Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 690/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie – I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia SO Przemysław Jagosz

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2021 r., w O.,

na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 148 1 Kodeksu postępowania cywilnego,

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.

o stwierdzenie nieważności uchwały organu spółdzielni

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej zwrot kosztów procesu w kwocie 377 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 690/21

UZASADNIENIE

Powód żądał stwierdzenia nieważności decyzji zarządu pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 15.04.2021 r. o zarządzeniu podjęcia przez Walne Zgromadzenie członków tej spółdzielni uchwał przez głosowanie na piśmie.

W uzasadnieniu wskazał, że w zaskarżonej decyzji, którą uważa za uchwałę, zdecydowano o odbyciu i pisemnym głosowaniu uchwał walnego zgromadzenia w sposób niezgodny z art. 8 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zaś jego interes prawny w zaskarżeniu tych decyzji wynika z posiadania statusu członka pozwanej Spółdzielni.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc, że jej zarząd miał prawo zarządzić podjęcie określonej uchwały przez walne zgromadzenie na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość na podstawie przepisów art. 36 § 9-13 prawa spółdzielczego – zmienionych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2. Podkreślono nadto, że na podstawie zaskarżonej decyzji nie zwołano walnego zgromadzenia, lecz jedynie zdecydowano podjęciu jego uchwały na piśmie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 148 1 § 1 oraz § 3 k.p.c. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty, uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, a żadna ze stron w swoich pierwszych pismach procesowych nie wnosiła o przeprowadzenie rozprawy.

Ponieważ żadna ze stron w swoich pierwszych pismach procesowych (pozwie i odpowiedzi na pozew) nie żądała przeprowadzenia rozprawy, zaś kwestia podjęcia zaskarżonej decyzji przez zarząd pozwanej oraz jej treść nie budziła wątpliwości, podobnie jak pozostałe fakty istotne dla rozstrzygnięcia, Sąd uznał, że sprawę można rozpoznać na posiedzeniu niejawnym we wskazanym trybie.

W pierwszym rzędzie należy wskazać, że poza sporem było, że powód jest członkiem pozwanej Spółdzielni.

Po drugie – jak wskazano w odpowiedzi na pozew i co wynika również z dokumentów dołączonych do pozwu oraz następnych pism procesowych powoda – zarząd pozwanej na posiedzeniu w dniu 15.04.2021 r. rzeczywiście zarządził następująco: Zarząd na podst. art. 36 par. 9-13 Ustawy Prawo Spółdzielcze zarządził podjęcie uchwał na piśmie przez WZ wyłącznie w niezbędnym zakresie. Głosowanie odbędzie się 21 maja 2021 r. (piątek) od godz. 13. – 19 w siedzibie (…). Głosowanie dot. będzie:

1)  Zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Spółdzielni za 2020 r.

2)  Zatwierdzenie sprawozdania finansowego Spółdzielni za 2020 r.

3)  Zatwierdzenie podziału nadwyżki bilansowej Spółdzielni za 2020 r.

4)  Zatwierdzenie sprawozdania Rady Nadzorczej Spółdzielni za 2020 r.

5)  Udzielenia absolutorium członkom Zarządu Spółdzielni za 2020 r.”

W dniu 21 maja 2021 r. sporządzono w formie aktu notarialnego „protokół stwierdzenia głosowania nad uchwałami walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej (…)”, w którego treści odnotowano m.in. porządek walnego zgromadzenia obejmujący głosowanie wskazanych wyżej uchwał, zrelacjonowano przebieg głosowania, a następnie ogłoszenie wyników i treść uchwał, przy czym wszystkie z nich uznano za przyjęte większością głosów (por. protokoły k. 87 i nast., bezsporne).

Nie ulega nadto wątpliwości, że przed podjęciem zaskarżonej decyzji, z dniem 18.04.2020 r., weszły w życie przepisy art. 36 § 9-13 ustawy z dnia 16.09.1982 r. – Prawo spółdzielcze (pr. spół.), zgodnie z którymi w czasie wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, zarząd lub rada nadzorcza spółdzielni otrzymała upoważnienie do zarządzenia podjęcia określonej uchwały przez walne zgromadzenie na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość – niezależnie od postanowień statutu (§ 9, § 12 i § 13). Uchwała mogła zostać podjęta w taki sposób, jeżeli wszyscy członkowie zostali zawiadomieni o głosowaniu na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, a nadto mogła być również wynikiem głosów częściowo oddanych na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, przy czym do obliczenia kworum należało uwzględnić członków uczestniczących w głosowaniu w taki właśnie sposób (§ 10 i § 11).

Dostrzec przy tym trzeba, że zmianie art. 36 pr. spółdz. nie towarzyszyła zmiana przepisów art. 8 3 ustawy z dnia 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (u.s.m.), która to ustawa stanowi regulację szczególną względem prawa spółdzielczego i w art. 8 3 zawiera odrębne uregulowania dotyczące funkcjonowania walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej, w tym ich zwoływania oraz podejmowania uchwał.

