Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Okowicki

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Perlicjan

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2021 r. w Pile

sprawy z powództwa Banku (...) SA w W.

przeciwko T. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. S. na rzecz powoda Banku (...) SA w W. kwotę 90.954,09 (dziewięćdziesiąt tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt cztery złote i dziewięć groszy) zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 28 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, co do kwoty 67.230,79 zł;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.751,20 ( cztery tysiące siedemset pięćdziesiąt jeden złoty i dwadzieścia groszy) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w pozostałym zakresie.

Przemysław Okowicki

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank SA z siedzibą we W. w pozwie złożonym w dniu 30 grudnia 2016 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym domagał się zasądzenia od pozwanego T. S. kwoty 90.954,09 zł, wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP liczonymi od kwoty 67.230,79 zł od dnia 28 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 30 września 2009 r. zawarł z pozwanym umowę kredytu nr (...)\ (...). Pozwany nie wywiązał się z obowiązku terminowej spłaty rat, w związku z tym powód wypowiedział umowę ze skutkiem na dzień 11 września 2014 r. Pozwany nie spłacił wymagalnej wierzytelności do dnia sporządzenia pozwu. Powód wskazał, że na dochodzone pozwem roszczenie składają się: 67.230,79 zł niespłaconego kapitału; 7.298,06 zł odsetek umownych; 16.425,24 zł odsetek karnych.

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 10 stycznia 2017 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 27 marca 2017 r. pozwany zaskarżył nakaz w całości i domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej, w sytuacji uwzględnienia przez Sąd powództwa, wniósł o rozłożenie zasądzonego świadczenia pieniężnego na raty (80 równych rat płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca) na podstawie art. 320 k.p.c. W uzasadnieniu pozwany przyznał, że w dniu 30 września 2009 r. zawarł z powodem umowę, na którą strona powodowa powołuje się w pozwie. Podniósł, że otrzymał kwotę 80.820,09 zł pomniejszoną o kwotę 206,85 zł tytułem prowizji bankowej, 60 zł opłaty przygotowawczej, 18.776,12 zł składki ubezpieczeniowej. Jednym z zabezpieczeń umowy było ubezpieczenie z tytułu utraty pracy w ramach zawartej umowy pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...). Pozwany zarzucił jednak, że treść umowy nie została mu udostępniona przed zawarciem przez niego umowy. Umowa została przez niego podpisana natomiast nie podpisywał on, ani nie dostarczono mu do podpisania jakichkolwiek innych dokumentów, w tym OWU, Regulaminów czy innych umów dotyczących warunków ubezpieczenia, na które powód powołuje się w przygotowanym przez siebie wzorcu umowy. Przy zawarciu umowy pozwany został jedynie poinformowany przez pracownika Banku, że ubezpieczenie jest stałe w całym okresie umowy oraz, że do jego wypłaty konieczne jest przedłożenie wyłącznie świadectwa pracy. Wobec tego w ocenie pozwanego powinna wiązać go umowa ubezpieczenia w brzmieniu, który został mu przekazany przez pracownika tj. na wypadek utraty pracy, w więc w każdym przypadku. Pozwany wskazał, że z dniem 28 lutego 2013 r. stracił pracę, a pismem z dnia 18 kwietnia 2014 r. wezwał powoda do uruchomienia ubezpieczenia kredytu z tego powodu. W ocenie pozwanego roszczenie powoda jest przedwczesne, bowiem powód nie wypowiedział umowy kredytu w sposób skuteczny. W sprawie nie zaistniała zwłoka w płatności raty kredytu, więc powód nie mógł z mocą prawną wysłać mu wezwania do zapłaty zaległości, gdyż taka zaległość nie powstała. Pozwany podniósł, że nieterminowa zapłata raty nastąpiła z przyczyny nie leżącej po jego stronie tj. z uwagi na wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Ponadto pozwany podniósł, że kolejną okolicznością przemawiającą za zwłoką w zapłacie raty kredytu jest fakt, że zwracał się do powoda chcąc pokryć ratę kredytu z przysługującego mu ubezpieczenia kredytu i to bierność po stronie powoda stanowiła przyczynę powstania zaległości. Powód bowiem nie tylko nie odpowiedział pozwanemu w sposób jednoznaczny, że takie ubezpieczenie mu nie przysługuje, ale także nie wyjaśnił mu przyczyn odmowy zaliczenia wpłaconej przez niego kwoty ubezpieczenia kredytu na poczet zaległych rat. Wobec powyższego wypowiedzenie umowy kredytu nie było skuteczne. Dodatkowo pozwany podniósł, że gdyby wiedział iż umowa ubezpieczenia, której koszt wynosił 18.776,12 zł zabezpiecza jedynie 6 rat tj. 8.772,36 zł nie zgodziłby się na jej zawarcie. Z ostrożności procesowej pozwany zarzucił, iż powód nie udowodnił roszczenia co do wysokości ani co do zasady, a część rat uległa przedawnieniu.

Postanowieniem z 22 kwietnia 2017 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu sądowi zgodnie z właściwością ogólną pozwanego.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Pismem z dnia 17 października 2019 r. Bank (...) SA z siedzibą w W. zawiadomił, iż z dniem 1 października 2019 r. wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki dotychczasowego powoda (...) Bank SA na podstawie art. 494 § 1 k.s.h. W związku z powyższym wniósł o kontynuowanie niniejszego postępowania z jego udziałem jako następcy prawnego (...) Bank SA oraz oświadczył, iż w całości popiera wytoczone przez poprzednika prawnego powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank SA z siedzibą we W. i pozwany K. S. zawarli w dniu 30 września 2009 r. umowę kredytu konsolidacyjnego powtórnego nr (...)\ (...). Bank udzieli pozwanemu kredytu w kwocie 80.820,09 zł na warunkach udzielonych w umowie. Pozwany upoważnił Bank do pomniejszenia kwoty kredytu o: opłatę przygotowawczą za rozpatrzenie wniosku oraz sporządzenie i zawarcie umowy kredytu w kwocie 60 zł; prowizję bankową od udzielonego kredytu w kwocie 206,58 zł; składkę ubezpieczeniową w kwocie 18.777,39 zł. Bank postawił do dyspozycji pozwanemu kwotę 61.777,39 zł. Kredytobiorca upoważnił Bank do przekazania kwoty 56.712,39 zł w celu całkowitej spłaty zadłużenia z tytułu umowy nr NP\ (...) zawartej w dniu 28 marca 2009 r. z (...) Bankiem SA oraz kwoty 2.165,00 zł celem całkowitej spłaty zadłużenia z tytułu umowy o limit karty kredytowej w (...) C-la/G.. Zgodnie z postanowieniami umowy oprocentowanie nominalne kredytu było stałe i wynosiło w stosunku rocznym 15.25 %, z zastrzeżeniem że nie może ono w stosunku rocznym przekraczać stopy odsetek maksymalnych, wynoszących czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Strony zgodnie postanowiły, iż zabezpieczeniem umowy będzie ubezpieczenie z tytułu śmierci, inwalidztwa i medical assistance w ramach umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...) oraz utraty pracy w ramach umowy zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...).

Pozwany zobowiązał się spłaty kredytu w 96 ratach płatnych w kwotach i terminach określonych w harmonogramie spłat, stanowiącym załącznik do umowy. Ustalono, że ostatnia rata wyrównawcza płatna będzie do 29 września 2017 r.

Spłaty zgodnie z umową zaliczane miały być w następującej kolejności na: opłaty i prowizje z tytułu prowadzenia konta osobistego, koszty windykacji, odsetki karne, odsetki umowne od kapitału przeterminowanego, kapitał przeterminowany, odsetki umowne raty bieżącej, kapitał raty bieżącej.

Oprocentowanie od zadłużenia przeterminowanego liczone miało być jako czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP.

W przypadku niewykonania przez Kredytobiorcę zobowiązań wynikających z umowy pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz Banku opłat za wysłanie monitów, windykacyjne wizyty terenowe, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego oraz opłaty administracyjnej za pozyskanie danych w wysokości określonej w Tabeli Opłat i Prowizji kredytu.

W umowie uregulowano również przesłanki i sposób jej wypowiedzenia. Strony uzgodniły, że w przypadku zapłaty zwłoki z zapłatą co najmniej dwóch pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności Bank wezwie Kredytobiorcę korespondencyjnie do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu. W przypadku, gdy Kredytobiorca nie ureguluje zaległości w powyższym terminie, Bank ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Umowa stanowiła, iż jej integralną częścią jest „Regulamin udzielania pożyczek i kredytów przez (...) Bank SA” (Regulamin). Pozwany oświadczył, że przed zawarciem umowy otrzymał aktualnie obowiązujący Regulamin i Tabelę.

Pozwany dodatkowo podpisał oświadczenia, iż przystępuje jako Ubezpieczony/Kredytobiorca do umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...) obejmującej swym zakresem ryzyko zgonu, inwalidztwa i medical assistance oraz do umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...) obejmującej swym zakresem ryzyko utraty pracy zwanej dalej umową ubezpieczenia i wskazuje (...) Bank SA jako osobę uprawnioną do otrzymania świadczenia w razie jego śmierci, inwalidztwa lub utraty pracy. Pozwany oświadczył w umowie, iż otrzymał Wyciąg z warunków umowy ubezpieczenia.

Umowa przewidywała, iż wraz ze spłatą kredytu NP\ (...) zawartego w dniu 28 marca 2009 r. pozwany w ramach pakietu dodatkowego zostanie objęty ochroną na wypadek zgonu, medical assistance przez (...) SA oraz ochroną na wypadek utraty pracy przez (...) SA na okres od 30 września 2009 r. do 30 września 2010 r. Zakres ubezpieczenia umowy zawartej z (...) SA obejmował 6 rat kredytowych.

Pozwany potwierdził, że otrzymał wyciąg z umów ubezpieczenia, na podstawie których objęty został ochroną ubezpieczeniową, w tym w ramach pakietu dodatkowego.

Harmonogram spłat stanowiący integralną cześć umowy kredytu wskazywał dokładnie wysokość miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej.

Zgodnie z Wyciągiem z umowy generalnej ubezpieczenia kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych udzielanych przez (...) Bank SA osobą bezrobotną jest osoba w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy , któremu przysługuje prawo do zasiłku, natomiast przez utratę pracy należy rozumieć utratę przez Kredytobiorcę stałego źródła dochodu na skutek rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem, z zastrzeżeniem postanowień pkt VI niniejszej umowy oraz uzyskanie statusu osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku dla bezrobotnych. Stosownie do pkt II ust. 2 Wyciągu odpowiedzialność Ubezpieczyciela z tytułu umowy w zakresie każdej indywidulanej umowy kredytowej objętej ochroną ubezpieczeniową i wszystkich związanych z nią zdarzeń ubezpieczeniowych, które mogą wystąpić w okresie ubezpieczenia, ograniczona została do 18 miesięcznych rat kredytu niespłaconych przez Kredytobiorcę na skutek utraty pracy, wymagalnych w okresie kiedy Kredytobiorca pozostaje osobą bezrobotną z zastrzeżeniem ust. 3, 4, 5 i 6.

Ubezpieczeniem, na podstawie niniejszej umowy mogła zostać objęta umowa kredytowa zawarta z Kredytobiorcą, który w dniu zawarcia umowy kredytowej złoży pisemne oświadczenie o przystąpieniu do ubezpieczenia, o treści zgodnej z załącznikiem nr 1 do niniejszej umowy.

Składka ubezpieczeniowa za każdą ubezpieczoną umowę kredytową płatna miała być jednorazowo z góry za cały okres trwania umowy kredytowej. W przypadku wygaśnięcia ochrony ubezpieczeniowej przed upływem okresu kredytowania wskazanego w umowie kredytowej Ubezpieczyciel zobowiązany był na wniosek Ubezpieczającego do zwrotu składki proporcjonalnie za niewykorzystany okres ochrony.

Zgodnie z Wyciągiem z umowy generalnej ubezpieczenia kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych udzielanych przez (...) Bank SA ochrona ubezpieczeniowa dla każdej ubezpieczonej umowy kredytowej rozpoczyna się od dnia podpisania przez Kredytobiorcę oświadczenia o przystąpieniu do ubezpieczenia i trwa przez okres obowiązywania umowy kredytowej. Ochrona ubezpieczeniowa Ubezpieczyciela w odniesieniu do każdej umowy kredytowej wygasa niezależnie od innych postanowień umowy m.in. z dniem wygaśnięcia umowy kredytowej, osiągniecia maksymalnego okresu wypłaty odszkodowania a ubezpieczyciel zaprzestaje wypłaty odszkodowania z tytułu danego zdarzenia ubezpieczeniowego m.in. z dniem, w którym osiągnięty został maksymalny okresy wypłaty odszkodowania, Kredytobiorca po utracie pracy podjął pracę, utracił status osoby bezrobotnej.

Warunki ubezpieczenia w pkt VI wskazywały wyłączenia odpowiedzialności Ubezpieczyciela. Zgodnie z nim Ubezpieczyciel był zwolniony od odpowiedzialności w sytuacji, gdy utrata pracy przez Kredytobiorcę nastąpiła bezpośrednio lub pośrednio w wyniku: 1) uzyskania przez Kredytobiorcę uprawnień emerytalnych lub rentowych, 2) rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, 3) rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy Kredytobiorcy, 4) wygaśnięcia umowy o pracę z innych przyczyn niż wypowiedzenie przez pracodawcę. Dodatkowo wskazano, iż odpowiedzialność Ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia jest wyłączona w przypadku gdy Kredytobiorca, pomimo otrzymania statusu osoby bezrobotnej, nie uzyskał prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Odszkodowanie wypłacane miało być zgodnie z harmonogramem spłat rat kredytu, za każdy udokumentowany miesięczny okres, w którym Kredytobiorca pozostaje osobą bezrobotną z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, z wyłączeniem miesiąca w którym Kredytobiorca uzyskał status osoby bezrobotnej.

Dodatkowa ochrona ubezpieczeniowa (pkt VIII Wyciągu) przysługiwała w sytuacji rozwiązania umowy kredytowej na skutek wcześniejszej spłaty kredytu.

Zgodnie z § 4 Regulaminu udzielania pożyczek kredytów przez (...) Bank S.A. podstawowym zabezpieczeniem wierzytelności Banku jest nieodwołalne upoważnienie udzielone przez Kredytobiorcę Bankowi do pobierania z Rachunku bieżącego środków na spłatę Kredytu. Bank w zależności od kwot Kredytu oraz okresów ich spłaty może przyjąć inne prawne formy zabezpieczenia spłaty. Koszty związane z ustanowieniem, zwolnieniem i zmianą zabezpieczenia Kredytu ponosi Kredytobiorca.

Do zawarcia ww. umowy kredytowej doszło w punkcie bankowym mieszczącym się w galerii handlowej, kiedy to pozwany wraz z żoną przebywali na zakupach. Pozwany posiadał już wówczas kilka wcześniej zawartych z (...) SA umów, które w swoich zapisach przewidywały tego samego typu ubezpieczenia jak umowa z dnia 30 września 2009 r. Pozwany odwiedził również inne placówki bankowe aby rozeznać się w ofertach kredytowych. Pozwany nie przewidywał innej formy zabezpieczenia kredytu (np. weksel, poręczenie), świadomie wyraził wolę zawarcia umowy ubezpieczenia obejmującej swym zakresem ryzyko zgonu, inwalidztwa i medical assistance oraz ryzyko utraty pracy. Pracownik Banku udzielił pozwanemu ogólnych informacji związanych z umową kredytową i jej warunkami, w tym warunkami zawieranych ubezpieczeń stanowiących zabezpieczenie kredytu, odsyłając w zakresie szczegółowych informacji do zapisów umowy. Po przeczytaniu umowy pozwany ją podpisał. Pozwany otrzymał wyciągi z umów ubezpieczeniowych.

Dowód: umowa kredytu nr (...) (k. 19-23, 72-76), harmonogram spłat (k. 24-27, 77-80), wniosek kredytowy (k. 81), Regulamin promocji „Zwrot prowizji” (k. 81-82), oświadczenie Kredytobiorcy o przeznaczeniu środków z udzielonego kredytu (k. 83), wyciągi z umów ubezpieczeniowych (k. 151-161), Tabele Opłat i Prowizji pożyczki/kredytu (k. 172-174), Regulamin udzielania pożyczek kredytów przez (...) Bank S.A. (k. 249), przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327), zeznania świadka A. S. (1) (k. 191).

Kwota kredytu została pozwanemu wypłacona, zgodnie z umową. W związku z ustanowionym zabezpieczeniem, Bank pomniejszył kwotę kredytu stosownie do zapisów umowy, a następnie przekazał środki odpowiednio 8.301,84 zł do (...) SA (...) oraz kwotę 10.474,28 zł do (...) SA (...).

W związku z dokonaniem spłaty przed upływem okresu obowiązywania umowy (...) Bank dokonał pozwanemu zwrotu niewykorzystanej składki ubezpieczeniowej w dniu 5 października 2009 r. w dwóch transzach w kwocie 3.187,74 zł oraz 4.468,80 zł.

Bank udzielając kredytu pozwanemu w celu zagwarantowania jego spłaty zabezpieczył go zgodnie z § 2 pkt 2 oraz § 4 Regulaminu udzielania pożyczek i kredytów. W trakcie trwania umowy pozwany nie wniósł o zmianę formy zabezpieczenia.

Dowód: bezsporne, potwierdzenie złożenia dyspozycji przelewu – zwrot ubezpieczenia (k. 206-207), Raport – zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę (k. 162-164), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 09-01-2018 (k. 165-171), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 30-05-2019 (k. 218-224), historia rachunku bankowego pozwanego (k. 225-243), harmonogram spłat (k. 244-245), rejestr – odsetki wymagalne (k. 246), raport – zestawienie naliczania odsetek umownych w kwocie 7.298,06 zł (k. 247), raport- zestawienie naliczania odsetek karnych (k. 248), opinia o obsłudze kredytu udzielonego przez (...) Bank S.A. (k. 255), historia spłat (k. 256-260), rozliczenie spłat umowy – wykaz wpłat i sposobu rozksięgowania wpłat (k. 292), przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327), zeznania świadka A. S. (1) (k. 191).

Dnia 29 listopada 2012 r. pozwany zawarł z pracodawcą porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę z przyczyn nieleżących po stronie pracownika tj. na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 k.p. i art. 10 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Stosunek pracy ustał z dniem 28 lutego 2013 r.

Dowód: porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę (k. 28-29), świadectwo pracy (k. 30-31), przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327), zeznania świadka A. S. (1) (k. 191).

Pozwany od marca 2014 r. zaprzestał spłacać kredyt na zasadach przewidzianych w umowie.

Pismem z dnia 18 kwietnia 2014 r. pozwany wezwał (...) Bank SA do uruchomienia ubezpieczenia kredytu (...) zawartego w dniu 30 września 2009 r. W piśmie wskazał, iż w dniu 28 lutego 2013 r. został zwolniony z pracy, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy i tym samym stosunek pracy z pracodawcą, na podstawie którego otrzymał ww. kredyt został rozwiązany. Pozwany wskazał, że od tego czasu nie ma etatu, przez rok próbował płacić zobowiązania związane z ww. kredytem, gdyż zapomniał że przedmiotowy kredyt jest ubezpieczony na wypadek utraty pracy. Do pisma załączył świadectwo pracy.

Bank wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty zaległych należności kredytowych.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2014 r. Bank poinformował pozwanego o konieczności dostarczenia brakujących dokumentów niezbędnych do przekazania roszczenia do Towarzystwa (...).

T. S. w piśmie z dnia 20 czerwca 2014 r. adresowanym do poprzednika prawnego powoda, podniósł że nie otrzymał odpowiedzi na swoje poprzednie pismo z dnia 18 kwietnia 2014 r. Wskazał, że jedyna korespondencja jaka dotarła do niego była wezwaniem do zapłaty. Pozwany zwrócił się z prośbą o podanie informacji, czy ubezpieczenie jest ważne.

Pismem z dnia 22 lipca 2014 r. ponownie wskazał, że oprócz wezwań do zapłaty nie otrzymał od Banku żadnej odpowiedzi w sprawie uruchomienia ubezpieczenia. W związku z powyższym oświadczył, że wypowiada umowę ubezpieczenia do kredytu o numerze (...) i tym samym odstępuje od tego ubezpieczenia i prosi o zwrot wpłaconej kwoty ubezpieczenia pobranej w dniu podpisania umowy kredytowej tj. 18.776,12 zł. Pozwany zażądał przesłania nowego harmonogramu kredytu pomniejszonego o kwotę ubezpieczenia.

W lipcu 2014 r. pozwany podjął nową pracę zarobkową.

Pismem z 5 sierpnia 2014 r. (...) Bank SA z siedzibą we W. na podstawie § 7 regulaminu udzielania pożyczek i kredytów przez (...) Bank SA oraz postanowień umowy kredytu § 2 pkt 11 wypowiedział pozwanemu umowę kredytu z dniem 11 września 2014 r. z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia i postawił całą należność z tytułu kredytu w stan natychmiastowej wymagalności. Bank wskazał, że w skład kwoty zadłużenia wchodzą: kapitał 72.866,57 zł, odsetki zaległe 7.292,29 zł, odsetki 117.08 zł, koszty windykacji 45 zł oraz zadłużenie z tytułu niedozwolonego zadłużenia na koncie osobistym 13,80 zł wraz z odsetkami w wysokości 0,47 zł, łącznie 80.335,21 zł. Jednocześnie Bank poinformował pozwanego, że z chwilą upływu okresu wypowiedzenia Bank będzie księgował należności następująco: opłaty windykacyjne, kapitał, odsetki umowne, odsetki karne. Dodatkowo podniósł, że bezzwłoczna wpłata co najmniej 10.802,43 zł (na którą składają się: kapitał 3.333,79 zł, należne odsetki 7.292,29 zł, odsetki karne 117,08 zł, koszty windykacji 45 zł, zadłużenie z tytułu niedozwolonego zadłużenia na rachunku bieżącym 13,80 zł, odsetki od niedozwolonego zadłużenia 0,47 zł.) spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia. Dokonana wpłata oznaczać będzie zgodę pozwanego na cofnięcie przez Bank wypowiedzenia.

Do dnia uprawomocnienia się wypowiedzenia umowy kredytowej pozwany dokonał 28 terminowych wpłat rat kredytowych, 15 rat uiścił po terminie, a 7 rat pozostawało w ogóle niespłaconych.

W dniu 12 września 2014 r. w związku z wcześniejszym wypowiedzeniem umowy kredytu Bank dokonał na rachunek pozwanego zwrotu niewykorzystanej składki ubezpieczeniowej w kwocie 3.927,86 zł oraz 1.167,45 zł, a następnie pobrał ww. kwoty na poczet zaległości kredytowych.

Pismem z dnia 22 października 2014 r. pozwany w nawiązaniu do braku informacji o postępach wypłaty z ubezpieczenia kredytu w związku z utratą pracy, zwrócił się do Banku o przesłanie umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...) oraz umowy zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a (...) SA (...), ponieważ nie otrzymał ich w dniu podpisania umowy kredytowej.

W odpowiedzi na powyższe pismo (...) Bank SA w piśmie z dnia 18 listopada 2014 r. wskazał, że z uwagi na brak skutecznego kontaktu telefonicznego, przekazują wyjaśnienia interesujących go kwestii. Bank poinformował, że nie ma możliwości wysłania do niego ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA a Towarzystwem (...), gdyż jest to dokument wewnętrzny Banku. Dodatkowo podkreślił, że Bank przesłał mu Ogólne Warunki Ubezpieczenia (stanowiące wyciąg z umowy generalnej ubezpieczenia oraz zawierające wszelkie istotne informacje z punktu widzenia Klienta) oraz kopię podpisanej przez pozwanego umowy kredytowej w dniu 2 października 2014 r. . W związku z pozwanego zgłoszeniem Bank ponownie przekazał ww. dokumenty. W nawiązaniu do pytania pozwanego dotyczącego statusu złożonego roszczenia Bank poinformował, że zostało ono zarejestrowane. Niemniej jednak w dalszym ciągu oczekuje na dokumenty niezbędne do skompletowania wniosku o wypłatę odszkodowania tj. ostatnie świadectwo pracy, decyzję z Urzędu Pracy o uznaniu za osobę bezrobotną i o przyznaniu zasiłku dla bezrobotnych, odcinki potwierdzające pobranie zasiłku dla bezrobotnych za kolejne miesiące.

W dniu 12 stycznia 2015 r. pozwany wstąpił do Banku z wnioskiem o restrukturyzację kredytu konsolidacyjnego zawartego w dniu 30 września 2009 r. i (...) w taki sposób, by możliwa była obsługa rat tych kredytów tj. ustalenie nowej wysokości rat miesięcznych, które będzie w stanie realizować. W treści pisma powoływał się na utratę w 2013 r. dobrze płatnej pracy i przekonaniu, wywołanym słowami pracownika Banku, że dla uruchomienia ubezpieczenia wymagane jest wyłącznie przedłożenie świadectwa pracy. Gdyby znał ubezpieczenia nie zgodził by się na nie. Pozwany wskazał, że nie otrzymał w dniu zawierania umowy kredytowej żadnych wyciągów z umów ubezpieczenia. Pozwany powoływał się na swoją trudną sytuację rodzinną i finansową.

W piśmie z dnia 18 lipca 2016 r. Bank odnosząc się do kwestii roszczenia z tytułu utraty pracy złożonego w ramach umowy nr (...) potwierdził, że ww. roszczenie zostało zarejestrowane w dniu 7 maja 2014 r. Natomiast w dniu 17 czerwca 2014 r. została do pozwanego skierowane pismo informujące o konieczności dostarczenia brakujących dokumentów. W związku z tym, iż do dnia sporządzenia niniejszej korespondencji pozwany nie dostarczył wymaganej dokumentacji roszczenie nie zostało przekazane do Towarzystwa (...). Bank ponownie zwrócił się do pozwanego o dosłanie stosownych dokumentów.

Pismem z dnia 5 września 2016 r. Bank przypomniał, iż umowa kredytowa została wypowiedziana, a zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia ochrona ubezpieczeniowa wygasa, a zwrot opłaty ubezpieczeniowej jest zwracany na konto Klienta od dnia wypowiedzenia umowy kredytowej, co też zostało uczynione. Bank w piśmie szczegółowo przedstawił sposób wyliczenia zwróconej opłaty ubezpieczeniowej i wskazał, że zaliczył ją na poczet zaległości przeterminowanych z tytułu wypowiedzianego kredytu. Ponownie wskazał, na konieczność przedłożenia stosownych dokumentów celem złożenia roszczenia z tytułu utraty pracy, które do dnia 5 września 2016 r. nie wpłynęły do Banku.

W piśmie z dnia 7 października 2016 r. pozwany złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w dniu 30 września 2009 r., w którym zobowiązał się wobec (...) Banku SA do zawarcia umowy o ubezpieczenie kredytu nr (...) z tytułu, którego uiściłem kwotę 18.776,12 zł. Wskazał, że został wprowadzony w błąd przez Bank, że ubezpieczenie jest stałe w całym okresie umowy oraz do wypłaty świadczenia potrzebne jest tylko zaświadczenie (świadectwo pracy) od pracodawcy, że przyczyna utraty zatrudnienia nie leży po mojej stronie. Pozwany podniósł, że w jego ocenie ubezpieczenie w ogóle go nie zabezpieczało i miało na celu jedynie wzbogacenie Banku.

W dniu 10 października 2016 r. pozwany ponownie zwrócił się do Banku z propozycją zawarcia porozumienia ugody w sprawie zadłużenia. Zaproponował i wniósł o zwrot całości kwoty przeznaczonej na ubezpieczenie w wysokości 18.776,12 zł lub zaliczenia jej w całości na poczet spłaty kredytu, pomniejszenie rzeczywistej kwoty kredytu w wysokości 61.777,39 zł o dokonane już wpłaty oraz zwrócone w całości ubezpieczenia, umorzenie powstałych odsetek. W sytuacji jeśli pomimo dokonanych już spłat i zwrotu całego ubezpieczenia zaliczonego na poczet kredytu nadal byłby on niepłacony podzielenie powstałej kwoty na 80 równych rat. Pozwany i Bank wymienili następnie dalszą korespondencję w omawianej kwestii.

Dowód: pisma pozwanego (k. 32-34, 36, 39-40, 45-49, 51-52), pisma (...) Banku SA (k. 35, 37-38, 41-44, 50, 271), wypowiedzenie umowy kredytu (k. 84), potwierdzenie złożenia dyspozycji przelewu – zwrot ubezpieczenia (k. 208-209), Raport – zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę (k. 162-164), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 09-01-2018 (k. 165-171), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 30-05-2019 (k. 218-224), historia rachunku bankowego pozwanego (k. 225-243), harmonogram spłat (k. 244-245), rejestr – odsetki wymagalne (k. 246), raport – zestawienie naliczania odsetek umownych w kwocie 7.298,06 zł (k. 247), raport- zestawienie naliczania odsetek karnych (k. 248), opinia o obsłudze kredytu udzielonego przez (...) Bank S.A. (k. 255), historia spłat (k. 256-260), rozliczenie spłat umowy – wykaz wpłat i sposobu rozksięgowania wpłat (k. 292), przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327).

(...) Bank SA z siedzibą we W. prawidłowo i zgodnie z umową dokonywał rozliczenia wpłat dokonywanych przez pozwanego.

Na wymagalne zadłużenie pozwanego z tytułu umowy kredytu składa się: 67.230,79 zł niespłaconego kapitału; 7.298,06 zł odsetek umownych; 16.425,24 zł odsetek karnych.

Dowód: umowa kredytu nr (...) (k. 19-23, 72-76), harmonogram spłat (k. 24-27, 77-80), Regulamin promocji „Zwrot prowizji” (k. 81-82), oświadczenie Kredytobiorcy o przeznaczeniu środków z udzielonego kredytu (k. 83), wyciągi z umów ubezpieczeniowych (k. 151-161), Tabele Opłat i Prowizji pożyczki/kredytu (k. 172-174), Regulamin udzielania pożyczek kredytów przez (...) Bank S.A. (k. 249), Raport – zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę (k. 162-164), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 09-01-2018 (k. 165-171), raport – zestawienie należności i spłat kredytu w PLN za okres od 30-09-2009 do 30-05-2019 (k. 218-224), historia rachunku bankowego pozwanego (k. 225-243), harmonogram spłat (k. 244-245), rejestr – odsetki wymagalne (k. 246), raport – zestawienie naliczania odsetek umownych w kwocie 7.298,06 zł (k. 247), raport- zestawienie naliczania odsetek karnych (k. 248), opinia o obsłudze kredytu udzielonego przez (...) Bank S.A. (k. 255), historia spłat (k. 256-260), rozliczenie spłat umowy – wykaz wpłat i sposobu rozksięgowania wpłat (k. 292), przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327), zeznania świadka A. S. (1) (k. 191).

Bank (...) SA z siedzibą w W. jako spółka przejmująca na podstawie art. 494 § 1 k.s.h. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank SA z siedzibą we W. jako spółki przejmowanej, w tym związane z wierzytelnością wobec pozwanego z tytułu umowy kredytu nr (...) z dnia 30 września 2009 r.

Dowód: odpis pełny z (...) Banku (...) S.A. (k. 276-284).

Pozwany ma obecnie 49 lat. Z zawodu jest historykiem. Pracuje w prywatnej firmie uzyskując dochód w wysokości 3.000 zł miesięcznie. Pozostaje w związku małżeńskim, w którym panuje ustrój wspólności majątkowej ustawowej. Z małżeństwa pochodzi dwoje 11-letnich córek, na których utrzymanie pozwany uiszcza miesięcznie 3.000 zł alimentów. Pozwany pozostaje na utrzymaniu żony. Pozwany wraz z żoną i córkami zamieszkuje w mieszkaniu własnościowym obciążonym kredytem hipotecznym , którego miesięczna rata wynosi ok. 2.000 zł. Pozwany nie reguluje żadnych należności z tytułu kredytu nr (...)\ (...).

