Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant : Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2021 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z wniosku M. J.
z udziałem M. D., Ochotniczej Straży Pożarnej w K., i Skarbu Państwa – Starostwa Powiatowego w P.

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 8 grudnia 2020 r., sygnatura akt I Ns 503/17

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  przyznać adw. D. K. (...) (jeden tysiąc sto siedem) złotych brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, które wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku;

3.  przyznać adw. Z. K. (...) (jeden tysiąc sto siedem) złotych brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi OSP w K. z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, które wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku;

4.  ustalić, że każdy z zainteresowanych ponosi we własnym zakresie pozostałe koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 340/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 grudnia 2020 r. w sprawie I Ns 503/17 Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził, że:

a) M. J. nabył przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2017 r. prawo własności nieruchomości położonej w K., gmina D., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0,0364 ha – wynikającej z podziału działki nr (...) o powierzchni 0,1992 ha oznaczonej na mapie do zasiedzenia sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę uprawnionego mgr B. Z. w dniu 16 kwietnia 2020 r. (...), wpisanej przez Starostę (...) do państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego w dniu 7 maja 2020 roku za numerem (...) dla której nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów,

b) Ochotnicza Straż Pożarna w K. nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1999 roku prawo własności nieruchomości położonej w K., gmina D., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0, 1115 ha – wynikającej z podziału działki nr (...) o powierzchni 0,1992 ha oznaczonej na mapie do zasiedzenia sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę uprawnionego mgr B. Z. w dniu 16 kwietnia 2020 r. (...), wpisanej przez Starostę (...) do państwowego zasobu geodezyjno- kartograficznego w dniu 7 maja 2020 roku za numerem P. (...) (...) dla której nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów,

c) M. D. nabył przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2015 roku prawo własności nieruchomości położonej w K., gmina D., składającej się z działki nr (...) o powierzchni 0, 0443 ha – wynikającej z podziału działki nr (...) o powierzchni 0,1992 ha oznaczonej na mapie do zasiedzenia sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę uprawnionego mgr B. Z. w dniu 16 kwietnia 2020 r. (...), wpisanej przez Starostę (...) do państwowego zasobu geodezyjno- kartograficznego w dniu 7 maja 2020 roku za numerem P. (...) (...) dla której nie ma urządzonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów (pkt 1.). Ponadto, Sąd nakazał wypłacić z sum budżetowych Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego w Łasku na rzecz adwokat M. K. z Kancelarii Adwokackiej w Ł. kwotę 2.214 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu wnioskodawcy M. J. (pkt 2.); nakazał wypłacić z sum budżetowych Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego w Łasku na rzecz adwokat Z. K. z Kancelarii Adwokackiej w Ł. kwotę 2.214 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu uczestnikowi Ochotniczej Straży Pożarnej w K. (pkt 3.); nie obciążył wnioskodawcy i uczestników kosztami sądowymi związanymi z opinią biegłego sądowego geodety (pkt 4.) oraz ustalił, że pozostałe koszty postępowania wnioskodawca i uczestnicy ponieśli w zakresie sum przez siebie wydatkowanych.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o ustalenia, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Dla działki nr (...) położonej w miejscowości K. nie było prowadzonej księgi wieczystej. Działka ta w 2016 roku została podzielona na działki nr (...) na podstawie decyzji nr (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi gminnej A. – K.-D., wydanej przez Starostę (...) wraz z operatem z wykonania podziału przyjętego do państwowego zasobu geodezyjno- kartograficznego Starostwa Powiatowego w P. pod numerem P. (...) (...) Działka nr (...) o powierzchni 0,0072 ha stanowi drogę, której właścicielem jest Gmina D..

Na nieruchomości oznaczonej pierwotnie w ewidencji numerem 92, którą w części władali dziadkowie wnioskodawcy – L. B. i H. B., a w części J. i A. P. w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku czynem społecznym powstała remiza Ochotniczej Straży Pożarnej.

W celu geodezyjnego wyodrębnienia działek objętych wnioskiem o zasiedzenie Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji po oględzinach i analizie zgromadzonego materiału dowodowego. W opinii pisemnej z dnia 23 kwietnia 2020 r. biegły geodeta B. Z. przedstawił projekt podziału działki nr (...) na działki: nr (...) ograniczoną punktami 245-478-58-59-52-53-50-245 o powierzchni 0,0443 ha, nr 92/4 ograniczoną punktami 58-59-52-53-54-55-56-57-58 o powierzchni 0,1115 ha, nr (...) ograniczoną punktami 53-54-55-56-57-482-241-50-53 o powierzchni 0,0364 ha.

Ochotnicza Straż Pożarna w K. pozostaje w posiadaniu działki nr (...). Działka ta w części została nabyta odpłatnie od J. i A. P. w dniu 3 marca 1960 r., a część działki przekazana była nieodpłatnie OSP w K. przez H. B., poprzednika prawnego wnioskodawcy. Działka jest ogrodzona płotem. Na działce znajduje się budynek remizy strażackiej. OSP wykonuje wszelkie remonty w budynku remizy, reguluje rachunki za media, dba o otoczenie budynku. Nieruchomość jest wykorzystywana w celach statutowych.

Działka nr (...) użytkowana jest przez wnioskodawcę M. J. nieprzerwanie od 26 lipca 2005 roku tj. daty przekazania mu umową darowizny przez ojca W. J. oraz rodzeństwo udziałów w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawca działkę nr (...) traktował jako gospodarczą całość m. in. z działką nr (...), której był tytularnym właścicielem. Pomiędzy tymi działkami nie ma miedzy. Na działce nr (...) prowadzone są uprawy. Wnioskodawca wykonuje wszystkie prace rolnicze, nawozi pole, zbiera plany, ponosi nakłady itp.

Działka nr (...) użytkowana jest przez uczestnika M. D., który jest od 14 października 2014 roku właścicielem sąsiedniej działki nr (...). Poprzednimi właścicielami działki byli jego rodzice, którzy nabyli tę nieruchomość w 1996 roku. Kolejni właściciele (również poprzednicy prawni rodziców uczestnika) działki nr (...) posiadali część działki nr (...) oznaczonej obecnie nr (...). Wykorzystywali ją w celach rolniczych, nawozili, zbierali plony itp.

Apelację od tego orzeczenia wywiódł pełnomocnik wnioskodawcy, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędu w ustaleniach faktycznych i ustalenie granicy działki nr (...) w innym miejscu niż jej rzeczywisty przebieg, a konkretnie wzdłuż obecnie wydzielonych działek (...), zamiast wzdłuż ogrodzenia wokół OSP i bezzasadne dokonanie wydzielenia działek.

W oparciu o tak sformułowany zarzut, skarżący wniósł o:

1.  dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu geodezji i kartografii na okoliczność rzeczywistego przebiegu działek,

2.  zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie granicy działki stanowiącej przedmiot zasiedzenia OSP wzdłuż ogrodzenia wokół OSP (działka (...)) i ustalenie, iż działka (...) jest częścią działki (...),

3.  przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika z urzędu w postępowaniu odwoławczym, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do sformułowanego zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, że zarzut ten jest całkowicie bezzasadny. Sąd Odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie dopatrując się żadnej wadliwości w zakresie ich ustalania. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (porównaj – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 roku, sygn. akt IV CKN 970/00, opublikowane w zbiorze orzecznictwa LEX nr 52753). Zarzut ten nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (patrz – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 roku, sygn. akt II CKN 572/99, opublikowane w zbiorze orzecznictwa LEX nr 53136).

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał ustaleń stanu faktycznego znajdujących oparcie w zebranym materiale dowodowym, ocenionym bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów zakreślonej przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Ocenę tę Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, zaś ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd pierwszej instancji przyjmuje za własne. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. W ocenie materiału dowodowego sądowi przysługuje swoboda zastrzeżona przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne kwestionowanie tej swobody może mieć miejsce tylko w szczególnych okolicznościach. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego. Okoliczności takie w niniejszej sprawie nie miały miejsca. Sąd Rejonowy w sposób przekonywujący dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, prawidłowo kładąc nacisk przede wszystkim na materiał dowodowy dostarczony przez biegłego sądowego. Co więcej, zeznania świadków jak i samego wnioskodawcy oraz innych uczestników postępowania są wzajemnie uzupełniające się a Sąd I instancji ukształtował orzeczenie zgodnie z wnioskiem tak wnioskodawcy, jak i OSP oraz uczestnika M. D.. Podkreślić w tym miejscu należy, że w postępowaniu o zasiedzenie własności nieruchomości sąd nie jest związany w żaden sposób wnioskami stron i samodzielnie ustala stan faktyczny, w oparciu o który rozstrzyga, czy do zasiedzenia doszło, czy też nie przez pryzmat spełnienia przesłanek ustawowych. Mimo to, wnioski wszystkich uczestników postępowania przed Sądem Rejonowym były zgodne i wzajemnie się uzupełniały. Ma to o tyle znaczenie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest bezsporny. Niesporna jest bowiem co najmniej trzydziestoletnia samoistność posiadania działki (...) przez M. J. (jego poprzedników prawnych), niesporna jest samoistność posiadania działki (...) przez M. D. (jego poprzedników prawnych), jak również niesporna jest samoistność posiadania działki (...) przez Ochotniczą Straż Pożarną w K. oraz brak takiego samoistnego posiadania przez M. J. (jego poprzedników prawnych). Sam fakt, że część działki aktualnie oznaczonej jako 92/4, na której znajduje się strażnica, niegdyś – do lat sześćdziesiątych XX. wieku - była w posiadaniu poprzedników prawnych M. J., nie rodzi w realiach niniejszej sprawy żadnych roszczeń, których wnioskodawca mógłby z tego tytułu dochodzić. Istotą instytucji zasiedzenia jest bowiem swoiste prawne usankcjonowanie stanu faktycznego, jeśli utrzymuje się on wystarczająco długo, jak to ma miejsce w tej sprawie.

W toku postępowania wnioskodawca nie wykazał, jak również nawet nie twierdził, jakoby po powstaniu strażnicy i ogrodzeniu terenu wokół niej, teren ten w jakikolwiek sposób uprawiał, lub w inny sposób manifestował na nim swoje posiadanie samoistne. Sama strażnica i teren wokół niej jest bezsprzecznie użytkowana przez Ochotniczą Straż Pożarną i nie sposób przyjąć, żeby M. J. był jego samoistnym posiadaczem – w przeciwieństwie do obszaru oznaczonego obecnie jako działka (...), czyli do płotu ogradzającego teren OSP. Teren ten (poza ogrodzeniem strażnicy) wnioskodawca zasiedział czego wyrazem jest punkt 1. lit a. zaskarżonego postanowienia. Formułowane zatem przez skarżącego na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym wnioski są zatem całkowicie bezpodstawne i świadczą o niezrozumieniu instytucji zasiedzenia. Zasiedzenie bowiem polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu. Podstawową funkcją zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym. Bez wątpienia zasiedzenie odbywa się ze szkodą dla interesu dotychczasowego właściciela. Następuje to wszakże na skutek jego zaniedbania, przejawiającego się długotrwałym tolerowaniem cudzego posiadania. Zatem w kontekście ogólnego interesu społeczno-gospodarczego upada idea trwałej ochrony prawa własności, uzyskuje zaś przewagę tendencja ciągłego porządkowania stosunków własnościowych (E. Gniewek [w:] Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001, art. 172.). Zakres długoletniego , niekwestionowanego posiadania właścicielskiego, powstałego po oddaniu przez poprzedników prawnych wnioskodawcy w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku części swoich gruntów na rzecz miejscowej straży pożarnej, spowodował ukształtowanie nowej tożsamościowo nieruchomości, którą pierwotnie oznaczono jako działka ewidencyjna (...). W skład tej nieruchomości weszły także grunty sprzedane OSP przez małżonków P..

Zatem zarzut skarżącego odnoszący się do nowoprzyjętej numeracji działek i oznaczenie zasiedzianej przez wnioskodawcę nieruchomości jako działki (...), nie zaś jako części działki (...) - jawi się jako wyłącznie polemiczny. Numeracja działek została wyznaczona przez biegłego - uprawnionego geodetę w drodze rozgraniczenia nieruchomości w trybie art. 36 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku – Prawo geodezyjne i kartograficzne i odpowiada uregulowaniom tejże ustawy. Do opinii biegłego geodety, jak również sporządzonej przez biegłego mapy do celów prawnych wnioskodawca nie złożył zastrzeżeń. Wprost w piśmie pełnomocnik M. J. po doręczeniu mapy, oświadczył, że nie kwestionuje takiego podziału. Postulowanie przez wnioskodawcę, ażeby zasiedziana przez niego część nieruchomości wchodziła w skład działki (...), a nie stanowiła oddzielną działkę ewidencyjną oznaczoną numerem (...) jest więc całkowicie niezrozumiałe. Zasiedziany przez wnioskodawcę fragment stanowi bowiem fragment nie działki (...), lecz działki (...), która z kolei została podzielona w 2016 roku na działki oznaczone nr (...) na podstawie decyzji nr (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi gminnej A. – K. – D.”. Skoro zatem geodeta dokonywał podziału działki (...) oczywistym jest, że nowo wyodrębniona działka będzie nosić oznaczenie z pierwszym członem (...)” (w niniejszej sprawie: (...)). Dlatego ocena Sądu Rejonowego była w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowa i jako taka nie może być skutecznie zakwestionowana.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał, że zarzuty apelacyjne stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami i rozważaniami Sądu Rejonowego i w oparciu o treść art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację oddalił, o czym orzeczono w punkcie 1. orzeczenia.

W toku postępowania apelacyjnego zarówno wnioskodawca jak i uczestnik postępowania – Ochotnicza Straż Pożarna w K. byli reprezentowani przez pełnomocników ustalonych im z urzędu. Wysokość wynagrodzenia pełnomocników ustalono w oparciu o uregulowania § 11 pkt 1 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, o czym orzeczono w punktach 2. i 3. postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., przyjmując, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie, o czym orzeczono w punkcie 4. postanowienia.