Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód R. F. pozwem z dnia 4 września 2019 r., skierowanym przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w S., wniósł o ustalenie, że zdarzenie, jakiemu uległ w dniu 27 lipca 2013 r. był wypadkiem przy pracy i w związku z tym nakazanie sprostowania protokołu powypadkowego nr S- (...) z dnia 7 sierpnia 2013 r. i wskazania w nim, że zdarzenie to jest wypadkiem przy pracy. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że podczas wykonywania czynności mających związek z wykonywaną pracą w dniu 27 lipca 2013 r. pracownik pozwanego – Z. D. wtargnął do kabiny statku i napadł na śpiącego powoda, wskutek czego doznał on złamania kości prawej dłoni i był niezdolny do pracy do 9 października 2013 r. Początkowo pozwany, przeprowadzając wewnętrzne postępowanie wyjaśniające, sporządził na tą okoliczność protokół powypadkowy, w którym stwierdzono, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy. W późniejszym okresie, z nieznanych powodowi przyczyn, pozwany zmienił zdanie. Za pobicie powoda w czasie pracy Z. D. został prawomocnie skazany w sprawie VI K 845/16 przez Sąd Rejonowy Szczecin P. i Zachód w S..

Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. w odpowiedzi na pozew wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosło zarzut braku legitymacji biernej, wskazując że w czasie zdarzenia z dnia 27 lipca 2013 r. powód świadczył pracę na rzecz (...) Ltd, a nie na rzecz pozwanego. W tym okresie powód korzystał u pozwanego z urlopu bezpłatnego. Jednocześnie wskazało, że nie jest uprawnione do reprezentowania (...) Ltd przed sądem. Dokumenty w ramach postępowania powypadkowego były sporządzone przez (...) na zlecenie (...) Ltd w oparciu o umowę o rekrutację zawartą z tą spółką. Dokumenty były wystawione w imieniu i na rzecz (...) LTD.

W piśmie z dnia 17 marca 2020 r. (k. 60) powód Z. F. rozszerzył powództwo, domagając się ustalenia, że łączył go z pozwanym Przedsiębiorstwem Państwowym (...) w S. stosunek pracy w okresie od 10 czerwca 2013 r. do 10 października 2013 r.

W uzasadnieniu powód wskazał, że o tym, iż strony łączyła umowa o pracę świadczy zdaniem powoda fakt, że to pozwany prowadził postępowanie w sprawie ustalenia wypadku przy pracy, w tym to pozwany oceniał zdarzenie z 27 lipca 2013 r. pod kątem wypadku przy pracy, a następnie pozwany dokonał zmiany pierwotnej oceny w tym zakresie. Pozwany, zdaniem powoda, występował w tym postępowaniu w swoim imieniu a nie w imieniu (...) Ltd. Nie zmienia tego treść marynarskiej umowy o pracę zawartej przez powoda z (...) Ltd ani treść umowy o rekrutację z dnia 1 września 2009 r., bowiem obie umowy, zdaniem powoda, były fikcyjne i zostały sporządzone dla obejścia prawa. Powód, jako pracownik, podlegał poleceniom nie ww. spółki, lecz pozwanego, to pozwany kierował powoda do pracy na określony statek, na określone stanowisko i za określonym wynagrodzeniem i okresem pracy. Wszystkie czynności związane z zawarciem umowy o pracę były prowadzone zawsze przez pozwanego, a w okresie od 10 czerwca 2013 r. do dnia zdarzenia 27 lipca 2013 r. powód wykonywał polecenia wyłącznie pozwanego a nie ww. spółki.

W piśmie z dnia 30 maja 2020 r. (k. 76) powód określił interes prawny do wystąpienia z żądaniem ustalenia stosunku pracy z pozwanym w ww. okresie, wskazując, iż chodzi o usunięcie stanu niepewności prawnej.

Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. w odpowiedzi na rozszerzone powództwo wniosło o jego oddalenie i o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazało, że pozwany, działając jako agent rekrutujący, jedynie pośredniczył przy zawieraniu umowy przez powoda, co nie jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami i nie zmierza do obejścia prawa. Art. 16 ust. 1 ustawy o pracy na morzu przewiduje bowiem pośrednictwo pracy dla osób poszukujących pracy na statkach. (...) pracy obejmuje pomoc osobom zainteresowanym podjęciem pracy na statku oraz pomoc armatorom w poszukiwaniu odpowiednich kandydatów do pracy na statku. (...) Ltd to samodzielny podmiot (spółka posiadająca osobowość prawną), który może pozywać i być pozywanym. Podniesiono, że powód nie ma interesu prawnego w ustaleniu stosunku pracy, chociażby z tego względu, że charakter zawartej z (...) Ltd marynarskiej umowy o pracę odzwierciedlał łączący go z pracodawcą stosunek zatrudnienia. Pozwane przedsiębiorstwo zaprzeczyło, aby we własnym imieniu prowadziło postępowanie wyjaśniające w sprawie zdarzenia z dnia 27 lipca 2013 r. Wszelkie czynności dokonywane było w imieniu i na rzecz (...) Ltd, co wprost wynikało z protokołu powypadkowego gdzie określono to przedsiębiorstwo jako „as managers only” i wskazano w nim także, że powód zatrudniony był w ww. spółce. Z treści umowy o rekrutację wynika także, że (...) Ltd ponosiła całkowitą odpowiedzialność z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a agent (pozwany) jest zwolniony z tej odpowiedzialności.

Na rozprawie w dniu 26 maja 2021 r. (k. 140) powód, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata, sprzeciwił się wezwaniu do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Ltd (oznaczeniu tego podmiotu jako strony pozwanej).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. F. był zatrudniony przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. w okresie od dnia 17 listopada 1975 r. do dnia 2 maja 2014 r., ostatnio na stanowisku kucharza. Jego stosunek pracy rozwiązał się na mocy porozumienia stron w związku z jego przejściem na emeryturę.

Niesporne, a nadto dowód: świadectwo pracy – k. 31 – akta osobowe cz. A, umowa o pracę z dnia 17.11.1975 r. – k. 4 – akta osobowe cz. A

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w S. R. F. wielokrotnie korzystał za jego zgodą z urlopów bezpłatnych, podczas których zatrudniał się czasowo u innych pracodawców.

Dowód: świadectwo pracy – k. 31 – akta osobowe cz. A, podania powoda o udzielenie urlopu bezpłatnego – k. 17, k. 21, k. 23, k. 25, k. 33, k. 37, k. 41, k. 45, k. 49, k. 54, k. 58, k. 59, k. 62, k. 65, k. 67, k. 69, k. 70, k. 72, k. 74, k. 75, k. 76, k. 77, k. 78, k. 79, k. 80, k. 81, k. 82, k. 83, k. 84, k. 85, k. 86, k. 87 – akta osobowe cz. A, pisma (...) w S. informujące o udzieleniu urlopu bezpłatnego – k. 18, k. 22, k. 24, k. 26, k. 33, k. 38, k. 42, k. 46, k. 50, k. 55, k. 58, k. 60, k. 62, k. 66, k. 68, k. 69, k. 71, k. 73, k. 74, k. 75, k. 76, k. 77, k. 78, k. 79, k. 80, k. 81, k. 82, k. 83, k. 84, k. 85, k. 86, k. 87 – akta osobowe cz. A

Pismem z dnia 24 maja 2013 r. R. F. złożył do pracodawcy wniosek o udzielenie mu urlopu bezpłatnego na okres od dnia 1 maja 2013 r. do dnia 30 listopada 2013 r., na co pracodawca, w piśmie z dnia 7 czerwca 2013 r. wyraził zgodę.

Niesporne, a nadto dowód: pismo powoda z dnia 24.05.2013 r. – k. 86 – akta osobowe cz. A, pismo P.P. (...) w S. z dnia 7.06.2013 r. – k. 86 – akta osobowe cz. A

W dniu 10 czerwca 2013 r. R. F. zawarł marynarską umowę o pracę z (...) Ltd z siedzibą w L. na Cyprze na okres od dnia 10 czerwca 2013 r. na okres 4 miesięcy (+/- 1 miesiąc) na stanowisku kucharza. Za pracodawcę umowę podpisała J. M., występująca jako Agent.

Dowód: marynarska umowa o pracę – k. 12

W dniu 1 września 2011 r. Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. oraz (...) Ltd zawarły umowę rekrutacyjną. Przedsiębiorstwo Państwowe (...) zostało w niej określone jako Agent rekrutacyjny, który prowadzi działalność agenta morskiego i zarządza statkami oraz posiada niezbędne doświadczenie i możliwości świadczenia na zadowalającym poziomie usług dotyczących wszelkich formalności związanych z rekrutacją członków załóg na potrzeby spółki. (...) Ltd określona w umowie została jako Spółka prowadząca działalność polegającą na zarządzaniu załogami statków i pracodawcą oficerów, marynarzy i innych członków załóg zaokrętowanych na statkach będących własnością/eksploatowanych/budowanych przez armatorów oraz jako podmiot zainteresowany zatrudnianiem członków załóg pochodzenia polskiego na statkach zarządzanych przez Spółkę.

Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. jako Agent rekrutacyjny zobowiązał się do dołożenia wszelkich starań w celu rekrutacji całej załogi zgodnie z zapotrzebowaniem Spółki i monitorował tę rekrutację, będzie rekomendował i zapewni Spółce odpowiednio wykwalifikowane załogi na statki zgodnie z zapotrzebowaniem i praktyką rekrutacyjną, obejmującą m.in. selekcję marynarzy, spełnienia odpowiednich wymagań państwa bandery, zapewnienia przeprowadzenia u załogi badań medycznych na koszt Spółki, zapewnienia, iż załoga w odpowiednim stopniu będzie władać językiem angielskim, poinstruowania załogi, aby wypełniała wszelkie polecenia Spółki, organizacji transportu załogi, weryfikacji prawidłowości naliczania wynagrodzeń na statkach. Za świadczone usługi (...) rekrutacyjnemu Spółka zgodnie z umową miała wypłacać wynagrodzenie miesięczne za każdego członka załogi oraz zwrócić Agentowi wszelkie koszty poniesione przy świadczeniu usług rekrutacyjnych. W umowie rekrutacyjnej zaznaczono, iż Spółka ponosi wszelką odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej umów zawartej z członkiem załogi. Wskazano też, że to Spółka jako pracodawca załogi ponosi całkowitą odpowiedzialność z tytułu chorób i wypadków przy pracy członków załogi na zasadach określonych w umowach o pracę zawieranych z członkami załogi oraz układami zbiorowymi pracy obowiązującymi na statkach i w związku z tym Spółka zwalnia Agenta rekrutującego z jakiejkolwiek odpowiedzialności z ww. tytułów (pkt 15 ust. 4 umowy). W umowie rekrutacyjnej w pkt 19 ust. 1 wskazano też, iż liczbę miejsc pracy, okres zatrudnienia, rodzaj oraz warunki umowy pracy, zasady wynagradzania, a także świadczenia socjalne przysługujące członkom załogi określają układy zbiorowe zawierane przez Spółkę.

Dowód: umowa rekrutacyjna z dnia 1.09.2011 r. – k. 46-54

W dniu 27 lipca 2013 r. statek M., na którym zaokrętowany był R. F. po zawarciu marynarskiej umowy o pracę z (...) Ltd zacumowany był w (...). Około godz. 01.50 R. F. spał w swojej kabinie, kiedy wtargnął do niej II mechanik Z. D. znajdujący się w stanie nietrzeźwości (1,96 promila alkoholu w wydychanym powietrzu). Mechanik zaczął brutalnie szarpać powodem, a ten bronił się przed napastnikiem. Po jakimś czasie mężczyźni zostali rozdzieleni. Na skutek tego zdarzenia R. F. doznał złamania kości prawej dłoni i był niedany do pracy przez okres sześciu tygodni.

W związku z tym czynem Z. D. został prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa z art. 157 § 1 k.k. na mocy wyroku Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S. z dnia 8 czerwca 2018 r. w sprawie VI K 845/16.

Dowód: protokół powypadkowy nr S – (...) z dnia 7.08.2013 r. – k. 13-14, wyrok w sprawie VI K 845/16 z dnia 8.06.2018 r. – k. 17-18, przesłuchanie powoda R. F. w charakterze strony – k. 140-142 w zw. z k. 144

Protokół ustalenia okoliczności wypadku z dnia 27 lipca 2013 r. został sporządzony w dniu 7 sierpnia 2013 r. i podpisany przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S., z dopiskiem (...). Jako pracodawca została w niej wskazana (...) Ltd.

W protokole tym zdarzenie z dnia 27 lipca 2013 r. zostało uznane za wypadek przy pracy.

Dowód: protokół powypadkowy nr S – (...) z dnia 7.08.2013 r. – k. 13-14

Protokół ustalenia okoliczności wypadku z dnia 27 lipca 2013 r. został początkowo zatwierdzony w dniu 9 sierpnia 2013 r., jednak w dniu 23 października 2013 r. pojawiła się na nim adnotacja, że „zaistniałe zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy”, o czym poinformowano powoda w piśmie z dnia 30 października 2013 r.

Na prośbę powoda, w piśmie z dnia 15 listopada 2013 r. wyjaśniono mu, że osoba zatwierdzająca protokół powypadkowy cofnęła decyzję o zatwierdzeniu, uważając, że skutek narastającego konfliktu między dwoma członkami załogi (będącemu przyczyną bójki) nie może być uważany za wypadek.

Dowód: protokół powypadkowy nr S – (...) z dnia 7.08.2013 r. – k. 15-16, pismo z dnia 30.10.2013 r. – k. 66, pismo z dnia 7.11.2013 r. – k. 67, pismo z dnia 15.11.2013 r. – k. 68, przesłuchanie powoda R. F. w charakterze strony – k. 140-142 w zw. z k. 144

Już od 7 grudnia 1995 r. R. F. świadczył pracę na rzecz (...) Ltd (z niewielkimi przerwami), kiedy to korzystał w P.P. (...) z urlopów bezpłatnych. Po wypadku z dnia 27 lipca 2013 r. i powrocie do pracy ze zwolnienia lekarskiego zawarł z ww. spółką kolejną umowę (w dniu 11 grudnia 2013 r.) i kontynuował ją aż do rozwiązania stosunku pracy z P.P. (...) w związku z przejściem na emeryturę.

Dowód: marynarskie umowy o pracę z (...) Ltd - oddzielna część akt osobowych powoda (bez oznaczenia), świadectwo pracy – k. 31 – akta osobowe cz. A, podania powoda o udzielenie urlopu bezpłatnego – k. 17, k. 21, k. 23, k. 25, k. 33, k. 37, k. 41, k. 45, k. 49, k. 54, k. 58, k. 59, k. 62, k. 65, k. 67, k. 69, k. 70, k. 72, k. 74, k. 75, k. 76, k. 77, k. 78, k. 79, k. 80, k. 81, k. 82, k. 83, k. 84, k. 85, k. 86, k. 87 – akta osobowe cz. A, pisma (...) w S. informujące o udzieleniu urlopu bezpłatnego – k. 18, k. 22, k. 24, k. 26, k. 33, k. 38, k. 42, k. 46, k. 50, k. 55, k. 58, k. 60, k. 62, k. 66, k. 68, k. 69, k. 71, k. 73, k. 74, k. 75, k. 76, k. 77, k. 78, k. 79, k. 80, k. 81, k. 82, k. 83, k. 84, k. 85, k. 86, k. 87 – akta osobowe cz. A

Wynagrodzenie za pracę w okresie obowiązywania marynarskiej umowy o pracę z dnia 10 czerwca 2013 r. było wypłacane Z. F. ze środków pochodzących od spółki (...). Podczas rejsu (i trwania marynarskiej umowy o pracę) polecenia nie były wydawane przez P.P. (...) w S., lecz przez kapitana statku M., którego łączyła w tym czasie, podobnie jak Z. F., marynarska umowa o pracę ze spółką (...). Jego miejsce pracy w czasie trwania marynarskiej umowy o pracę zostało określone w umowie zawartej ze spółką (...) - jako statek M.. Podobnie okres świadczenia pracy dla C. został wskazany w umowie zawartej ze spółką (...).

Dowód: marynarska umowa o pracę – k. 12, częściowo zeznania świadka Z. J. (1) – k. 142-142, częściowo przesłuchanie powoda R. F. w charakterze strony – k. 140-142 w zw. z k. 144

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo oparte na normie przepisu art. 189 k.p.c. okazało się w całości bezzasadne co do każdego z żądań.

Przy braku w przepisach prawa pracy instytucji sprostowania protokołu powypadkowego, stanowiącej odpowiednik sprostowania świadectwa pracy, kwestia ustalenia jego treści mocą wyroku sądowego jest wszczynana powództwem o ustalenie.

Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. podniosło zarzut braku legitymacji biernej po jego stronie w zakresie ww. żądania.

Zagadnienie to wiąże się z istnieniem (albo brakiem) stosunku prawnego, który miałby wiązać się z ustaleniem. Legitymacja procesowa wskazuje kwalifikację materialną podmiotów prowadzących spór, w tym znaczeniu, że powód powinien być uprawniony (z mocy norm materialnoprawnych) do występowania z żądaniem udzielenia mu ochrony prawnej w stosunku do pozwanego, a ten (także z mocy norm materialnoprawnych) zobowiązany do określonego zachowania się. Dotyczy ona możliwości określenia, czy w procesie występują w charakterze stron te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem procesu. W każdym procesie sąd powinien rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Stwierdzenie braku tej zgodności jest stwierdzeniem braku legitymacji procesowej po stronie powoda lub pozwanego, co prowadzi do oddalenia powództwa, z tym uzasadnieniem co do pozwanego, że nie pozostaje on w stosunku prawnym z powodem (tak w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 1995 r., III CZP 179/94, OSNC 1995/5/76).

W niniejszej sprawie żądanie powoda dotyczyło treści protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, poprzez wskazanie, że był to wypadek przy pracy. Zgodnie z treścią przepisu art. 234 § 1 k.p. w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Z kolei wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 237 § 1 pkt 1 k.p. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. 2009 Nr 105, poz. 870) zawiera w § 4 normę prawną, z której wynika, że okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. W myśl zaś § 9 – po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza - nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zwany dalej „protokołem powypadkowym”, według wzoru ustalonego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie art. 237 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Zatem całokształt obowiązków wynikających z zaistnienia wypadku przy pracy, w tym ustalenie jego przyczyn i zobrazowanie ich we właściwie brzmiącym protokole należy do pracodawcy z chwili powstania zdarzenia.

Jak ustalono, w tym w oparciu o zeznania powoda R. F., w dniu zdarzenia z dnia 27 lipca 2013 r. korzystał on z urlopu bezpłatnego w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w S., składając stosowny wniosek w tym zakresie. Przewidziany treścią art. 174 k.p. urlop bezpłatny charakteryzuje się tym, że pracownik jest zwolniony od świadczenia pracy, a pracodawca od płacenia mu za ten okres wynagrodzenia. Podczas tego urlopu stosunek pracy ulega zawieszeniu. Pracownikowi nie przysługują w tym czasie żadne uprawnienia pracownicze (tak m.in. M. T. Romer, Prawo pracy. Komentarz (do art. 178 kodeksu pracy), Warszawa 2005 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis - wydanie II - ss. 1052).

Jednocześnie w okresie zawieszenia stosunku pracy R. F. w P.P. (...) obowiązywała marynarska umowa o pracę, którą zawarł z (...) Ltd. W konsekwencji uznać należało, że to (...) Ltd, jako pracodawca powoda w chwili wypadku, na rzecz którego świadczył on pracę w dniu 27 lipca 2013 r. miał obowiązek ustalenia przyczyn wypadku i ich rzetelnego przekazania w formie protokołu powypadkowego, natomiast nie P.P. (...).

Powód w swojej argumentacji wskazywał na fikcyjną rolę (...) Ltd i faktyczny status pracodawcy po stronie P.P. (...) w S.. Trudno jednak kwestionować prawdziwość marynarskiej umowy o pracę zawartej przez powoda w dniu 10 czerwca 2013 r. Należy zauważyć, że nie była to pierwsza tego rodzaju umowa zawarta przez powoda z tą spółką. Już bowiem od 7 grudnia 1995 r. świadczył on pracę na rzecz tej spółki (z niewielkimi przerwami), kiedy to każdorazowo zwracał się on do P.P. (...) o udzielenie mu urlopu bezpłatnego i otrzymywał od niego zgodę na korzystanie z takiego urlopu. W rekrutacji powoda na do pracy w spółce (...) uczestniczyło też P.P. (...) w S., z którym niezmiennie pozostawał on w stosunku pracy. Zawarcie marynarskiej umowy o pracę z tym podmiotem w dniu 10 czerwca 2013 r. w takich okolicznościach nie było dla niego nową i nietypową sytuacją. Jeżeli powód miał wątpliwości co do statusu tego podmiotu jako drugiego pracodawcy w okresach, na który zawierał z nim kolejne marynarskie umowy o pracę, to powinien był odmówić podjęcia pracy na jego statkach i nie powinien był składać kolejnych wniosków o udzielenie mu urlopu bezpłatnego w P.P. (...). Tymczasem powód nawet po wypadku z dnia 27 lipca 2013 r. i po powrocie do pracy ze zwolnienia lekarskiego po ustaniu niezdolności do pracy zawarł ze spółką (...) kolejną umowę (w dniu 11 grudnia 2013 r.) i kontynuował ją aż do rozwiązania stosunku pracy z P.P. (...) w związku z przejściem na emeryturę.

Powód podnosił, że wszystkie czynności dotyczące jego zatrudnienia, a następnie związane z wypadkiem z dnia 27 lipca 2013 r. wykonywali pracownicy P.P. (...), co stanowi o jego odpowiedzialności za skutki wypadku. Nie można zaprzeczyć okoliczności, że pracownicy P.P. (...) uczestniczyli w zatrudnieniu powoda w (...) Ltd, sporządzili protokół powypadkowy, czy pisma w sprawie tego wypadku. Niemniej nie wynika stąd taki wniosek, jaki wyprowadził powód. Podkreślenia wymaga, że w każdej z tych sytuacji P.P. (...) w S. występowało jako agent, działające w imieniu i na rzecz (...) Ltd, natomiast nie w imieniu własnym. Wynika to wprost z treści protokołu powypadkowego, w którym jako pracodawcę wskazano tą właśnie spójkę, a nie P.P. (...), natomiast sporządzające protokół P.P. (...) w S. występuje, jak wskazano w tym protokole, jako „As managers only”, czyli „tylko jako menadżer”. Podobnie w marynarskiej umowie o pracę powoda z dnia 10 czerwca 2013 r. obok podpisu J. M. wskazano zwrot: „As agent only”, tj. „tylko jako agent”.

Obowiązująca w okresie spornym ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz. U. Nr 61, poz. 258 ze zm.) w art. 4 – 8 zawierała regulację w przedmiocie pośrednictwa pracy marynarzy. Pozwane P.P. (...) skorzystało z tej możliwości i zawarło ze spółką (...) Ltd umowę rekrutacyjną, która określiła ich wzajemne prawa i obowiązki. Wynika z niej, że P.P. (...) w S., przyjmując status Agenta rekrutacyjnego, dokonywała dla spółki (...) rekrutacji załogi zgodnie z zapotrzebowaniem spółki, rekomendowała i zapewniała spółce odpowiednio wykwalifikowane załogi na statki zgodnie z zapotrzebowaniem i praktyką rekrutacyjną, obejmującą m.in. selekcję marynarzy, spełnienie odpowiednich wymagań państwa bandery, zapewnienie przeprowadzenia u załogi badań medycznych na koszt spółki, zapewnienie, iż załoga w odpowiednim stopniu będzie władać językiem angielskim, poinstruowanie załogi, aby wypełniała wszelkie polecenia spółki, organizację transportu załogi, weryfikację prawidłowości naliczania wynagrodzeń na statkach.

