Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Michalska

Protokolant: Diana Puczkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2021 r. w Warszawie

sprawy Z. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o rekompensatę

na skutek odwołania Z. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 17 lipca 2019 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje Z. K. prawo do rekompensaty od 1 czerwca 2019 roku.

Sygn. akt VII U 4152/19

UZASADNIENIE

W dniu 27 sierpnia 2019 r. Z. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odwołanie od decyzji z 17 lipca 2019 r., znak: (...)odmawiającej przyznania prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu odwołania, pełnomocnik ubezpieczonego wskazała, że organ rentowy odmówił mu prawa do rekompensaty ze względu na to, że nie został udowodniony 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wobec nieuwzględnienia okresu zatrudnienia od dnia 1 listopada 1975 r. do dnia 30 września 1979 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w W. w wymiarze 3 lat i 11 miesięcy na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w treści decyzji powołał się na brak wystawienia przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub świadectwa pracy z adnotacją o pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo pracy nie jest jednak dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. W związku z powyższym okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków. Pełnomocnik podkreśliła, że ubezpieczony został zatrudniony w ww. zakładzie pracy w dniu 1 września 1975 r. na stanowisku stażysty do dnia 31 października 1975 r. Następnie w dniu 1 listopada 1975 r. zawarł umowę o pracę na czas nieokreślony i od tego czasu do 30 września 1979 r. wykonywał pracę na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych na Stacji Obsługi nr 9. W ocenie pełnomocnik, Zakład zaskarżoną decyzją niezasadnie odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia, albowiem wykonywana przez niego praca została ujęta w Wykazie A, Dziale XIV, pkt 16 – Prace wykonywane w kanałach remontowych i przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dodała również, że organ rentowy, wydając zaskarżoną decyzję, nie uwzględnił dokumentacji z akt osobowych ubezpieczonego i dlatego zawnioskowała o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji udostępnionej przez Archiwum Państwowe w W. dotyczącej powyższego okresu zatrudnienia, jak również o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków. W konkluzji odwołania, pełnomocnik podkreśliła, że Z. K. udowodnił 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, dlatego brak jest podstaw do odmowy przyznania na jego rzecz wnioskowanej rekompensaty. W związku z powyższym, zwróciła się o zmianę zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz strony odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odwołanie z dnia 27 sierpnia 2019 r. k. 3-4v a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z 30 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania Z. K. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 21 ust. 1 i art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018r. poz. 1924), rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej w wymiarze co najmniej 15 lat. Z kolei w myśl § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Powyższe okresy pracy stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia). W ocenie organu rentowego ubezpieczony Z. K. nie przedłożył dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Jak wynika natomiast z treści art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego. Wobec tego odwołanie powinno podlegać oddaleniu (odpowiedź na odwołanie z dnia 30 sierpnia 2019 r. k. 11-11v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. K., urodzony (...), jest z zawodu mechanikiem pojazdów samochodowych. W dniu 30 lipca 1975 r., będąc uczniem Technikum Samochodowego przy ul. (...) w W., złożył do Dyrekcji Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. podanie z prośbą o przyjęcie go do pracy na stanowisko mechanika pojazdów samochodowych. W wyniku pomyślnego rozpatrzenia podania, ubezpieczony został zatrudniony w ww. Przedsiębiorstwie początkowo na stanowisku stażysty od dnia 1 września 1975 r. na okres dwóch miesięcy, tj. do dnia 31 października 1975 r. Po tym okresie czasu, w dniu 1 listopada 1975 r. zawarto z nim umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych. Wynagrodzenie ubezpieczonego podlegało zmianom i wynosiło: od dnia 1 stycznia 1977 r. – 13,00 zł za godzinę pracy i było wypłacane w systemie prowizyjnym, od dnia 1 lipca 1977 – 14,50 zł za godzinę pracy, a od dnia 1 sierpnia 1979 r. – 16,50 zł za godzinę pracy. W trakcie całego powyższego okresu zatrudnienia, Z. K. zajmował się naprawą pojazdów samochodowych w kanałach remontowych na Stacji Obsługi nr 9. Do jego obowiązków należały przede wszystkim naprawy podwozia samochodów oraz wymiana tłumików, sprzęgieł i zawieszenia podwozia pojazdów. Ubezpieczony cały czas naprawiał pojazdy w kanałach remontowych, nie zajmował się natomiast wymianą silników, ponieważ te czynności wykonywali mechanicy pracujący w warsztacie na górze, a nie w kanale remontowym. Czasem ubezpieczony pomagał im tylko wyciągnąć silnik od dołu. Nawet jak miał przerwę i nie naprawiał samochodu, to i tak przebywał w kanale remontowym, aby nie stracić prawa do premii. Obowiązki te ubezpieczony wykonywał przez pięć dni w tygodniu od poniedziałku do soboty w systemie dwuzmianowym, tj. albo od 6:00 rano do 14:00, albo od 14:00 do 22:00, a więc przez 8 godzin dziennie. W dniu 30 września 1979 r. powyższy stosunek pracy został rozwiązany na prośbę ubezpieczonego. W ww. dacie, powyższy zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy, w którym potwierdził, że Z. K. w okresie od 1 września 1975 r. do 30 września 1979 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w W. na stanowiskach: stażysty od dnia 1 września 1975 r. do dnia 31 października 1975 r., a od dnia 1 listopada 1975 r. do dnia 30 września 1979 r. na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych, za wynagrodzeniem ustalonym wg. VII kategorii zaszeregowania ze stawką godzinową w wysokości 16,50 zł. Dokument ten nie został opatrzony stosowną adnotacją o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (karty wynagrodzeń, angaże, świadectwo pracy z dnia 30 września 1979 r., podanie z dnia 30 lipca 1975 r., kwestionariusz osobowy, życiorys, umowa o pracę z dnia 1 września 1975 r., podanie z dnia 28 sierpnia 1979 r.- dokumentacja osobowa załączona do akt sprawy, zeznania świadka J. S. k. 55-57v, k. 64v, zeznania odwołującego k. 84-85 a.s.).

