Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekr. sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2021 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. S. (1), W. S. (1) i J. S. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych A. S. (1), W. S. (1) i J. S. (1) na rzecz powoda kwotę 178.813 zł 33 gr (sto siedemdziesiąt osiem tysięcy osiemset trzynaście złotych trzydzieści trzy grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 142.563 zł 84 gr (sto czterdzieści dwa tysiące pięćset sześćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt cztery grosze) za okres od dnia 29 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.617 zł 97 gr (jeden tysiąc sześćset siedemnaście złotych dziewięćdziesiąt siedem groszy) za okres od 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 34.631 zł 52 gr (trzydzieści cztery tysiące sześćset trzydzieści jeden złotych pięćdziesiąt dwa grosze) za okres od 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

z tymi zastrzeżeniami, że:

- spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia z odpowiedzialności pozostałych do wysokości dokonanej zapłaty,

- pozwani W. S. (1) i J. S. (1) za swoje zobowiązanie odpowiadają solidarnie względem powoda,

- pozwani W. S. (1) i J. S. (1) mają prawo powoływać się w toku egzekucji na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w B. przy ul. (...), dla której to założona i prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w B. księga wieczysta KW (...) - do kwoty 145.253 zł 64 gr(sto czterdzieści pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt cztery grosze) wpisanej na rzecz powoda hipoteki umownej zwykłej oraz do kwoty 101.677 zł 55 gr (sto jeden tysięcy sześćset siedemdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt pięć groszy) wpisanej na rzecz powoda hipoteki umownej kaucyjnej;

II.  zasądza od pozwanego A. S. (1) na rzecz powoda kwotę 55.103 zł 97 gr (słownie pięćdziesiąt pięć tysięcy sto trzy złote dziewięćdziesiąt siedem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 39.699 zł 79 gr (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) za okres od 29 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 5.252 zł 88 gr (pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt osiem groszy) za okres od 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 9.68 zł 39 gr (dziewięć tysięcy sześćset osiemdziesiąt osiem złotych trzydzieści dziewięć groszy) za okres od 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

IV.  przyznaje D. O. – kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. S. (1) – tytułem wynagrodzenia kwotę 4.320 (cztery tysiące trzysta dwadzieścia) zł,

V.  zasądza na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu:

- od pozwanego A. S. (1) kwotę 8.225 zł 97 gr (osiem tysięcy dwieście dwadzieścia pięć złotych dziewięćdziesiąt siedem groszy),

- od pozwanej W. S. (1) kwotę 437 zł 23 gr (czterysta trzydzieści siedem złotych dwadzieścia trzy grosze),

- od pozwanego J. S. (1) kwotę 437 zł 23 gr (czterysta trzydzieści siedem złotych dwadzieścia trzy grosze),

V. nakazuje pobrać od pozwanego J. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w O. kwotę 2.067 zł 82 gr (dwa tysiące sześćdziesiąt siedem złotych osiemdziesiąt dwa grosze) tytułem wynagrodzenia biegłych w niniejszej sprawie zaliczkowo pokrytej przez Skarb Państwa.

Sygn. akt. I C 285/18

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 13 kwietnia 2018 r. (k. 4) powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. złożył pozew, w którym to domagał się zasądzenia od pozwanych A. S. (1) oraz in solidum od W. S. (1) oraz J. S. (1) kwoty 233.917,30 zł, na którą składały się:

- kwota 182.263,63 zł tytułem kapitału,

- kwota 6.870,85 zł tytułem odsetek umownych za korzystanie z kapitału,

- kwota 44.319,91 zł tytułem odsetek karnych,

- kwota 462,91 zł tytułem opłat i prowizji.

Nadto powód domagał się zasądzenia:

- odsetek karnych od kwoty 182.263,63 zł w wysokości podwójnego oprocentowania umownego wynoszącego na dzień sporządzenia pozwu 6,86 %, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie za okres od dnia 29 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

- odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 6.870,85 zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 44.319,91 zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- kosztów postępowania, w tym kwoty 17 zł tytułem poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów notarialnego uwierzytelnienia dokumentów przedłożonych do sprawy w kwocie 78,72 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że łączyła go z pozwanym A. S. (1) umowa kredytu hipotecznego nr (...) zawarta w dniu 14 października 2009 r. Jako zabezpieczenie umowy kredytu ustanowiona została hipoteka umowna zwykła w kwocie 145.253,64 zł oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 101.677,55 zł na nieruchomości, których właścicielami są pozwani W. S. (1) i J. S. (1). Pozwani nie wywiązali się z ciążącego na nich zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w umowie. W związku z tym powód pismem z dnia 10 czerwca 2011 r. wypowiedział umowę, stawiając całą należność w stan natychmiastowej wymagalności. Następnie w dniach 14 stycznia 2013 r. i 14 sierpnia 2014 r. zawierane były ugody. Pomimo tego pozwani nie wywiązali się z zobowiązania i pismem z dnia 9 czerwca 2015 r. powód wypowiedział umowę ugody (k. 5-8 oraz k. 15-16)

W odpowiedzi na pozew pozwana W. S. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała na następujące zarzuty:

- powód nie wykazał legitymacji procesowej czynnej (nie wykazał następstwa prawnego),

- powód nie wskazał, w jaki w sposób ma być ograniczona odpowiedzialność pozwanych jako dłużników rzeczowych,

- podniósł, że załączony do pozwu wyciąg z ksiąg banku ma moc jedynie dokumentu prywatnego, a powód nie przedłożył innych dokumentów na okoliczność zasadności powództwa,

- wszystkie czynności następujące po wypowiedzeniu umowy kredytu miały charakter nowacji długu w rozumieniu art. 506 § 1 k.c., a tym samym zgodnie z art. 507 k.c. hipoteki ustanowiona na rzecz powoda wygasły,

- z ostrożności wskazała, że na wypadek uznania, że nie doszło do nowacji, to dłużnicy rzeczowi nie wyrazili zgody na zmianę treści zobowiązania jaka nastąpiła w wyniku zawarcia ugody w 2014 r., albowiem nie byli stroną ugody, a jedynie złożyli podpisy pod jej treścią,

- roszczenie jest przedawnione

(k. 123-125 oraz 145-146).