Występując więc jako Agent spółki (...) w Polsce, P.P. (...) naturalną koleją rzeczy, za pomocą własnych pracowników, wypełniało stosowne dokumenty i wykonywało czynności faktyczne związane z działalnością spółki (...). Z dokumentów tych wynikało przy tym, że P.P. (...) nie działało we własnym imieniu, lecz na rzecz C., jako Agent lub Menadżer. Polski system prawny dopuszcza działanie poprzez przybranego przedstawiciela. Na podstawie art. 95 § 1 k.c., który poprzez art. 300 k.p., znajduje zastosowanie do stosunku pracy, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Co ważne – na mocy art. 95 § 2 k.c. czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Zatem czynności dokonane przez (...), w postaci podpisania protokołu powypadkowego wywierają skutki bezpośrednio dla spółki (...). Nie zmienia to faktu, iż to spółka (...) odpowiada za właściwą treść protokołu powypadkowego. To ta spółka została wskazana w protokole powypadkowym jako pracodawca i to ta spółka, jako pracodawca, zgodnie z umową o rekrutację ponosiła pełną odpowiedzialność za wypadki przy pracy oraz to ta spółka decydowała w myśl tejże umowy o warunkach umowy o pracę. W myśl bowiem art. 19 ust. 1 tej umowy - liczbę miejsc pracy, okres zatrudnienia, rodzaj oraz warunki umowy pracy, zasady wynagradzania, a także świadczenia socjalne przysługujące członkom załogi określają układy zbiorowe zawierane przez Spółkę, nie zaś przez układy zbiorowe obowiązujące w P.P. (...) w S..

W umowie rekrutacyjnej nie zawarto wprawdzie wprost zapisu, iż P.P. (...) będzie prowadziło postępowania powypadkowe w imieniu spółki (...), jednakże nie może to stanowić jeszcze o fikcyjności marynarskiej umowy o pracę powoda z dnia 10 czerwca 2013 r. Ewentualne skutki prawne braku takiego zapisu można by rozpatrywać jedynie na gruncie oceny prawidłowości przeprowadzenia postępowania powypadkowego (czy przeprowadził je właściwy podmiot), a nie tego czy marynarska umowa o pracę jest fikcyjna czy nie. Ponadto, w ocenie Sądu, umocowanie pozwanego P.P. (...) w S. można wyinterpretować z całego tekstu umowy o rekrutację, z której wynika, że P.P. (...) w S. zajmowało się kwestiami formalnymi związanych z zatrudnieniem pracowników spółki (...) (zrekrutowanych uprzednio przez P.P. (...) w S.). Na sporządzenie protokołu powypadkowego przez P.P. (...) w S. niewątpliwie musiał mieć też wpływ fakt, iż zdarzenie z dnia 27 lipca 2013 r., którego dotyczyło postępowanie powypadkowe miało miejsce na pokładzie statku (M.) zacumowanego wówczas w porcie w S..

Analiza cech stosunków prawnych łączących powoda z ww. podmiotami, również wskazuje na fakt, iż to (...) Ltd była pracodawcą powoda w momencie zaistnienia zdarzenia z dnia 27 lipca 2013 r. i miało ono miejsce podczas wykonywania pracy na rzecz tego podmiotu. Wynagrodzenie za pracę było wypłacane powodowi ze środków pochodzących od spółki (...). Powód, zobowiązany przez Sąd pod rygorem wynikającym z art. 233 § 2 k.p.c., nie przedstawił historii rachunku bankowego, z której wynikałoby, że wynagrodzenie wypłacało mu P.P. (...) w S., a pozwany tej okoliczności zaprzeczył, wskazując, iż nie pośredniczyło w wypłacie tego wynagrodzenia. Jak wynika z zeznań powoda i zenan świadka Z. J. (2) podczas rejsu (i trwania marynarskiej umowy o pracę) polecenia powodowi nie były wydawane przez P.P. (...) w S., lecz przez kapitana statku M., którego łączyła w tym czasie, podobnie jak powoda, marynarska umowa o pracę ze spółką (...). Miejsce pracy powoda w czasie trwania marynarskiej umowy o pracę, wbrew twierdzeniu powoda, zostało określone w umowie zawartej ze spółką (...) a nie z P.P. (...) w S. - jako statek M.. Podobnie okres świadczenia pracy dla C. został wskazany w umowie zawartej ze spółką (...).

Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, iż to (...) Ltd winna być podmiotem pozwanym w sprawie o ustalenie wypadku przy pracy i sprostowanie protokołu powypadkowego, nie zaś P.P. (...) w S.. Strona powodowa, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, sprzeciwiła się oznaczeniu tej spółki jako pozwanego. Stąd nie dokonano jej wezwaniu w tym charakterze.

Konsekwencją uznania braku legitymacji biernej pozwanego P.P. (...) w S. było oddalenie powództwa o ustalenie, że zdarzenie, jakiemu powód uległ w dniu 27 lipca 2013 r. był wypadkiem przy pracy i w związku z tym nakazanie sprostowania protokołu powypadkowego.

Należy stwierdzić, że taki, a nie inny sposób rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie zamyka powodowi możliwości dochodzenia roszczeń przeciwko C.,

Drugie żądanie powoda, o ustalenie istnienia stosunku pracy z P.P. (...) w S. w okresie od 10 czerwca 2013 r. do 10 października 2013 r. również podlegało oddaleniu.

Oparte było ono na treści przepisu art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Jako interes prawny powód wskazał, iż jest nim chęć usunięcia stanu niepewności prawnej.

W ocenie Sądu brak jest interesu prawnego w żądaniu powoda ustalenia istnienia stosunku pracy z P.P. (...) w S. w okresie od 10 czerwca 2013 r. do 10 października 2013 r. W okresie tym strony łączył stosunek pracy, jedynie powód korzystał wówczas z urlopu bezpłatnego. Nie oznacza to zerwania więzi pracodawca – pracownik, a tylko, jak wskazano już wyżej, jej „uśpienie”. Nie można zatem domagać się ustalenia stosunku prawnego, który niespornie istnieje (obok stosunku pracy ze spółką (...)), co zostało potwierdzone wprost w wydanym powodowi przez pozwanego świadectwie pracy, obejmującym okres od 17 listopada 1975 r. do 2 maja 2014 r. - bez wyłączenia okresu od 10 czerwca 2013 r. do 10 października 2013 r. W okresie od 10 czerwca 2013 r. do 10 października 2013 r. powód pozostawał jednocześnie w dwóch stosunkach pracy, przy czym podczas wykonywania tylko jednego z nich doszło do zdarzenia w dniu 27 lipca 2013 r., podlegającego kwalifikacji jako wypadku przy pracy bądź nie (jednakże z uwagi na brak w procesie właściwego podmiotu po stronie pozwanej kwestia ta nie będzie w niniejszym postępowaniu rozstrzygana).

Stan faktyczny w sprawie skonstruowano w oparciu o niekwestionowane przez strony dowody z dokumentów zebranych w aktach sprawy, w tym aktach osobowych powoda oraz na podstawie dowodu z zeznań powoda R. F. i świadka Z. J. (1), które Sąd ocenił co do zasady za wiarygodne. Sąd miał na uwadze jednakże fakt, że wyżej wymienieni zeznawali nie tylko o faktach, ale też prezentowali w swoich zeznaniach własną ocenę pewnych zdarzeń czy faktów.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c., który przewiduję zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał proces w zakresie obu żądań, z którymi występował w sprawie. Jednakże z uwagi na treść § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokacie z dnia 22 października 2015 r., zgodnie z którym w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji – Sąd przyznał koszty zastępstwa procesowego stronie pozwanej jedynie od pierwotnej wartości przedmiotu sporu w sprawie. Zgodnie z § 2 pkt 4 ww. rozporządzenia należne koszty zastępstwa procesowego dla strony pozwanej wynosiły zatem kwotę 1.800 zł.

ZARZĄDZENIE

1)(...),

2)(...)

3) (...)

4)(...)

23.11.2021 r.