Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 29 września 2021 r.

Sygn. akt VI Ka 324/21

1

2WYROK

2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Justyna Dołhy

Sędziowie:SO Anita Jarząbek-Bocian

SR (del.) Małgorzata Nowak-Januchta

protokolant: protokolant sądowy – stażysta Ilona Kancik

4przy udziale prokuratora Józefa Gacka

po rozpoznaniu dnia 23 września 2021 r.

5sprawy J. A., syna P. i J., urodzonego (...) w B.

6skazanego wyrokiem łącznym

7na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

8od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

9z dnia 22 grudnia 2020 r. sygn. akt IV K 293/19

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce wskazanego w podstawie wymiaru kary łącznej w pkt. 1 artykułu 4 § 1 kk przyjmuje art. 81 ust. 1 ustawy z 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...)19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19,

II.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części,

III.  zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie na rzecz adw. M. S. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT

IV.  zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Anita Jarząbek-Bocian SSO Justyna Dołhy SSR (del.) Małgorzata Nowak-Januchta

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 324/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 22 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt IV K 293/19.

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

1.

1.

J. A.

karalność za przestępstwa

dane o karalności z KRK k. 127-129

2.

1.

J. A.

poprawne zachowanie skazanego w trakcie odbywania kar pozbawienia wolności

opinia z ZK B. k. 118-119

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Karalność skazanego oraz jego poprawne zachowanie w trakcie odbywania kar

dane o karalności z KRK oraz opinia z ZK B.

Dokumenty będące podstawą ustalenia faktów zostały sporządzone przez organy państwowe w przepisanej prawie formie stąd ich wiarygodność i obiektywizm nie budziły żadnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Jakkolwiek obrońca nie sformułowała wprost zarzutu stawianego zaskarżonemu wyrokowi to nie mniej zarzucając, iż sąd przy orzekaniu pominął prawomocny wyrok skazujący J. A. na karę 3 lat pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt II K 585/18 niejako kwestionuje ustalenia faktyczne w sprawie związane z uprzednią karalnością skazanego dającą podstawę do orzeczenia kary łącznej w wyroku łącznym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że J. A. informował Sąd Rejonowy o tym, że zapadł wobec niego prawomocny wyrok skazujący go na karę 3 lat pozbawienia wolności wydany przez Sąd Rejonowy Warszawa Praga – Południe w Warszawie w sprawie o sygn. akt III K 585/19 (pismo skazanego z dnia 31 sierpnia 2020 r. w aktach III K 917/20 dołączonych do akt niniejszej sprawy). Jak wynika z akt sprawy, okoliczność ta umknęła Sądowi Rejonowemu, który wydając wyrok łączny w dniu 22 grudnia 2020 roku dysponował informacją z Krajowego Rejestru Karnego, w której nie było jeszcze powyższego wyroku. Również opinia z jednostki penitencjarnej nie zawierała wskazania, że wyrok ten został wprowadzony do wykonania. Jak wynika z aktualnych danych o karalności wskazany wyrok uprawomocnił się wobec J. A. w dniu 26 sierpnia 2020 roku. Teoretycznie więc istniała możliwość połączenia wymienionej kary.