W odpowiedzi na pozew pozwany J. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł następujące zarzuty:

- powód nie wykazał legitymacji procesowej czynnej

- powód nie wskazał, w jaki w sposób ma być ograniczona odpowiedzialność pozwanych jako dłużników rzeczowych,

- załączone do pozwu dokumenty nie potwierdzają odpowiedzialności pozwanych W. i J. S. (1),

- roszczenie powoda przedawniło się, albowiem umowa została skutecznie wypowiedziana w 2011 r.,

- pozwani jako dłużnicy rzeczowi nie wyrazili zgody na zmianę treści zobowiązania, jaka nastąpiła w wyniku zawarcia ugody w 2014 r., albowiem nie byli stroną ugody, a jedynie złożyli podpisy pod jej treścią,

- pozwany od wielu lat leczy się psychiatrycznie i w dacie wyrażenia zgody na ustanowienie hipoteki był w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli

(k. 126-127 oraz 145-146).

W odpowiedzi na stanowisko pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w całości (k. 162-165v).

Na wniosek powoda (k. 356) Sąd ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. S. (1) kuratora w osobie D. O. (k. 369).

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego A. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości, nie obciążanie pozwanego kosztami procesu oraz przyznanie kuratorowi wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 września 2009 r. pozwany A. S. (1) wystąpił do (...) Bank S.A. z wnioskiem o udzielenie kredytu hipotecznego w kwocie 135.000 zł na okres 15 lat. Celem kredytu było refinansowanie zobowiązań konsumpcyjnych. Pozwany pracował wówczas jako funkcjonariusz służby więziennej na podstawie umowy na czas nieokreślony.

(dowód: wniosek o kredyt k. 235-239, zeznania pozwanych W. S. i J. S. k. 304-305v)

W dniu 16 października 2009 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w K. zawarł z pozwanym A. S. (1) (datowaną na 14 października 2009 r.) umowę kredytu hipotecznego nr (...). Na mocy tej umowy powód udzielił pozwanemu kredytu w wysokości 145.253,64 zł z przeznaczeniem na spłatę zobowiązań wynikających z uprzednio zawartych umów, pokrycie kosztów ubezpieczenia, kosztów związanych z ustanowieniem hipoteki oraz innych zobowiązań finansowych. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę miała wynieść 156.441,80 zł, a ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona była od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania. Spłata miała nastąpić w 228 miesięcznych ratach równych kapitałowo-odsetkowych. Oprocentowanie kredytu ustalono jako zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 8,50 % w skali roku, na które składała się suma obowiązującej stawki (...) i marży Banku, która wynosiła 4,34 %. Ponadto strony ustaliły, że na dzień sporządzenia umowy, tj. 14 października 2009 r., odsetki karne kredytu wynoszą 17,00 % i ulegają zmianie w przypadku zmiany wskaźnika (...) na zasadach określonych w § 13 umowy, i są nie większe niż odsetki maksymalne, których wysokość nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (§ 1 umowy).

Zabezpieczeniem spłaty kredytu była m.in. hipoteka zwykła na rzecz Banku w wysokości kwoty kredytu (145.253,64 zł) oraz hipoteka kaucyjna na rzecz Banku w złotych polskich do kwoty stanowiącej 70 % ww. kwoty kredytu, ustanowione na nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego nr (...) o pow. 60,16 m. kw. położonego w B. przy ul. (...). B. 53, dla którego prowadzona była księga wieczysta o numerze (...). Właścicielami ww. lokalu byli rodzice pozwanego A. S. (1) - pozwani małżonkowie W. i J. S. (1) – na zasadach wspólności ustawowej (§ 3 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 15 ust. 1 Bank miał pobierać opłaty i prowizje za wykonanie czynności pozostających w związku z zawartą umową kredytową w wysokości obowiązującej w Tabeli Prowizji i Opłat obowiązującej w dniu dokonania czynności.

Nadto w razie stwierdzenie przez Bank, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego Kredytobiorcy, w szczególności w przypadku niespłacenia dwóch rat odsetkowych lub odsetkowo-kapitałowych lub skierowania egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu, Bank może:

- wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub w części,

- zażądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu bądź przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez Bank (§ 21 ust. 1 umowy).

Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni. Po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu Kredytobiorca zobowiązany był do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu (§ 21 ust. 2 i 3 umowy).

Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) podpisali oświadczenie, że w zakresie zaspokojenia wszelkich roszczeń pieniężnych Banku wynikających z umowy kredytu hipotecznego poddają się egzekucji do kwoty 246.931,19 zł na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z tytułu odpowiedzialności rzeczowej jako dłużnicy hipoteczni, z tytułu ustanowienia zabezpieczenia spłaty kredytu udzielonego A. S. (1).

(dowód: umowa kredytu z zał. k. 40-47 oraz 186-192, wydruk z KW k. 102-105v, Regulamin kredytowania k. 240-246, oświadczenia k. 247-252)

W dniu 4 stycznia 2010 r. nastąpiło przejęcie (...) Bank S.A. z siedzibą w K. przez (...) Bank S.A. i utworzony został w ten sposób (...) BANK S.A. z siedzibą w W., który wszedł we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank S.A.

(dowód: wydruki z KRS k. 23-39 oraz 169-185)

W związku z powstaniem zaległości w spłacie kredytu pismem z dnia 10 czerwca 2011 r. powód wypowiedział pozwanym: A. S. (1), W. S. (1) i J. S. (1) umowę kredytu hipotecznego nr (...).

Pozwana W. S. (1) odebrała ww. pismo skierowane do niej oraz pismo skierowane do J. S. (1) w dniu 29 czerwca 2011 r. Pozwany A. S. (1) nie podjął korespondencji – zwrócono ją nadawcy z adnotacją „nie podjęto w terminie”.

(dowód: wypowiedzenie umowy kredytu z potwierdzeniem statusu przesyłek k. 50-58 oraz 193-204)

Na dzień 4 sierpnia 2011 r. zadłużenie pozwanych z tytułu umowy kredytu numer (...) wynosiło:

- 142.563,84 zł tytułem kapitału,

- 5.666,66 tytułem odsetek wymagalnych,

- 85,74 zł tytułem odsetek karnych.

(dowód: historia rachunku k. 83-101)

W dniu 14 stycznia 2013 r. pozwany A. S. (1) zawarł z powodem umowę ugody długoterminowej, na mocy której strony potwierdziły, że umowa kredytu numer (...) została przez Bank prawidłowo i skutecznie wypowiedziana, a aktualne zadłużenie wynikające z ww. umowy wynosi 185.766,64 zł (kapitał 144.766,98 zł, odsetki umowne 5.666,66 zł oraz odsetki karne 35.333,00 naliczone do 5 grudnia 2012 r. włącznie). Pozwany uznał swoje zadłużenie i zobowiązał się je spłacić w 12 ratach. W przypadku opóźnienia w realizacji spłat należności o co najmniej 15 dni Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym.

(dowód: umowy ugody z 14.01.2013 r. k. 205-209)

Pismem z dnia 11 lipca 2013 r. Bank wypowiedział pozwanemu A. S. (1) umowę ugody z 14 stycznia 2013 r. Pozwany odebrał pismo w dniu 22 lipca 2013 r.

(dowód: wypowiedzenie wraz z dowodem doręczenia k. 210-212)

W dniu 14 sierpnia 2014 r. pozwany A. S. (1) ponownie zawarł z powodem umowę ugody długoterminowej, na mocy której strony potwierdziły, że umowa kredytu numer (...) została przez Bank prawidłowo i skutecznie wypowiedziana, a aktualne zadłużenie wynikające z ww. umowy wynosi 223.386,83 zł (kapitał 174.308,96 zł, odsetki umowne 5.666,66 zł oraz odsetki karne 35.333,00 naliczone do 5 grudnia 2012 r. włącznie). Pozwany uznał swoje zadłużenie i zobowiązał się je spłacić w 12 ratach. W przypadku opóźnienia w realizacji spłat należności o co najmniej 15 dni Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Pod treścią ugody swoje podpisy złożyli także pozwani W. S. (1) i J. S. (1).

(dowód: umowy ugody z 14.08.2014 r. k. 64-71 oraz 213-221)

W związku z powstaniem zaległości powód pismem z dnia 25 marca 2015 r. wezwał pozwanego A. S. (1) do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy ugody. Pismo zostało przesłane także pozwanym W. S. (1) i J. S. (1) do wiadomości.

(dowód: wezwanie wraz z dowodami doręczeń k. 72-75v oraz 222-226)

Wobec braku zapłaty powód pismem z dnia 9 czerwca 2015 r. wypowiedział umowę ugody z dnia 14 sierpnia 2014 r.

Pismo doręczono pozwanemu A. S. (1) w dniu 17 czerwca 2015 r.

(dowód: wypowiedzenie wraz z dowodami doręczeń k. 76-82 oraz 227-234)

Na dzień 29 marca 2018 r. zadłużenie z tytułu umowy kredytu wynosiło:

- 182.263,63 zł tytułem kapitału,

- 6.870,85 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału,

- 44.319,91 zł tytułem odsetek karnych za opóźnienie od kwoty niespłaconego kapitału,

- 462,91 zł tytułem opłat i innych prowizji.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 17)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda w stosunku do pozwanego A. S. (1) w praktycznie w całości zasługiwało na uwzględnienie (oddalono częściowo w zakresie odsetek za opóźnienie od kapitału). Odnośnie natomiast żądania skierowanego przeciwko pozwanym W. S. (1) i J. S. (1) Sąd uwzględnił je w przeważającej części, albowiem tylko część z podniesionych przez nich zarzutów okazała się zasadna i skutkowała ograniczeniem ich odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z umowy kredytu.

W świetle przedstawionych przez powoda dokumentów należało uznać za dostatecznie dowiedzione, że powoda i pozwanego A. S. (1) łączyła zawarta w dniu 16 października 2019 r. umowa kredytu, z której powód wywodził swoje roszczenie. Ponadto powód wykazał, że pozwani W. S. (1) i J. S. (1) wyrazili zgodę na ustanowienie zabezpieczenia spłaty kredytu poprzez obciążenie stanowiącego ich własność lokalu hipoteką zwykłą oraz hipoteką kaucyjną.

Zarówno zatem fakt zawarcia umowy, jak i wypłacenia pozwanemu A. S. (1) środków pieniężnych nie budzi wątpliwości i wynika jednoznacznie z przedstawionych przez Bank dokumentów.

Sporne w sprawie pozostawały natomiast okoliczności, które nastąpiły po wypowiedzeniu umowy przez powoda, a z których to powód wywodził zasadność swoich roszczeń w stosunku do wszystkich pozwanych. Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) sformułowali bowiem następujące zarzuty:

- brak legitymacji procesowej czynnej powoda wobec nie wykazania następstwa prawnego,

- pozwany J. S. (1) był w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli w dacie zawarcia umowy o kredyt,

- powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia, albowiem przedłożone dokumenty mają charakter prywatny,

- brak wskazania w żądaniu pozwu, w jaki w sposób ma być ograniczona odpowiedzialność pozwanych jako dłużników rzeczowych,

- czynności następujące po wypowiedzeniu umowy kredytu mają charakter nowacji długu w rozumieniu art. 506 § 1 k.c., a tym samym zgodnie z art. 507 k.c. hipoteki ustanowiona na rzecz powoda wygasły,

- brak zgody dłużników na zmianę treści zobowiązania jaka nastąpiła w wyniku zawarcia ugody w 2014 r., albowiem nie byli stroną ugody,

- przedawnienie roszczenia.

Powyższe zarzuty zostaną poniżej omówione zgodnie ze wskazaną wyżej kolejnością.

Kwestia legitymacji procesowej

Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) wskazywali na brak legitymacji czynnej powoda wobec nie wykazania następstwa prawnego. Pozwany A. S. (1) zawarł umowę o kredyt z (...) Bank S.A. z siedzibą w K., natomiast roszczeń z tytułu ww. umowy dochodzi w niniejszym postępowaniu (...) Bank S.A. z siedzibą w W..

W ocenie Sądu powyższy zarzut pozwanych jest bezzasadny. Powód przedłożył do akt sprawy wydruki z Krajowego Rejestru Sądowego z których wynika, że z dniem 4 stycznia 2010 r. nastąpiło przejęcie (...) Bank S.A. z siedzibą w K. (KRS (...)) przez (...) Bank S.A. (KRS (...)) i utworzony został w ten (...) BANK S.A. z siedzibą w W.. Z informacji zawartej w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że cały majątek (...) Bank S.A. został przejęty (k. 32).

Powód wykazał zatem, że jest następcą prawnym (...) Bank S.A. z siedzibą w K. i jest uprawniony do dochodzenia wierzytelności wynikających z umów zawartych przez (...) Bank S.A. z siedzibą w K., a tym samym posiada legitymację czynną w niniejszym postępowaniu.

Zarzut działania w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli

Pozwany J. S. (1) podnosił w toku niniejszego postępowania, że od wielu lat leczy się psychiatrycznie i w chwili wyrażenia zgody na ustanowienie hipoteki nie mógł świadomie podjąć decyzji i wyrazić swojej woli.

Na tę okoliczność w toku postępowania powołany został przez Sąd dowód z opinii biegłego. Z przedłożonej do akt sprawy opinii biegłego psychiatry A. K. wynika, że pozwany J. S. (1) w dacie zawierania umowy kredytu hipotecznego z 14 października 2009 r. znajdował się w stanie umożliwiającym mu świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Biegła wskazała, że podejrzenie zmian psychoorganicznych u pozwanego J. S. odnotowano dopiero w 2012 r., rozpoznawano jedynie łagodne zaburzenia funkcji poznawczych i zaburzeń nastroju (opinia k. 463-466).

Z kolei biegła psycholog T. G. w swojej opinii wskazała, że na dzień zawarcia umowy o kredyt pozwany był zdolny w stopniu co najmniej przeciętnym do oceny sytuacji oraz podjęcia adekwatnych działań. W ocenie biegłej, w dacie badania (2019 r.) ogólny poziom sprawności intelektualnej u pozwanego J. S. (1) jest poniżej przeciętnej, jednak nie w stopniu który znosiłby zdolność rozumienia sytuacji, czy uniemożliwiał pozwanemu podjęcie adekwatnych działań. W dacie zawierania umowy (2009 r.), a zatem dziesięć lat wcześniej należy przyjąć, że możliwości intelektualne pozwanego były lepsze, co najmniej przeciętne i nie ma podstaw by sądzić, by były gorsze, bowiem czynniki mające wpływ na organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego miały zdecydowania mniejsze znaczenie. W związku z powyższym w ocenie biegłej psycholog w 2009 r. pozwany J. S. (1) był zdolny w sposób świadomy oraz zgodny ze swoją wolą do podjęcia decyzji i wyrażenia woli (opinia k. 468-473 oraz opinia uzupełniająca k. 566-567).

Biegłe, w ocenie Sądu Okręgowego, rzetelnie oceniły rzeczywisty stan zdrowia pozwanego J. S. (1). Ich opinie zostały należycie uzasadnione, są spójne i przekonujące oraz wystarczająco wyjaśniają zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Zostały sporządzone przez biegłych, których fachowość, doświadczenie życiowe oraz metodyka opiniowania nie budziły żadnych wątpliwości.

W związku z powyższym zarzut, że pozwany J. S. (1) w dacie złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki działał w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli, nie znalazł potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Zarzut braku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia

W ocenie pozwanych powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia załączonymi do pozwu i kolejnych pism dokumentami, albowiem mają one charakter prywatny, a część z nich stanowią kserokopie.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (t. jedn. Dz. U. z 2020 poz. 1896; dalej Prawo bankowe) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W sytuacji, gdy kredytobiorca nie dotrzymuje warunków i postanowień umowy, Bank ma prawo skorzystać ze swoich uprawnień wynikających z treści tej umowy, w celu wyegzekwowania zwrotu swoich należności. W takim wypadku, zgodnie z § 21 ust. 1 umowy o kredyt powód miał prawo wypowiedzieć umowę. Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni.

Z dokumentacji przedłożonej przez powoda w postaci wyciągu z ksiąg bankowych oraz wypowiedzenia umowy wynika, że pozwany A. S. (1) nie dotrzymał warunków umowy. Na dzień 10 czerwca 2011 r. zaległość w spłacie rat wynosiła 6.118,19 zł (kapitał plus odsetki umowne), a zatem czterokrotność ustalonej przez strony w umowie miesięcznej raty (około 1.300 zł). Powód wypowiedział umowę wskazując, że uiszczenie zaległości w okresie wypowiedzenie skutkować może jego cofnięciem. Pozwany A. S. (1) nie dokonał jednak zapłaty, co skutkowało postawieniem całej kwoty kredytu wraz z odsetkami w stan wymagalności po upływie okresu wypowiedzenia.

Nie ulega wątpliwości, że przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg bankowych ma charakter dokumentu prywatnego. Zgodnie z przepisem art. 95 ust. 1 i 1a ustawy Prawo bankowe księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych (ust. 1). Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1 przepisu, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym (ust. 1a). Należy wskazać, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r., P 7/09 (OTK-A 2011/2/12), przepis art. 95 ust. 1 został uznany za niekonstytucyjny w zakresie, w jakim nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, co znalazło następnie wyraz w nowelizacji tego przepisu, poprzez dodanie do art. 95 ust. 1a ustawą z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 777), która weszła w życie w dniu 20 lipca 2013 r.

Niewątpliwie jednak ww. wyciąg został podpisany przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Banku oraz opatrzony pieczęcią banku. Abstrahując od oceny możliwości traktowania tego dokumentu za dokument urzędowy, nie można kwestionować tego, że spełnia on wymogi co najmniej dokumentu prywatnego (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lutego 2014 r., I ACa 290/13, LEX nr 1451726). Wyciąg zawiera bowiem pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy, wynikającą z ksiąg bankowych, podpisaną przez konkretne osoby fizyczne, tj. pracowników powodowego Banku.

W ocenie Sądu, rzeczony wyciąg z ksiąg bankowych potwierdza zadłużenie pozwanych. Przepis art. 245 k.p.c. wprowadza domniemanie, które każdorazowo winien uwzględnić sąd, że osoba, która sygnowała dokument podpisem, złożyła zawarte w nim oświadczenie. Oznacza to, że do tego domniemania znajduje zastosowanie regulacja art. 234 k.p.c., według której domniemania ustanowione przez prawo wiążą sąd, choć mogą być obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. Nie oznacza to bynajmniej, że moc dowodowa dokumentu prywatnego ogranicza się wyłącznie do konsekwencji wynikających z przewidzianego w art. 245 k.p.c. domniemania. W pozostałym bowiem zakresie - nieobjętym tym domniemaniem - moc dowodowa dokumentu prywatnego podlega ocenie przez sąd zgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c., tak jak każdego innego dowodu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 r., III CSK 66/13, LEX nr 1463871).

Pozwani kwestionując zasadność powództwa w ogólności, nie zaprzeczyli w istocie okolicznościom zawarcia przedmiotowej umowy kredytu, ani treści wynikającej z wyciągu. W szczególności nie można uznać, aby podważyli skutecznie jego wiarygodność, tudzież rzetelność. Nie zostało również wykazane, że pozwani spłacili swoje zobowiązanie w całości lub w części, zarówno w odniesieniu do kapitału, jak też do odsetek.

W tych okolicznościach, mając na uwadze treść powołanego wyżej wyciągu z ksiąg bankowych, jak również złożonych do akt sprawy: umowy kredytu, wypowiedzenia umowy oraz historii rachunku pozwanego A. S. (1) należało uznać, że brak jest podstaw do zanegowania zasadności powództwa, opierając się wyłącznie o zredagowane w odpowiedziach na pozew, wysoce gołosłownych twierdzeniach strony pozwanej.

Tym samym, zdaniem Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił na pozytywne zweryfikowanie okoliczności podniesionych w pozwie. Powód wykazał źródło zobowiązania pozwanych, jego istnienie i wysokość. Wskazany wyciąg z ksiąg bankowych, jak też treść umowy kredytu oraz historia rachunku dokumentują sposób, okres i podstawę prawną naliczenia odsetek od kapitału.

Zarzut braku wskazania, w jaki w sposób ma być ograniczona odpowiedzialność pozwanych jako dłużników rzeczowych,

Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) wskazywali, że powód formułując żądanie pominął okoliczność, że jako dłużnicy rzeczowi odpowiadają oni jedynie w ograniczonym zakresie za zobowiązania dłużnika osobistego.

Zgodnie z art. 319 k.p.c., jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Przepis ten nie określa wprost formuły, zgodnie z którą sąd winien zredagować wskazane zastrzeżenie; nie ma jednak wątpliwości, że powinna ona oddawać charakter materialnoprawnego ograniczenia odpowiedzialności, stanowiącego w okolicznościach sprawy podstawę zamieszczenia w wyroku wzmianki o ograniczonej odpowiedzialności pozwanego.

Z istoty hipoteki (art. 65 ust. 1 i 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece) wynika, że odpowiedzialność pozwanych ogranicza się do prawa obciążonego hipoteką i do jej wysokości, stąd konieczne jest zastrzeżenie owych ograniczeń w wyroku celem umożliwienia pozwanym ewentualnego podniesienia i wykazania na etapie postępowania egzekucyjnego ich istnienia. Sąd jest zobowiązany z urzędu zastrzec w wyroku prawo pozwanego do powołania się na ograniczenia odpowiedzialności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1977 r. II CR 335/77).

Z powyższych względów zarzut pozwanych w zakresie niewłaściwego zredagowania żądania jest bezzasadny.

Zarzut wygaśnięcia hipoteki na skutek nowacji długu

Pozwani próbowali wykazać, że czynności następujące po wypowiedzeniu umowy kredytu mają charakter nowacji długu w rozumieniu art. 506 § 1 k.c., a tym samym zgodnie z art. 507 k.c. hipoteki ustanowiona na rzecz powoda wygasły.

W ocenie Sądu zawarte przez powoda z pozwanym A. S. (1) w dniu 14 stycznia 2013 r. oraz 14 sierpnia 2014 r. umowy ugody długoterminowej nie mają charakteru nowacji długu w rozumieniu art. 506 § 1 k.c.

Wskazać należy, że w treści zawartych umów ugód strony wprost wskazały, że nie stanowią odnowienia (§ 5 ust. 1 k. 207 oraz § 11 ust. 1 k. 219). Zgodnie zaś z treścią art. 506 § 2 k.c. w razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia. Natomiast ugoda (art. 917 i 918 KC) – w przeciwieństwie do nowacji – nie powoduje powstania nowego stosunku prawnego, ale jedynie go modyfikuje. Zmiana ukształtowania treści stosunku prawnego jest pochodną wzajemnych ustępstw poczynionych sobie nawzajem przez strony. W rezultacie ugody niepewny lub sporny stosunek prawny jest przekształcany w stosunek pewny i bezsporny. Z tej przyczyny nie stanowi ona samodzielnej i nowej podstawy praw i obowiązków stron. Gdyby bowiem tak było, wówczas umowa taka nie byłaby ugodą, lecz odnowieniem, o którym mowa w art. 506 § 1 KC (wyr. SA w Łodzi z 10.9.2015 r., I ACa 329/15, L.).

Z powyższych względów nie sposób podzielić zarzutu, że doszło do odnowienia w rozumieniu art. 506 § 1 k.c., a tym samym także do wygaśnięcia hipotek.

Zarzut braku zgody pozwanych dłużników rzeczowych na zmianę zobowązania

Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) wskazali, że nie byli stroną umowy ugody zawartej przez powoda z A. S. (1) 14 sierpnia 2014 r.

Wskazać należy, że w treści umowy ugody długoterminowej oznaczonej datą 14 sierpnia 2014 r. jako strony figurują wyłącznie powód i pozwany A. S. (1).

Pozwani W. S. (1) i J. S. (1) złożyli podpisy pod treścią umowy, co jest bezsporne. Niemniej z samego faktu złożenia podpisów pod treścią dokumentów nie sposób jeszcze wywodzić, że umowa ugody wywołuje skutki w sferze praw i obowiązków dłużników rzeczowych. Przedłożony dokument w postaci umowy ugody może stanowić dowód na to, że dłużnicy rzeczowi posiadali wiedzę o treści tejże umowy zawartej z dłużnikiem osobistym. Sama umowa nie zmienia jednak treści zobowiązania łączącego dotychczas powoda i dłużników rzeczowych, pomimo, że zawiera klauzule o podtrzymaniu istniejących zabezpieczeń. Wiąże jednak jedynie strony tej umowy. W świetle stanowisko pozwanych W. i J. S. (1), skoro nie czują się oni związani treścią ugody to nie rozciągają się na nich tak pozytywne jak i negatywne jej rezultaty. Ich własna odpowiedzialność ogranicza się do treści zobowiązania istniejącego w momencie uprzedniego, skutecznego wypowiedzenia umowy. Odpowiadają za nie rzeczowo określonym przedmiotem majątkowym do wysokości ustalonych hipotek jako górnej granicy ich odpowiedzialności.

Wobec skutecznego wypowiedzenia umowy o kredyt nr (...) i postawienia całej należności w stan wymagalności po upływie okresie wypowiedzenia w ocenia Sądu powód nie wykazał, by późniejszym okresie w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) doszło do zmiany treści ich zobowiązania względem niego.

Zarzut przedawnienia roszczenia

W ocenie Sądu podniesiony przez pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) zarzut przedawnienia zasługuje na uwzględnienie.

Do roszczeń z umów kredytowych - w braku regulacji szczególnej - zastosowanie znajdzie trzyletni termin z art. 118 k.c. Chodzi wszak o roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (tak w uzasadnieniach wyroków Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 listopada 2015 r., I ACa 664/15 i z dnia 24 listopada 2011 r., V ACa 572/11, cit.; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r., V CSK 164/08).

W ocenie Sądu wierzyciel nie podjął żadnych czynności mających na celu przerwę biegu tego terminu w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1). Za taką czynność nie sposób przyjąć, o czym mowa wyżej, umowy ugody z 2014 r., albowiem pozwani nie byli stroną tej umowy. Tym samym przyjąć należy, że roszczenie wobec nich przedawniło się po upływie trzech lat od dnia postawienia należności w stan wymagalności w związku z wypowiedzeniem umowy. Oświadczenie o wypowiedzeniu pozwani otrzymali w dniu 29 czerwca 2011 r. (k. 51 i k. 54). Termin wypowiedzenia (30 dni) upłynął zatem w dniu 29 lipca 2011 r., a zatem 30 lipca 2011 r. roszczenie powoda było wymagalne. Pozew w niniejszej sprawie wpłynął w dniu 13 kwietnia 2018 r., a zatem po upływie trzy letniego terminu o którym mowa w art. 118 k.c.

Niemniej wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne.

Wskazać zatem należy, że mimo upływu przedawnienia powód może dochodzić zaspokojenia swoich roszczenie z tytułu kapitału od pozwanych W. S. (1) i J. S. (1). Z kolei w zakresie świadczeń ubocznych – odsetek umownych i odsetek karnych – powód uprawniony jest do żądania ich jedynie w zakresie, w jakim nie uległy przedawnieniu, a zatem zgodnie z treścią art. 118 k.c. za okres trzech lat wstecz od dnia złożenia pozwu. Skoro zatem pozew wpłynął w dniu 13 kwietnia 2018 r., powód ma prawo żądać odsetek naliczonych za okres od 13 kwietnia 2015 r. do 12 kwietnia 2018 r.

Sposób obliczenia należności orzeczonych wyrokiem

Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe powództwo uwzględniono w stosunku do pozwanego A. S. (1), zasądzając od niego na rzecz powoda:

- tytułem kapitału kwotę 182.263,63 zł,

- tytułem odsetek umownych kwotę 6.870,85 zł,

- tytułem odsetek karnych kwotę 44.319,91 zł,

- tytułem opłat i prowizji kwotę 462,91 zł.

Z kolei na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe powództwo uwzględniono w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1), zasądzając od nich na rzecz powoda:

- tytułem kapitału kwotę 142.563,84 zł,

- tytułem odsetek umownych kwotę 1.617,97 zł,

- tytułem odsetek karnych kwotę 34.631,52 zł.

Kwotę należności z tytułu kapitału - 142.563,84 zł – Sąd ustalił w oparciu o zestawienie jak na k. 83. Wynika z niego, że w okresie po wypowiedzeniu umowy, tj. na dzień 4 sierpnia 2011 r., kiedy roszczenie było już wymagalne, zadłużenie z tytułu kapitału względem powoda wynosiło - 142.563,84 zł. Skoro zatem nie doszło do zmiany wysokości zobowiązania w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1), to brak jest podstaw do przyjęcia wyższej niż ww. kwota jako zadłużenie z tytułu kapitału.

Kwotę należności z tytułu odsetek umownych - 1.617,97 zł – Sąd obliczył w następujący sposób:

- biorąc pod uwagę, że w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) doszło do przedawnienia roszczenia w zakresie należności ubocznych, to powodowi należą się odsetki umowne za okres korzystania z kapitału od daty 13.04.2015 r. do 12 kwietnia 2018 r. (pozew złożono 13 kwietnia 2018 r.),

- z treści dokumentu zawartego na k. 83-101 (historia rachunku) wynika, że na dzień 13 kwietnia 2015 r. wysokość wymagalnej należności w postaci odsetek umownych wynosiła 4.802,37 zł - były to odsetki przedawnione, z kolei na dzień 18 lipca 2015 r. (data postawienia należności w stan wymagalności po wypowiedzeniu umowy ugody przez powoda) wysokość odsetek umownych wynosiła 6.870,85 zł, różnica ww. kwot to: 6.870,85 zł minus 4.802,37 zł = 2.068,48 zł,

- biorąc pod uwagę, że zestawienie na k. 83-101 stanowi wyliczenie odsetek umownych od kwoty kapitału wynoszącej 182.263,63 zł (k. 64), zaś roszczenie w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) zasadne jest w zakresie kwoty kapitału w kwocie 142.563,84 zł, to biorąc pod uwagę stosunku ww. kwot do siebie (142.563,84 zł stanowi 78,22 % kwoty 182.263,63 zł), wysokość należności z tytułu odsetek umownych od kapitału wynosi: 78,22 % z 2.068,48 zł = 1.617,97 zł.

Kwota należności z tytułu odsetek karnych - 34.631,52 zł – Sąd obliczył w następujący sposób:

- biorąc pod uwagę, że w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) doszło do przedawnienia roszczenia w zakresie należności ubocznych, to powodowi należą się odsetki karne za opóźnienie za okres od daty 13 kwietnia 2015 r. do 12 kwietnia 2018 r. (pozew złożono 13 kwietnia 2018 r.),

- z treści dokumentu zawartego na k. 83-101 (historia rachunku) wynika, że na dzień 13 kwietnia 2015 r. wysokość odsetek karnych wynosiła 94,84 zł - były to odsetki przedawnione, z kolei na dzień 18 lipca 2015 r. (data postawienia należności w stan wymagalności po wypowiedzeniu umowy ugody przez powoda) wysokość odsetek karnych wynosiła 194,69 zł, różnica ww. kwot to: 194,69 zł minus 94,84 zł = 99,85 zł,

- biorąc pod uwagę, że zestawienie na k. 83-101 stanowi wyliczenie odsetek karnych od kwoty kapitału wynoszącej 182.263,63 zł (k. 64), zaś roszczenie w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) zasadne jest w zakresie kwoty kapitału w kwocie 142.563,84 zł, to biorąc pod uwagę stosunku ww. kwot do siebie (142.563,84 zł stanowi 78,22 % kwoty 182.263,63 zł), wysokość należności z tytułu odsetek karnych wynosi: 78,22 % z 99,85 zł =78,10 zł,

- wysokość odsetek karnych za okres od 18 lipca 2015 r. do 31 grudnia 2016 r., obliczonych według oprocentowania wynoszącego 10 % (k. 17) wynosi 20.818,23 zł,

- wysokość odsetek karnych za okres od 1 stycznia 2017 r. do 28 marca 2018 r., obliczonych według oprocentowania wynoszącego 7,78 % (k. 17) wynosi 13.735,19 zł,

- łącznie wysokość odsetek karnych wynosi 34.631,52 zł.

Orzekając o żądaniu odsetkowym w zakresie żądania dotyczącego zasądzenia kwoty tytułem kapitału Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od 29 marca 2018 r. nie znajdując podstaw, do zasądzenia ich zgodnie z żądaniem pozwu w wysokości odsetek maksymalnych.

Wskazać należy, że w orzeczeniu z dnia 19 czerwca 2019 r. sygn. (...)Sąd Najwyższy wskazał, że pozostała kwota wykorzystanego kredytu, której termin płatności nie nadszedł, staje się wymagalna z chwilą rozwiązania umowy i powstaje obowiązek jej zwrotu w wysokości nominalnej. Wobec tego, że co do tej kwoty nie doszło do opóźnienia ani zwłoki dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego, nie mogą mieć zastosowania odsetki od kredytu przeterminowanego (opubl. Legalis numer 1949225).

W tej sytuacji w ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do zasądzenia odsetek karnych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia zgodnie z żądaniem pozwu.

Sąd uwzględnił natomiast żądanie powoda w zakresie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot zasądzonych jako skapitalizowane odsetki za okres korzystania z kapitału oraz odsetki karne począwszy od dnia wniesienia pozwu, tj. od 13 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty.

W zakresie, w jakim odpowiedzialność pozwanego A. S. (1) i pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) jest wobec powoda odpowiedzialnością in solidum, Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu jak w punkcie I wyroku. Ponadto orzeczono zgodnie z treścią art. 319 k.p.c. o ograniczeniu odpowiedzialności pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) do własności ich nieruchomości oraz do wysokości ustanowionych na niej tytułem zabezpieczenia hipotek.

Z kolei w punkcie II wyroku Sąd zasądził pozostałą kwotę żądania, tj. tę w stosunku do której pozwany A. S. (1) odpowiada samodzielnie, albowiem w tej części żądanie w stosunku do pozostałych pozwanych nie mogło zostać uwzględnione z uwagi na podniesione przez nich zarzuty.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, a mianowicie o zasądzenie:

- od pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) kwoty 39.699,79 zł tytułem kapitału jako różnica między kwotą kapitału dochodzoną przez powoda, a kwotą kapitału wymagalną po wypowiedzeniu umowy w 2011 r.,

- od pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) kwoty 5.252,88 zł tytułem skapitalizowanych odsetek umownych jako roszczenie przedawnione,

- od pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) kwoty 9.688,39 zł tytułem skapitalizowanych odsetek karnych jako roszczenie przedawnione,

- od pozwanych W. S. (1) oraz J. S. (1) kwoty 462,91 zł tytułem kosztów opłat i prowizji jako roszczenie nieudowodnione, albowiem na dzień wypowiedzenia umowy (10 czerwca 2011 r. k. 53) powód nie naliczył z tego tytułu opłat,

- od wszystkich pozwanych odsetek od kapitału w wysokości wyższej niż odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od 29 marca 2018 r. do dnia zapłaty jako roszczenie bezzasdne,

o czym orzeczono jak w punkcie III wyroku.

Koszty procesu

Powód poniósł w niniejszy postępowaniu następujące koszty:

- kwotę 2.924 zł tytułem opłaty od pozwu poniesionej w elektronicznym postępowaniu upominawczym (k. 4)

- kwotę 8.772 zł tytułem opłaty uzupełniającej od pozwu (k. 14),

- kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwotę 4,92 zł tytułem kosztów poświadczenia notarialnego udzielonego pełnomocnictwa (k. 20-21v),

- kwotę 4.320 zł tytułem wynagrodzenia dla kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. S. (1) (k. 368),

łącznie 16.037,92 zł.

W ocenie Sądu, z uwagi na to, że pozwani występując w niniejszym postępowania jako współuczestnicy formalni (in solidum), podniośli swoiste dla siebie zarzuty lub mieli inna sytuację procesową, brak jest podstaw do obciążania jednych kosztami wywołanymi przez działania innych. Z drugiej strony powoda reprezentował jeden pełnomocnik niezawodowy, opłacił on jedną opłatę od pozwu przeciwko trzem pozwanym. Zasadne jest zatem stosunkowe rozdzielenie kosztów w proporcjach w jakich strony koszty te ponosiły i w jakich ich żądania uwzględniono.

Żądanie powoda w zakresie kosztów poniesionych za wyjątkiem wynagrodzenia dla kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego, wyniosło 11.717,92 zł (16.037,92 zł minus 4.320 zł).

Pozwani występując w niniejszym postępowania jako współuczestnicy formalni a zatem każdy z nich winien partycypować w 1/3 poniesionych przez powoda kosztach procesu, a zatem 1/3 z 11.717,92 zł = 3.905,97 zł

Pozwana W. S. (1) poniosła w niniejszy postępowaniu następujące koszty:

- kwotę 10.800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,

- kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

łącznie 10.817 zł.

Pozwany J. S. (1) poniósł w niniejszy postępowaniu następujące koszty:

- kwotę 10.800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,

- kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

- kwotę 600 zł tytułem zaliczki na poczet opinii biegłych,

łącznie 11.417 zł.

W ocenie Sądu w oparciu o zasadę słuszności pozwanemu J. S. (1) przysługuje prawo żądania od powoda zwrotu kosztów z tytułu wynagrodzenia biegłych, bowiem zarzuty będące podstawą dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sformułowane były wyłącznie przez tego pozwanego, a nie zostały one uwzględnione przez Sąd.

Powód wygrał proces w stosunku do pozwanego A. S. (1) w 100 % (uwzględniono żądanie zasądzenia kwoty 233.917,30 zł), z kolei w stosunku do pozwanych W. S. (1) i J. S. (1) powód wygrał stosunkiem 76,44 % do 23.56 % (uwzględniono żądanie zapłaty kwoty 178.813,33 zł z 233.917,30 zł dochodzonej pozwem).

W związku z powyższym:

- powodowi przysługuje prawo do zwrotu tytułem kosztów od pozwanego A. S. (1) kwoty 3.905,97 zł tytułem 1/3 kosztów ogólnych i dodatkowo w kwocie 4.320 zł tytułem wynagrodzenia dla kuratora dla tego pozwanego jako nieznanego z miejsca pobytu,

- powodowi przysługuje prawo do zwrotu tytułem kosztów od pozwanej W. S. (1) kwoty 2.985,72 zł ( 3.905,97 zł x 76,44 %), zaś pozwanej od powoda kwoty 2.548,49 zł ( 10.817 zł x 23.56), zatem po pomniejszeniu ww. należności pozwanej przysługuje prawo do zwrotu kwoty 437,23 zł,

- powodowi przysługuje prawo do zwrotu tytułem kosztów od pozwanego J. S. (1) kwoty 2.985,72 zł ( 3.905,97 zł x 76,44 %), zaś tego pozwanego od powoda kwoty 2.548,49 zł ( 10.817 zł x 23.56), zatem po pomniejszeniu ww. należności pozwanemu przysługuje prawo do zwrotu kwoty 437,23 zł.

W związku z powyższym Sąd zasądził ww. kwoty jak w punkcie IV wyroku na podstawie:

- art. 100 k.p.c. w stosunku do pozwanych A. S. (1) i W. S. (1) stosownie do wyniku procesu,

- art. 102 k.p.c. w stosunku do pozwanego J. S. (1).

W niniejszej sprawie pozwani reprezentowani przez profesjonalnych pełnomocników ponieśli koszty ich wynagrodzeń (radcowie prawni) w stawce wynikającej z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w kwocie 10.800 zł.

W oparciu o treść art. 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej, Sąd w punkcie IV orzekł o wynagrodzeniu kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. S. (1) w kwocie 4.320 zł.

O kosztach z tytułu wynagrodzenia biegłych, które tymczasowo poniósł Skarb Państwa Sąd w wysokości 2.067,82 zł Sąd orzekł jak w punkcie V na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazując ich zwrot przez pozwanego J. S. (1).