W okresie od dnia 1 października 1979 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. Z. K. był zatrudniony w Teatrze (...) Instytucji Artystycznej w W. na stanowisku kierownika D. (...). Następnie w okresie od dnia 2 września 1992 r. do dnia 1 września 1993 r. był zarejestrowany w Urzędzie Pracy (...) W. w charakterze osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku. Z kolei w okresie od dnia 17 grudnia 1993 r. do dnia 30 września 2013 r. pracował w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w (...) W. na stanowiskach maszynisty maszyn i urządzeń oraz maszynisty maszyn i urządzeń przepompowni i oczyszczalni ścieków (karty wynagrodzeń, świadectwo pracy z dnia 21 maja 1992 r., zaświadczenie z dnia 16 grudnia 1993 r., świadectwo pracy z dnia 28 października 2002 r. – nienumerowane karty tomu I a.r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 12 marca 2019 r. k. 7 tom II a.r.).

W dniu 17 lipca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję o przyznaniu Z. K. emerytury od dnia 6 lipca 2019 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego (decyzja z dnia 17 lipca 2019r., znak: (...) Wcześniej, tj. w dniu 7 czerwca 2019 r. Z. K. złożył też wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego wraz z rekompensatą z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych (wniosek z dnia 7 czerwca 2019 r. k. 1-3 tom II a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W., rozpoznając wskazany wniosek, wydał w dniu 17 lipca 2019 r. decyzję znak: (...) w której odmówił przyznania na rzecz Z. K. prawa do rekompensaty wskazując, że ubezpieczony nie udokumentował 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że w dokumentach złożonych do ZUS brak jest świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, potwierdzającego co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazał, że do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył okres od dnia 17 grudnia 1993 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., z wyłączeniem okresów zwolnień chorobowych, tj. łączny staż pracy w wymiarze14 lat, 11 miesięcy i 11 dni (decyzja z dnia 17 lipca 2019 r. decyzję znak: (...).