W niniejszej sprawie nie można jednak tracić z pola widzenia tego, że zmianie uległy przepisy dotyczące łączenia kar. Fakt ten nie umknął Sądowi Rejonowemu, jednak należy stwierdzić, że w sposób nietrafny przy orzekaniu kary łącznej powołał on artykuł 4 § 1 k.k. Otóż na podstawie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...)19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19 (Dz.U. 2020 poz.1086), z dniem 24 czerwca 2020 r. zmianie uległy m.in. przepisy rozdziału IX Kodeksu karnego, mające zastosowanie w sprawach o wydanie wyroku łącznego. Kontrolując więc prawidłowość zaskarżonego wyroku łącznego, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności zobowiązany był ustalić, które przepisy z możliwych do zastosowania stanów prawnych, powinny stanowić podstawę niniejszego orzeczenia. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie powinny mieć zastosowanie przepisy obowiązujące do dnia 24 czerwca 2020 r., jednak nie na podstawie art. 4 § 1 k.k. lecz w oparciu o art. 81 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...)19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19. Wspomniany przepis art. 81 zawarty w ustawie jest normą intertemporalną, której wykładnia literalna (mająca pierwszeństwo w zastosowaniu) wskazuje, że ustawodawca w sposób jednoznaczny rozgraniczył łączenie kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie ustawy i kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie ustawy. Zgodnie bowiem z ustępem pierwszym tego przepisu „Przepisy rozdziału IX ustawy zmienianej w art. 38, w brzmieniu dotychczasowym, stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy” zaś ustęp drugi wskazuje, iż „Przepisy rozdziału IX ustawy zmienianej w art. 38, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy”. Aby więc połączyć według nowych przepisów kary prawomocnie orzeczone po 24 czerwca 2020 r. musiałyby uprawomocnić się po tym dniu co najmniej dwa wyroki skazujące na kary podlegające łączeniu w myśl aktualnie obowiązującego art. 85 k.k. Takie jednoznaczne ujęcie przez ustawodawcę, przy założeniu jego racjonalności, przepisu międzyczasowego wyklucza, zdaniem Sądu Okręgowego, stosowanie art. 4 § 1 k.k. Warto przytoczyć fragment treści uzasadnienia, które przedstawiono przy planowaniu zmian w zakresie przepisów Rozdziału IX Kodeksu karnego, a w którym to stwierdzono, że „Poprawka przewiduje także dodanie przepisu międzyczasowego, wedle którego przepisy o karze łącznej w brzmieniu dotychczasowym stosować się będzie do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie ustawy, zaś przepisy te w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosować się będzie do kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Rozwiązanie powyższe oparte zostało na zasadzie chwytania przepisu w locie, biorąc pod uwagę, że nie jest możliwe – z punktu widzenia konstrukcyjnego – łączenie na proponowanych w poprawce zasadach kar łącznych z karami jednostkowymi, tak jak jest to obecnie”. Powyższe potwierdza zastosowanie gramatycznej wykładni przepisu art. 81 i jasne rozgraniczenie przez ustawodawcę stosowania nowej regulacji do kar prawomocnie orzeczonych po dacie wejścia w życie ustawy zaś starej regulacji do kar prawomocnie orzeczonych przed jej wejściem w życie. Za powyższą wykładnią przemawia również analiza i porównanie przepisu międzyczasowego, który został wprowadzony w związku z poprzednimi zmianami w zakresie Rozdziału IX Kodeksu karnego wprowadzonymi od dnia 1 lipca 2015 r. Otóż wtedy ustawodawca w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz.396) ustalił, że „Przepisów rozdziału IX ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy”, a zatem przewidział możliwość łączenia kar prawomocnie orzeczonych po 30 czerwca 2015 r. z karami prawomocnie orzeczonymi przed tym dniem, ale tylko wtedy gdy co najmniej jedna kara została prawomocnie orzeczona po wejściu w życie nowego uregulowania („prawomocne skazanie po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy”, a więc co najmniej jedno). Ustawodawca przyjął zatem wtedy całkowicie odmienną zasadę aniżeli wprowadzona obecnie, bowiem przepis art. 81 ma diametralnie inne brzmienie ustalające dwa porządki prawne. Dodatkowo należy podnieść, iż zmiany jakie wprowadzono z dniem 24 czerwca 2020 r. miały na celu racjonalizację odpowiedzialności karnej przez położenie nacisku na sprawiedliwościowy aspekt tych zasad odwołując się do kluczowego znaczenia kwestii popełnienia dwóch lub więcej przestępstw popełnionych zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, co jest warunkiem orzeczenia kary łącznej wskazując, że sumaryczna ocena prawnokarna przestępczej działalności sprawcy zamyka się aktem wymiaru sprawiedliwości, podczas gdy ponawiane po wydaniu tego aktu przestępstwa stanowią wyraz niepoprawności sprawcy, co przesądza w sposób negatywny możliwość objęcia kar za te czyny jedną karą łączną (vide wspomniane uzasadnienie projektu zmian). Świadczy to również o tym, że ustawodawca w ten sposób kształtując politykę karną chciał grubą linią oddzielić możliwość i podstawy łączenia kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie zmian od obowiązujących poprzednio.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że wprowadzone zmiany prawne i treść przepisów międzyczasowych wykluczają możliwość połączenia węzłem jednej kary łącznej kar orzeczonych przed 24 czerwca 2020 r. i po tym dniu. Zatem do łączenia kar orzeczonych po dniu 1 lipca 2015 r., a przed dniem 24 czerwca 2020 r. zastosowanie znajdą przepisy Rozdziału IX Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym przed 24 czerwca 2020 r. zaś przepisy powyższego Rozdziału w obowiązującym obecnie kształcie będą podstawą wymierzenia kary łącznej tylko wtedy, gdy po dniu 24 czerwca 2020 r. skazanemu zostaną wymierzone co najmniej dwie kary tego samego rodzaju spełniające warunki do połączenia w myśl art. 85 k.k.

