdzić, że niezasadne jest twierdzenie strony skarżącej, że w sprawie naruszono art. 172 k.c., gdyż wbrew zaprezentowanym twierdzeniom nie doszło do zasiedzenia nieruchomości będącej przedmiotem sprawy przez stronę pozwaną.

Niezasadne jest twierdzenie strony skarżącej, że z uwagi na wydanie decyzji 4 lutego 1987 roku przez Naczelnika Gminy W., na mocy której ustalono cenę gruntu państwowego będącego w zarządzie lub użytkowaniu Zakładu (...)
w W., należy od tej daty liczyć bieg zasiedzenia.

Wskazać trzeba, że w okresie do 1989 roku mamy do czynienia z zasadę jednolitej własności państwowej. Dlatego też, skoro właścicielem nieruchomości w dacie wydania decyzji pozostawał Skarb Państwa to przedsiębiorstwo państwowe nie posiadające osobowości prawnej, takie jak poprzednik prawny pozwanego, nie mogło wówczas przystąpić do zasiadywania własności nieruchomości, bowiem takie przedsiębiorstwo wykonywało jedynie zarząd wydzielonych części mienia państwowego. Pozwanej nie można przypisać zatem znamienia posiadacza samoistnego, a jedynie dzierżyciela wykonującego władztwo
za osobę trzecią – w tym wypadku Skarb Państwa, (zobacz między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z 25.01.2006 r. I CSK 11/05, z dnia 10.04.2008 r. IV CSK 21/08, z dnia 17.12.2008 r. I CSK 171/08, OSNC 2010/1/15 i z dnia 10.12.2010 r. III CZP 108/10, oraz wyroki z dnia 08.06.2005 r. V CSK 680/04 i z 31.05.2006 r. IV CSK 149/05).

Ponadto w okolicznościach sprawy nie zostały spełnione warunki z ustawy
z 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. z 1990 Nr 79 poz. 464), a mianowicie prawo zarządu
jakie przysługiwało poprzednikowi prawnemu pozwanej nie przeradza się automatycznie
w posiadanie samoistne, chociażby ze względu na brak zamanifestowania na zewnątrz zmiany charakteru prawnego swojego posiadania. Posiadacz, który pragnie nieruchomość zasiedzieć kosztem dotychczasowego właściciela musi w widoczny sposób manifestować swoje władztwo quasi - właścicielskie nad nią (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2013 r., III CSK 12/13, Lex nr 1413547, postanowienie Sądu Najwyższego z 17 stycznia 2017 r., IV CSK 139/16, Lex nr 2255327, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego
z 9 grudnia 2016 r., OSNC 2017/5/51).

Wypada zatem zauważyć w dacie wejścia ww. ustawy, pozwana nie stała się posiadaczem samoistnym, a jedynie przysługiwało jej roszczenie do ustanowienie użytkowania wieczystego, którego to prawa pozwana nie wykonała, gdyż nie wniosła
o wydanie w stosownym czasie odpowiedniej decyzji administracyjnej i nie ujawniając swojego prawa w księdze wieczystej prowadzonej dla spornej nieruchomości.

Trzeba również zauważyć, że w związku z wydaną decyzją komunalizacją,
to powódka a nie pozwana i jej poprzednicy prawni, stali się następcami prawnymi Skarbu Państwa tak w zakresie stosunków własnościowych jak i posiadania nieruchomości prowadzącej do zasiedzenia (więcej zob. M. S. Zasiedzenie nieruchomości przez gminę
i inne komunalne osoby prawne, (...) 1994, nr 6 s. 50, postanowienie SN z 16 września 2015 r. III CSK 435/14).

Z tych wszystkich względów stwierdzić trzeba, że sąd pierwszej instancji rozpoznając przedmiotową sprawę nie naruszył jakikolwiek przepis prawa materialnego i dlatego zdaniem Sądu Okręgowego zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu, a apelacja pozwanej
jako całkowicie bezzasadna podlega oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c., o czym orzeczono
jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od pozwanej na rzecz powódki
Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw.
z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który pozwana przegrała w instancji odwoławczej w całości.

Sąd zasądził więc od pozwanej na rzecz powódki 900 zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Wysokość kosztów profesjonalnego zastępstwa prawnego po stronie powodowej
Sąd Odwoławczy ustalił w oparciu o § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).