W dniu 27 sierpnia 2019 r. Z. K. złożył odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 17 lipca 2019 r. w przedmiocie odmowy prawa do rekompensaty (odwołanie z dnia 17 lipca 2019 r. k. 3-4v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w toku postępowania dowodów obejmujących wymienione dokumenty, zeznania świadka i dowód z przesłuchania ubezpieczonego. Wśród dokumentów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych Sąd uwzględnił dokumentację z akt osobowych ubezpieczonego, dotyczącą kwestionowanego okresu jego zatrudnienia od dnia 1 września 1975 r. do dnia 30 września 1979 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w W. oraz dokumenty dołączone do akt organu rentowego, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Wskazane dokumenty zostały sporządzone przez uprawnione podmioty w zakresie ich kompetencji, nie były kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu.

Zeznania pisemne świadka J. S. Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne. Świadek znał ubezpieczonego, przez wiele lat pracował z nim w tym samym zakładzie pracy, na tym samym stanowisku pracy mechanika pojazdów samochodowych w kanałach remontowych. W związku z powyższym Sąd dał wiarę jego zeznaniom w zakresie specyfiki wykonywanej pracy na ww. stanowisku pracy, jak również rodzaju czynności, jakie realizował ubezpieczony. Ponadto treść zeznań świadka i odwołującego była zbieżna ze sobą, a także z załączoną do akt sprawy dokumentacją osobową ubezpieczonego. Sąd Okręgowy dał również wiarę zeznaniom ubezpieczonego odnośnie przebiegu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w W. oraz rodzaju i charakteru wykonywanej przez niego pracy. Zeznania ubezpieczonego znalazły również potwierdzenie w pisemnych zeznaniach świadka i w zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 17 lipca 2019 r., znak: (...), podlegało uwzględnieniu.

Regulacja dotycząca prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, o którą ubiegał się Z. K., została wprowadzona do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018r., poz. 1924). Art. 2 pkt 5 tej ustawy zawiera definicję rekompensaty rozumianej jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Z kolei warunki jej przyznawania oraz sposób jej obliczenia wskazują art. 21 – 23 zamieszczone w Rozdziale III (...). Art. 23 stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę oraz, że przyznawana jest ona w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W art. 21 ust. 1 ustawy wskazano natomiast, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Z art. 21 ust. 2 ustawy wynika zaś, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, o której mowa w cytowanych przepisach, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

Wskazywane art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej oraz 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Z kolei w art. 21 ust. 2 tej ustawy została zawarta przesłanka negatywna, którą stanowi nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może ona budzić wątpliwości, gdyż literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Do prawidłowej interpretacji tego przepisu konieczne jest jednak zastosowanie wykładni systemowej, która prowadzi do przepisu art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego. Z kolei z art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczanie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. W tych okolicznościach warunek sformułowany w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na prace w warunkach szczególnych, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia . Nabycie prawa do takiego tylko świadczenia stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 2017r., III AUa 2047/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015r., III AUa 1070/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2017r., III AUa 529/16).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy należy wskazać, że nie zachodzi negatywna przesłanka przyznania Z. K. prawa do rekompensaty. Ubezpieczony nie miał przyznanego prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na pracę w warunkach szczególnych. Decyzją z dnia 17 lipca 2019r. przyznano mu prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym.