W tym stanie rzeczy, skoro zaskarżona decyzja została rzeczywiście podjęta, niezależnie od tego w jakiej konkretnie formie (uchwały, postanowienia, czy decyzji) i w jaki sposób została ogłoszona, do rozważenia pozostawało, czy powód ma interes prawny w domaganiu się stwierdzenia je nieważności, a w przypadku pozytywnego ustalenia w tym zakresie, czy decyzja (uchwała) zarządu pozwanej jest nieważna.

Zgodnie z art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) można domagać się ustalenia stosunku prawnego lub prawa, jeżeli strona ma w tym interes prawny, tj. obiektywną potrzebę usunięcia wątpliwości lub niepewności co do istnienia lub charakteru prawa lub stosunku prawnego. Dotyczy to również ustalenia faktów, z których istnieniem lub nieistnieniem łączą się określone skutki prawne. „Skuteczne powołanie się na interes prawny wymaga wykazania, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z błędnego przekonania co do przysługiwania powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw” (por. wyrok SN z 15.03.2002 r. - II CKN 919/99).

Oznacza to, że strona występująca z żądaniem ustalenia powinna wykazać, że ma potrzebę „uzyskania wyroku odpowiedniej treści, wywołaną rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej sfery prawnej. Musi to być jednak potrzeba obiektywna w świetle obowiązujących przepisów, tj. rzeczywiście istniejąca i uzasadniona, a nie tylko wynikająca z subiektywnego zapatrywania strony, które nie decyduje o prawnym charakterze interesu” (por. wyrok SN z 8.05.2002 r. - V CKN 29/00, wyrok SN z 28.11.2002 r. - II CKN 1047/00).

Przyjmuje się również, że interesu w wytoczeniu powództwa o ustalenie nie ma, jeżeli swój cel strona może osiągnąć formułując inne, w szczególności dalej idące żądanie, które będzie czynić zadość jej potrzebom.

W niniejszej sprawie powód w celu wykazania swojego interesu prawnego powołał się jedynie na to, że jest członkiem pozwanej Spółdzielni. W żaden konkretny sposób nie uargumentował jednak, w jaki sposób zaskarżona decyzja (uchwała) zarządu pozwanej rzeczywiście stwarza zagrożenie lub narusza sferę jego interesów prawnie chronionych.

Oczywistym jest przy tym, że decyzje zarządu spółdzielni mieszkaniowej mogą być przedmiotem kontroli w trybie art. 189 k.p.c. pod kątem ich istnienia, nieistnienia, ważności lub nieważności, gdyż nie dotyczy ich regulacja z art. 42 pr. spółdz., która odnosi się wyłącznie do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia.

Niemniej, warunkiem takiej kontroli jest wykazanie interesu prawnego strony w jej przeprowadzeniu.

Jak już wyjaśniono, powód nie wykazał, w jakiej konkretnie sferze prawnie chronionej upatruje zagrożenia lub naruszenia wskutek podjęcia zaskarżonej decyzji (uchwały). Dotyczy ona natomiast sposobu, w jaki walne zgromadzenie członków pozwanej miało głosować nad kilkoma sprawozdaniami organów spółdzielni i udzieleniem absolutorium jej zarządowi, a zatem kwestii wyłącznie techniczno-organizacyjnej. Jak wynika z protokołu głosowań w planowanym zakresie uchwały zostały podjęte.

Okoliczności tej nie zmieni ewentualne stwierdzenie, że wskazana decyzja zarządu jest nieważna, gdyż wyrok w tym zakresie nie będzie podlegał żadnemu wykonaniu i będzie miał charakter wyłącznie deklaratoryjny. W żaden zatem uchwytny sposób wyrok – nawet potencjalnie korzystny dla powoda - nie wpłynie na jego sytuację prawną jako członka pozwanej spółdzielni, w szczególności w kontekście uchwał walnego zgromadzenia podjętych w sposób wynikający z zaskarżonej decyzji (uchwały).

Dostrzec przy tym należy, że uchwały te podlegają możliwości zaskarżenia z przyczyn i w trybie przewidzianym w art. 42 pr. spółdz., a prawo wytoczenia takiego powództwa przysługuje każdemu członkowi spółdzielni (art. 42 § 4 pr. spółdz.), co tym bardziej wskazuje, że nie ma uzasadnionego interesu prawnego w żądaniu powoda.

Z przytoczonych względów i w braku wykazania przez powoda interesu prawnego, o którym mowa w art. 189 k.p.c., powództwo podlegało oddaleniu (pkt. I sentencji).

Zgodnie z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca procesu jest zobowiązana do zwrotu jego kosztów na rzecz strony wygrywającej, co w niniejszej sprawie oznacza, że powód, którego powództwo oddalono, powinien zwrócić te koszty pozwanej.

Na koszty procesu po stronie pozwanej składało się wynagrodzenie pełnomocnika (radcy prawnej) w stawce wynikającej z § 8.1.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (360 zł) oraz opłata za pełnomocnictwo (17 zł).