Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III K 83/21

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 września 2021 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział III Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia S.O. Grzegorz Kasicki

Protokolant: Daria Jończyk

przy udziale Prokuratora Włodzimierza Cetnera

po rozpoznaniu w dniu 03 września 2021 r. sprawy:

C. D., syna R. i G. z d. S., urodz. (...) w Ś.

skazanego prawomocnymi wyrokami:

1) Sądu Rejonowego w Ś.z dnia 21 lutego 2019 r. (II K 705/18), za przestępstwo z art.278 § 1 k.k., popełnione 2 września 2018 r., na karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie i za przestępstwo z art. 193 k.k., popełnione w dniu 7 września 2018 r., na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie,

które to kary złączono w karę łączną 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie;

2) Sądu Rejonowego w Ś.z dnia 29 maja 2019 r. (II K 44/19), za przestępstwo z art. 289 § 1 k.k., popełnione w dniu 15 października 2018 r., na karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie;

3) Sądu Rejonowego w Ś.z dnia 21 października 2019 r. (II K 749/18), za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., popełnione w dniu 16 lipca 2018 r., na karę 3 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie oraz za przestępstwo z art. 222 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w dniu 19 października 2018 r., na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie,

które to kary złączono w karę łączną 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie;

4) Sądu Rejonowego w G.z dnia 3 lutego 2020 r. (II K 985/19), za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k., popełnione w dniu 8 marca 2019 r., na karę 2 miesięcy pozbawienia wolności;

5) Sądu Okręgowego w S.z dnia 18 lutego 2020 r. (III K 280/19) za przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w nocy 29/30 lipca 2018 r., na karę 4 lat pozbawienia wolności;

6) Sądu Rejonowego w Ś.z dnia 29 października 2020 r. (II K 94/20), zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w S.z dnia 22 marca 2021 r., za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., popełnione w okresie od 4 lutego 2018 r. do 10 lutego 2018 r., na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

I. Na podstawie art. 85, art. 86 § 1 k.k. i art. 87 § 1 k.k. oraz art. 568a § 1 pkt 2 k.p.k. łączy orzeczone wyrokami opisanymi w punktach 1) - 3) i 5) – 6) kary pozbawienia wolności oraz kary ograniczenia wolności, wymierzone z osobna za zbiegające się przestępstwa i wymierza karę łączną 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności.

II. Na podstawie art. 577 k.p.k. wskazuje, iż na poczet kary łącznej podlegają zaliczeniu okresy:

- od 21 lipca 2018 r. godz. 19.10 do 21 lipca 2018 r. godz. 21.30 (1 dzień);

- od 10 maja 2019 r. godz. 22.00 do 12 marca 2020 r. godz. 22.00;

- od 11 maja 2020 r. godz. 22.00.

III. na podstawie art. 572 k.p.k. umarza postępowanie w odniesieniu do wyroku opisanego w punkcie 4).

IV. Zwalnia skazanego od ponoszenia na rzecz Skarbu Państwa wydatków postępowania w sprawie o wydanie wyroku łącznego.

/sędzia Grzegorz Kasicki/

UZASADNIENIE

Formularz UWŁ

Sygnatura akt

III K 83/21

Jeżeli został złożony wniosek o uzasadnienie wyroku jedynie co do rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych, wypełnić część 3–8 formularza

USTALENIE FAKTÓW

Wyroki wydane wobec skazanego

Lp.

Sąd, który wydał wyrok albo wyrok łączny

Data wyroku albo wyroku łącznego

Sygnatura akt sprawy

1.1.1.

Sąd Rejonowy w Ś.

21 lutego 2019 r.

II K 705/18

1.1.2.

Sąd Rejonowy w Ś.

29 maja 2019 r.

II K 44/19

1.1.3.

Sąd Rejonowy w Ś.

21 października 2019 r.

II K 749/18

1.1.4.

Sąd Rejonowy w G.

3 lutego 2020 r.

II K 985/19

1.1.5.

Sąd Okręgowy w S.

18 lutego 2020 r.

III K 280/19

1.1.6.

Sąd Rejonowy w Ś.

Sąd Okręgowy w S.

29 października 2020 r.

22 marca 2021 r.

II K 94/20

IV Ka 73/21

Inne fakty

1.1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.1.1.

Wyrokiem opisanym w punkcie 1.1.1 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., popełnione 2 września 2018 r., na karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym i za przestępstwo z art. 193 k.k., popełnione 7 września 2018 r., na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie.

Kary te złączono karą łączną w rozmiarze 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Wyrokiem opisanym w punkcie 1.1.2 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 289 § 1 k.k., popełnione 15 października 2018 r., na karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Wyrokiem opisanym w punkcie 1.1.3 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., popełnione 16 lipca 2018 r., na karę 3 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym i za przestępstwo z art. 222 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione 19 października 2018 r., na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin miesięcznie.

Kary te złączono karą łączną w rozmiarze 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Wyrokiem opisanym w punkcie 1.1.4 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k., popełnione 8 marca 2019 r., na karę 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Wyrokiem opisanym w punkcie 1.1.5 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione 29/30 lipca 2018 r., na karę 4 lat pozbawienia wolności.

Wyrokami opisanymi w punkcie 1.1.6 C. D. został skazany na za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., popełnione w okresie od 4 lutego 2018 r. do 10 lutego 2018 r., na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

karta karna

10

odpisy orzeczeń

14-23, 36

1.2.1.2.

W miejscu odbywania kary posiada opinię częściowo negatywną. Dyscyplinę i zasady przestrzega w sposób zmienny, 8 razy był karany dyscyplinarnie, 2 razy nagradzany. Nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej, nie generuje sytuacji konfliktowych. Dokonał samouszkodzenia (połknięcie żyletki).

opinia

7-8

1.1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.2.1.

Ocena Dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.2.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Z uwagi na niezgodność z art. 424 § 1 k.p.k. część tę pominięto.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.2.1 albo 1.2.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWa KARY ŁĄCZNEJ

Lp.

Sąd, który wydał wyrok albo wyrok łączny, data wydania wyroku albo wyroku łącznego i sygnatura akt sprawy

Kary lub środki karne podlegające łączeniu

3.1.1.

Sąd Rejonowy w Ś.; 21 lutego 2019 r., II K 705/18

1 rok kary ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin;

6 miesięcy kary ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin;

3.1.2.

Sąd Rejonowy w Ś.; 29 maja 2019 r., II K 44/19

1 rok kary ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin;

3.1.3.

Sąd Rejonowy w Ś.; 21 października 2019 r.; II K 749/18

3 miesiące kary ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin;

6 mesięcy kary ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny w rozmiarze 30 godzin;

3.1.4.

Sąd Okręgowy w S.; 18 lutego 2020 r.; III K 280/19

4 lata kary pozbawienia wolności

3.1.5.

Sąd Rejonowy w Ś.; 29 października 2020 r; II K 94/20

Sąd Okręgowy w S.; 22 marca 2021 r.; IV Ka 73/21

4 miesiące kary pozbawienia wolności

Zwięźle o powodach połączenia kar lub środków karnych z wyjaśnieniem podstawy prawnej

Wstępnie odnieść się należy do kwestii dopuszczalności łączenia kar, z których część uprawomocniła się przed 24 czerwca 2020 r. (data wejścia w życie zmian dotyczących kary łącznej), a część - po tym terminie.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 i 2 ustawy z 19 czerwca 2020 r. nowelizującej kodeks karny poprzedni system łączenia kar stosuje się do kar uprawomocnionych przed 24 czerwca 2020 r., zaś nowy system - do kar obowiązujących od tego terminu. Przepisy przejściowe nie przewidują natomiast sytuacji, gdy część kar uprawomocniła się wcześniej, a część - później.

Sąd w tym składzie nie podziela stanowiska Rzecznika Praw Obywatelskich, wynikającego z wniosku skierowanego do TK, iż w takiej sytuacji brak jest podstaw do łączenia kar. Przede wszystkim art. 81 ustawy zawiera przepisy przejściowe, które mają charakter stricte intertemporalny, nie mają zaś charakteru przepisu wyłączającego stosowanie instytucji kary łącznej w określonej sytuacji procesowej. Oczywiste jest, że - chcąc wyłączyć stosowanie instytucji kary łącznej do kar uprawomocnionych przed i po 24 czerwca 2020 r. - skonstruowałby ten przepis całkowicie odmiennie. Po wtóre, ewentualne takie postąpienie ustawodawcy byłoby całkowicie nieracjonalne, bez jakiegokolwiek uzasadnienia prawnego i niezgodne z Konstytucją czy podstawowymi prawami człowieka (nie wchodząc w rozważania teoretyczne należy tylko zasygnalizować, iż nie do obrony z punktu widzenia praw konstytucyjnych byłoby uzależnienie zastosowania w ogóle kary łącznej li tylko i wyłącznie od daty uprawomocnienia się orzeczeń). Nie sposób zatem tak jurydycznie wąsko pojmować tych przepisów przejściowych, iż skoro nie przewidują zasad łączenia opisanych kar to znaczy że wyłączają zastosowanie art. 85 i 86 k.k. (a więc obligu zastosowania kary łącznej). Brak precyzyjności ustawy w tym względzie przypisać można wyłącznie niechlujności legislacyjnej ustawodawcy (spotykanej zresztą w ostatnim czasie wielokrotnie).

Skoro zaś przepisy przejściowe nie przewidują wprost, który z systemów kary łącznej należy zastosować a jednocześnie nie wyłączają obowiązku zastosowania kary łącznej to jedynym uprawnionym wnioskiem jest stwierdzenie, że należy stosować zasady ogólne określone w art 4 § 1 k.k.: zastosować przepisy obecnie obowiązujące, chyba że uprzednio obowiązujące były względniejsze.

W niniejszej sprawie brak jest jakiejkolwiek różnicy przy zastosowaniu poszczególnych systemów (in concreto; kwestia minimalnego podniesienia dolnej granicy wedle nowych zasad, w sytuacji konkretnej, gdy nie wchodzą w grę zasady absorpcji nawet w stopniu zbliżonym, o czym będzie mowa w pkt 4, pozostaje bez znaczenia dla wymiaru kary łącznej). To oznacza konieczność zastosowania obecnie obowiązujących przepisów.

Drugą kwestią wymagającą rozważenia jest kwestia dopuszczalności łączenia kar ograniczenia wolności i kar pozbawienia wolności - po myśli art. 87 § 1 k.k., a to w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2019 r. w sprawie P 20/17. W wyroku tym Trybunał zakwestionował obligaotoryjność rozwiązania określonego w art. 87 § 1 k.k. i uznał, że w przypadku decyzji o pozbawieniu wolności to sądowi powinien być pozostawiony zakres uznania i merytorycznego rozpoznania sprawy. Innymi słowy, o połączeniu kar ograniczenia wolności i pozbawienia wolności nie może decydować sam fakt ich wydania (automatyzm) a winno to być ocenione z punktu widzenia celów kary łącznej, co zostało, po nowelizacji, doprecyzowane przez ustawodawcę wprost w art. 85 a k.k. - cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć wobec skazanego.

W konkretnej sprawie, oceniając te kwestie przez pryzmat celów zapobiegawczych i wychowawczych kary, należy uznać potrzebę połączenia kar ograniczenia wolności z karami pozbawienia wolności. Wynika to z dwóch przyczyn.

Po pierwsze, przy wymiarze kary jednostkowej sąd kieruje się wskazaniami art. 53 k.k. a w tym sposób życia i zachowanie się zarówno przed, jak i po popełnieniu czynu. Oczywiste jest, że jedną z najważniejszych okoliczności jest karalność oskarżonego za inne przestępstwa. Taka okoliczność, która może być ustalona dopiero prawomocnym orzeczeniem, wpływa w zdecydowany sposób na konieczność wymierzenia kary surowszej, z reguły z pominięciem kary łagodniejszego rodzaju, a w przypadku kary pozbawienia wolności - nawet bez warunkowego zawieszenia wykonania kary. Innymi słowy, oceniając sprawę z punktu widzenia jednego przestępstwa sąd może zakładać incydentalność zachowania skazanego. To oczywiście nie występuje, gdy sąd - tak jak obecnie orzekający sąd - dysponuje wiedzą o całej działalności przestępczej skazanego w okresie 2018-2019 - 6 skazań za 8 przestępstw.

W przypadku uznania braku możliwości połączenia kar po myśli art. 87 § 1 k.k. sąd musiałby wymierzyć także karę łączną ograniczenia wolności obejmującą wyroki opisane w punktach 1) - 3). Takie orzeczenie kary łagodniejszego rodzaju, biorąc pod uwagę całokształt przestępczej działalności skazanego, byłoby niezgodne z art. 85a k.k. i celami kary łącznej. Warto jeszcze przy tym zauważyć, że jedno przestępstwo (nie podlegające łączeniu - pkt 4) wyroku), zostało popełnione już po wydaniu wyroku pierwszego, opiewającego na karę ograniczenia wolności. To oznacza, że skazany nic sobie nie robił z toczącego się postępowania karnego ani z wydanej względem niego kary wolnościowej. Tak więc również zachowanie się skazanego po pierwszym skazaniu uniemożliwia orzeczenie kary ograniczenia wolności.

Drugą przyczyną przemawiającą przeciwko takiemu połączeniu jest fakt wydania względem skazanego w jednej ze spraw kary surowej (4 lat pozbawienia wolności). To oznacza, że ewentualność wykonania kary łącznej ograniczenia wolności odsuwa się daleko w czasie. W sposób oczywisty jest to niezgodne z celami kary ograniczenia wolności, która ma być stosunkowo szybką i łagodną represją w celu wdrożenia sprawcy przestępstwa do przestrzegania porządku prawnego i stanowić swoiste "ostrzeżenie" przed dalszym popełnianiem przestępstw. Tu zaś gradacja kar zostałaby całkowicie odwrócona.

Z tych przyczyn sąd uznał za niezbędne połączenie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności na zasadach określonych w art. 87 § 1 k.k., a więc przy zastosowaniu odpowiedniego przelicznika (1 miesiąc kary ograniczenia wolności = 15 dni pozbawienia wolności).

Podstawą połączenia kar były przepisy art. 85 i 87 § 1 k.k. Wszystkie przestępstwa jednostkowe, objęte wyrokami w punktach 1) - 3) i 5) - 6) zostały popełnione przed wydaniem pierwszego, nieprawomocnego wyroku w sprawie, a więc przed dniem 21 lutego 2019 r.

WYMIAR KARY

Przytoczyć okoliczności, które sąd uwzględnił przy wymiarze kary łącznej

Rozważając kwestię wymiaru kary sąd miał na uwadze cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara łączna winna osiągnąć względem skazanego. Warto wskazać, że sąd mógł wymierzyć karę łączną od 4 lat i 1 miesiąca (minimum kary łącznej) do 5 lat i 11 miesięcy (po przeliczeniu kar ograniczenia wolności na zasadzie art. 87 § 1 k.k. - maksimum kary łącznej). Zdaniem sądu wielokrotne popełnianie przestępstw przez skazanego, w zbliżonym czasie, często jednorodzajowych, jak również częściowo negatywna opinia z miejsca odbywania kary w sposób zdecydowany przemawiają przeciwko zastosowaniu zasady absorpcji. Z drugiej strony młody wiek skazanego wpływa na konieczność racjonalizacji kary i unikania nadmiernej represji.

W ocenie sądu kara łączna 5 lat pozbawienia wolności w tej sytuacji jest karą odpowiednią.

Wymiar Środka karnego

Przytoczyć okoliczności, które sąd uwzględnił przy łącznym wymiarze środka karnego

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU łĄCZNym

Zwięźle o powodach uzasadniających inne rozstrzygnięcia z wyroku łącznego, w tym umorzenie postępowania, zaliczenie okresów na poczet kary łącznej

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Zgodnie z art. 577 k.p.k. sąd wskazał okresy podlegające zaliczeniu na poczet kary łącznej. Obejmuje to wszystkie okresy odbywania kar w sprawach połączonych.

III

Przestępstwo objęte wyrokiem opisanym w punkcie 4 zostało popełnione w dniu 8 marca 2019 r., a więc już po wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy w Ś.z dnia 21 lutego 2019 r. Tym samym, zgodnie z zasadami określonymi w art. 85 § 1 k.k., kara za to przestępstwo nie podlega łączeniu z innymi karami.

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Zwolnienie od kosztów nastąpiło na zasadzie art. 624 k.p.k. przy uznaniu, że ich uiszczenie przez skazanego, w jego sytuacji majątkowej i przy braku dochodów, jest nierealne.

PODPIS