Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział X Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2021 r. w Szczecinie

na rozprawie

w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko K. S., J. Z., A. M., A. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych K. S., J. Z., A. M., A. K. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 256 zł (dwieście pięćdziesiąt sześć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 21 listopada 2019 r.,

II.  oddala powództwo co do odsetek w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanych na rzecz powódki kwotę 137 zł (sto trzydzieści siedem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt X GC 418/21

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postepowaniu upominawczym przeciwko pozwanym K. S., J. Z., A. M. i A. K., którym domagała się zasądzenia na jej rzecz kwoty 256 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 23 października 2019 roku wraz z kosztami postępowania. Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie – na skutek skutecznego wniesienia sprzeciwu od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym – umorzył postępowanie w całości postanowieniem z dnia 7 września 2020 roku. Następnie w dniu 4 grudnia 2020 roku powódka wniosła pozew tożsamej treści do tutejszego Sądu.

W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z pozwanymi umowę o przyłączenie ich nieruchomości do sieci elektroenergetycznej powódki. W treści umowy powódka zobowiązała się do przyłączenia pozwanych do sieci w zamian za uiszczenie opłaty taryfowej wskazanej w tejże umowie, zastrzegając karę umowną w wysokości 0,2% opłaty przyłączeniowej za każdy dzień opóźnienia w zawarciu umowy sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji. Pozwana opóźniła się z zawarciem przedmiotowej umowy, wobec czego powódka wystawiła jej notę obciążeniową na kwotę 4.416 zł. Saldo należności głównej wynosi na moment wniesienia pozwu 256 zł. Pozwana nie uiściła przedmiotowej kwoty pomimo wezwania do zapłaty.

W dniu 4 grudnia 2020 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwana zaskarżyła przedmiotowy nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że powódka zataiła treść korespondencji wymienianej przez strony. Pozwani bowiem odesłali wystawioną przez powódkę notę kwestionując jej zasadność w przeważającej części – pozwani bowiem doręczyli powódce podpisaną umowę dystrybucyjną w dniu 2 sierpnia 2019 r., więc nie po tej dacie bezzasadne było naliczanie kary umownej – tymczasem powódka naliczała ją do dnia 8 października 2019 r. Powódka wystawiła więc korektę noty, lecz także i jej prawidłowość została zakwestionowana, bowiem kara umowna naliczana była za okres do dnia 7 sierpnia 2019 roku. Pozwani opłacili więc notę w kwocie 128 zł uznając za uzasadnione roszczenie tylko w zakresie należności za opóźnienie za dni 1 i 2 sierpnia 2019 roku, a w pozostałym zakresie konsekwentnie kwestionowali zgłoszone roszczenie. Dodali, że w celu obciążenia karą umowna konieczne jest wykazanie przesłanek tej odpowiedzialności, tymczasem pozwani swój podpis złożyli na umowie w dniu 2 sierpnia 2019 roku – za fakt, że przedstawiciele powódki swój podpis złożyli w dniu 7 sierpnia 2019 roku pozwani w żaden sposób nie odpowiadają i nie mogą ponosić z tego tytułu konsekwencji.

W dalszym piśmie procesowym powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 lipca 2017 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zawarła z pozwanymi K. S., J. Z., A. M. i A. K., prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, umowę o przyłączenie do sieci nr (...). Przedmiotem umowy było przyłączenie instalacji pozwanych w obiekcie zespół hotelowy wraz z usługami towarzyszącymi, zagospodarowaniem terenu oraz niezbędną infrastrukturą techniczną zlokalizowanym w M., ul. (...) dz. nr 426/19 do sieci powódki o wartości 550 kW na napięciu 15 kV. Przyłączenie miało nastąpić na zasadach wskazanych w warunkach przyłączenia nr (...).

Kwota opłaty za przyłączenie została ustalona na poziomie 12.500 zł netto + VAT (§ 5 ust. 2), płatną w terminie 14 dni od dnia doręczenia pozwanej wystawionej przez powódkę faktury (§ 5 ust. 7). Pozwani zobowiązali się także do zawarcia umowy o świadczenie usług dystrybucji lub przedstawienia umowy kompleksowej w terminie nie dłuższym niż 60 dni od dnia doręczenia informacji o zrealizowaniu przez powódkę prac przyłączeniowych (§ 6 ust. 2).

W przypadku niedotrzymania przez którąkolwiek ze stron zobowiązań wynikających z § 6 ust. 2 lub 3, strona odpowiedzialna za opóźnienie zobowiązana była do zapłacenia drugiej stronie kary umownej w wysokości 64 zł za każdy dzień opóźnienia, łącznie jednak nie więcej niż 32.000 zł (§ 9 ust. 2).

Dowód:

- umowa o przyłączenie k. 16 – 18,

- warunki przyłączenia k. 19 – 20,

W piśmie z dnia 21 czerwca 2018 roku powódka poinformowała pozwanych, że zakończyła prace związane z budową przyłącza energetycznego zgodnie z umową nr (...).

Dowód:

- pismo informacyjne k. 21 – 21v,

W dniu 1 sierpnia 2018 roku pozwana zawarła z (...) spółką akcyjną z siedzibą w P. umowę kompleksową nr (...)/KK-1/KW (...) o świadczenie usługi kompleksowej polegającej na sprzedaży energii elektrycznej i zapewnieniu świadczenia usługi dystrybucji na potrzeby obiektów wskazanych w załącznikach do umowy.

Pozwani podpisali egzemplarz umowy w dniu 1 sierpnia 2019 roku, tego samego dnia przesłali powódce skan umowy, a w dniu 2 sierpnia 2019 roku nadali jej oryginał na adres korespondencyjny powódki.

Niesporne, nadto dowód:

- umowa kompleksowa wraz z załącznikami k. 40 – 47,

- wiadomość e-mail k. 38,

- wydruk z książki nadawczej k. 39,

W dniu 8 października 2020 roku powódka wystawiła pozwanym notę obciążeniową nr (...) na kwotę 4.416 zł z terminem płatności upływającym w dniu 22 października 2019 roku.

Dowód:

- nota obciążeniowa k. 22,

W piśmie z dnia 30 października 2019 roku pozwani odmówili zapłaty kwoty wskazanej w nocie obciążeniowej. Zarzucili, że egzemplarz umowy został przez pozwanych podpisany w dniu 1 sierpnia 2019 roku i przesłanym następnego dnia na adres korespondencyjny powódki. Z powyższych względów odesłali notę obciążeniową.

Dowód:

- pismo wraz z pełnomocnictwem k. 34 – 36,

Pismem z dnia 12 listopada 2019 roku powódka wezwała pozwanych do zapłaty kwoty 4.416 zł tytułem kary umownej za przekroczenie terminu podpisania umowy. Powołała się na wystawioną na tą kwotę notę obciążeniową i zażądała zapłaty w terminie do dnia 22 listopada 2019 roku.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 15,

Powódka wystawiła korektę nr (...) do noty obciążeniowej nr (...), którą obniżyła wartość noty z 4.416 zł do kwoty 384 zł.

Następnie pismem z dnia 20 listopada 2019 roku powódka przyznała, że umowa o przyłączenie została zawarta w dniu 7 sierpnia 2019 roku, a zatem dokonała korekty noty do kwoty 384 zł.

Dowód:

- pismo uznające reklamację pozwanych k. 48,

- korekta noty k. 49,

Pozwani jednak w dalszym ciągu kwestionowali notę, podnosząc, że swoje podpisy na umowie złożyli w dniu 1 sierpnia 2019 roku, a umowę doręczyli powódce w dniu 2 sierpnia 2019 roku, zatem okres zwłoki powinien być liczony do dnia 1 sierpnia 2019 roku. Z powyższych względów wniosła o wystawienie kolejnej korekty. W związku z takim stanowiskiem pozwani uiścili na rachunek powódki kwotę 128 zł – tytułem dwóch dni opóźnienia w zawarciu umowy kompleksowej.

Dowód:

- pismo pozwanych z 10.02.2020 wraz z potwierdzeniem nadania k. 50 – 51,

- potwierdzenie przelewu k. 52.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła zapłaty kwoty 256 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w zawarciu umowy dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że umowa o przyłączenie do sieci jest odpłatną, pozakodeksową umową cywilnoprawną z publicznoprawnym obowiązkiem jej zawarcia po stronie przedsiębiorstwa energetycznego, a jej specyfika wynika z przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne oraz celu jej zawarcia. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Z kolei art. 7 ust. 2 tejże ustawy wskazuje postanowienia jakie co najmniej powinna taka umowa zawierać. Postanowieniem takim jest między innymi wysokość opłaty za przyłączenie.