Dowód: przesłuchanie pozwanego (k. 183, 213, 327), zeznania świadka A. S. (1) (k. 191), zaświadczenie (k. 53).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następującej oceny zebranego w sprawie materiału.

Na podstawie art. 229 i 230 k.p.c. Sąd przyjął bez dowodów te powołane przez powoda fakty, które pozwany przyznał, uznając, że przyznanie nie budziło wątpliwości, bądź których nie zanegował, ponieważ twierdzenia te znajdowały oparcie w okolicznościach sprawy, a nie pozostawały sprzeczności ze stanowiskiem strony milczącej i z wynikami rozprawy.

Sąd ustalił stan faktyczny także na podstawie dokumentów prywatnych. Dokumenty te Sąd uznał za wiarygodne jako nie budzące wątpliwości co do swojej prawdziwości i zgodności treści z prawdą. Dokumenty te w większości zostały dołączone do akt w odpisach poświadczonych za zgodność z oryginałami przez profesjonalnych pełnomocników stron. Te poświadczenia korzystały z domniemania prawnego zgodności treści z prawdą (art. 129 § 3 k.p.c. w zw. z art. 244 k.p.c.), które w żadnym wypadku nie zostało obalone.

Część dokumentów została złożona w kopiach, których wierność oryginałom nie budziła wątpliwości i nie była przez strony kwestionowana, dlatego Sąd uznał, że stanowią one wiarygodne potwierdzenie istnienia oryginałów. Dokumenty, na podstawie których dokonano ustaleń, nie budziły wątpliwości co do swej autentyczności. Także zgodność ich treści z prawdą nie wywoływała zastrzeżeń i nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Zatem nie było podstaw do odmówienia im w tym zakresie zaufania.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z 11 marca 2004 r. (V CZ 12/2004, nie publ.) bankowe dokumenty elektroniczne na podstawie ww. przepisu, traktować należy na równi z oświadczeniem utrwalonym na papierze za pomocą pisma - za dokumenty w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego. Powód przedłożył wydruki swych dokumentów istniejące w formie elektronicznej m.in. raporty – zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę, zestawienie należności i spłat kredytu w PLN, historia rachunku bankowego pozwanego, rejestr – odsetek wymagalnych, raporty – zestawienia naliczania odsetek umownych i odsetek karnych (k. 248), rozliczenie spłat umowy – wykaz wpłat i sposobu rozksięgowania wpłat. Dokumenty te Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Nie budziły one zastrzeżeń co do swojej autentyczności i zgodności treści z prawdą, a nadto znajdowały potwierdzenie w treści innych dokumentów. Ponadto zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym. Poza tym nie były przez pozwanego podważane.

Zeznania świadka A. S. (2) sąd uznał za prawdziwe w części. Jest ona żoną pozwanego i z oczywistych względów była ona ekonomicznie zainteresowana wynikiem procesu. Za istotne Sąd ocenił twierdzenia świadka, iż pracownik Banku poinformował pozwanego o ogólnych warunkach umowy i ubezpieczenia, odsyłając w zakresie szczegółowych postanowień umowy do jej treści, a także że pozwany przez podpisaniem umowy przeczytał ją. Sąd nie uznał natomiast za wiarygodne, iż pozwany otrzymał w dniu zawarcia umowy jedynie egzemplarz samej umowy, przeczy temu chociażby pisemne oświadczenie pozwanego złożone w treści umowy, iż otrzymał wyciągi z umów ubezpieczeń. Zeznania świadka w tym zakresie są również nieprzekonujące z powodu sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu trudno dać wiarę, iż pozwany zgodziłby się na ubezpieczenia, za które zapłacił ponad 18.000 zł nie znając ich warunków i poprzestając na ogólnikowych wyjaśnieniach przekazanych przez pracownika Banku, które siłą rzeczy nie mogły stanowić wyczerpujących informacji dotyczących praw i obowiązków zarówno ubezpieczającego, jak i ubezpieczonego. Sąd nie dał również wiary, iż pracownik Banku uzależniał udzielenie kredytu od ustanowienia wyłącznie zabezpieczenia w formie ubezpieczenia. Nie powinno budzić wątpliwości, że wymóg zabezpieczenia kredytu przez Bank jest dozwolony i stanowi normalną praktykę bankową zwłaszcza przy znacznych sumach kredytowanych środków. Pozwany zresztą w toku przesłuchania wskazał, że on sam był zainteresowany wyłącznie taką formą zabezpieczenia, odrzucając inne jego możliwości jak np. weksel, poręczenie itp.

Na wniosek pozwanego na podstawie art. 299 k.p.c. Sąd przeprowadził również dowód z jego przesłuchania w charakterze strony. Zeznania pozwanego w kwestiach niespornych nie budziły wątpliwości i były godne zaufania. Pozwany przyznał fakt zwarcia umowy kredytowej, zaprzestania spłaty zobowiązań z niej wynikających. Dla Sądu istotne były oświadczenia pozwanego, iż przedmiotowy kredyt nie był pierwszym zobowiązaniem zaciągniętym w (...) Banku SA, a dodatkowo, że wcześniejsze umowy również zabezpieczone były ubezpieczeniem. A zatem trudno założyć, iż pozwany nie miał świadomości w zakresie warunków ubezpieczeń, do których przystąpił. Dodatkowo pozwany przyznał, że przystąpił do ubezpieczenia dobrowolnie, a innych form zabezpieczenia nie brał w ogóle pod rozwagę. Jako godne zaufania Sąd ocenił także zeznania pozwanego dotyczące jego sytuacji osobistej i materialnej. W tym zakresie były spójne i przekonywujące oraz nie budziły wątpliwości z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego. Odnośnie pozostałych kwestii Sąd miał na uwadze, że strony są osobami najbardziej zainteresowanymi wynikiem sprawy, skutkiem czego dowód z ich zeznań jako źródło poznania prawdy jest najbardziej niepewny. Dlatego zeznana te wymagają szczególnie dokładnej weryfikacji przez analizę ich treści, sposobu składania i konfrontację z innymi dowodami oraz zasadami wiedzy i doświadczenia. Po takiej ocenie - w zakresie spornych faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy - Sąd uznał zeznania pozwanego za niewiarygodne. Sąd, nie dał wiary pozwanemu, iż w dniu zawarcia umowy nie otrzymał wyciągu z umów ubezpieczeń, albowiem w umowie wyraźnie potwierdził, iż takowe wyciągi otrzymał. Trudno uwierzyć, że pozwany, który deklarował iż czytał umowę kredytową podpisałby oświadczenie niezgodne z prawdą i w istocie świadomie stawiał się w niekorzystnej położeniu. Twierdzenia pozwanego, iż zgodził się na zaciągniecie zobowiązania w wysokości ponad 18.000 zł z tytułu ubezpieczenia nie znając jego warunków i poprzestając na ogólnikowych wyjaśnieniach pracownika Banku w omawianej kwestii twierdzącego, że Bank nie posiada dokumentu w postaci umów ubezpieczenia i zgodnie z jego praktyką nie przekazuje ich swoim klientom jest nieracjonalne i kłóci się z zasadami doświadczenia życiowego i logiki. Dziwi również to, że w takiej sytuacji pozwany nie wystąpił z wnioskiem do Banku o późniejsze doręczenie wyciągu z umów ubezpieczenia, których miał rzekomo nie otrzymać w dniu podpisania umowy, a uczynił to dopiero w momencie kiedy zaprzestał spłaty kredytu i to w okresie ponad rocznym od wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Pozwany nadto wskazał, że wcześniejsza umowa kredytowa z (...) Bankiem SA była również zabezpieczona umową ubezpieczenia tego samego typu, co umowa kredytowa będąca przedmiotem niniejszego postępowania. W świetle powyższego zupełnie nieprzekonywujące były jego oświadczenia, iż zawierając umowę kredytową w dniu 30 września 2009 r. i w okresie następczym nie miał wiedzy w zakresie warunków ubezpieczenia i procedury jego uruchomienia. W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, że pozwany miał wiedzę, iż ubezpieczenie wyłącza możliwość wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, a także konieczności spełnienia pozostałych przesłanek tj. uzyskania statusu osoby bezrobotnej z ustalonym prawem do zasiłku. W ocenie Sądu skierowanie do poprzednika prawnego powoda wniosku o uruchomienie ubezpieczenia i zasłanianie się nieznajomością warunków ubezpieczenia na skutek nieotrzymania wyciągu z omawianych umów było celowym działaniem zmierzającym do odroczenia terminu płatności kredytu w sytuacji trudności materialnych pozwanego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powód dochodził roszczenia o zaspokojenie nabytej przez siebie wierzytelności wynikającej z zawartej przez pozwanego z (...) Bank SA z siedzibą we W. umowy kredytu z 30 września 2009 r. nr (...)\ (...).

