Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 36/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Rafał Kaniok

Sędziowie: SA – Przemysław Filipkowski (spr.)

SO del. – Paweł Dobosz

Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej A. R.

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2021 r. sprawy:

1) J. K. (1) urodz. (...) w M., syna E. i H.,

2) P. C. (1) urodz. (...) w W., syna J. i C.,

3) P. S. (1) urodz. (...) w W., syna K. i B.

oskarżonych z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 25 lutego 2020 r. sygn. akt VIII K 26/17

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonych J. K. (1), P. C. (1) i P. S. (1);

II. zasądza od oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej A. R. na rzecz oskarżonych P. C. (1) i P. S. (1) kwoty po 1440 (jeden tysiąc czterysta czterdzieści) zł każda tytułem zwrotu wydatków za czynności ustanowionych obrońców w postępowaniu odwoławczym;

III. wydatkami Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze obciąża oskarżycielkę posiłkową subsydiarną A. R..

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 36/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. VIII K 26/17 z 25.02.2020 r.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

x oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

x na niekorzyść

x w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

x

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/

Pełnomocnika pkt 1, 2 i 3 obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. :

1 i 3/ obrazy art. 424 § 1-3 kpk w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 6 ut. 1-3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegającej na sporządzeniu uzasadnienia wyroku na formularzu, o którym mowa w art. 99a § 1 kpk, mimo że narusza to prawo strony do rzetelnego procesu, zaś uzasadnienie przedstawiając tok rozumowania poprzedzający wydanie orzeczenia ma umożliwić jego kontrolę, a uzasadnienie sporządzone na formularzu w znacznym stopniu to uniemożliwia; nadto brak jest zwięzłego wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku i samodzielnej oceny prawnej Sądu wobec istotnych okoliczności zachodzących na gruncie prawa cywilnego oraz przepisania uzasadnienia prawnego wyroku SN z 11.12.2013 r. IV CSK 222/13, co nie mieści się w dyrektywach rzetelnego uzasadnienia wyroku;

2/ obrazy art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk polegającej na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniu dowolnej oceny ujawnionych dowodów oraz brak uwzględnienia całości przeprowadzonego materiału w postaci :

a/ wyjaśnień oskarżonych J. K., P. S. i P. C. w zakresie przydania im wiarygodności;

b/ zeznań świadków J. K. (3) i G. Ż., z których wynikało, że wspólnicy i nowy zarząd spółki (...) sp. z o.o. nie mieli świadomości przeniesienia cesją wierzytelności przysługujących przeciwko W. P. – całego majątku spółki na inne osoby prawne, nie dysponowali dokumentacją spółki, a G. Ż. i jego żona nie mieli kontaktu z P. S. i P. C.; zeznań W. P. (2) i A. R., mimo że uzupełniają się z innymi dowodami;

c/ zeznań J. K. ze sprawy PR 2 Ds. 2018/15 z 13.04.2016 r.;

d/ pominięciu dokumentów z akt, w tym Bankowego Tytułu Egzekucyjnego (...) z 26.01.2000 r., pisma J. K. z 4.12.2000 r., w którym złożył wniosek o ujawnienie zmian w rejestrze handlowym wyłącznie co do zmiany firmy spółki (...), przedkładając wyłącznie protokół NZW z 1.12.2000 r.; pisma J. K. z 20.12.2000 r., podającego się za prezesa zarządu spółki V.; pisma J. K. z 25.01.2001 r., podającego się za prezesa zarządu spółki V.; pełnomocnictwa z 18.08.2004 r. udzielonego P. S. przez J. K. do reprezentowania go jako osoby fizycznej w postępowaniu o wyjawienie majątku; pisma P. S. z 6.09.2006 r. w sprawie I C 971/06, w którym przedłożył postanowienie o wpisie zmiany firmy spółki wraz z odpisem KRS potwierdzając dalsze upoważnienie J. K. do reprezentacji spółki; pisma P. S. z 23.10.2006 r. w sprawie I C 971/06 wskazującego, że spółka (...) zmieniła firmę i przedkładającego niezgodny z rzeczywistością KRS pomijając brak zarządu spółki; pisma P. C. z 6.04.2001 r. do SR w sprawie XIV Ng 786/99 wskazującego, że spółka (...) dalej istnieje i posiada zarząd, przedkładając wyłacznie postanowienie o zmianie firmy spółki; pisma J. K. z 12.03.2008 r. do SR „Odmowa zapłaty grzywny w wysokości 300 zł”, w którym wskazuje, że dokumenty (...) sp. z o.o. podpisywał J. K. i do marca 2001 r. on miał dokumentację spółki.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Podzielić należy konsekwentne poglądy orzecznictwa, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku /tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r. sygn. IV KK 104/18, lex nr 2498022/. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy właściwie ocenił zebrane dowody zgodnie z art. 7 kpk oraz poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie niepopełnienia przestępstwa przez oskarżonych J. K. (1), P. S. (1) i P. C. (1). Oparł się na całości przedstawionego mu materiału dowodowego oraz wobec tego odnośnie poczynionych ustaleń nie naruszył art. 410 kpk, ponieważ uchybienie normie zawartej w przepisie art. 410 k.p.k. może nastąpić jedynie w wypadku nieuwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, a nie poprzez nieuwzględnienie czegoś, co potencjalnie dopiero mogłoby zostać na tej rozprawie ujawnione /tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.03.2014 r. sygn. III KK 396/13, lex nr 1451526/. Dotyczy to zaś tylko istotnych kwestii, a nie wszystkich podnoszonych przez strony procesu.

b/ Niespełnienie wymogów z art. 424 § 1-3 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy zmiany lub uchylenia wyroku, skoro jest to uchybienie o charakterze procesowym /art. 438 pkt 2 k.p.k./, a więc wymaga wykazania możliwego wpływu na treść orzeczenia. Takiego wpływu skarżący nie wykazał. Kwestię te przesądza nadto art. 455a kpk, który wyklucza uchylenie wyroku z powodu niespełnienia przez uzasadnienie wymagań z art. 424 kpk. W tej sprawie uzasadnienie sporządzone przez Sąd I instancji jest obszerne i szczegółowe, liczy aż 59 stron oraz jasno tłumaczy, dlaczego zapadł zaskarżony wyrok. Nadto sporządzeniu uzasadnienia wyroku na formularzu, o którym mowa w art. 99a § 1 kpk, nie narusza prawa strony do rzetelnego procesu. Przepisy art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 6 ust. 1-3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności nie zostały naruszone, ponieważ Sąd niewątpliwie przedstawił własną ocenę dowodów i jej wynik oraz analizę prawną co do braku wypełnienia znamion przestępstwa oszustwa przez oskarżonych. Odwołanie się do wyroku Sądu Najwyższego odnośnie rozumienia problematyki tzw. skargi pauliańskiej jest prawidłowe i świadczy o uwzględnieniu dorobku orzecznictwa. Zauważyć można, że nie sam fakt sporządzenia uzasadnienia wyroku na formularzu bądź w tradycyjnej formie decyduje o tym, czy uzasadnienie spełnia wymogi przewidziane przez przepisy prawa, ale treść uzasadnienia.

c/ Nie doszło do obrazy art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 § 1-3 kpk ani innych przepisów, która uniemożliwiałaby instancyjną kontrolę prawidłowości wyroku bądź nakazywała stwierdzenie sprawstwa i winy oskarżonych J. K. (1), P. S. (1) i P. C. (1). Zatem wniosek pełnomocnika o uchylenie wyroku jest w oczywisty sposób bezzasadny. Skarżący pomija, że istotą zarzucanego czynu miało być wprowadzenie w błąd składów orzekających Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawach sygn. I C 2407/03 i następnie I C 971/06 oraz działanie na szkodę A. R., a nie czynności podejmowane w innych sprawach i dotyczące innych stron. Wykraczają poza zakres zarzucanego czynu zabronionego – inne procesy cywilne prowadzone przeciwko W. P. (2) i E. P. (1) oraz podejmowane w nich czynności przez pełnomocników strony powodowej adw. P. S. (1) i adw. P. C. (1) oraz prezesa spółek J. K. (1), jak też postępowania w jeszcze innym przedmiocie. Ewentualne działania i zaniechania na szkodę innych podmiotów nie decydują o popełnieniu czynu zabronionego na szkodę A. R.. Nie została skutecznie zakwestionowana ocena wyjaśnień oskarżonych – wbrew twierdzeniom skarżącego, nie podważa ich całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, zaś nie ma znaczenia kwestia unikania odpowiedzialności za długi spółki (...) sp. z o.o. Słuszna jest także ocena zeznań świadków J. K. (3) i G. Ż. - nie mają znaczenia dla możliwości przypisania zarzucanego przestępstwa okoliczności, że wspólnicy i nowy zarząd spółki (...) sp. z o.o. nie mieli świadomości przeniesienia cesją wierzytelności przysługujących przeciwko W. P. tj. całego majątku spółki na inne osoby prawne, że nie dysponowali dokumentacją spółki, a G. Ż. i jego żona nie mieli kontaktu z P. S. i P. C.. Prawidłowo zanalizowano zeznania W. P. (2) i A. R. oraz uznano je za subiektywne i niewiarygodne co do popełnienia przestępstwa na szkodę A. P.-R., a skarżący odwołuje się tu do własnej oceny okoliczności sprawy.

d/ Skarżący nie podważył stanowiska Sądu Okręgowego – które należy w pełni podzielić, że P. C. w ogóle nie brał udziału w przedmiotowym postępowaniu sygn. I C 2407/03 i ponownym sygn. I C 971/06 przed Sądem Okręgowym w Gdańsku. Nie wykazano roli P. C. w tej sprawie, która miałaby polegać na współsprawstwie z pozostałymi oskarżonymi. Nie wykazano, aby miał on jakikolwiek istotny związek ze skargą pauliańską skierowaną przeciwko A. P.-R., uzyskaniem prawomocnego wyroku i uznaniem za bezskuteczną wobec powoda umowy o dożywocie w zamian za przeniesienie własności nieruchomości. Nie jest wystarczający udział tego oskarżonego w reprezentowaniu spraw spółki (...) sp. z o.o., gdyż w ogóle nie była ona stroną procesu w sprawach sygn. I C 2407/03 i I C 971/06, które dotyczyły innej strony powodowej.

e/ Zauważyć należy, że nie zostały podważone ustalenia Sądu Okręgowego w Warszawie odnośnie toku spraw sygn. I C 2407/03 i pod nową sygn. I C 971/06. J. K. działał w nich jako prezes zarządu (...) SA a adw. P. S. jako pełnomocnik tej spółki. Dnia 15.12.2003 r. to spółka (...) SA w W. wystąpiła z pozwem przeciwko A. P. (2) w oparciu o art. 527 § 1-3 kc i art. 531 § 2 kc. Zatem stroną powodową tego procesu nie była V. /później F./ sp. z o.o., która jako wierzyciel 15.11.2000 r. zbyła wierzytelność należną jej od W. P. (2). Następnie 17.12.2004 r. doszło do kolejnej cesji tej wierzytelności na rzecz spółki (...) sp. z o.o. Prawidłowe jest stanowisko, że dla ważności w/w cesji nie ma tu znaczenia kwestia uiszczenia ceny za wierzytelności. Spółka (...) sp. z o.o. przystąpiła do postępowania jako interwenient uboczny i reprezentował ją także adw. P. S. jako pełnomocnik, zaś jej prezesem był J. K..

f/ Sąd Okręgowy w Gdańsku prawomocnym wyrokiem z 13.11.2006 r. sygn. I C 971/06 uznał za bezskuteczną wobec (...) SA umowę o dożywocie w zamian za 3 nieruchomości, zawartą pomiędzy E. P. (1) a A. P. (2). Orzekł także o nakazaniu A. P. (2), aby zezwoliła na egzekucję powoda (...) SA z tych nieruchomości, prowadzonej na podstawie nakazu zapłaty z 16.09.1999 r. sygn. XIV Ng 786/99 i wyroku z 17.06.2002 r. sygn. XX GC 286/99. Oczywiście błędne jest stanowisko SO w Gdańsku, że nakaz zapłaty był prawomocny, natomiast prawomocny był przecież wyrok sygn. XX GC 286/99. Jednakże błąd co do prawomocności nakazu zapłaty nie wynikał z zatajenia przez P. S. jako pełnomocnika informacji o nakazie zapłaty ani tym bardziej z jakiegokolwiek działania J. K. czy P. C.. Przyjąć należy, że do błędnego zapisu w wyroku doszło na skutek przeoczenia okoliczności zawartych już w aktach sprawy I C 971/06. Nadto podzielić trzeba stanowisko judykatury i doktryny, że do wystąpienia ze skargą pauliańską nie jest niezbędna wymagalność wierzytelności ani prawomocne orzeczenie o niej, tym bardziej, że wystąpienie takie jest możliwe tylko w ciągu 5 lat od dokonania kwestionowanej czynności /art. 534 kc/. Inne są bowiem materialnoprawne przesłanki takiego pozwu /art. 527-531 kc, porównaj np. Kodeks Cywilny z Komentarzem pod red. J. Winiarza, Wydawnictwo Prawnicze 1989, tezy 1-26 do art. 527 kc, tezy 1-9 do art. 531 kc/. Tak więc nieprawomocność nakazu zapłaty czy jego późniejsze uchylenie nie powodowało stanu niemożności i nieskuteczności domagania się przez powoda orzeczenia stwierdzającego bezskuteczność umowy pomiędzy E. P. (1) a A. P. (2). Dodatkowo dla wydania przedmiotowego wyroku przez SO w Gdańsku wystarczające było istnienie wierzytelności stwierdzonej w prawomocnym wyroku z 17.06.2002 r. sygn. XX GC 286/99, a w istocie nawet wynikającej z samego zobowiązania W. P. /niezależnie od tego wyroku/. Przy czym od A. P. (2) egzekwowano tylko wierzytelność objętą wyrokiem z 17.06.2002 r. sygn. XX GC 286/99, a nie nakazem zapłaty. Nie można również pomijać, że wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 13.11.2006 r. sygn. I C 971/06 uprawomocnił się w takiej postaci, gdyż A. P. nie wniosła skutecznie apelacji, która została odrzucona postanowieniem z 2.01.2007 r., utrzymanym w mocy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku 30.03.2007 r. – czyli na taką treść wyroku miało wpływ nieskuteczne zachowanie jej i pełnomocnika w tym procesie cywilnym.

g/ Wbrew zdaniu skarżącego, nie podważają zaskarżonego wyroku wskazane dokumenty w postaci : 1) Bankowego Tytułu Egzekucyjnego (...) z 26.01.2000 r., 2) pisma J. K. z 4.12.2000 r., w którym złożył wniosek o ujawnienie zmian w rejestrze handlowym wyłącznie co do zmiany firmy spółki (...), przedkładając wyłącznie protokół NZW z 1.12.2000 r.; 3) pisma J. K. z 20.12.2000 r., podającego się za prezesa zarządu spółki V.; 4) pisma J. K. z 25.01.2001 r., podającego się za prezesa zarządu spółki V.; 5) pełnomocnictwa z 18.08.2004 r. udzielonego P. S. przez J. K. do reprezentowania go jako osoby fizycznej w postępowaniu o wyjawienie majątku; 6) pisma P. S. z 6.09.2006 r. w sprawie I C 971/06, w którym miał przedłożyć postanowienie o wpisie zmiany firmy spółki wraz z odpisem KRS potwierdzając dalsze upoważnienie J. K. do reprezentacji spółki; 7) pisma P. S. z 23.10.2006 r. w sprawie I C 971/06 wskazującego, że spółka (...) zmieniła firmę i przedkładającego niezgodny z rzeczywistością KRS pomijając brak zarządu spółki; 8) pisma P. C. z 6.04.2001 r. do Sądu Rejonowego w sprawie XIV Ng 786/99 wskazującego, że spółka (...) dalej istnieje i posiada zarząd, przedkładającego wyłacznie postanowienie o zmianie firmy spółki; 9) pisma J. K. z 12.03.2008 r. do Sądu Rejonowego „Odmowa zapłaty grzywny w wysokości 300 zł”, w którym wskazuje, że dokumenty (...) sp. z o.o. podpisywał J. K. i do 31.03.2001 r. on miał dokumentację spółki.

Nadmienić trzeba, że Bankowy Tytuł Egzekucyjny (...) oraz pełnomocnictwo z 18.08.2004 r., udzielone P. S. przez J. K. do reprezentowania go jako osoby fizycznej we wszczętym przez bank postępowaniu sygn. I Co 2425/06 o wyjawienie majątku – nie mają żadnego związku ze sprawą sygn. I C 971/06 i nie miały znaczenia dla wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Gdańsku. Pisma J. K. z 4 i 20.12.2000 r. oraz 25.01.2001 r. dotyczyły wniosku o ujawnienie zmian w rejestrze handlowym co do zmiany nazwy spółki (...) związanych z NZW z 1.12.2000 r. i świadczyły o zamiarze uporządkowania stanu prawnego, mimo odwołania go z funkcji prezesa zarządu, przy czym nie wpływały na rozpoznanie sprawy I C 971/06. Pisma P. S. nie udowadniały w toku postępowania I C 971/06, że spółka (...) /potem F./ sp. z o.o. dalej działała, a tylko, że dokonano cesji wierzytelności i jakiego są one rodzaju, co miało znaczenie dla zakresu roszczenia, wykazania umocowania strony powodowej i interwenienta ubocznego. Natomiast pismo P. C. z 6.04.2001 r. do Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy dotyczy sprawy XIV Ng 786/99 a nie sprawy I C 971/06, miało na celu poinformowanie o zmianie nazwy spółki i nie wykazano, aby w ten sposób działał on na szkodę A. P.-R.. Podobnie nie dotyczy sprawy I C 971/06 i sytuacji A. P.-R. pismo J. K. z 12.03.2008 r. /k.135-136 akt PR 2 Ds. 2018/15/.

Nadto w treści pisma z 6.09.2006 r. w sprawie I C 971/06 P. S. nie informuje, aby nakaz zapłaty z 16.09.1999 r. XIV Ng 786/99 był prawomocny /k.630-631 akt PR 2 Ds. 2018/15 i k. 59-60 akt VIII K 26/17/. Na rozprawie 2.10.2006 r. P. S. jasno podał, że tytułem wykonawczym jest wyrok z 17.06.2002 r. sygn. XX GC 286/99 i nic takiego nie mówił odnośnie nakazu zapłaty /k.635 akt PR 2 Ds. 2018/15/. Taki sam wniosek wynika z pisma P. S. z 23.10.2006 r., skoro przekazał o złożeniu apelacji przez W. P. w sprawie sygn. XX GC 1024/04 dotyczącej tego nakazu i niezakończeniu sprawy /k.641-643 akt PR 2 Ds. 2018/15 i k. 62-64 akt VIII K 26/17/. Natomiast fakt odwołania J. K. z funkcji prezesa w spółce (...) /F./ i późniejszy brak zarządu tej spółki nie mają żadnego wpływu na wydanie zaskarżonego wyroku, gdyż ta spółka nie występowała przeciwko A. P.-R., a cesja wierzytelności została dokonana prawidłowo wcześniej tj. 15.11.2000 r. Na marginesie podnieść można, że skarżący nie wykazał, aby J. K. /po 8.12.2000 r. zastąpił go w charakterze prezesa (...) sp. z o.o. J. K./, a nadto pełnomocnicy adw. P. S. czy adw. P. C. - do daty wydania wyroku z 13.11.2006 r. sygn. I C 971/06 mieli wiedzę, że spółka (...) /F./ nie posiada działającego zarządu, przy czym rezygnacja J. K. z funkcji prezesa nie okazała się skuteczna /tak postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie sygn. VII AGa 2191/18 k. 788-795 akt VIII K 26/17/. Okoliczność braku zarządu została podniesiona w innej sprawie tj. XX GC 244/07 SO w Warszawie dopiero 27.08.2007 r. /protokół k.187 i P. C. k. 669v akt VIII K 26/17/. Przy tym po zakończeniu postępowania cywilnego na tę okoliczność mogłaby się powoływać jedynie spółka (...) /F./ na swoją korzyść, a nie jej przeciwnicy procesowi /tak np. postanowienie SA w Warszawie sygn. VII AGa 2191/18 k. 788-795 akt VIII K 26/17/. Dodatkowo nie chodzi tu o przypuszczenia co do możliwej wiedzy i działań oskarżonych w kontekście realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego, ale wyłącznie o pewność w tych kwestiach – wina oskarżonego musi zostać udowodniona bez żadnych wątpliwości /w świetle zasady domniemania niewinności i zasady rozstrzygania nieusuwalnych wątpliwości na korzyść oskarżonego z art. 5 kpk/.

h/ Zatem nie doszło do wprowadzenia w błąd składów orzekających w sprawie I C 971/06 /poprzednio I C 2407/03/ co do prawomocności nakazu zapłaty ani w kwestii działania J. K. jako prezesa zarządu spółki (...) sp. z o.o. – obie te kwestie nie miały także znaczenia dla rozstrzygnięcia powództwa pauliańskiego. Nie budzi zaś wątpliwości, że zmiana zarządu i nazwy spółki (...) /później F./ sp. z o.o. nie wpływała na umocowanie jej pełnomocników do działania procesowego tzn. wcześniej udzielone pełnomocnictwo zachowywało ważność aż do momentu odwołania.

i/ W niniejszej sprawie nie mogły zostać poddane ocenie zeznania J. K. ze sprawy PR 2 Ds. 2018/15 PR G.-W. z 13.04.2016 r., ponieważ w świetle jednoznacznej regulacji art. 389 § 1 kpk możliwe jest jedynie odczytywanie wyjaśnień składanych przez oskarżonego w takim właśnie charakterze /tj. oskarżonego i podejrzanego/ a nie zeznań, kiedy miał inną rolę procesową świadka. Takie zeznania nie mogą w ogóle stanowić materiału dowodowego i nie mogą mieć żadnego znaczenia.

j/ Podnieść można, że przypisanie przestępstwa oszustwa możliwe jest jedynie przy ustaleniu, że dana osoba działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym na szkodę pokrzywdzonego. Nie jest tu wystarczający zamiar ewentualny. Nadto zamiar ten ma obejmować także sposób działania sprawcy i wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności pokrzywdzonego do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Istota przestępstwa polega na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej /tak np. A. Marek, Komentarz Kodeks Karny, ABC 2005, tezy 1-14 do art. 286 kk/. Natomiast w niniejszej sprawie takie wymogi nie zostały spełnione. Nie udowodniono, aby oskarżeni działali z zamiarem bezpośrednim kierunkowym i podejmowali jakiekolwiek oszukańcze zabiegi na szkodę A. R.. Dotyczy to również ewentualnego pomocnictwa do takiego czynu. Niezadowolenie skarżącego z treści zapadłego wyroku nie wpływa na ocenę realizacji ustawowych znamion przestępstwa wyłudzenia.

Lp.

Zarzut

2/

Pełnomocnika pkt 4 błędów w ustaleniach faktycznych poprzez :

a/ brak zidentyfikowania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniami i zaniechaniami oskarżonych działających łącznie a skutkiem w postaci dochodzenia należności od pokrzywdzonej A. R., co doprowadziło do uznania, że oskarżeni nie dopuścili się wyzyskania błędu sądu doprowadzając do rozporządzenia mieniem A. R.,

b/ uznanie, że brak jest dowodów potwierdzających świadomość oskarżonych, że korzyść majątkowa, jaką miały osiągnąć osoby prawne, była im nienależna, skoro z przepisów art. 38 kc i art. 201 ksh wynika, że osoby prawne działając poprzez swoje organy – w tym przypadku zarząd – a wobec jego braku /rezygnacja prezesa J. K. w kwietniu 2001 r./ powodowało to bezwarunkową niemożność uczestnictwa tej osoby prawnej w toku postępowania sądowego, a zatem obie sprawy o zapłatę przeciwko W. P. sygn. XX GC 1024/04 i 286/99 po rezygnacji J. K. winny zostać zawieszone, a wobec braku powołania organu spółki i bezskutecznego upływu terminu do podjęcia postępowania – umorzone, tak jak miało to miejsce w sprawie XX GC 244/07, a zatem w tych sprawach o zapłatę należności nie mogły zostać zasądzone,

c/ uznanie, że wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 13.11.2006 r. co do stwierdzenia prawomocności nakazu zapłaty dotyczy przyszłości, a nie ustalenia stanu rzeczy dotyczącego prawomocności istniejącego na dzień wydania wyroku, gdy Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał nakaz za prawomocny w wyniku wprowadzenia go w błąd i nie był uprawniony do rozstrzygania o prawomocności na przyszłość, co wykraczałoby poza ramy postępowania o uznanie określonej czynności prawnej za bezskuteczną, a zatem byłoby rozstrzygnięciem ponad żądanie pozwu,

d/ uznanie, że P. S. składając pisma pomijające brak zarządu w spółce (...)/ (...) sp. z o.o., mimo świadomości jego braku wynikającej ze stałej współpracy z pozostałymi oskarżonymi i uczestnictwa oskarżonych w kolejnych procesach sądowych przeciwko W. P., E. P. i A. P.-R., nie wprowadził sądu w błąd co do okoliczności, że J. K. jest prezesem spółki V./ (...) sp. z o.o., co doprowadziło do błędnej oceny, że oskarżony nie miał zamiaru dokonania zarzucanego czynu.

☐ zasadny

x częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Zarzut ten odnośnie lit. a, b i d jest wtórny do zarzutu z pkt 2 apelacji naruszenia przepisów procesowych tj. art. 7 i art. 410 kpk, a więc należy go tak samo negatywnie ocenić. Powtórzyć można, że nie wykazano, aby oskarżeni wprowadzili w błąd składy orzekające Sądu Okręgowego w Gdańsku i w ten sposób doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem oskarżycielki posiłkowej A. R., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

b/ Co do zarzutu lit. a zauważyć trzeba, że to nie brak zidentyfikowania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniami i zaniechaniami oskarżonych a skutkiem w postaci dochodzenia należności od pokrzywdzonej doprowadził do uznania, że oskarżeni J. K. i P. S. nie dopuścili się wyzyskania błędu sądu – to brak wprowadzenia w błąd składów orzekających w sprawach sygn. I C 2407/03 i nowa sygn. I C 971/06 decyduje o tym, że nie popełniono przestępstwa. Brak takiego związku przyczynowo-skutkowego zachodzi zaś pomiędzy zachowaniem P. C., który nie podejmował przecież żadnych czynności w toku spraw sygn. I C 2407/03 i I C 971/06. Natomiast oczywisty związek przyczynowo-skutkowy występuje pomiędzy działaniami J. K. i P. S. a dochodzeniem należności od A. R., co nie oznacza zaistnienia przestępstwa.

c/ Zarzut lit. b wprost odwołuje się do oceny dowodów, a zatem należy odesłać do powyższych rozważań co do pkt 2 apelacji. Nie można uznać, aby J. K., P. S. i P. C. mieli jakąkolwiek świadomość, że korzyść majątkowa dla zainteresowanych spółek, a w szczególności (...) SA, miała być nienależna. Nadto skarżący pomija materialne przesłanki dochodzenia akcji pauliańskiej, do których nie należy prawomocne stwierdzenie wierzytelności ani nawet jej wymagalność, czyli jej prawomocne zasądzenie od W. P. nie było warunkiem postępowania przeciwko A. R..

d/ Zarzut lit. d także dotyczy oceny dowodów, do której odniesiono się w powyższych rozważaniach co do pkt 2 apelacji. Nie można uznać, aby P. S. składając kolejne pisma wprowadził w błąd składy orzekające w sprawach sygn. I C 2407/03 i I C 971/06 co do tego, że J. K. jest prezesem spółki V. /później F./ sp. z o.o. po 8.12.2000 r., skoro Sąd Okręgowy w Gdańsku nie badał tej kwestii.

e/ Rację ma skarżący, że wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 13.11.2006 r. co do stwierdzenia prawomocności nakazu zapłaty nie dotyczy przyszłości i w tym zakresie stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest błędne, gdyż chodzi tu o stan rzeczy istniejący na dzień wydania wyroku cywilnego tj. 13.11.2006 r. /potwierdzony zarzut lit. c/. Jednakże przyjąć trzeba, że doszło tu do błędu Sądu Okręgowego w Gdańsku nie wynikającego z działań oskarżonych, jak też okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, na co wskazano już w rozważaniach co do pkt 2 apelacji.

Wniosek

Pełnomocnika o uchylenie wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

x niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie jest zasadny odnośnie oskarżonych J. K., P. S. i P. C. w świetle rozważań w części 3 co do zarzutów apelacji pełnomocnika, skoro nie wykazano, aby oskarżeni popełnili przestępstwo. Nadto wyrok uniewinniający oznacza, że jakiekolwiek inne rozstrzygniecie procesowe nie byłoby korzystniejsze dla oskarżonych, a zatem jest wykluczone.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Pkt I - rozstrzygniecie z pkt 1 wyroku o uniewinnieniu oskarżonych, z pkt 2 o obciążeniu oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej kosztami procesu, z pkt 3 i 4 o zasądzeniu od oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej na rzecz P. S. i P. C. zwrotu wydatków za czynności obrońców.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powyższe wynika z nieuwzględnienia zarzutów apelacji pełnomocnika w tej części, co wykazano wyżej w części 3.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

Nie dotyczy

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Zasądzono od oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej A. R. na rzecz oskarżonych P. C. (1) i P. S. (1) kwoty po 1440 zł każda tytułem zwrotu wydatków za czynności obrońców w postępowaniu odwoławczym na mocy art. 640 § 1 kpk, art. 634 kpk i art. 632 pkt 1 kpk w zw. z § 11 ust. 2 pkt 5, § 16 i § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22.10.2015 r. – z uwagi na nieuwzględnienie apelacji jej pełnomocnika.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Wydatkami Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze obciążono oskarżycielkę posiłkową subsydiarną A. R. na mocy art. 640 § 1 kpk, art. 634 kpk i art. 632 pkt 1 kpk – z uwagi na nieuwzględnienie apelacji jej pełnomocnika.

7.  PODPIS

Rafał Kaniok

Paweł Dobosz Przemysław Filipkowski

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego A. R.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt 1, 2, 3 i 4 – uniewinnienie osk. J. K., P. C. i P. S. oraz obciążenie A. P.-R. kosztami procesu i zwrotem wydatków za czynności obrońców.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

x na niekorzyść

x w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

x

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

x

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

x

uchylenie

Zmiana