Podstawę prawna powództwa stanowił natomiast art. 483 k.c., zgodnie z którym można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W tym miejscu wskazać należy, iż w okolicznościach sprawy poza sporem pozostawał fakt zawarcia przez strony postępowania umowy o przyłączenie do sieci nr (...), w dniu 4 lipca 2017 roku. Strony postanowiły, iż w przypadku niedotrzymania przez którąkolwiek ze stron zobowiązań wynikających z § 6 ust. 2 lub 3, strona odpowiedzialna za opóźnienie zobowiązana jest do zapłacenia drugiej stronie kary umownej w wysokości 64 zł za każdy dzień opóźnienia, łącznie jednak nie więcej niż 32.000 zł (§ 9 ust. 2).

Tytułem wstępu wskazać należy, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązania. W razie zatem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Dlatego też, chociaż odpowiedzialność dłużnika z tytułu kary umownej za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie jest uwarunkowana poniesieniem przez wierzyciela szkody, to jest ona zależna od pozostałych przesłanek statuujących odpowiedzialność kontraktową przewidzianą w art. 471 k.c. Oznacza to tym samym, że kara umowna stanowi odszkodowanie umowne i przysługuje wierzycielowi jedynie wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Przy czym obowiązek wykazania braku odpowiedzialności za nie nienależyte wykonanie zobowiązania spoczywa na obowiązanym do zapłaty kar umownej.

Mając na uwadze powyższe, pozwani, kwestionując żądanie pozwu i powołując się przy tym na złożenie swoich podpisów na umowie kompleksowej w dniu 1 sierpnia 2018 roku w istocie powoływali się na brak nienależytego wykonania zobowiązania po swojej stronie w spornym okresie. Zarzucali bowiem, że skoro oni złożyli swój podpis i wysłali do powódki podpisaną umowę w dniu 2 sierpnia 2018 roku, to odpowiadają jedynie za własne opóźnienie, a więc opóźnienie w dniach 1 i 2 sierpnia (fakt, że umowa powinna zostać zawarta do 31 lipca 2018 roku pozostawał między stronami niesporny, a zatem nie był kwestionowany i przez Sąd).

Sąd, co do zasady, podziela stanowisko strony pozwanej, jednakże pozwana zdaje się pomijać pewne istotne dla sprawy szczegóły. W ocenie Sądu kluczowe dla rozstrzygnięcia przedmiotowego postepowania było dokonanie oceny kiedy doszło do zawarcia umowy dystrybucyjnej pomiędzy pozwanymi a (...) spółką akcyjną z siedzibą w P.. Tymczasem dla tej oceny, kluczowe znaczenie miał z kolei sposób zawierania umowy przez jej strony. Umowa ta była natomiast zawierana w ten sposób, że pozwani, otrzymawszy dokumenty umowne, mieli zapoznać się z nimi i w razie akceptacji zawartych tam postanowień złożyć swoje podpisy, a następnie odesłać na adres korespondencyjny (...) S.A. w P.. Zastosowanie w sprawie miał więc art. 61 § 1 zd. 1 k.c., który stanowi, że oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, ze mogła zapoznać się z jego treścią. Istotne znaczenie ma także art. 78 § 1 k.c., który stanowi, że do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.

Sąd wskazuje, że dyspozycją art. 78 § 1 k.c. objęte są zarówno sytuacje, w których dokument zawiera oświadczenia woli obu stron i przez obie strony jest podpisywany w tym samym miejscu i czasie, jak również gdy każda ze stron podpisuje osobno inny egzemplarz umowy, jak i gdy strony podpisują dokumenty zwierające oświadczenia woli tylko jednej z nich, a także wtedy, gdy strony podpisują jeden egzemplarz umowy w różnym miejscu i czasie. W tym ostatnim przypadku do zawarcia umowy dochodzi wówczas, gdy oświadczenie woli strony dotarło do wiadomości drugiej ze stron w taki sposób, że mogła zapoznać się z tego treścią – właśnie na podstawie art. 78 w związku z art., 61 k.c. Samo przypuszczenie, że druga strona złożyła podpis pod uzgodnionym wcześniej dokumentem, a nawet podpisanie go przez drugą stronę nie jest w świetle przytoczonych przepisów wystarczające do uznania, że umowa została zawarta. Koniecznym jest bowiem, aby fakt ten doszedł do świadomości tej strony, która dokument podpisała wcześniej (pod. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2009 roku, sygn. akt I CSK 129/09). W tym zakresie na składającym oświadczenie woli (a więc w niniejszej sprawie na pozwanej) spoczywa ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu, według zasad doświadczenia życiowego, zapoznanie się z jego treścią – lecz już bez konieczności wykazywania, że adresat oświadczenia treść tę rzeczywiście poznał (por wyrok SN z dnia 22 marca 2017 roku, sygn. akt III CSK 48/16).