W sytuacji skazanego J. A. tylko jedna kara została prawomocnie orzeczona po dniu 24 czerwca 2020 r. tj. kara 3 lat pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 5 grudnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt III K 585/18, który uprawomocnił się dnia 26 sierpnia 2020 r., a zatem brak było warunków do połączenia jej z karami, co do których Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku podjął decyzję o ich połączeniu i wymierzeniu jednej kary łącznej.

Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby zaskarżony wyrok dotknięty był wadami, które powinny być brane przez sąd odwoławczy pod uwagę z urzędu za wyjątkiem wspomnianego powołania art. 4 § 1 k.k. Sąd Rejonowy połączył kary podlegające wykonaniu tj. karę łączną 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 2 lat pozbawienia wolności wymierzając skazanemu karę łączną 4 lat pozbawienia wolności orzekając na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 24 czerwca 2020 roku. Należy stwierdzić, że Sąd I instancji prawidłowo rozważył stopień związku podmiotowo – przedmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu oraz zasadnie ocenił dotychczasowy sposób życia skazanego biorąc również pod uwagę treść opinii o skazanym. W ocenie Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie to jest wyważone i należycie uwzględnia wszelkie okoliczności rzutujące na wymiar kary, co do których Sąd I instancji w sposób szczegółowy odniósł się w pisemnym uzasadnieniu wyroku tak więc nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i połączenie również kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem w sprawie o sygn. akt III K 585/18.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Mając na uwadze powyższe, wniosek należało uznać za niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 22 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt IV K 293/19 został utrzymany w mocy, poza zmianą dotyczącą wskazania podstawy stosowania przepisów obowiązujących przed dniem 24 czerwca 2020 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Mając na uwadze zawarte powyżej rozważania dotyczące zaskarżonego orzeczenia stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ukształtował wymiar kary łącznej, a jedyną kwestią podlegającą modyfikacji było wskazanie w podstawie wymiaru kary łącznej art. 81 ust. 1 ustawy z 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID– 19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID– 19 w miejsce artykułu 4 § 1 k.k.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok zmieniono w sposób wskazany w pkt. 5.1.1.

Zwięźle o powodach zmiany.

Jak w pkt. 3 oraz 5.1.1.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

J. A.

III i IV

Uwzględniając wniosek obrońcy z urzędu, na podstawie art. 618 § 11 k.p.k. w zw. z § 17 ust. 5 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu skazanego w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

Z uwagi na sytuację materialną skazanego, który odbywa karę i nie ma majątku, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd zwolnił go od obowiązku ponoszenia wydatków postępowania odwoławczego, przejmując je na rachunek Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO Anita Jarząbek-Bocian SSO Justyna Dołhy SSR del. Małgorzata Nowak-Januchta

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca skazanego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok łączny Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 22 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt IV K 293/19 – w całości

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana