Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 01 lipca 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa

Ławnicy: Paweł Dąbrowski

Elżbieta Trusińska

Protokolant: starszy protokolant sądowy Aleksandra Łaszuk

po rozpoznaniu w dniu 01 czerwca 2021 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. D.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K.

o ustalenie istnienia stosunku pracy

I.  ustala, że powód Ł. D. był zatrudniony u pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. w okresie od dnia 02 kwietnia 2007 roku do dnia 31 lipca 2015 roku na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy;

II.  zasądza od pozwanej (...)S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Ł. D. kwotę 120,00 zł. (słownie: sto dwadzieścia złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Paweł Dąbrowski sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa Elżbieta Trusińska

Sygn. akt: VI P 82/20

UZASADNIENIE

Ł. D. pozwem z dnia 4 marca 2016r. (data wpływu), skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o ustalenie istnienia stosunku pracy w okresie od 2 kwietnia 2007r. do 31 lipca 2015r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy, a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że z pozwanym łączyła go umowa zatytułowana „umowa o świadczenie usług”. Na tej podstawie miał świadczyć na rzecz pozwanego usługi za wynagrodzeniem, na warunkach w niej opisanych. Powód zajmował stanowisko Regionalnego Przedstawiciela Handlowego. Struktura zatrudnienia w spółce była zhierarchizowana, w ramach tego samego działu możliwe było wspinanie się po kolejnych szczeblach w ramach awansu. Zdaniem powoda, łączyła go z pozwanym umowa o pracę, a nie umowa zlecenie.

(pozew – k. 1-9; protokół rozprawy z 7 lipca 2017r. – k. 412v)

(...) S.A. z siedzibą w K. w odpowiedzi na pozew z dnia 29 marca 2016r. (data nadania) wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Dla uzasadnienia stanowiska wyjaśnił, że wiążąca strony umowa o świadczenie usług, zawarta w dniu 7 grudnia 2011r. wraz z aneksami, nie tylko formalnie stanowiła umowę o świadczenie usług, z wiodącym elementem umowy agencyjnej, ale przede wszystkim faktycznie była wykonywana jako umowa o charakterze cywilnoprawnym, podlegająca regulacji przepisów kodeksu cywilnego, w szczególności przepisom art. 758 i nast. k.c.

(odpowiedź na pozew – k. 256-264)

Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI P 111/16 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w W.VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił że powód Ł. D. był zatrudniony u pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. w okresie od dnia 02 kwietnia 2007 roku do dnia 31 lipca 2015 roku na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy oraz zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Ł. D. kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(wyrok z dnia 18.06.2019r. – k. 502)

Od powyższego wyroku pozwana spółka złożyła apelację wnosząc o jego uchylenie, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

(apelacja – k. 528-536)

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2020 roku Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w W.VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt VII Pa 91/19 - uchylił wyrok z dnia 18 czerwca 2019 roku wydany w sprawie o sygn. akt VI P 111/16 i zniósł postępowanie w części od 4 czerwca 2019 roku przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Południe w W.VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za obie instancje. W uzasadnieniu Sąd II Instancji stwierdził, że postępowanie przeprowadzone przez Sąd I Instancji od 4 czerwca 2019 roku jest dotknięte nieważnością tj. w zakresie przesłuchania powoda, ponieważ ówczesny, aktualny pełnomocnik procesowy strony pozwanej nie został skutecznie zawiadomiony o terminie rozprawy wyznaczonej na 4 czerwca 2019 roku. Wobec czego Sąd I Instancji rozpoznając ponownie sprawę ma powtórzyć postępowanie dowodowe od 4 czerwca 2019 roku w dotkniętym nieważnością zakresie tj. przesłuchać powoda i ewentualnie osobę wskazaną za stronę pozwaną.

(wyrok z dnia 05.02.2020 r. z uzasadnieniem – k. 569-581)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 kwietnia 2007r. strony zawarły umowę o świadczenie usług, na mocy której powód zobowiązał się do stałego pośredniczenia oraz przedstawicielstwa bez prawa wyłączności, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu standardowych dla przedsiębiorstwa umów w szczególności o obsługę agencyjną płatności gotówkowych poprzez sieć terminalową i sprzedaży jednostek umożliwiających korzystanie z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłatowym.

Następnie strony podpisały kilka aneksów do umowy, a także dalsze umowy o świadczenie usług.

Powód był zatrudniony w pozwanej spółce w okresie od 2 kwietnia 2007r. do 31 lipca 2015r.

(dowód: umowa o świadczenie usług z 2 kwietnia 2007r. – k. 12-17; aneks z 7 czerwca 2011r. – k. 18; aneks z 16 listopada 2007r. – k. 19; aneks z 4 marca 2008r. – k. 20-23; aneks z 18 maja 2010r. – k. 24-26; umowa o świadczenie usług z 7 grudnia 2011r. – k. 27-34; umowa o świadczenie usług z 30 czerwca 2014r. – k. 35-44; zmiany w umowie – k. 44; potwierdzenia płatności – k. 287)

Powodowi zależało na zawarciu umowy o pracę, ale pozwana zaproponowała jedynie umowę cywilnoprawną. Powód zdecydował się na zawarcie umowy w formie zaproponowanej przez pozwaną, będąc poinformowanym, że jest to w tym momencie jedyna możliwa forma współpracy. Ze względu na brak pracy powód zdecydował się na zawarcie umowy o świadczenie usług.

(dowód: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej – k. 317; zeznania powoda – nagranie rozprawy z 1 czerwca 2021 roku. od 00:05:45 do 01:14:33)

Pozwana spółka jest przedsiębiorcą świadczącym m.in. usługi przekazu pieniężnego. Usługi te świadczone są na terytorium całego kraju.

Pozwana jest zobowiązana do stosowania procedur outsourcingowych. Prowadzi ewidencję dokumentującą umowy outsourcingowe.

(okoliczność bezsporna, a nadto dowód: struktura organizacyjna – k. 316; procedura outsourcingowa - k. 288-308; zestawienie umów outsourcingowych – k. 318-321)

W pozwanej spółce powód zajmował stanowisko Regionalnego Przedstawiciela Handlowego (RPH). Było to stanowisko wyodrębnione w strukturze spółki, na którym zatrudnione były też inne osoby. Pozostałe osoby, podobnie jak powód, również były zatrudnione w ramach stosunków cywilnoprawnych.

Struktura zatrudnienia w spółce była zhierarchizowana, w ramach tego samego działu możliwe było wspinanie się po kolejnych szczeblach w ramach awansu. W wewnętrznej strukturze pozwanej spółki, osoby zatrudnione na stanowiskach RPH były nazywane przez przełożonych pracownikami.

(dowód: wiadomość e’mail z 23 lipca 2010r. – k.45; korespondencja e’mail z 10 stycznia 2011r. – k. 46-47; umowy o świadczenie usług innych pracowników – k. 322-328)

W celu należytego wykonywania obowiązków powód otrzymał od pozwanej mienie w postaci: komputera, oprogramowania, czytnika kodów kreskowych, służbowego telefonu komórkowego oraz samochodu osobowego marki S. (...), a następnie O. (...). Korzystał też z karty paliwowej. Pozwana pokrywała koszty przejazdów powoda w ramach wykonywanych obowiązków. Powód oraz jego rodzina otrzymali od pozwanej karty MultiSport.

(dowód: protokół przekazania ruchomości – k. 49-50, 57-58, 61, 74-77; dokumenty zat. „zobowiązanie” - k. 51-56; 59-60; 62; dot. karty paliwowej – k. 63-73; zeznania świadka M. D. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 00:15:56 do 00:56:01)

Bezpośrednim przełożonym powoda był Dyrektor Sprzedaży. Do obowiązków powoda należało przede wszystkim:

- sprawdzenie bieżących wiadomości mailowych i udzielenie na nie odpowiedzi;

- sprawdzenie raportu windykacji i wykonanie telefonów do dłużników;

- weryfikacja planu tygodnia/dnia pod względem wykonanych i powierzonych zadań;

- sprawdzenie bieżących wyników sprzedaży w całej bazie, jak również w poszczególnych punktach sprzedaży;

- przygotowanie materiałów marketingowych oraz innych materiałów potrzebnych do wykonywania bieżących czynności;

- odbiór sprzętu elektronicznego (terminale, skanery, sprzęt komputerowy) od kuriera, sprawdzenie go i przygotowanie do wykonania czynności serwisowych (potwierdzenie przyjęcia, aktywacja urządzenia/zadania, potwierdzenie wykonania serwisu/zadania);

- wizyty handlowe oraz marketingowe, a także szkolenia serwisowe w terenie;

- zadania KA wyznaczone w karcie zadań, np. odwiedzanie sieciowych punktów sprzedaży, uruchamianie nowych, szkolenie pracowników supermarketów, bądź hipermarketów;

- serwis i szkolenia w punktach kasowych (...) S.A. prowadzonych na rzecz kontrahentów;

- rozwiązywanie bieżących problemów klientów;

- wizyty u kontrahentów (dyrektorów, prezesów sieci handlowych lub ich przedstawicieli);

- wyszukiwanie nowych punktów sprzedaży, sieci handlowych itp.;

- zawieranie umów wg narzuconych tygodniowych/miesięcznych/kwartalnych targetów rozliczanych finansowo;

- raportowanie bieżących czynności do przełożonych lub poszczególnych działów firmy;

- dbałość o powierzone mienie: telefon, komputer, laptop, samochód.

(dowód: zeznania świadka B. Z. – nagranie rozprawy z 11 października 2016r. od 00:18:24 do 01:08:33; zeznania świadka M. T. – nagranie rozprawy z 11 października 2016r. od 01:08:33 do 01:47:35; zeznania powoda – nagranie rozprawy z 1 czerwca 2021 roku. od 00:05:45 do 01:14:33; zeznania świadka M. D. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 00:15:56 do 00:56:01)

Miejscem wykonywania obowiązków przez powoda było województwo m., w szczególności S., W., S., M., O., G., Ł. i W..

W przypadku konieczności zastępowania nieobecnych kolegów, miejscem pracy było całe województwo m., a czasem także ościenne województwa.

(dowód: wiadomości e’mail z 27 lutego 2013r. – k. 48; zeznania świadka M. D. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 00:15:56 do 00:56:01)

Powód wykonywał swoje obowiązki na podstawie wyraźnych wytycznych objętych wewnętrznymi regulaminami, z którymi przedstawiciele handlowi byli każdorazowo zapoznawani. Także przełożeni wydawali szczegółowe wytyczne co do wykonywanych przez powoda obowiązków. Brak postępowania wedle zaleceń wiązał się z konsekwencjami, w tym z rozwiązaniem umowy.

Powód brał udział w szkoleniach organizowanych przez pozwaną, na których informowano powoda jakie czynności ma wykonywać odwiedzając kontrahentów, jak się zachowywać. Powód musiał odwiedzić 8 – 10 sklepów dziennie i wykonać w nich określone przez przełożonego czynności. Jego czas pracy był rejestrowany na podstawie zeskanowania kodu w każdym ze sklepów, w którym był jako przedstawiciel pozwanej.

Pracownicy działu RPH podlegali ocenie dokonywanej przez swoich przełożonych.

(dowód: procedura zlecenia i rozliczania zleceń serwisowych V.1.10 – k. 77-80; regulamin oceny punktów należących do sieci handlowo-usługowych współpracujących, załącznik nr 3 do umowy o świadczenie usług –k. 81-85; instrukcja dystrybucji zdrapek, załącznik nr 4 – k. 86-89; instrukcja serwisowania lottomatów, zał. Nr 5 – k. 90-95; procedura zlecania i rozliczania zleceń serwisowych z 23 czerwca 2014r. – k. 96-100; wzór raportu zleceń – k. 101; wzór protokołu serwisowego – k. 102-103; materiały szkoleniowe – k. 104-111; wzór instalacji i wzór demontażu – k. 112-113; instrukcja obsługi programu do dystrybucji zdrapek – k. 114-117; protokół instalacji/deinstalacji – k. 118; protokół wymiany urządzeń – k. 119; wiadomości mailowe – k. 120-134; zeznania świadka K. G. – nagranie rozprawy z 7 lipca 2017r. od 00:32:48 do 01:13:54; )

Powód wykonywał swoje obowiązki na rzecz pozwanej osobiście, a praca na jej rzecz była jedynym źródłem jego dochodów w okresie obowiązywania umowy. Nie było możliwe, aby powód mógł równolegle świadczyć usługi na rzecz innych podmiotów. Tylko on miał imienne pełnomocnictwo do występowania w imieniu pozwanej wobec kontrahentów.

Na potrzeby zawarcia spornej umowy o świadczenie usług, jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej powód wskazał swój dom rodzinny.

(dowód: zeznania świadka K. G. – nagranie rozprawy z 7 lipca 2017r. od 00:32:48 do 01:13:54; zeznania świadka G. P. - nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r.. od 00:56:01 do 01:23:33; zeznania świadka S. B. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 01:23:33 do 01:53:09; zeznania świadka D. Z. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 01:53:09 do 02:25:40; zeznania powoda – nagranie rozprawy z 1 czerwca 2021 roku. od 00:05:45 do 01:14:33)

Powód, a także pozostali pracownicy „RPH” korzystali z urlopów wypoczynkowych, których termin zgłaszali każdorazowo swojemu przełożonemu. Urlopy były ewidencjonowane w systemie „E.”. O każdej nieobecności w pracy, czy to z powodu planowanego urlopu, czy też w wypadkach zdrowotnych, powód musiał informować przełożonych.

W razie nieobecności powoda w pracy, zastępował go inny pracownik działu RPH. Nie było możliwe, aby powód zlecił wykonywanie swoich obowiązków jakiemukolwiek podmiotowi zewnętrznemu. W okresie kiedy powód był nieobecny z powodu np. urlopu wypoczynkowego był zastępowany przez innego pracownika pozwanej.

Adres mailowy powoda był zarejestrowany na domenie pozwanej spółki, a wszystkie wysyłane przez niego maile (niezależnie czy chodziło o korespondencję zewnętrzną, czy wewnętrzną) miały wskazane w stopce pełną nazwę pracodawcy, a także nazwę stanowiska zajmowanego przez powoda w spółce, tj. Regionalny Kierownik Sprzedaży.

(dowód: wiadomości mailowe – k. 135-187; wydruk z tabeli zawierający plany urlopowe i system zastępstw – k. 187-195; wiadomości mailowe – k. 245-252)

Bezpośredni przełożony powoda (przede wszystkim każdoczesny Dyrektor Sprzedaży) lub inny wyższy rangą pracownik pozwanej wyznaczali mu zakres zadań oraz sposób ich wykonania, jak i czas pracy. Powód otrzymywał od przełożonego plik w E.. Na początku każdego miesiąca pracownicy, w tym powód, otrzymywali tzw. kartę zadań, z której wynikały konkretne zadania. Karta zadań była rozsyłana pracownikom przez M. D.. Po zakończonym miesiącu (albo dłuższym okresie), karty zadań były odsyłane do M. D., który weryfikował w jakim zakresie plan został zrealizowany.

W wiadomościach mailowych (wiadomości z 18-19 listopada 2014r.) Dyrektor Sprzedaży wielokrotnie podkreślał, że powód jest rozliczany przez przełożonego z czasu pracy. Przełożeni weryfikowali także, czy powierzone powodowi zadania są przez niego realizowane. Raz w miesiącu sprawdzana była karta zadań pracowników RPH.

Powód pracował przez 5 dni w tygodniu. Nie miał ściśle określonych godzin pracy, ale z specyfiki rynku, na którym działa pozwana spółka niemożliwe było, aby pracownicy działu RPH całkowicie dobrowolnie dysponowali czasem pracy. Powód co do zasady zaczynał pracę po godzinie 8.00, i było mu wskazywane przez przełożonych, że ma pracować po 8 godzin dziennie. Musiał brać pod uwagę godziny pracy sklepów, w których działała ich usługa. Powód przy wykonywaniu swoich obowiązków w ramach zawartej z pozwaną umowy cywilnoprawnej nie przedstawiał się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Wynagrodzenie powoda płatne było raz w miesiącu, po rozliczeniu kart zadań pracownika.

(dowód: wiadomości mailowe – k. 196-244; zeznania świadka B. Z. – nagranie rozprawy z 11 października 2016r. od 00:18:24 do 01:08:33; zeznania świadka K. G. – nagranie rozprawy z 7 lipca 2017r. od 00:32:48 do 01:13:54; zeznania powoda – nagranie rozprawy z 1 czerwca 2021r.. od 00:05:08 do 01:14:33; zeznania świadka G. P. - nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 00:56:01 do 01:23:33; zeznania świadka S. B. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 01:23:33 do 01:53:09; zeznania świadka D. Z. – nagranie rozprawy z 6 lutego 2018r. od 01:53:09 do 02:25:40)

W dniu 28 kwietnia 2015r. pozwany rozwiązał z powodem umowę zlecenia ze skutkiem na dzień 31 lipca 2015r.

(dowód: oświadczenie pozwanej o wypowiedzeniu umowy – k. 253)

W stosunku do pozwanej była przeprowadzona w listopadzie oraz grudniu 2013r. na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej okresowa kontrola. W ramach kontroli nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości co do formy zawieranych z pracownikami umów.

(dowód: zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli z KNF – k. 308; zalecenie pokontrolne – k. 309-316)

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zeznań powoda Ł. D., świadków M. T., B. Z., K. G., M. D., G. P., D. Z., S. B., dokumentów złożonych przez strony do akt przedmiotowej sprawy, a także oświadczeń stron co do okoliczności bezspornych.

Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków M. T., B. Z., K. G., M. D., G. P., S. B., D. Z., Sąd ocenił jako wiarygodne jedynie w zakresie w jakim znalazły potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Zeznania były spójne i jednolite, korespondowały ze sobą tworząc logiczną całość. Świadkowie (M. T., B. Z.) zeznali, że powód zajmował stanowisko przedstawiciela handlowego i współpracował z pozwanym na podstawie umowy cywilnoprawnej, niemniej jednak ocena stanu faktycznego należy do Sądu, a nie do świadków, a z ich dalszych zeznań wynika, że łącząca strony umowa nosiła znamiona stosunku pracy. Świadkowie zeznali także, że każdy pracownik organizował sobie czas pracy jak było mu wygodnie, jednocześnie jednak podkreślając, że z racji specyfiki rynku, na którym działa pozwana spółka niemożliwe było, aby pracownicy działu RPH całkowicie dobrowolnie dysponowali czasem pracy. Musieli brać pod uwagę godziny pracy sklepów, w których działała ich usługa. Z zeznań świadków wynika także, że powód miał ściśle określony zakres obowiązków, a nadto podlegał kontroli swoich przełożonych. W treści zeznań podkreślono także, że w przypadku nieobecności pracownika musiał on zgłosić swoją nieobecność przełożonemu, aby możliwe było zagwarantowanie dla niego na dany dzień zastępstwa. Nieobecność pracownika była ewidencjonowana. Z zeznań świadków wynika także, że powód nie mógł zlecić osobie trzeciej wykonywania swoich obowiązków. Świadek M. D. zeznał, że na początku każdego miesiąca wysyłał pracownikom RPH, w tym powodowi, tzw. kartę zadań, z której wynikały powierzone zadania oraz przewidziany na to czas.

Zeznania powoda Ł. D. Sąd uznał za wiarygodne. W zasadniczym, zakresie korespondowały one z zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków, w zakresie w jakim Sąd uznał je za wiarygodne. Sąd oczywiście miał na uwadze, że upływ czasu od spornego okresu spowodował, że zeznania poszczególnych świadków, czy powoda w pewnych kwestiach od siebie odbiegały. Jednakże w zasadniczych kwestiach były one ze sobą spójne i wiarygodne.

Sąd pominął dowód z zeznań pozwanego z uwagi na niezgłoszenie wniosku o dopuszczenie takiego dowodu. Ponadto, żaden przedstawiciel pozwanej spółki tj. jej członek lub członkowie zarządu nie stawili się na rozprawę na dzień 1 czerwca 2021 roku, także nie było możliwości dopuścić taki dowód przez Sąd z urzędu. Wobec powyższego Sąd pominął dowód z zeznań strony pozwanej.

Zgromadzone w niniejszej sprawie dowody z dokumentów Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne. Na żadnym etapie rozpoznawania sprawy strony postępowania nie zakwestionowały jakiegokolwiek dowodu, nie podniosły jego nieautentyczności lub niezgodności ze stanem rzeczywistym. Były one zatem nie tylko spójne wewnętrznie, ale i korespondowały ze sobą, tworząc logiczną całość, dlatego też stanowiły podstawę ustalonego przez Sąd stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

Strony nie wnosiły o uzupełnienie postępowania dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania sprawy było zgłoszone przez powoda Ł. D. przeciwko (...) S.A. roszczenie o ustalenie stosunku pracy.

Na wstępie należy zauważyć, że podstawą prawną dla powództw o ustalenie istnienia prawa bądź stosunku prawnego jest regulacja z art. 189 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem powód musi wykazać dodatkowo istnienie interesu prawnego uzasadniającego roszczenie. Interes ten stanowi więc podstawową przesłankę materialnoprawną powództwa o ustalenie, a jednocześnie jest on kryterium zasadności wyboru tej formy ochrony praw podmiotowych. Przez „interes” należy rozumieć potrzebę wynikającą z sytuacji, w jakiej powód się znalazł, natomiast „prawny” dotyczy szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych podmiotu. Powództwo o ustalenie zmierza do usunięcia stanu niepewności w łączącym strony stosunku prawnym. W wyroku z dnia 5 grudnia 2002 roku (sygn. akt I PKN 629/01) Sąd Najwyższy wskazał, że na podstawie art. 189 k.p.c. pracownik ma interes prawny w ustaleniu rzeczywistej treści realizowanego stosunku pracy, jeżeli dochodzone ustalenie ma charakter niemajątkowy lub sprawia, że oparte na nim potencjalne roszczenia majątkowe mogą się zaktualizować dopiero w przyszłości. W związku z powyższym Sąd uznał, że interes prawny powoda istniał obiektywnie.

Aby rozstrzygnąć w niniejszej sprawie, czy strony łączył stosunek pracy należy określić, jakie są przesłanki, które przemawiają za istnieniem takiego stosunku prawnego i odróżniają go jednocześnie od stosunku cywilnoprawnego. Z analizy regulacji art. 22 § 1 k.p. wynika, iż cechami stosunku pracy są: wykonywanie przez pracownika pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, wykonywanie tej pracy osobiście i pod kierownictwem pracodawcy, a także wyznaczenie przez pracodawcę miejsca i czasu pracy, zaś sam pracodawca zobowiązuje się w ramach tego stosunku do zapłaty pracownikowi wynagrodzenia (tak też: wyrok SN z dnia 07.10.2009r., sygn. akt III PK 39/09, wyrok SN z dnia 09.01.2001r., sygn. akt I PKN 872/00).

Powyższe wskazuje więc, że o stwierdzeniu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy nie przesądza nazwa umowy, ani jej formalne postanowienia, ale to czy są faktycznie wykonywane, czyli sposób ich realizacji. Jeżeli są one realizowane w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. praca jest wykonywana w ramach stosunku pracy. W wyroku z dnia 25 listopada 2005 roku (sygn. akt I UK 68/05) Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonywanie tych samych czynności może występować w ramach umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej. Cechą umowy o pracę nie jest pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, bo to może też pozostawać w umowach cywilnoprawnych, lecz wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy (pracy podporządkowanej). Ta cecha ma charakter konstytucyjny dla istnienia stosunku pracy. Dla stwierdzenia, że występuje ona w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej i stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika. Sąd podziela powyższe poglądy.

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz powoda, pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że wykonywana przez niego praca, była wykonywana w ramach stosunku pracy.

Istotnym jest, że powód, przystępując do wykonywania pracy miał określony zakres czynności, czas wykonywania pracy, oraz wysokość wynagrodzenia. Czynności, które miał wykonywać były zlecane do wykonania przez przełożonych.

Jak wynika z poczynionych przez Sąd ustaleń, powód miał ściśle określone miejsce wykonywania obowiązków, jako województwo mazowieckie, w szczególności S., W., S., M., O., G., Ł. i W.. Wyłącznie na potrzeby zawarcia umowy o świadczenie usług, jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej powód wskazał swój dom rodzinny.

Powód wykonywał swoje obowiązki na podstawie wyraźnych wytycznych objętych wewnętrznymi regulaminami, z którymi przedstawiciele handlowi byli każdorazowo zapoznawani. Także przełożeni wydawali szczegółowe wytyczne co do wykonywanych przez powoda obowiązków. Brak postępowania wedle zaleceń wiązał się z konsekwencjami, w tym z rozwiązaniem umowy. Bezpośredni przełożony powoda wyznaczali mu zakres zadań oraz sposób ich wykonania, jak i czas pracy. Chociażby w wiadomościach mailowych z 18-19 listopada 2014r. Dyrektor Sprzedaży podkreślał, że powód jest rozliczany przez przełożonego z czasu pracy. Poza tym powód podlegał ocenie przez przełożonych.

Dodatkowo podkreślenia wymaga okoliczność, że zarówno powód, jak również pozostali pracownicy „RPH” korzystali z urlopów wypoczynkowych, których termin zgłaszali każdorazowo swojemu przełożonemu, a ich urlopy był ewidencjonowane w systemie „e.”. O każdej nieobecności w pracy, czy to z powodu planowanego urlopu, czy też w wypadkach zdrowotnych, powód musiał informować przełożonych.

Nadto na uwagę zasługuje fakt, że zajmowane przez powoda stanowisko Regionalnego Przedstawiciela Handlowego (RPH) było stanowiskiem wyodrębnionym w strukturze spółki. Struktura zatrudnienia w spółce była zhierarchizowana, w ramach tego samego działu możliwe było wspinanie się po kolejnych szczeblach w ramach awansu. W wewnętrznej strukturze pozwanej spółki, osoby zatrudnione na stanowiskach RPH były nazywane przez przełożonych pracownikami.

Odnosząc się do zawartych w treści umowy zapisów odnośnie możliwości posłużenia się innymi osobami przy wykonywaniu umowy, Sąd podnosi, że był to zapis „fikcyjny”. W rzeczywistości bowiem powód nie mógł zlecać osobom trzecim wykonywania umowy. Tylko on miał imienne pełnomocnictwo do występowania w imieniu pozwanej wobec kontrahentów. Ponadto z treści wydawanych powodowi poleceń oraz tego, że miał swój unikalny identyfikator którym się posługiwał, nie miał możliwości przekazać innemu pracownikowi spoza pozwanej spółki swoich obowiązków. Jeśli powód był nieobecny to mógł tylko powierzyć swoje obowiązki innemu pracownikowi pozwanej jako przedstawicielowi handlowemu. Dotyczyło to również zastępowania powoda w czasie kiedy ten miał urlop.

Sąd Najwyższy uznał, że dla wyłączenia umowy spod reżimu prawa pracy nie jest wystarczające formalne zadekretowanie w umowie, iż wykonawca nie musi świadczyć pracy osobiście. Dla takiego wyłączenia konieczna jest po pierwsze rzeczywista możliwość posługiwania się zastępcą w warunkach danej umowy, po drugie fakt, że w trakcie wykonywania zobowiązania możliwość ta była wykorzystana. W przeciwnym bowiem razie, w sytuacji gdy inne cechy stosunku pracy są spełnione, umowa cywilna stwarza tylko pozór kontraktu o tym charakterze prawnym. Przede wszystkim jednak w świetle art. 22 §1 ¹ k.p. oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania (a tak właśnie było w ramach zatrudnienia powoda w pozwanej spółce – powód był bowiem rozliczany z osobistego wypełniania obowiązków wobec spółki). Samo zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania w pracy przez inną osobę niż pracownik nie jest wystarczające (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 maja 2010r., I PK 8/10).

Jak wynika z zeznań powoda, zawierając umowę z pozwaną stanął przed wyborem pomiędzy mniej korzystnym dla niego stosunkiem cywilnoprawnym, a bezrobociem. Pracodawca zawsze jest podmiotem silniejszym, a niemalże regułą jest, że większość umów zwieranych pomiędzy nierównymi podmiotami, następuje w ramach umów cywilnoprawnych. Podobnie wyglądało to w przedmiotowej sprawie, powód nie mógł faktycznie negocjować formy zatrudnienia, a jedynie przyjąć to, co zaoferowała mu strona pozwana, co też ostatecznie uczynił. Przy wykonywaniu swoich obowiązków powód nie przedstawiał się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, nie był tak też traktowany przez klientów pozwanej. Miał identyfikator który otrzymał od pozwanej z jej logiem, kodem kreskowym który był indywidualnie do niego przypisany.

Reasumując Sąd stwierdził, że powód, przystępując do wykonywania pracy miał określony zakres czynności, czas wykonywania pracy, oraz wysokość wynagrodzenia. Zaś czynności, które miał wykonywać były zlecane do wykonania przez przełożonych. Miał ponadto odgórnie określony czas i miejsce pracy. Powód nie miał swobody w kształtowaniu swojego czasu pracy, nie mógł także wykonywać czynności w czasie dla niego dogodnym. Ponadto był zobowiązany do wykonywania poleceń przełożonego, w ściśle określony na szkoleniach sposób. Powyższe wskazuje, że praca powoda charakteryzowała się ciągłością jej wykonywania. Powód wykonywał czynności wynikające z powierzonego rodzaju pracy w sposób mający cechy trwałości. Ponadto z zeznań powoda oraz świadków wynika, że wykonywał pracę osobiście, w sposób podporządkowany pozwanej. Nie mógł powierzyć wykonania pracy osobie trzeciej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, że powód był zatrudniony przez pozwaną spółkę (...)S.A. na podstawie umowy o pracę.

Wobec powyższego Sąd ustalił, że powód Ł. D. był zatrudniony u pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. w okresie od 2 kwietnia 2007r. do 31 lipca 2015r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy.

W kwestii kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800), zasądzając od pozwanej spółki na rzecz powoda kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wynagrodzenie pełnomocnika ustalane jest na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.