Bezsporne w sprawie pozostaje, że Bank (...) SA w W. na mocy art. 494 § 1 k.s.h. nabył ogół praw podmiotowych i związanych z nimi obowiązków przysługujących (...) Bank SA, przez co wszedł w całą jego sytuację prawną. Był zatem uprawniony do dochodzenia w niniejszym procesie roszczenia zgłoszonego przez swojego poprzednika prawnego.

Strony niniejszego procesu łączyła umowa kredytu. Fakt jej zawarcia przez pozwanego nie był między stronami sporny. Sąd w zakresie treści umowy, czynności ją poprzedzających oraz dokonywanych przez pozwanych spłat rat oparł się na dokumentach złożonych głównie przez stronę powodową, a mianowicie na umowie kredytu, dokumentach stanowiących załączniki do tych umów, jak również zeznaniach pozwanego. Sporne, były natomiast między stronami jej określone postanowienia oraz inne około kontraktowe czynności wzajemne stron.

Stosownie do treści art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Do ustawowych wymogów treści należy m.in. określenie zasad i terminu spłaty, wysokości oprocentowania i warunków jego zmiany, warunków rozwiązania umowy. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu bank może wypowiedzieć umowę. Istotną cechą tej umowy jest jej charakter wzajemny w rozumieniu art. 478 § 2 k.c. Ekwiwalentem świadczenia banku, polegającego na oddaniu do dyspozycji na czas oznaczony określonej kwoty pieniężnej, jest zapłata odsetek i prowizji, niezależna od obowiązku zwrotu wykorzystanego kredytu. Ten rodzaj i zakres ekwiwalentu przesądza również o odpłatnym charakterze umowy kredytu.

Zarzuty pozwanego wobec zgłoszonego roszczenia opierały się głównie na twierdzeniu, że wobec nieudostępnienia mu przed zawarciem umowy kredytowej warunków ubezpieczenia powinna wiązać go umowa ubezpieczenia w brzmieniu, który został mu przekazany przez pracownika tj. na wypadek utraty pracy, w więc w każdym przypadku. Wobec tego dokonane wypowiedzenie umowy kredytowej należy uznać za nieskuteczne. Ponadto podniósł, że gdyby znał te warunki nie doszłoby do zawarcia umowy kredytowej. Umowa kredytowa jest zatem nieważna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i zawiera klauzule abuzywne.

Mając zaś na uwadze całokształt okoliczności rozpatrywanej sprawy sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego, w zakresie w jakim podnosił, że bank zaniechał ciążących na nim obowiązków informacyjnych i przed zawarciem umowy nie zapoznał się z dokumentami związanymi z warunkami ubezpieczeń stanowiących zabezpieczenie kredytu. Wskazać należy, że pozwany, zgodnie ze swoimi twierdzeniami, poprzedził decyzję o zawarciu umowy z (...) Bankiem SA po rozeznaniu co do sytuacji na rynku kredytów i dostępnych ofert. Pozwany miał świadomość, iż chcąc zaciągnąć kredyt na tak wysoką kwotę każdy Bank będzie wymagał od niego zabezpieczenia. Pozwany wskazał, że w związku z tym, iż z (...) Bankiem SA współpracował już wcześniej i posiadał zobowiązania kredytowe zabezpieczone w taki sam sposób jak umowa zawarta 30 września 2009 r. podjął decyzję o wyborze właśnie oferty powodowego Banku. Warto zwrócić uwagę, że umowa z dnia 30 września 2009 r. miała na celu spłatę poprzednio zaciągniętych zobowiązań w powodowym Banku zabezpieczonych również ubezpieczeniem, którego składka została pozwanemu w części zwrócona w związku z przedterminową spłatą, a pozwany nie zgłaszał uwag w omawianym zakresie. Skoro pozwany w umowie kredytu oświadczył, iż zapoznał się z dokumentem regulaminu udzielania pożyczek i kredytów, a także wyciągów z ubezpieczeń to w kontekście ww. okoliczności tj. tego, że wcześniej analizował rynek i miał już doświadczenie kredytowe, to doświadczenie życiowe oraz reguły racjonalnego myślenia nakazują przyjąć, iż w sytuacji dostrzeżenia nieprawidłowości zapewne zgłosiliby ten fakt w banku i do czasu otrzymania wszystkich dokumentów nie podpisał umowy. Powyższe prowadzi do przekonania, iż podczas podpisywania umowy kredytu pozwany otrzymał wszystkie niezbędne dokumenty, co jest tym bardziej uzasadnionym przyjęciem, iż przez szereg lat nie kwestionował zasadności poboru i wysokości składki ubezpieczeniowej, co też potwierdzałoby, że znane mu były reguły pobierania tych należności. Zresztą gdyby nie otrzymał tego rodzaju dokumentów, to zapewne zwróciliby się do banku o ich dostarczenie. W ocenie Sądu pozwany znał warunki uruchomienia ubezpieczenia, dlatego też przez ponad rok od utraty pracy regulował należności kredytowe, zdając sobie sprawę, iż z uwagi na zawarte z pracodawcą porozumienie nie otrzyma odszkodowania. Zdaniem Sądu pozwany będąc w trudnym położeniu majątkowym, przyjął taktykę iż nie otrzymał wyciągów z ubezpieczenia w celu odroczenia terminów spłaty należności. Z tych względów Sąd stanął na stanowisku, iż pozwany bank spełnił swe obowiązki informacyjne i pozwany przed zawarciem umowy zapoznał się z regulaminami ubezpieczenia. Podpisując zatem umowę wyraził zgodę na treść stosunku ubezpieczeniowego i uznał jego wiążący charakter. Zabezpieczenia w postaci ubezpieczeń były zatem zgodnie przyjęte przez strony umowy. Pozwany zapoznał się z zasadami takiego ubezpieczenia poprzez złożenie podpisu na umowie kredytowej. Nie zachodziły żadne okoliczności podważające świadome i swobodne podjęcie przez pozwanego decyzji w przedmiocie związania się umową. Twierdzenia pozwanego, jakoby nie przedstawiono mu spornego dokumentu i uniemożliwiono zapoznanie się z jego treścią, są niewiarygodne i gołosłowne w świetle złożonego przez nich w dniu zawarcia umowy kredytu oświadczenia o zapoznaniu się z nim.

Przyjmując, że pozwany przed zawarciem umowy otrzymał sporne dokumenty, wszelkie jego zarzuty koncentrujące się na założeniu przeciwnym mające powodować oddalenie powództwa należało uznać za chybione. W ocenie Sądu dokonane przez Bank wypowiedzenie, wbrew stanowisku pozwanego było skuteczne. Dokonane w sprawie ustalenia potwierdziły, że pozwanego (...) Bank SA we W. łączyła umowa o kredyt gotówkowy z 30 września 2009 r. o nr (...)\ (...), na mocy której pozwany otrzymał określoną ilość środków pieniężnych i był zobowiązany do ich zwrotu w sposób i na warunkach w umowie ustalonych. Pozwany z tego obowiązku się nie wywiązał, w związku czym Bank powód wypowiedział mu umowę na zasadach w niej określonych. Pozwany opóźniał się z zapłatą należności wynikających z umowy (od marca 2014 r. zaprzestał jakichkolwiek spłat, a wysokość jego długu w czasie wypowiedzenia obejmowała co najmniej dwie pełne raty za co najmniej dwa okresy płatności) i mimo wezwań ich nie uregulował. Trzeba wskazać, że wypłata ubezpieczenia nastąpiła zresztą z winy pozwanego, który nie dostarczył brakujących dokumentów wymaganych przez ubezpieczyciela do wypłaty odszkodowania. Zwrócić uwagę należy, że pozwany uznając umowę ubezpieczenia za ważną poinformował Bank o zajściu zdarzenia ubezpieczeniowego jednak nie przedłożył dokumentów potwierdzających tę okoliczność. Powód w ostatnim z pism procesowych wskazał, iż w czerwcu 2014 r. pisał do pozwanego o nadesłanie niezbędnych dokumentów dla uruchomienia ubezpieczenia, a pozwany temu nie zaprzeczył. Zresztą następnie przed wypowiedzeniem kredytu pozwany złożył Bankowi oświadczenie o wypowiedzeniu i odstąpieniu od umowy ubezpieczenia żądając zwrotu składki ubezpieczeniowej w całości. Bank zatem wobec braku spłaty zaległości wypowiedział umowę kredytową.

Jako nieskuteczne uznać należało także usiłowanie uchylenia się przez pozwanego od skutków złożonego oświadczenia woli o przystąpieniu do ubezpieczeń, które pozwany zgłosił w piśmie z dnia 7 października 2016 r. , a zatem ponad 2 lata od wypowiedzenia umowy kredytowej i cztery lata od utraty pracy. Pozwany nie dowiódł, że błąd określony w art. 84 § 1 k.c. zaistniał, że miałby zostać wywołany przez Bank albo że o tym będzie Bank wiedział albo winien go zauważyć. W tym miejscu wskazać trzeba, że granicą, która wyklucza możność powołania się na "błąd", jest sytuacja, gdy mylne wyobrażenie o skutkach prawnych złożonego oświadczenia woli zostało spowodowane niedbalstwem strony w zapoznaniu się z treścią składanego przez nią oświadczenia woli (zob.m.in. wyrok SN z 8 marca 2012 r., III CSK 221/11, Lex nr 1164737). Tym samym możliwość powołania się na błąd jest wyłączona, jeżeli był on wywołany lekkomyślnością osoby składającej oświadczenie woli, polegającą na niedołożeniu należytej staranności w celu zbadania treści stosunku prawnego, który strona zamierza zawrzeć (zob. też wyrok SN z 30 czerwca 2005 r., IV CK 799/04, OSNC 2006/5/94; wyrok SN z 29 listopada 2012 r., II CSK 171/12, Lex nr 1294475). Z ustaleń faktycznych wynika, iż pozwanemu zostały w dniu zawarcia umowy kredytowej udostępnione wyciągi z ubezpieczeń, określające ogólne ich warunki. Jeśli pozwany przed podpisaniem umowy nie zapoznał się z ich treścią, a oparł jedynie na ogólnych informacjach podanych przez pracownika Banku, które z oczywistych względów nie mogły w sposób wyczerpujący przedstawić postanowień umów ubezpieczenia, nie można uznać, że działał pod wpływem błędu. Dodać trzeba, że pozwany złożył oświadczenie po terminie określonym w art. 88 § 2 k.c. i to osobie nieuprawnionej. Uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli nie miałoby zresztą żadnego wpływu na kwestię wypowiedzenia umowy o kredyt, albowiem nastąpiłoby po wypowiedzeniu.

Ponadto zgodnie z argumentem powoda, nawet gdyby nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej, to termin jej spłaty upływał w dniu 29 września 2017 r., a zatem od tego dnia wierzytelność ta byłaby w pełni wymagalna. Wobec powyższego argumenty pozwanego mające przemawiać za oddaleniem powództwa z uwagi na brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej i w związku z tym niewymagalności roszczenia, a zatem przedwczesności powództwa były całkowicie chybione.

Sąd nie znalazł również żadnych podstaw świadczących o tym aby umowa kredytowa była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego czy zawierała niedozwolone zapisy.

Pozwany wywodził nieważność umowy kredytowej na podstawie art. 58 § 2 k.c., zgodnie z którym nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Powołał się również ogólnie, nie wskazując na konkretne zapisy umowy, iż zawiera ona klauzule abuzywne. Zgodnie z art. 358 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Sąd bacząc na całokształt okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy i treści postanowień umowy kredytu i ubezpieczeń, doszedł do przekonania, iż nie dość, że postanowienia umowy kredytu w części wyboru zabezpieczenia umowy zostały przez strony indywidulanie uzgodnione, to nadto nie sposób jest mówić o tym, aby naruszały one w sposób rażący interes pozwanego jako konsumenta lub kształtowały jego prawa i obowiązku w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Pozwany wskazał wyraźnie podczas swoich zeznań, że dobrowolnie wyraził wolę na zabezpieczenie kredytu w formie ubezpieczeń na wypadek zgonu, medical assistance oraz na wypadek utraty pracy, albowiem te formy zabezpieczeń znał z poprzednio zaciągniętych zobowiązań kredytowych. Poza tym inne formy zabezpieczeń np. weksel, poręczenie nie wchodziły w grę. Pozwany w trakcie obowiązywania umowy kredytowej nie wnosił także o zmianę zabezpieczenia. Oznacza to, że pozwany wiedział jakie są możliwe formy ubezpieczenia i akceptował je wybierając te spośród nich, które z jednej strony były wymagane przez bank i jednocześnie były dla niego korzystne, albowiem także chciał zabezpieczyć swe interesy. Reasumując, powyższe okoliczności dają podstawy do przyjęcia, że postanowienia umowy w zakresie ubezpieczeń zostały między stronami uzgodnione indywidulanie, co implikowało niemożność badania ich abuzywności pod kątem przesłanek ujętych w art. 385 ¹ § 1 k.c. Nie sposób uznać także, że były one niedozwolone, czy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie można tracić z pola widzenia, iż tego rodzaju ubezpieczenia są powszechnie stosowaną formą zabezpieczenia w ramach zawieranych przez banki z ich klientami umów ubezpieczenia i brak jest podstaw do arbitralnego zakwestionowania ich ważności. Sąd nie znalazł podstaw, aby postanowienia umowy kredytowej z dnia 30 września 2009 r. naruszały rażąco interesy pozwanego. Ubezpieczenie stanowiło jedyną formę zabezpieczenia kredytu dla Banku. Chroniło także pozwanego, który w razie spełnienia przesłanek określonych w warunkach ubezpieczenia mógł otrzymać odszkodowanie. Pozwany zgodnie z Regulaminem udzielania pożyczek kredytów przez (...) Bank S.A. mógł zaproponować także inną formę ubezpieczenia, albo wnioskować o jego zmianę. Skoro strona pozwana miała wybór i świadomie go dokonała, to nie było możliwe uznanie postanowień umowy w tym zakresie za niedozwolone i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd podzielił również argumentację powoda, w zakresie odparcia zarzutów pozwanego związanych z wysokością składki za udzielenie ochrony ubezpieczeniowej. Dokonując oceny kwoty łącznej ubezpieczenia nie można pomijać skorelowanych z nią okresu trwania umowy tj. 96 rat oraz wysokości ubezpieczonego zobowiązania. Powód podniósł, iż choć w umowie i harmonogramie spłaty nie ma określonej pozycji wskazującej kwotę ubezpieczenia spłacana z każdą ratą, to można ją zasymulować biorąc pod uwagę zarówno zapisy umowne jak i powszechnie znany charakter umowy ubezpieczenia. W tym celu należałoby podzielić kwotę ubezpieczenia 18.776,12 zł przez 96 rat, co daje składową raty w wysokości ok. 197,64 zł, stanowiącej ok. 13 % raty kapitałowo-odsetkowej. Co nie odbiega znacząco od realiów rynkowych. Słusznie powód podniósł jednak, że jest to wyliczenie czysto teoretyczne, Bank bowiem kredytuje dla pozwanego całą kwotę ubezpieczenia, która następnie jest spłacana w ratach. Gdyby powód przekazywał składki co miesiąc, pozwany nie wpłacając jednej raty byłby pozbawiony w danym okresie ochrony ubezpieczeniowej, a dzięki mechanizmowi kredytowania jest ubezpieczony w całym okresie kredytowania, aż do wypowiedzenia umowy. Bank przy zawarciu umowy ubezpieczenia wpłacił środki ubezpieczycielowi, a po wypowiedzeniu umowy zwrócił pozwanemu środki z tytułu niewykorzystanego okresu ubezpieczenia w kwocie 5.035,78 zł. Koszt ubezpieczenia dla pozwanego wynosił zatem za 60 miesięcy kwotę 13.740,34 zł. Ma rację powód, iż pozwany zarzucając Bankowi błędy w rozliczeniu, mające skutkować nieważnością umowy, albowiem wpłacił do Banku kwotę większą niż otrzymał do dyspozycji od powoda, zdaje się zapominać iż w harmonogramie kredytu było jasno i klarownie wskazane rozbicie raty na kapitałową i odsetkową i nie spłacał zobowiązania o charakterze wyłącznie kapitałowym z zerowym oprocentowaniem i zerowymi kosztami zaciągnięcia zobowiązania. Oczywistym jest, że na rynku praktycznie nie istnieje możliwość zaciągnięcia nieoprocentowanych pożyczek, zwłaszcza na tak wysoką kwotę jaką pobrał pozwany, oraz na tak długi okres kredytowania.

Niezasadny był również zarzut przedawnienia roszczenia. Zgodnie z art. 117 § 1 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Z kolei § 2 tego przepisu stanowi, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W związku z tym należało w pierwszej kolejności rozważyć, jakiemu terminowi przedawnienia podlegały roszczenia dochodzone pozwem.

Były to roszczenia o zwrot kwot kredytu. Przepisy prawa nie przewidują żadnego szczególnego terminu przedawnienia roszczeń z umowy kredytu bankowego, dlatego mają w tym zakresie zastosowanie ogólne terminy przedawnienia roszczeń z art. 118 k.c. Stanowi on, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Dokonane w sprawie ustalenia prowadzą do wniosku, że roszczenie o zwrot przez pozwanego kwoty kredytu było związane z prowadzeniem przez Bank działalności gospodarczej. Przy zawieraniu umowy kredytu Bank niewątpliwie działał jako przedsiębiorca zajmujący się między innymi udzielaniem kredytów. Zatem przedmiotowe roszczenie podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia. Zgodnie z art. 120 § 1 k.c., bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W niniejszej sprawie wypowiedzenie nastąpiło w dniu 11 września 2014 r., a pozew został wniesiony do Sądu w dniu 28 grudnia 2016 r., a zatem przed upływem 3-letniego okresu przedawnienia. Gdy założyć, że wymagalność roszczenia powstała w dniu 30 września 2017 r. (dzień następujący po upływie terminu końcowego spłaty § 2 ust 2 umowy kredytowej) zarzut przedawnienia okazuje się również nieskuteczny.

Wysokość dochodzonego roszczenia, oraz prawidłowość rozliczania dokonywanych przez Bank wpłat (zgodnie z postanowieniami umowy), wbrew zarzutom pozwanego, w świetle przedłożonych dokumentów, w ocenie Sądu również została należycie wykazana przez powoda.

Sąd zwraca uwagę, że powód przedłożył do akt postępowania szczegółowe rozliczenie umowy kredytu (zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę, zestawienie należności i spłat kredytu, historię naliczania odsetek od umowy), obrazujące wysokość objętej pozwem wierzytelności do dnia jego sporządzenia z rozbiciem na poszczególne komponenty zadłużenia, w tym kapitał z wyszczególnieniem na wymagalny i niewymagalny, wysokość rat z rozbiciem na część odsetkową i kapitałową, wymagalność rat, datę spłat, okresy odsetkowe, stopę oprocentowania umownego i karnego, sposób kształtowania się zadłużenia w czasie, sposób rachowania spłat. Analiza ww. dokumentów nie dała żadnych podstaw do sformułowania wniosku o nieprawidłowym rozliczaniu kredytu.

W świetle analizy postanowień umowy, obowiązujących przepisów prawnych, wyjaśnień powoda w zakresie wyrażonych wątpliwości przez pozwanego w omawianym zakresie oraz przedłożonych dokumentów rozliczenia kredytu, Sąd nie miał wątpliwości, że ww. ogólnikowo sformułowany zarzut pozwanego należało uznać za niewykazany i nieuzasadniony. Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do uznania, że Bank czy obecny wierzyciel czynili działania zmierzające do nieuzasadnionego zawyżenia zadłużenia pozwanego. O ile pozwany wskazywał, że kwestionuje roszczenie tak o do zasady, jak i wysokości, to skutecznie nie zakwestionował sposobu wyliczenia roszczenia zaprezentowanego przez powoda. Nie wskazał bowiem jakie - jego zdaniem - założenia są wadliwe i jakie błędy w jego ocenie to wyliczenie zawiera. W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, że samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44, LEX nr 80854). Z tego też względu strona pozwana kwestionując roszczenie pozwu nie tylko co do zasady, ale również co do wysokości winna wskazać w jakim konkretnie zakresie wyliczenia są nieprawidłowe. Uzasadnione wobec tego było przyjęcie wysokości roszczenia wskazanej przez powoda.

Reasumując, Sąd uznał, iż powód wykazał swoje roszczenie co do zasady i co do wysokości, a w przedmiotowej sprawie brak jest jakichkolwiek podstaw aby pozwany mógł zwolnić się od odpowiedzialności za swoje zadłużenie wobec Banku.

Z dokonanych ustaleń wynikało, że całkowite zadłużenie pozwanego na dzień 30 grudnia 2016 r. (dzień złożenie pozwu) wynosiło 90.954,09 zł, z czego niespłacony kapitał stanowił 67.230,79 zł, odsetki umowne 7.298,06 zł, a odsetki karne 16.425,24 zł. Zatem żądanie zasądzenia 181.439,18 zł było uzasadnione.

Zasadne było także żądanie odsetek. Z tej ostatniej sumy, 67.230,79 zł stanowiło zadłużenie przeterminowane z tytułu kapitału. Zgodnie z umową, od takiego zadłużenia powodowi przysługuje prawo naliczania odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP. Uzasadniało to zasądzenie takich odsetek od ww. kwoty od dnia 28 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty.

Według art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenia, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Przepis ten ma charakter wyjątkowy, jego zastosowanie skutkuje uszczupleniem należności wierzyciela, a nadto odracza w czasie uzyskanie świadczenia. Choć ustanowiony jest w interesie dłużnika, stosując go Sąd powinien mieć jednak mieć na uwadze interesy obu stron. Sytuacja finansowa pozwanego jest jedną z okoliczności, które mają znaczenie dla oceny tego, czy występuje "szczególnie uzasadniony wypadek" w rozumieniu art. 320 k.p.c., nie jest to jednak okoliczność, która ex lege implikuje zastosowanie tej instytucji. Przeciwnie, fatalna, nie rokująca poprawy sytuacja finansowa pozwanego powinna - co do zasady - przemawiać za odstąpieniem od rozłożenia świadczenia na raty, gdyż z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż nie doprowadzi to do wykonania zobowiązania, a tylko odroczy uzyskanie przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 22 marca 2016 r., I ACa 787/15, LEX nr 2025501).

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd uznał, że pozwany nie wykazał aby rozłożenie świadczenia na raty gwarantowało jego spełnienie. Przeciwnie oświadczenia pozwanego złożone podczas jego przesłuchania wskazują, że obecnie nie posiada żadnych środków, które mógłby przeznaczyć na spłatę zobowiązania wobec powoda. Jego dochód wystarcza jedynie na zaspokojenie alimentów na córki, a on sam pozostaje na utrzymaniu żony. Poza tym rodzina posiada inne zobowiązania w tym kredytowe. Wobec niezaoferowania żadnych innych dowodów przemawiających za uwzględnieniem wniosku strony pozwanej w omawianym zakresie, Sąd nie doszukał się podstaw do przyjęcia założenia, że zastosowanie przepisu art. 320 k.p.c. przyczyni się do zaspokojenia powoda.

Orzeczenie o kosztach postępowania zawarte w punkcie drugim wyroku znajduje uzasadnienie w art. 98 k.p.c.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd, z uwagi na trudną sytuację materialną pozwanego nie obciążył ich nieuiszczonymi kosztami sądowymi (brakującej opłaty od pozwu).

sędzia Przemysław Okowicki