Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 sierpnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództw E. F. i G. S.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 10 maja 2021 roku, sygn. akt I C 483/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 4 w ten sposób, że obniża zasądzoną w nim sumę

z 9 750 do 5 975 (pięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć) złotych;

II.  nie obciąża powódek obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów postepowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 399/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 10 maja 2021 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 483/20, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B.:

- na rzecz powódki E. F. - 17 925,00 złotych z tytułu odszkodowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 12 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz 2 617,00 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 3),

- na rzecz powódki G. S. - 9 750,00 złotych z tytułu odszkodowania

z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 12 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 4) oraz 2 217,00 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 6),

oddalając powództwa w pozostałym zakresie (pkt 2 i 6).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

Powódki są właścicielkami działki gruntu nr (...) położonej w Ł. - E. F. w ³/4 części, a G. S. w ¼ części. Działa była początkowo własnością małżonków E. F. i T. F., który zmarł 28 grudnia 2018 r., a spadek po nim nabyły powódki po połowie.

Przedmiotowa nieruchomość położona jest w strefie B obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. utworzonego na mocy uchwały (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r.

Spadek wartości ww. nieruchomości w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 23 900,00 złotych.

W ocenie Sądu Rejonowego, z związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, powódkom przysługuje na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska odszkodowanie wynikające z obniżenia wartości nieruchomości. Należne z tego tytułu i podlegające zasądzeniu kwoty wynoszą: 17 925 złotych na rzecz E. F. i 5 975 złotych na rzecz G. S..

Należności zostały zasądzone wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Termin wymagalności określono na podstawie z art. 455 k.c., uwzględniając datę wezwania do zapłaty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając orzeczenie w części, tj. w pkt 4 w zakresie ponad kwotę 5 975 złotych, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 321 § 1 k.p.c. , poprzez jego niezastosowanie polegające na zasądzeniu w pkt 4. sentencji wyroku od pozwanego na rzecz strony powodowej kwoty

9 750,00 złotych zamiast prawidłowo kwoty 5 975,00 złotych.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części i orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez zasądzenie na rzecz powódki G. S. kwoty 5 975,00 złotych zamiast kwoty 9 750,00 złotych oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przypisanych prawem.

Powódki przyłączyły się do apelacji w części obejmującej żądanie zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powódki G. S. kwoty 5 975,00 złotych zamiast kwoty 9 750,00 złotych. Natomiast wniosły o oddalenie wniosku pozwanego

o zasądzenie na rzecz pozwanego od powódek zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego oraz

o wzajemne zniesienie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Oczywiście prawidłowe jest stanowisko skarżącego, że - zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. - sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.

Zakaz orzekania ponad żądanie, będący przejawem zasad dyspozycyjności

i kontradyktoryjności, oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak

i negatywnym decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzać czegoś innego od tego czego żądał powód (aliud), więcej niż żądał powód (super), ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda.

W przedmiotowej sprawie powódki E. F. i G. S. żądały zasądzenia od pozwanego - odpowiednio - kwot 17 925,00 i 5 975,00 złotych (łącznie 23 900,00 złotych), zgodnie z przysługującymi im udziałami i stosownie do skali obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty. Zasądzenie kwot wyższych, tj. na rzecz G. S. 9 750 złotych było zatem niedopuszczalne,

a zarzut pozwanego naruszenia przepisów prawa procesowego trafny.

Mając na uwadze powyższe, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak

w punkcie I. wyroku, zmieniając zaskarżony wyrok w punkcie 4. w ten sposób, że obniżył zasądzoną powódce G. S. kwotę z 9 750,00 do 5 975,00 złotych.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono natomiast na podstawie art. 102 k.p.c., nie obciążając powódek obowiązkiem ich zwrotu stronie pozwanej.

W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie utrwaliła się wykładnia, zgodnie z którą zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c. przepisu powinno być oceniane z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, w całokształcie okoliczności, które uzasadniają odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Co ważne, ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 102 k.p.c., ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem w kontekście okoliczności rozpoznawanej sprawy. Taką okoliczność stanowi

w sprawie przedmiotowej fakt, że postępowanie odwoławcze było skutkiem wyłącznie popełnionego przez sąd orzekający błędu, do którego powódki w żaden sposób się nie przyczyniły. Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie pogląd Sądu Najwyższego wyrażony

w postanowieniu z dnia 21 listopada 2012 r., V CZ 53/12, że oczywiste błędy sądu rozpoznającego sprawę, niezwiązane w żaden sposób z czynnościami i stanowiskiem stron, nie powinny powodować ujemnych konsekwencji dla żadnej ze stron postępowania.