Wobec powyższego, celem ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do rekompensaty należało zbadać spełnienie przesłanek pozytywnych, o których była mowa. Analiza cytowanych przepisów ustawy o emeryturach pomostowych, prowadzi do wniosku, że prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, tak przy ustalaniu prawa do rekompensaty będą uwzględnione tylko okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem Sądu, Z. K. spełnił przesłanki pozytywne konieczne do tego, aby uzyskać prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie nabył prawa do emerytury pomostowej i legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, przypadającym przed 1 stycznia 2009 r.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwane dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego, do którego należy się odwołać na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazuje w § 2 ust. 1, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W przypadku ubezpieczonego, któremu ZUS zakwestionował posiadanie, co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, należało uwzględnić okres zatrudnienia od dnia 1 listopada 1975 r. do dnia 30 września 1979 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w W.. Według organu rentowego okresu tego nie można było zaliczyć z uwagi na to, że pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odnosząc się do wskazanej okoliczności należy podnieść, że w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach – analogicznie w sprawie o prawo do rekompensaty - należy ustalić faktyczny rodzaj i zakres powierzonych do wykonywania obowiązków pracowniczych i to one podlegają każdorazowo ocenie, a nie rodzaj stanowiska, jaki w dokumentach podał pracodawca bez powołania się na konkretne zarządzenie resortowe. Ponadto, choć wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00), to dokumenty te podlegają każdorazowo weryfikacji. Wynika to z tego, że są to dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowią dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13). To zatem oznacza, że nawet jeśli pracodawca ww. dokument pracownikowi wystawił, to i tak podlega on kontroli ZUS i Sądu i nie oznacza automatycznie, że praca w danym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych. Z drugiej zaś strony, brak takiego dokumentu bądź jego wadliwości formalne nie przesądzają o tym, że praca nie była wykonywana w warunkach szczególnych. Kwestia ta każdorazowo podlega badaniu przy uwzględnieniu tego, jakie czynności i rodzaj prac faktycznie wykonywał wnioskodawca i co ważne, w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym (także w sprawie o rekompensatę), dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. Wynika to z tego, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, a nie tylko i wyłącznie świadectwem pracy w warunkach szczególnych.

W niniejszej sprawie z przeprowadzonych przez Sąd dowodów jednoznacznie wynika, że Z. K. w spornym okresie zatrudnienia pracował na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych w kanałach remontowych. Do jego obowiązków należały przede wszystkim naprawy podwozia samochodów oraz wymiana tłumików, sprzęgieł i zawieszenia podwozia pojazdów. Ubezpieczony cały czas naprawiał pojazdy w kanałach remontowych, nie zajmował się natomiast wymianą silników, ponieważ te czynności wykonywali mechanicy pracujący w warsztacie na górze, a nie w kanale remontowym. Czasem ubezpieczony pomagał im tylko wyciągnąć silnik od dołu. Nawet jak miał przerwę i nie naprawiał samochodu, to i tak przebywał w kanale remontowym, aby nie stracić prawa do premii. Obowiązki te ubezpieczony wykonywał przez pięć dni w tygodniu od poniedziałku do soboty w systemie dwuzmianowym, tj. albo od 6:00 rano do 14:00, albo od 14:00 do 22:00, a więc przez 8 godzin dziennie. Powyższe potwierdził świadek J. S., który pracował wraz z ubezpieczonym w tym samym zakładzie pracy oraz na analogicznym stanowisku pracy. W związku z tym nie ulega wątpliwości, że wskazana osoba dysponowała wiedzą na temat pracy Z. K. i z ich spójnej oraz logicznej relacji wynika taki zakres obowiązków, jaki Sąd ustalił.

Praca, o której mowa, może zostać zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 16 (Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych) Działu XIV (Prace różne) Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. Wymieniono tam m.in. pracę w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych, a taką pracę ubezpieczony w spornym okresie czasu niewątpliwie wykonywał. Jak wskazano, taki rodzaj i charakter pracy ubezpieczonego znajduje potwierdzenie przede wszystkim w zeznaniach świadka, który przez wiele lat pracował jako mechanik pojazdów samochodowych wraz z ubezpieczonym w tym samym zakładzie pracy, jak również w dokumentacji załączonej do akt sprawy, w tym znajdującej się w aktach rentowych i osobowych odwołującego.

Z powyższych względów, Sąd uznał sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego
jako okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zatrudnienie to trwało od dnia 1 listopada 1975 r. do dnia 30 września 1979 r., a zatem okres tego zatrudnienia był na tyle długi, aby przyjąć, że Z. K. legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych ponad 15 lat, a więc więcej niż minimalny próg, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

W tych okolicznościach należało stwierdzić, że ubezpieczony spełnia przesłanki
do uzyskania dochodzonego od organu rentowego prawa do rekompensaty. W konsekwencji odwołanie podlegało uwzględnieniu poprzez zmianę zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.