W przedmiotowej sprawie natomiast pozwani wysłali na adres (...) S.A. w P. podpisany przez nich egzemplarz umowy w dniu 2 sierpnia 2018 roku – okoliczność ta nie tylko nie została zakwestionowana przez stronę powodową, ale także została należycie wykazana przez pozwanych przy pomocy wydruku z książki nadawczej i potwierdzenia nadania przesyłki. Jak wynika jednak z przytoczonych powyżej poglądów, obowiązkiem strony pozwanej było wykazanie faktu, kiedy przesyłka ta dotarła do powódki – i to w sposób umożliwiający jej zapoznanie się z treścią oświadczenia zawartego w przedmiotowej przesyłce. Samo nadanie przesyłki w tym zakresie pozostaje wiec irrelewantne, bowiem informacja o nadaniu przesyłki nie jest równoznaczna z jej dotarciem do osoby odpowiedzialnej za zawierania umów tego typu. Z opisanych powyżej względów pozwani nie wykazali, kiedy powódka mogła zapoznać się z treścią przedmiotowego oświadczenia woli, albowiem nie wykazali kiedy odebrała przedmiotową przesyłkę.

Jedynych informacji w tym zakresie dostarcza data podpisania umowy przez pracowników powódki – a był to 7 sierpnia 2018 roku, czego pozwani nie kwestionowali, a wręcz potwierdzili. Jest to jedyny wyznacznik czasowy, który daje gwarancję, że w tej dacie powódka mogła zapoznać się z treścią przedmiotowego oświadczenia, a zatem z tą właśnie datą należy utożsamić fakt zrealizowania przez pozwanych ich wynikającego z umowy przyłączeniowej obowiązku do zawarcia umowy kompleksowej. Powódka nie uwzględniła w naliczonej karze dnia zawarcia umowy (7 sierpnia) i naliczyła ją za 6 dni – i od 1 do 6 sierpnia 2018 roku. Mając na uwadze, że fakt, iż już 1 sierpnia był pierwszym dniem opóźnienia pozostawał bezsporny, naliczona przez powódkę kara umowna odpowiadała stanowi faktycznemu. Poprawne były także jej obliczenia (6 * 64 zł = 384 zł). Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że pozwali tytułem przedmiotowej kary umownej uiścili jedynie kwotę 128 zł, na rzecz powódki należało zasądzić pozostałą część jej należności, a więc kwotę 256 zł (384 zł – 128 zł = 256 zł). W tym stanie rzeczy powódka podlegało uwzględnieniu w całości.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym w transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie w związku z art. 4 przywołanej ustawy, w myśl którego przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (przedsiębiorcy lub podmioty prowadzące działalność gospodarczą) zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Mając na uwadze, że pierwotna nota została wystawiona na znacznie zawyżoną kwotę, pozwani zasadnie podjęli czynności zmierzające do wyjaśnienia nieporozumienia. Korekta do noty została wystawiona w dniu 20 listopada 2019 roku i na ten też dzień został wyznaczony termin płatności – co mając na uwadze stosunkowo niewielką kwotę zobowiązania należy zaakceptować jako działanie prawidłowe. W tej chwili powstała prawidłowo określona wierzytelność strony powodowej i to od daty wystawienia korekty należy uznać, iż pozwani pozostawali w opóźnieniu. Z tego względu żądanie odsetkowe zostało uwzględnione od dnia 21 listopada 2019 roku. W pozostałym zakresie żądanie odsetkowe podlegało oddaleniu.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, które Sąd ocenił jako wiarygodne i kompletne, a tym samym zgromadzony materiał dowodowy mógł stanowić podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia.

W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie I i II wyroku.

W punkcie III sentencji wyroku rozstrzygnięto o koszach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w powołanym przepisie strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Strona powodowa wygrała proces w całości i poniosła następujące koszty: 30 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 90 zł – ustalone na podstawie § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016, poz. 1668). Łącznie koszty te wyniosły więc 137 zł i taką właśnie kwotę Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej.