Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2021 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 lipca 2021 r. w G.

sprawy z powództwa D. B. Syndyka Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w J.

przeciwko Uniwersytetowi Morskiemu w G.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 171,12 zł. (sto siedemdziesiąt jeden złotych dwanaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 lipca 2020r do dnia zapłaty;

2. umarza postępowanie w sprawie w pozostałym zakresie;

3. odstępuje od obciążenia powoda kosztami procesu, ponad już uiszczoną opłatę od pozwu.

Sygnatura akt: I C 524/20

UZASADNIENIE

Powódka D. B. Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w J. wniosła pozew przeciwko Uniwersytetowi Morskiemu w G. o zapłatę kwoty 30.550,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 30.207,63 zł od dnia 25 lipca 2018r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 343,18 zł od dnia 2 sierpnia 2018r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że (...) sp. z o.o. w upadłości jest spółką z branży energetycznej, której główną działalność stanowi obrót energią elektryczną nakierowaną na sprzedaż i dystrybucję energii elektrycznej. Pozwany był jednym z odbiorców usług sprzedaży energii oferowanych przez upadłego. Podczas trwania umowy spółka wywiązała się ze swoich zobowiązań, natomiast pozwany nie uiścił dochodzonych należności stwierdzonych fakturami VAT nr (...). Ponadto, powód domagał się rekompensaty za koszty odzyskiwania należności.

(pozew k. 4-6v)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany zaprzeczył, jakoby powód posiadał względem niego wierzytelności wskazane w pozwie, a z ostrożności procesowej podniósł zarzut przedawnienia. Pozwany przyznał, że strony łączyła umowa z dnia 30 października 2017 roku dotycząca sprzedaży energii elektrycznej. W następstwie utraty przez powoda uprawnień do sprzedaży energii elektrycznej, pozwany pismem z dnia 23 lipca 2018 roku rozwiązał umowę z przyczyn leżących po stronie spółki, a także obciążył spółkę karą umowną w kwocie 30.207,63 zł zastrzeżoną na wypadek rozwiązania umowy przez pozwanego. O rozwiązaniu umowy, wystawionej nocie księgowej, a także potrąceniu wierzytelności pozwany zawiadomił upadłego, wskazując na możliwość obciążenia ww. spółki dalej idącymi karami umownymi. W związku z rozwiązaniem umowy pozwany zgodnie z umową naliczył także karę umowną w wysokości 0,5 % wartości wynagrodzenia za każdy dzień nie posiadania uprawnień tj. do dnia 23 lipca 2018 roku, czyli dnia rozwiązania umowy i obciążył spółkę kwotą 42.290,68 zł, składając oświadczenie o potrąceniu. W odpowiedzi spółka nie uznała przesłanej kompensaty, a pozwana zgłosiła wierzytelność do postępowania upadłościowego.

(odpowiedź na pozew k. 34-36)

W toku postępowania strona powodowa cofnęła pozew ponad kwotę 171,12 zł.

(pismo procesowe powoda z dnia 19 sierpnia 2020r. k. 30, pismo procesowe powoda z dnia 27 listopada 2020r. k. 69-70)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 października 2017r. pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. a Uniwersytetem Morskim w G. została zawarta umowa sprzedaży energii elektrycznej nr A./ (...).

(dowód: umowa sprzedaży energii elektrycznej nr A./ (...) k. 41-50)

Z tytułu sprzedaży energii elektrycznej (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. wystawiło na rzecz pozwanego (...) Morskiego w G. m.in. następujące faktury VAT:

- nr (...) na kwotę 30.429,25 zł z terminem płatności do dnia 24 lipca 2018r.,

- nr (...) na kwotę 343,18 zł z terminem płatności do dnia 1 sierpnia 2018r.

(dowód: faktury VAT k. 14-20)

Pismem z dnia 23 lipca 2018r. pozwany wypowiedział umowę sprzedaży energii elektrycznej nr A./ (...) ze skutkiem natychmiastowym z przyczyn leżących po stronie wykonawcy w związku z utratą przez powoda uprawnień do sprzedaży energii elektrycznej.

(dowód: wypowiedzenie z dnia 23 lipca 2018r. k. 53)

W dniu 23 lipca 2018r. pozwany wystawił notę księgową nr (...) na kwotę 30.207,63 zł tytułem kary umownej przewidzianej w § 18 ust. 2 umowy, zaś w dniu 3 sierpnia 2018r. złożył oświadczenie o potrąceniu tej wierzytelności z wierzytelnościami powoda wynikającymi z faktur nr (...).

(dowód: nota księgowa nr (...) k. 54, oświadczenie o potrąceniu z dnia 3 sierpnia 2018r. k. 55)

Z kolei, w dniu 3 sierpnia 2018r. pozwany wystawił notę księgową nr (...)r. na kwotę 42.290,68 zł z tytułu kar umownych przewidzianych w § 18 ust. 1 umowy.

(dowód: nota księgowa nr (...) k. 56)

Postanowieniem z dnia 20 listopada 2018r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt X GU 1536/18 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. i wyznaczył dla upadłego syndyka w osobie D. B..

(dowód: postanowienie z dnia 20 listopada 2018r. k. 10)

Wierzytelność pozwanego w kwocie 26.540,46 zł została umieszczona na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.

(dowód: lista wierzytelności k. 75-77)

Pismem z dnia 13 lipca 2020r. Syndyk wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 30.550,81 zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 13 lipca 2020r. wraz z dowodem nadania k. 21-22)

W dniu 31 lipca 2020r. pozwany dokonał zapłaty należności objętych fakturą VAT nr (...) wraz z odsetkami w kwocie 46,58 zł.

(dowód: potwierdzenie wpłaty k. 71)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony niniejszego postępowania. Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania autentyczności i wiarygodności przedłożonych przez strony dokumentów prywatnych powołanych w ustaleniach stanu faktycznego, a także dokumentu urzędowego w postaci postanowienia o ogłoszeniu upadłości powodowej spółki. Sąd miał na uwadze, że żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, ani też nie kwestionowała treści oświadczeń zawartych w tych dokumentach. Powyższe dokumenty nie budziły także żadnych wątpliwości Sądu, albowiem nie nosiły żadnych śladów przerobienia, podrobienia czy innej ingerencji.

W niniejszej sprawie strona powodowa dochodziła początkowo zapłaty kwoty 30.550,81 zł z tytułu sprzedaży energii elektrycznej stwierdzonej fakturami VAT nr (...). Podstawę roszczenia w powyższym zakresie stanowiły przepisy art. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2021 r. poz. 716) w zw. z art. 555 kc, zgodnie z którym przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii. Ostatecznie jednak, po częściowym cofnięciu pozwu, roszczenie dotyczyło jedynie zapłaty kwoty 171,12 zł, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Zgodnie natomiast z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 424) wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:

1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;

2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;

3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Stosownie do ust. 1a równowartość kwoty rekompensaty, o której mowa w ust. 1, jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.

Podkreślić należy, że rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403), przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy (por. uchwała SN z dnia 11 grudnia 2015r., III CZP 94/15, L.). W przedmiotowej sprawie niewątpliwie zostały spełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 1 ustawy, od których zależy nabycie uprawnienia do rekompensaty. Wierzyciel bowiem spełnił swoje świadczenie, a nadto nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Zważyć należy, że należność z tytułu faktury nr (...) wraz z odsetkami w kwocie 46,58 zł została przez pozwanego uiszczona dopiero w dniu 31 lipca 2020r., a więc ze znacznym opóźnieniem. Na fakturze wskazano, że należność jest płatna w terminie 21 dni od daty doręczenia tj. od dnia 11 lipca 2018r. Wątpliwości nie budzi również wysokość przysługującej powodowi rekompensaty, albowiem średni kurs euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, wynosił 4,2779 zł, a zatem równowartość 40 euro wynosiła 171,12 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł m.in. zarzut przedawnienia roszczenia objętego żądaniem pozwu. Jak wskazuje się w orzecznictwie źródłem roszczenia o zapłatę rekompensaty z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 684) jest wymieniona ustawa, a nie przepisy regulujące daną umowę nazwaną (transakcję handlową) na gruncie Kodeksu cywilnego. W tych warunkach ocena zarzutu przedawnienia powyższego roszczenia odbywa się z pominięciem regulacji dedykowanej konkretnej umowie nazwanej, a zastosowanie znajduje tutaj art. 118 kc, określający trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 sierpnia 2020r., I ACa 737/19, L.). Termin płatności faktury nr (...), z której wynikała należność ostatecznie będąca przedmiotem wyrokowania, został określony 21 dni od doręczenia faktury pozwanemu, tj. od dnia 11 lipca 2018r. Pozew natomiast został wniesiony w dniu 23 lipca 2020r., a więc niewątpliwie przed upływem terminu przedawnienia.

Nadto, kwota 171,12 zł, co do której strona powodowa podtrzymała powództwo, nie uległa także umorzeniu w wyniku złożonego przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu. Na podstawie przedłożonej dokumentacji można bowiem jednoznacznie stwierdzić, że pozwany przedstawił przysługującą mu wierzytelność z tytułu kar umownych do potrącenia z wierzytelnościami upadłego wynikającymi z faktur nr (...). Spośród wymienionych wierzytelności powoda, tylko wierzytelność wynikająca z faktury nr (...) co do kwoty 30.207,63 zł była początkowo objęta żądaniem pozwu, jednak w toku postępowania strona powodowa cofnęła pozew w tym zakresie. Należność w kwocie 171,12 zł stanowiła natomiast rekompensatę za koszty odzyskiwania należności z faktury nr (...), a zatem z pewnością nie uległa kompensacie. Nadto, co najistotniejsze, pozwany dokonał zapłaty należności objętej fakturą. Przy zgłoszeniu wierzytelności pozwany także nie złożył oświadczenia o potrąceniu, a zatem – jak słusznie wywodzi powód – po zgłoszeniu już takiego oświadczenia złożyć nie może. W tym zakresie Sąd w pełni podziela argumentację powoda przytoczoną w piśmie procesowym z dnia 29 stycznia 2021 roku.

Mając powyższe na względzie, na mocy art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 171,12 zł. Nadto, na mocy art. 481 kc i art. 455 kc Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 23 lipca 2020r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie na mocy art. 355 kpc w zw. z art. 203 kpc Sąd postępowanie umorzył, albowiem powód skutecznie cofnął pozew w zakresie przekraczającym żądanie zapłaty kwoty 171,12 zł. W niniejszej sprawie cofnięcie pozwu nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy, a nadto pozwany po doręczeniu mu odpisu pisma powoda, nie złożył żadnego oświadczenia, co należało uznać za milczące wyrażenie zgody. Jednocześnie, w okolicznościach niniejszej sprawy Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że czynność procesowa powoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Na podstawie art. 102 kpc Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu, ponad już uiszczoną opłatę sądową od pozwu, mimo że cofnięcie pozwu w przeważającym zakresie nie było spowodowane zaspokojeniem roszczenia przez pozwanego po wniesieniu pozwu. Sąd miał jednak na względzie, że powodowa spółka znajduje się w złej kondycji finansowej, o czym świadczy m.in. fakt, że postanowieniem z dnia 20 listopada 2018r. wydanym w sprawie o sygnaturze X GU 1536/18 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy ogłosił jej upadłość. W skład masy upadłości wchodzą liczne wierzytelności, w tym m.in. wierzytelność pozwanego, zaś dodatkowe obciążenie powoda kosztami wpłynie jedynie na zwiększenie zadłużenia. Ponadto, należało mieć na względzie, że w niniejszej sprawie powoda reprezentuje Syndyk, który o skuteczności dokonanej przez pozwanego kompensaty dowiedział się dopiero w toku postępowania, co skutkowało niezwłocznym cofnięciem pozwu. Zdaniem Sądu sytuacja finansowa powoda oraz jego postępowanie w sprawie uzasadniają skorzystanie z dobrodziejstwa przewidzianego w art. 102 kpc. Podkreślić przy tym należy, iż w orzecznictwie dopuszcza się możliwość odstąpienia od kosztów procesu w przypadku złej sytuacji majątkowej spółki, znajdującej się w stanie upadłości i nieposiadającej środków wystarczających do zaspokojenia wszystkich wierzycieli oraz w przypadku szczególnych okoliczności, w jakich doszło do cofnięcia powództwa - dokonanie przez pozwanego potrącenia wierzytelności z umów objętych przedmiotem sporu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2011r., IV CZ 129/10, L.). Nadto, należało mieć na względzie, że w zakresie kwoty 343,18 zł pozwany zaspokoił roszczenie powoda już po wniesieniu pozwu, mimo że był wcześniej wzywany do zapłaty, a zatem w tym zakresie – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem – to pozwany winien być uznanym za stronę przegrywającą niniejszy spór.