Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 19-11-2020 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Krzyżanowska

po rozpoznaniu w dniu 19-11-2020r. w Koninie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o podwyższenie renty

1.  podwyższa rentę należną powodowi od pozwanego z kwoty 1.500 zł. (tysiąc pięćset złotych) ustalonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 13.10.2015r. w sprawie sygn. akt I C 315/15 do kwoty 1.581,00 zł. (tysiąc pięćset osiemdziesiąt jeden złotych) miesięcznie, płatnej do 15-dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w płatności, począwszy od 13.07.2019r.;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego pozwanego;

4.  w pozostałym zakresie nieuiszczonymi kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

sędzia Agnieszka Krzyżanowska

Sygn. akt I C 290/20

UZASADNIENIE

K. S. wniósł o podwyższenie ustalonej wyrokiem Sądu Rejonowego w K.w sprawie o sygn. akt I C 315/15 z dnia 13 października 2015r. renty bieżącej z kwoty 1 400 zł do kwoty 5 000 zł oraz wniósł o zwolnienie go od kosztów sądowych w całości oraz o ustanowienie pełnomocnika.

W uzasadnieniu powód wywodził, że uległ wypadkowi komunikacyjnemu, a odpowiedzialność cywilna za jego skutki obciąża pozwanego, u którego sprawca wypadku miał wykupione ubezpieczenie OC. Wyrokiem z dnia 13 października 2015 r. Sąd Rejonowy w K.ustalił wysokość renty na kwotę 1.500 zł miesięcznie. Powód przed wypadkiem posiadał prawo jazdy kategorii C+E, które uprawniało do prowadzenia samochodów ciężarowych, a wskutek wypadku powód utracił całkowicie zdolność do wykonywania zawodu kierowcy. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż od daty wyroku, w którym ustalono rentę upłynęło 5 lat i od tego czasu znacznie wzrosło średnie wynagrodzenie netto.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany zarzucił, że powód zachował częściową zdolność do pracy, ma więc obowiązek minimalizowania szkody poprzez podjęcie pracy, a nadto w swych wyliczeniach nie uwzględnia renty otrzymywanej z (...). Powód powinien wykazać, że jego aktualny stan zdrowia uniemożliwia mi wykorzystywanie tej częściowej zdolności do pracy, ewentualnie że brak jest odpowiednich dla jego stanu zdrowia ofert pracy. Powód nie wykazał powyższych okoliczności natomiast nie może żądać podwyższenia wysokości wypłacanej renty taj jakby był osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 kwietnia 1997 r. K. S. w wyniku wypadku komunikacyjnego doznał obrażeń ciała w postaci wstrząśnienia mózgu, rany płatowej okolicy czołowej, złamania żuchwy, złamania otwartego, wieloodłamowego przedramienia lewego i złamania II, III i IV kości śródstopia prawego. Schorzenia lewej ręki i prawej nogi spowodowały jego częściową trwałą niezdolność do pracy.

bezsporne

Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) SA w W..

bezsporne

W związku z wypadkiem pozwany wypłacał powodowi rentę, której wysokość wyrokiem Sądu Rejonowego w K.z dnia 13 października 2015 r. sygn. akt. I C 315/15 ustalono na kwotę 1.500 zł miesięcznie.

dowód: wyrok k. 48 akt I C 315/15

K. S. zdobył wykształcenie zawodowe, z zawodu jest tokarzem. Uzyskał także prawo jazdy kategorii C+E, uprawniające do prowadzenia samochodów ciężarowych.

bezsporne

Powód nie ma doświadczenia zawodowego, nigdy nie pracował jako tokarz, ani jako zawodowy kierowca, wypadek miał bowiem miejsce tuż po zakończeniu przez powoda służby wojskowej.

bezsporne

K. S. jest częściowo trwale niezdolny do pracy. Otrzymuje rentę z (...) w wysokości 754 zł miesięcznie. Powód spłaca kredyt w kwocie 750 zł miesięcznie

dowód: zeznania K. S. k. 86

Sąd dał wiarę wskazanym w ustaleniach stanu faktycznego dokumentom, gdyż ich autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie dopatrzył się powodów by czynić to z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części.

Zgodnie z art. 907 § 2 k.c. jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Stan zdrowia powoda nie uległ żadnej zmianie. Powód nie podjął leczenia specjalistycznego. Stan zdrowia powoda jest stabilny i co najmniej od czasu orzekania przez Sąd w sprawie l C 315/15 nie pogorszył się. Jednakże z uwagi na schorzenia ręki i nogi, będące skutkiem wypadku powód nie może podjąć pracy ani w zawodzie wyuczonym, tj. tokarza ani w zawodzie kierowcy. Stan zdrowia powoda powoduje, że ma on tylko częściową zdolność do pracy, jednak z uwagi na brak ofert pracy tej nie podejmuje. Gdyby stan zdrowia na to pozwalał powód mógłby pracować jako kierowca i otrzymywać wynagrodzenie w wysokości ok. 5.000,00 zł netto.

Z informacji (...) w K. i w P. wynika, że kierowcy posiadający prawo jazdy kategorii C+E otrzymują wynagrodzenie w przedziale od 5.000 zł do 7.000 zł, a zatem wyższe od tego które oferowane było im w 2015 r., kiedy to Sąd ustalił wysokość renty na 1.500 zł.

Ustalając dla potrzeb określenia stosownej renty wyrównawczej, zarobki hipotetyczne, jakie uprawniony mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi, Sąd musiał uwzględnić zarobki najbardziej realne do osiągnięcia przez poszkodowanego. Nie ma podstaw do uwzględnienia zarobków najwyższych, bowiem sama teoretyczna możliwość zatrudnienia w placówkach oferujących najwyższe zarobki, nie jest wystarczająca do przyjęcia, że poszkodowany rzeczywiście byłby w takiej placówce zatrudniony, zwłaszcza że powód nigdy nie pracował zawodowo i nie ma żadnego zawodowego doświadczenia

Wysokość renty, której powód podwyższenia się domaga była ustalona w wyroku sądowym i obowiązek jej płacenia wynika z ustawy tj. art. 444 § 2 k.c., co wskazano wyraźnie w uzasadnieniu wyroku ją ustalającego. W judykaturze dopuszcza się możliwość waloryzowania renty jedynie w oparciu o art. 907 § 2 k.c. (por. uchwała SN z 20.04.1994r., III CZP 58/94, OSN 1994, nr 11, poz. 207; orzeczenie SN z 02.03.1982r., I CR 27/82, OSN 1982, nr 10, poz. 150). Taka sytuacja zachodzi także wówczas gdy pomiędzy ustaleniem renty, a chwilą orzekania nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza. Celem art. 907 § 2 k.c. jest bowiem zapewnienie uprawnionemu realności świadczeń. Brak w tym przypadku zbiegu z art. 358 ¹ § 3 k.c.

W niniejszej sprawie wyrok ustalający rentę uprawomocnił się 04.11.2015., z kolei chwilą orzekania jest listopad 2020 r., a zatem pomiędzy tymi datami upłynęło 5 lat. Dla ustalenia czy w tym czasie nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza konieczne jest przeanalizowanie jak w tym okresie pieniądz nominalnie tracił na wartości, co sprowadza się w praktyce do sprawdzenia wysokości średniorocznej stopy inflacji podawanej przez GUS. Ponieważ wyrok ustalający rentę uprawomocnił się 2 miesiące przed końcem roku kalendarzowego, a deflacja w roku 2015 r. wyniosła 0,9 %, rok ten ostatecznie nie był brany pod uwagę, zwłaszcza że sąd ustalając rentę brał pod uwagę realną siłę nabywczą pieniądza w tym czasie. W kolejnych latach średnioroczna inflacja była na poziomie1:

- rok 2016 – - 0,6 %,

- rok 2017 – 2,0 %,

- rok 2018 – 1,6 %,

- rok 2019 – 2,3 %,

Z powyższego wynika, że w opisanym okresie inflacja nie była wysoka, ale zwykle przekraczała cel inflacyjny wyznaczony przez NBP, czyli 2,5 %. Łącznie wyniosła w tym czasie 5,3%. Zauważyć jednak należy, że do tego doszedł efekt tzw. procentu składanego, albowiem inflacja w kolejnym roku liczona jest od wartości bazowej, czyli cen z poprzedniego roku, a zatem sumowanie punktów procentowych inflacji prowadzi do błędnego rachunku matematycznego. Dla właściwego kwotowego wyliczenia wartości nominalnej w 2014r. odpowiadającej wartości realnej 1 500 zł z 2015 r. należy zatem dokonać podwyższenia kwoty z poprzedniego roku o stopę inflacji + 100% ( by nie dodawać wzrostu cen do kwoty głównej), i tak:

- za 2016 r. – 1 500 zł x 99,4 % = 1 491,00 zł,

- za 2017 r. – 1 491 zł x 102 % = 1 520,82 zł

- za 2018 r. – 1 520,82 zł x 101,6 % =1 545,15 zł,

- za 2019 r. – 1 545,15 zł x 102,3 % = 1 580,69 zł,

Tym samym w zaokrągleniu realna wartość 1.500,00 zł z 2015 r. w 2020 r. odpowiadała kwocie 1 580,69 zł, czyli była o 5,37 % wyższa.

Zaznaczyć należy, że powód nie przeprowadził w istocie żadnego postępowania dowodowego na okoliczność zwiększenia rozmiaru utraty jego dochodów, czy wzrostu potrzeb, a w zakresie okoliczności faktycznych poprzestał jedynie na bezspornym twierdzeniu, że w okresie od daty zasądzenia renty do chwili obecnej wystąpiło zjawisko inflacji. W tej sytuacji brak było jakichkolwiek podstaw faktycznych do porównywania renty powoda do średniego wynagrodzenia w kraju, zwłaszcza że renta cywilno-prawna ma charakter zindywidualizowany. Skoro jednak w ciągu 5 lat od daty przyznania renty wartość pieniądza spadła o ponad 5 %, w ocenie sądu można to uznać za istotną zmianę siły nabywczej pieniądza uprawniającą do waloryzacji renty, ale tylko o wskaźnik inflacji.

Ustalając dla potrzeb określenia stosownej renty wyrównawczej, zarobki hipotetyczne, jakie uprawniony mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi, Sąd musiał uwzględnić zarobki najbardziej realne do osiągnięcia przez poszkodowanego. Nie ma podstaw do uwzględnienia zarobków najwyższych, bowiem sama teoretyczna możliwość zatrudnienia w placówkach oferujących najwyższe zarobki, nie jest wystarczająca do przyjęcia, że poszkodowany rzeczywiście byłby w takiej placówce zatrudniony, zwłaszcza że powód nigdy nie pracował zawodowo i nie ma żadnego zawodowego doświadczenia. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność iż we wskazanym zawodzie powód nigdy nie pracował.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na podstawie art. 907 § 2 kc podwyższył należną powodowi rentę do kwoty 1.580,69 zł miesięcznie pozostawiając termin jej płatności i odsetki za opóźnienie jak dotychczas. Żądanie dalej idące oddalono jako nieuzasadnione.. Sąd podwyższył wysokość renty od dnia 1 sierpnia 2019 r., albowiem z pismem zawierającym wniosek o podwyższenie renty powód zwrócił się do pozwanego już w lipcu 2019 r.

Sąd oddalił natomiast powództwo w zakresie podwyższenia renty powyżej kwoty 1.580,69zł, uznając je za wygórowane.

O odsetkach Sąd orzekł mając na uwadze treść art. 481 kc w zw. z art. 359 kc, mając na uwadze fakt otrzymania przez pozwanego propozycji ugody w dniu 5.07.2019r. (k.5) z wyznaczonym terminem 7 dni do jej zawarcia. Tym samym z dniem kolejnym od upływu wskazanego terminu pozwany pozostawała w zwłoce ze spełnieniem roszenia (art. 455 kc) tj. od dnia 13.07.2019r.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 102 kpc.

Zważywszy na sytuację majątkową powoda - uzyskiwane dochody i wysokość wydatków Sąd uznał, iż nadmiernym i niewspółmiernym do kwoty głównej dochodzonego roszczenia, będzie obciążenie pozwanego kosztami procesu. Z tych to powodów, biorąc za podstawę normę art. 102 kpc, orzekając w punkcie 3 wyroku, Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu.

W punkcie 4 wyroku Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) pozostałymi nieuiszczonymi kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

sędzia Agnieszka Krzyżanowska

Źródło: Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1950-2019 zawarte na stronie internetowej GUS tj. www.stat.gov.pl