Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2021 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Jankowska

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2021 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 24,38 zł (dwadzieścia cztery złote trzydzieści osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Joanna Jankowska

UZASADNIENIE

Powód M. W. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) M. W. w S. wniósł o wydanie w stosunku do pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym co do kwoty 1 951,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty oraz co do kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzi wierzytelności nabytej w drodze umowy cesji praw od poszkodowanej A. N. z tytułu obowiązku zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą komunikacyjną nr (...) z dnia 26 kwietnia 2019 r., w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki H. o numerze rejestracyjnym (...). Powód wyjaśnił, że poszkodowana rozpoczęła najem auta zastępczego w dniu 27 kwietnia 2019 r., tj. w dniu odstawienia uszkodzonego pojazdu do naprawy, a zwróciła w dniu 6 maja 2019 r., tj. w dniu odbioru naprawionego samochodu. Łączny czas najmu pojazdu zastępczego wynosił 9 dni i - w ocenie powoda - był adekwatny do czasu naprawy uszkodzonego pojazdu poszkodowanej. Zgodnie z twierdzeniami powoda pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i przyznał odszkodowanie w kwocie 945 zł, obniżając przyjętą przez powoda stawkę dobową czynszu najmu do kwoty 105 zł brutto. Spór między stronami dotyczył wysokości stawki dziennego czynszu najmu w kwocie 258,30 zł brutto, zasadności domagania się opłaty przygotowawczej w kwocie 80 zł brutto oraz opłaty za podstawienie i odbiór pojazdu w wysokości 492 zł brutto.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 26 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc 7464/19 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu pozwany wniósł sprzeciw, zaskarżając nakaz zapłaty w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany nie kwestionował okoliczności zdarzenia i własnej odpowiedzialności jako ubezpieczyciela sprawcy szkody. Nie zgodził się jednak z ustaloną przez powoda z wysokością dobowego czynszu za wynajęcie pojazdu. Pozwany wyjaśnił, że w dniu zgłoszenia szkody zaproponował poszkodowanej bezgotówkową organizację najmu pojazdu zastępczego. W wiadomości wskazano konkretne klasy pojazdów, modele i obowiązujące stawki. Zastrzeżono jednocześnie możliwość weryfikacji stawki dziennej do kwoty 105 zł brutto w przypadku najmu pojazdu segmentu SUV od innego podmiotu. Poszkodowana wynajęła od powoda pojazd zastępczy dwa dni przed zgłoszeniem szkody pozwanemu, a od dnia 8 maja 2019 r. wynajmowała samochód zastępczy od asystora pozwanego i korzystała z niego do 1 czerwca 2019 r.

W dalszej części postępowania strony podtrzymały stanowiska zajęte w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 26 kwietnia 2019 r. w wyniku kolizji drogowej uszkodzeniu uległ stanowiący własność A. N. samochód marki H. o nr rejestracyjnym (...). Sprawca szkody korzystał z ochrony pozwanego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ruchem tych pojazdów. Z uszkodzonego samochodu korzystał wyłącznie mąż A. N..

Dowód: zeznania świadka A. N. – protokół elektroniczny – k. 118 akt, zeznania W. N. – protokół elektroniczny – k. 118 akt

W dniu 27 kwietnia 2019 roku poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu pojazdu na okres od dnia 27 kwietnia 2019 roku do 6 maja 2019 r. Wysokość stałej dobowej stawki czynszu najmu określono na kwotę 258,30 zł. Zapłata za najem miała nastąpić na podstawie decyzji ubezpieczyciela sprawcy szkody.

Dowód: umowa najmu pojazdu – k. 34-35 akt, protokół zdawczo odbiorczy – k. 36 akt.

Powód w dniu 6 maja 2019 r. wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 2 896,70 zł brutto tytułem najmu samochodu zastępczego za okres 9 dni po 258,30 zł brutto za dobę. Kwota ta obejmowała także należności z tytułu opłaty przygotowawczej w wysokości 80 zł brutto oraz opłaty za podstawienie i odbiór samochodu w kwocie 492 zł brutto.

Dowód: faktura VAT – k. 37 akt.

W dniu 6 maja 2019 roku poszkodowana zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelała na powoda wierzytelność powstałą w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 25 kwietnia 2019 r. w części dotyczącej kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Dowód: umowa cesji wierzytelności – k. 38 akt, upoważnienie – k. 39-40 akt.

W trakcie zgłoszenia szkody pozwanemu poszkodowana została poinformowana przez niego o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego na czas naprawy pojazdu uszkodzonego lub niezbędny do zakupu nowego pojazdu. Została także poinformowana przez pracownika pozwanego o obowiązujących stawkach za najem pojazdu zastępczego, uzależnionych od klasy pojazdu oraz o obowiązku minimalizacji szkody.

Dowód: korespondencja elektroniczna wraz z załącznikami – k. 79-83 akt.

Od dnia 8 maja 2019 r. do 13 maja 2019 r. poszkodowana wynajmowała pojazd zastępczy od pozwanego.

Dowód: faktura (...) – k. 81 akt.

Pismem z dnia 29 maja 2019 r. pozwany powiadomił powoda o przyznaniu odszkodowania w związku z najmem pojazdu zastępczego w wysokości 945 zł, tj. za okres 9 dni po 105 zł brutto za dobę i kwotę tę uiścił na rzecz powoda. Powyższa kwota obejmowała również koszty podstawienia, odbioru pojazdu i przygotowania pojazdu.

Dowód : pismo pozwanego – k. 42-43 akt, potwierdzenie transakcji – k. 53 akt.

Powód odwołał się do powyższej decyzji, a następnie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 1951,70 zł brutto. Pozwany odmówił zmiany stanowiska w sprawie.

Dowód : pismo z dnia 2 lipca 2019 r. – k. 44-49 akt, wezwanie do zapłaty – k. 50-51 akt, pismo z dnia 29 lipca 2019 r. – k. 52 akt.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty, których autentyczność, prawdziwość i moc dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu i nie były kwestionowane przez strony, a także na podstawie zeznań świadków A. N. i W. N.. Sąd uznał, iż zeznania świadków były wiarygodne, gdyż pokrywały się w części z zebranym materiałem dowodowym, a nadto były jasne i rzeczowe.

Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął dowód z opinii biegłego z dziedziny techniki samochodowej na okoliczność ustalenia średniej stawki najmu pojazdu zastępczego o tej samej klasie i standardzie co wynajęty przez poszkodowaną według cen obowiązujących na rynku lokalnym właściwym dla miejsca zamieszkania poszkodowanej i ustosunkowania się co do wysokości kosztów najmu samochodu zastępczego wynikających z faktury VAT nr (...) z dnia 6 maja 2019 r. oraz dowodów z dokumentów w postaci umów najmu zawartych przez pozwanego z wypożyczalniami, albowiem były one nieprzydatne do rozstrzygnięcia niniejszego postępowania.

Mając na uwadze zapisy zawartej umowy o przeniesienie wierzytelności, a także treść art. 510 § 1 k.c. w zw. z art. 509 § 1 i 2 k.c. oraz stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie III CZP 63/19, zgodnie z którym pojęcie straty jako elementu szkody obejmuje wymagalne zobowiązania poszkodowanego wobec osoby trzeciej do zapłaty czynszu pojazdu zastępczego, o ile koszty te zostały poniesione, ale bez wymogu wyłącznie realnego, rzeczywistego spełnienia tego świadczenia przez dokonanie zapłaty wynajmującemu, wobec czego to do poszkodowanego należy decyzja, czy spełni świadczenie w sposób typowy przez dokonanie zapłaty, czy w inny sposób np. przenosząc na wierzyciela swoją wierzytelność wobec sprawcy o zapłatę zobowiązania, Sąd uznał, że na powoda przeszła wierzytelność odszkodowawcza przysługująca poszkodowanej wobec pozwanego ubezpieczyciela wraz z wszelkimi związanymi z nią prawami. Tym samym powód uzyskał legitymację procesową w sprawie.

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia stanowiły przepisy o umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Kwestię tę reguluje art. 822 k.c. Zgodnie z § 1 tego przepisu, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Wedle § 4 cytowanego artykułu, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. W przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych istotne znaczenie ma dodatkowo regulacja ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W przepisie art. 34 ust. 1 tej ustawy wskazano, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie zaś do art. 36 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy, odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Na gruncie powyższych przepisów utrwaliło się w orzecznictwie sądowym przekonanie, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, Legalis).

Nie mogą być jednakże uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów – tak jak w niniejszej sprawie - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475). W ocenie Sądu, okoliczności takie nie zostały przez powoda wykazane. Wniosków odmiennych nie uzasadnia w żaden sposób fakt wcześniejszego niż zgłoszenie szkody pozwanemu wynajęcia przez poszkodowaną samochodu zastępczego. Jeżeli bowiem istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Poniesienia wyższych kosztów najmu samochodu zastępczego nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być zatem uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. W niniejszej sprawie poszkodowana z jednej strony zaniechała działań zmierzających do niezwłocznego zgłoszenia szkody, co umożliwiłoby pozwanemu zaoferowanie jej samochodu zastępczego, a z drugiej – bezzwłocznie wynajęła samochód zastępczy od powoda, co nie było zachowaniem racjonalnym, zwłaszcza w zestawieniu z późniejszym faktem wynajęcia kolejnego pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego. Skoro bowiem poszkodowana najęła taki samochód w oparciu o propozycję pozwanego, oznacza to, że nie było żadnych przeszkód, aby taki pojazd został jej wynajęty już w dniu 27 kwietnia 2019 roku, czyli w dniu zawarcia umowy najmu z powodem. W sprawie nie zostały zaś wykazane żadne okoliczności, które uzasadniałyby konieczność skorzystania przez poszkodowaną z oferty powoda. W tej sytuacji, czyli ewidentnego naruszenia przez poszkodowaną obowiązku współdziałania z dłużnikiem przy likwidacji szkody dla zmniejszenia jej rozmiarów, oraz mając na uwadze wypłacone przez pozwanego odszkodowanie za cały czas najmu pojazdu zastępczego przy zastosowaniu stawki dobowej czynszu najmu w wysokości 105 zł brutto oraz nieudowodnienie konieczności poniesienia większych wydatków w tym zakresie Sąd oddalił powództwo w całości na mocy art. 822 § 1 k.c. a contrario.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., czyli zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 24,38 złotych tytułem opłat za pełnomocnictwo procesowe.

Sędzia Joanna Jankowska